φωνηεντόληκτα ουσιαστικά της γ κλίσης αρχαία
- 1. Φωνηεντόληκτα ουσιαστικά της γ΄κλίσης 1. Καταληκτικὰ μονό θεμα σε –ως, γεν. –ωος Παράδειγμα: Θέμα: ἡρωΕνικὸς αριθμός Ονομαστική ὁ ἥρω-ς Γενική τοῦ ἥρω-ος Δοτική τῷ ἥρω-ι Αίτιατική τὸν ἥρω-α Κλητική ὦ ἥρω-ς Πληθυντικὸς αριθμός οἱ ἥρω-ες τῶν ἡρώ-ων τοῖς ἥρω-σι(ν) τοὺς ἥρω-ας ὦ ἥρω-ες 2. Καταληκτικὰ μονό θεμα σὲ –υς, γεν. –υος Παράδειγμα: Θέμα: δρυΟνομαστική Γενική Δοτική Αίτιατική Κλητική Ενικὸς αριθμός ἡ δρῦ-ς τῆς δρυ-ός τῇ δρυ-ΐ τὴν δρῦ-ν ὦ δρῦ Πληθυντικὸς αριθμός αἱ δρύ-ες τῶν δρυ-ῶν ταῖς δρυ-σί(ν) τὰς δρῦ-ς ὦ δρύ-ες Παρατηρήσεις: Όλοι οι μονοσύλλαβοι τύποι και η αιτιατικὴ του πληθυντικού γενικά, όταν αυτὴ τονίζεται στη λήγουσα, παίρνουν περισπωμένη αντίθετα με τον κανόνα. 3. Καταληκτικὰ διπλό θεμα ἀ ρσενικὰ καὶ θηλυκὰ σὲ -ις ἤ -υς (γεν. – εως) καὶ οὐ δέ τερα σὲ -υ (γεν. –εως) Παράδειγμα: Θέμα: πελεκυ-, πελεκεΕνικὸς αριθμός Ονομαστική ὁ πέλεκυ-ς Πληθυντικὸς αριθμός οἱ πελέκ-εις 1
- 2. Γενική Δοτική Αίτιατική Κλητική τοῦ πελέκ-εως τῷ πελέκ-ει τὸν πέλεκυ-ν ὦ πέλεκυ τῶν πελέκε-ων τοῖς πελέκε-σι(ν) τοὺς πελέκ-εις ὦ πελέκ-εις Παράδειγμα: Θέμα: πολι-, πολεΕνικὸς αριθμός Ονομαστική ἡ πόλι-ς Γενική τῆς πόλε-ως Δοτική τῇ πόλ-ει Αίτιατική τὴν πόλι-ν Κλητική ὦ πόλι Πληθυντικὸς αριθμός αἱ πόλ-εις τῶν πόλε-ων ταῖς πόλε-σι(ν) τὰς πόλ-εις ὦ πόλ-εις Παρατηρήσεις: Τὰ φωνηεντόληκτα σὲ -ις ἤ -υς (-εως): Έχουν δύο θέματα: ένα σὲ -ι ή -υ (πολι-, πηχυ-), από το οποίο σχηματίζονται η ονομαστική, η αιτιατική και η κλητικὴ του ενικού και άλλο θέμα σε -ε (πόλε-, πηχε-), από το οποίο σχηματίζονται οι άλλες πτώσεις του ενικού και όλος ο πληθυντικός αριθμός. Στη γενικὴ του εννικού έχουν κατάληξη –ως (αντὶ -ος) καὶ τονίζονται στη γενικὴ του ενικού και του πληθυντικού στην προπαραλήγουσα αντίθετα με τον κανόνα. Συναιρούν τον χαρακτήρα ε με το ακόλουθο ε ή ι των καταλήξεων σε ει. 4. Καταληκτικὰ μονό θεμα σὲ -ευς, -οῦ ς καὶ -αῦ ς Παράδειγμα: Θέμα: βασιλευΕνικὸς αριθμός Ονομαστική ὁ βασιλεύ-ς Γενική τοῦ βασιλέ-ως Δοτική τῷ βασιλ-εῖ Αίτιατική τὸν βασιλέ-α Κλητική ὦ βασιλεῦ Παράδειγμα: Πληθυντικὸς αριθμός οἱ βασιλεῖς τῶν βασιλέ-ων τοῖς βασιλεῦ-σι(ν) τοὺς βασιλέ-ας ὦ βασιλεῖς Θέμα: βου- 2
- 3. Ονομαστική Γενική Δοτική Αίτιατική Κλητική Παράδειγμα: Ονομαστική Γενική Δοτική Αίτιατική Κλητική Ενικὸς αριθμός ὁ βοῦ-ς τοῦ βο-ός τῷ βο-ΐ τὸν βοῦ-ν ὦ βοῦ Πληθυντικὸς αριθμός οἱ βό-ες τῶν βο-ῶν τοῖς βου-σί(ν) τοὺς βοῦ-ς ὦ βό-ες Θέμα: γραυΕνικὸς αριθμός ἡ γραῦ-ς τῆς γρα-ός τῇ γρα-ΐ τὴν γραῦ-ν ὦ γραῦ Πληθυντικὸς αριθμός αἱ γρᾶ-ες τῶν γρα-ῶν ταῖς γραυ-σί(ν) τὰς γραῦ-ς ὦ γρᾶ-ες Παρατηρήσεις: Το υ του χαρακτήρα αποβάλλεται πριν απὸ φωνήεν: βασιλεύς, βασιλέως, βοῦς, βοός. Όσα σε -ευς έχουν πριν το -ευς φωνήεν συναιρούν συνήθως το τελικὸ ε που απομένει στο θέμα με το ακόλουθο ω και α των καταλήξεων στη γενικὴ και αιτιατικὴ του ενικού και πληθυντικού: τοὺ ἁλιέως= ἁλιῶς, τὸν ἁλιέα=ἁλιᾶ. 5. Ἀ κατά ληκτα διπλό θεμα σὲ -ώ (γεν. -οῦ ς) Παράδειγμα: Θέμα: ἠχω-, ἠχοΟνομαστική Γενική Δοτική Αίτιατική Κλητική Ενικὸς αριθμός ἡ ἠχώ τῆς (ἠχό-ος) ἠχοῦς τῇ (ἠχό-ι) ἠχοῖ τὴν (ἠχό-α) ἠχώ ὦ ήχοῖ Παρατηρήσεις: Τὰ σὲ -ω (γεν.–οῦς) τῆς γ’ κλίσης Κανονικὰ δεν έχουν πληθυντικὸ (καὶ δυϊκὸ αριθμό)· όταν όμως σχηματίζουν τους αριθμοὺς αυτοὺς κλίνονται κατὰ τὴ β΄κλίση. 3
- 4. Σχηματίζουν την ονομαστικὴ με το ισχυρὸ θέμα –ω χωρὶς κατάληξη· στις πλάγιες πτώσεις συναιρούν τον χαρακτήρα ο του θέματος με τις καταλήξεις και οξύνονται στην αιτιατικὴ αντίθετα μὲ τὸν κανόνα. 4