2. 2.1 Οικονομική Επιστήμη
• Η συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων, η
συγκρότηση των κοινωνιών και η ανάπτυξη
των ανταλλακτικών σχέσεων μεταξύ των
ατόμων, δημιούργησαν την ανάγκη της
οικονομικής Επιστήμης.
3. Η οικονομική επιστήμη μελετά:
1. Ποια προϊόντα πρέπει να παραχθούν.
2. Με ποιον τρόπο και
3. Για ποιον τα προορίζουν
4. Το βασικό ενδιαφέρον οικονομικής
επιστήμης…
• Είναι η μελέτη κατανομής των διαθέσιμων
πόρων της κοινωνίας, οι οποίοι λέγονται και
συντελεστές παραγωγής
(έδαφος, εργασία, κεφάλαιο, διευθυντική
εργασία),
σε διάφορες εναλλακτικές -και ανταγωνιστικές
μεταξύ τους- χρήσεις.
• Αυτή η μελέτη είναι απαραίτητη,
αφού οι χρησιμοποιοιούμενοι πόροι
είναι συγκεκριμένοι και περιορισμένοι
(δεν είναι ελεύθεροι και ανεξάντλητοι).
5. Πόροι, επιθυμίες, επιλογές…
• Επειδή οι πόροι αυτοί είναι περιορισμένοι
και οι επιθυμίες των ατόμων και της
κοινωνίας για παραγωγή και κατανάλωση
αγαθών, σε κάθε χρονική στιγμή, ξεπερνούν
κατά κανόνα την ικανότητα ικανοποίησης
αυτών των επιθυμιών, πρέπει κατ’ ανάγκη να
γίνουν επιλογές.
6. Οικονομικό σύστημα μιας χώρας…
• Είναι ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα
(αγοραστές και πωλητές)κάνουν τις επιλογές
που καθορίζουν την οικονομική οργάνωση και
δραστηριότητα της χώρας.
7. Κόστος ευκαιρίας
• Κόστος ευκαιρίας είναι το κόστος που
προκύπτει από την θυσία ενός αγαθού, για
την παραγωγή κάποιου άλλου.
• Ακόμη, είναι η θυσία κάποιων άλλων αγαθών
που θα μπορούσαν να παραχθούν με τους
ίδιους παραγωγικούς συντελεστές που
χρησιμοποιούνται για τη παραγωγή του
συγκεκριμένου αγαθού.
8. Παραδείγματα κόστους ευκαιρίας
1ον)Αν κάποιος μπορεί με 10€
να πάει σινεμά ή να πάρει μία
πίτσα, αν επιλέξει να πάει
σινεμά, η πίτσα είναι το κόστος
ευκαιρίας.
2ον) Αν ένας αθλητής μπορεί
είτε να πάει στο πανεπιστήμιο,
είτε να συνεχίσει να ασχολείται
με τον αθλητισμό και επιλέξει
τον αθλητισμό, τότε το
πανεπιστήμιο είναι το κόστος
ευκαιρίας που πρέπει να
πληρώσει.
Κόστος
ευκαιρίας
Κόστος
ευκαιρίας
9. Ελεύθερα αγαθά
Ελεύθερα αγαθά είναι τα αγαθά τα
οποία παράγονται από τη φύση. Δεν
είναι αποτέλεσμα συνειδητής
προσπάθειας του ανθρώπου, δηλαδή,
παραγωγικής διαδικασίας. Τα ελεύθερα
αγαθά δεν αποτελούν αντικείμενο
μελέτης της Οικονομικής Επιστήμης.
Οικονομικά αγαθά είναι τα αγαθά τα
οποία είναι αποτέλεσμα συνειδητής
προσπάθειας του ανθρώπου, δηλαδή,
είναι αποτέλεσμα παραγωγικής
διαδικασίας. Τα οικονομικά αγαθά
αποτελούν αντικείμενο μελέτης της
Οικονομικής Επιστήμης.
10. Δυνάμεις αγοράς
Ζήτηση αγοράς Προσφορά αγοράς
Οι συνολικές ενέργειες αγοραστών
συγκεκριμένων προϊόντων.
Οι συνολικές ενέργειες πωλητών
συγκεκριμένων προϊόντων.
Η αλληλεπίδραση της προσφοράς και της ζήτησης, καθορίζουν την τιμή των προϊόντων!!
11. 2.2.1 Έννοια – νόμος της ζήτησης
• Η ζήτηση ενός προϊόντος αναφέρεται τόσο:
1. στην επιθυμία του καταναλωτή για την
απόκτηση του, όσο και
2. στη δυνατότητα για την αγορά του (δηλ.
στην ικανότητα διάθεσης του χρηματικού
ποσού για την αγορά του).
12. Έννοια – νόμος της ζήτησης
• Επομένως, αποτελεσματική ζήτηση ενός
προϊόντος είναι η επιθυμία για την απόκτηση
του με ταυτόχρονη χρηματική καταβολή για
την πληρωμή του.
13. Έννοια – νόμος της ζήτησης
• Επιπλέον δεν είναι αρκετό να γνωρίζει κανείς
μόνο τη ζητούμενη ποσότητα ενός προϊόντος
σε ορισμένες τιμές, αλλά και τη χρονική
περίοδο αναφοράς.
• Οι παραγωγοί είναι αναγκαίο να γνωρίζουν
εάν η ζητούμενη ποσότητα, θα ζητηθεί κατά
ημέρα, εβδομάδα, μήνα κλπ.
14. Έννοια – νόμος της ζήτησης
Βασικές υποθέσεις:
• Μόνο τα αγαθά και οι υπηρεσίες που έχουν
την ιδιότητα να προσφέρουν ικανοποίηση,
έχουν δηλ. ζήτηση στην αγορά.
• Οι καταναλωτές συμπεριφέρονται λογικά
(μεγιστοποιούν τη συνολική χρησιμότητα)
15. Έννοια – νόμος της ζήτησης
Νόμος φθίνουσας χρησιμότητας
• Όσο αυξάνεται η κατανάλωση ενός
προϊόντος, κάθε επόμενη μονάδα του
προϊόντος αυτού προσφέρει μικρότερη
χρησιμότητα (ικανοποίηση) από την
προηγούμενη μονάδα.
Δηλ. όσο αυξάνεται η κατανάλωση, μειώνεται η
οριακή χρησιμότητα.
16. Ισορροπία του καταναλωτή
• Οι καταναλωτές έχουν ως σκοπό να
μεγιστοποιούν τη συνολική χρησιμότητα.
• Αυτή η ισορροπία του καταναλωτή μπορεί ν’
αλλάξει εάν μεταβληθεί:
1. το εισόδημα
2. η τιμή των αγαθών
3. το επίπεδο χρησιμότητας που απολαμβάνει
ο καταναλωτής.
17. Έννοια – νόμος της ζήτησης
Όσο η τιμή ενός αγαθού θα αυξάνεται, τόσο η
ζητούμενη ποσότητα θα μειώνεται και
αντίστροφα.
Όταν
η
τιμή
(P)
αυξά
νεται
τότε η
ζήτηση
(QD)
μειώνε
ται
τότε
η
ζήτη
ση
(QD)
αυξά
νεται
Όταν η
τιμή
(P)
μειώνε
ται
18. Νόμος της ζήτησης
• Όταν μειώνεται η τιμή ενός προϊόντος, τότε
αυξάνεται η ζήτηση (η κατανάλωση) του
αγαθού αυτού και το αντίστροφο.
19. Καμπύλη ζήτησης
• Η καμπύλη της ζήτησης μας δείχνει
μια αρνητική σχέση μεταξύ της
τιμής και της ζητούμενης ποσότητας
ενός αγαθού, με όλους τους άλλους
παράγοντες σταθερούς.
20. ΠΡΟΣΟΧΗ
• Υπάρχει μια σημαντική διαφορά σε δύο
εκφράσεις που φαίνονται σχεδόν ίδιες:
1. μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα και
2. μεταβολή στη ζήτηση.
21. Νόμος της ζήτησης
1. Μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα
Η μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα
προέρχεται από μεταβολή στην τιμή του
αγαθού.
Στην ουσία έχουμε μετακίνηση κατά μήκος
της καμπύλης ζήτησης ενός συγκεκριμένου
αγαθού.
22. Νόμος της ζήτησης
2. μεταβολή στη ζήτηση.
Μεταβολή στη Ζήτηση έχουμε όταν υπάρχει
μεταβολή ενός ή περισσοτέρων από τους παρακάτω
προσδιοριστικούς παράγοντες και όχι όταν
μεταβάλλεται η τιμή:
a) Εισόδημα
b) Τιμές υποκατάστατων και συμπληρωματικών αγαθών
c) Αριθμός καταναλωτών
d) Προτιμήσεις καταναλωτών
e) Προβλέψεις καταναλωτών για το μελλοντικό επίπεδο
του εισοδήματος και των τιμών
23. Νόμος της ζήτησης
• μεταβολή στη ζήτηση.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ζητείται
μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα του
αγαθού, σε κάθε τιμή.
Έχουμε δηλαδή, μετατόπιση ολόκληρης της
καμπύλης ζήτησης προς τα πάνω και
δεξιά(αύξηση της ζήτησης ή προς τα κάτω και
αριστερά (μείωση της ζήτησης).