�ݺ�ߣ

อุปกรณ์งานระบบอาคาร 1

ความรู้เบื้องต้นไฟฟ้า

ระบบไฟฟ้ า
• ลักษณะการส่งจ่ายกระแสไฟฟ้าจากแหล่งกานิดไปยัง
ผู้ใช ้ไฟฟ้า ตามประเภทการใช ้งาน
• ส่งจากสถานีไฟฟ้าผ่านสายไฟฟ้าแรงสูง สถานีไฟฟ้า
ย่อย หม ้อแปลงแปลงไฟฟ้าให ้ต่าลง ไปยังบ ้านพัก
อาศัย สานักงาน หรือโรงงานอุตสาหกรรม
ระบบไฟฟ้า

การไฟฟ้ า
ในการผลิต และจ่ายไฟฟ้ ากาลังในประเทศไทย มี 3
หน่วยงาน คือ
- การไฟฟ้ าฝ่ ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.)
Electricity Generating Authority of Thailand
(EGAT)
- การไฟฟ้ านครหลวง (กฟน.)
Metropolitan Electricity Authority
(MEA)
- การไฟฟ้ าส่วนภูมิภาค (กฟภ.)
Provincial Electricity Authority
(PEA)

การไฟฟ้ าฝ่ ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.)
เป็นหน่วยงานรัฐวิสาหกิจมี
หน้าที่วางแผนการเตรียมระบบผลิต
ไฟฟ้าของประเทศไทย ระบบผลิต
ไฟฟ้าจะมีการส่งจ่ายกาลังไฟฟ้าที่
แรงดัน 500 กิโลโวลต์, 230 กิโลโวลต์,
และ 115 กิโลโวลต์ ขายต่อการไฟฟ้า
นครหลวง และการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค

การไฟฟ้านครหลวง (กฟน.)
เป็นหน่วยงานรัฐวิสาหกิจ
มีหน้าที่ในการรับซื้อไฟฟ้าจากการ
ไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศ
ไทย และขายให้ลูกค้าใน
เขตกรุงเทพมหานคร นนทบุรี
และสมุทรปราการ

การไฟฟ้านครหลวง (กฟน.)
ระบบส่งจ่ายไฟฟ้ามีหลายระดับแรงดันไฟฟ้าดังนี้
• ระบบ 240/416 V. 1,3 Phase 50 Hz. 400 A.(Max)
• ระบบ 12 KV. 3 Phase จะยกเลิกในอนาคต
• ระบบ 24 KV. 3 Phase จะต้องมีขนาดความต้องการไฟฟ้า
ไม่เกิน 15,000 KVA.
• ระบบไฟฟ้า 69 KV หรือ 115KV. 3 Phase มีขนาดความ
ต้องการไฟฟ้า เกิน 15,000 KVA.
หมายเหตุ : KVA (กิโลโวลต์แอมป์ ) คือ หน่วยความสามารถในการจ่ายไฟฟ้า

การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.)
เป็นหน่วยงานรัฐวิสาหกิจที่รับซื้อ
ไฟฟ้าจากการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศ
ไทย และขายให้ลูกค้าทั่วประเทศโดยยกเว้น
เขตของการไฟฟ้านครหลวง โดยการไฟฟ้า
ส่วนภูมิภาคแบ่ งพื้นที่รับผิดชอบออกเป็น
4 ภาค คือภาคเหนือ ภาคตะออกเฉียงเหนือ
ภาคกลาง และภาคใต้ ซึ่งแต่ละภาคจะ
ประกอบด้วย 3 เขตรับผิดชอบ

การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.)
ระบบส่งจ่ายไฟฟ้าเป็นระบบเดินลอยบนเสาไฟฟ้ามีหลายระดับแรงดันไฟฟ้าดังนี้
• ระบบ 230/400 V. 1,3 Phase 50 Hz. 400 A.(Max)
• ระบบ 22 KV. 3 Phase โดยจ่ายได้ไม่เกิน 10,000 KVA
• ระบบ 33 KV. 3 Phase เป็นระบบที่ใช้เฉพาะจังหวัด
เชียงราย พะเยา และภาคใต้ตั้งแต่ระนองลงไปโดยจ่ายได้
ไม่เกิน 10,000 KVA
• ระบบไฟฟ้า 69 KV หรือ 115 KV 3 Phase มีขนาดความ
ต้องการไฟฟ้าเกิน 10,000 KVA

Power Distribution System
Transmission Line
500kV / 230kV / 115kV
Distribution Line
MEA: 12kV / 24kV
PEA: 11kV / 22kV / 33kV
Three Phase 380V
Single Phase 220V

ระบบสายไฟฟ้ าในอาคาร

ตู้เมนไฟฟ้ า
• แยกตามประเภทของเฟสไฟฟ้าที่เจ ้าของบ ้านขอไว ้กับ
การไฟฟ้า
• ไฟฟ้า 1 เฟส 2 สาย เราจะเรียกตู้เมนไฟฟ้านี้ว่า
คอนซูมเมอร์ยูนิต (Consumer Unit)
• ไฟฟ้า 3 เฟส 4 สายว่า
โหลดเซนเตอร์ (Load Center)

หม้อแปลงไฟฟ้ ากาลัง
หม้อแปลงไฟฟ้ า
• อุปกรณ์ที่ใช้เปลี่ยนแปลงแรงดันและกระแสไฟฟ้า
• หม้อแปลงไฟฟ้าจะทาหน้าที่แปลงแรงดันไฟฟ้าให้สูงขึ้น
หรือต่าลงตามที่เราต้องการ
• โดยอาศัยการเหนี่ยวนาของสนามแม่เหล็กในวงจรแม่เหล็ก
เดียวกัน

แผงควบคุมการจ่ายไฟหลัก
(Main Distribution Board : MDB)
เป็ นแผงควบคุมการจ่ายไฟหลักในอาคาร รับกระแสไฟฟ้ าที่
แปลงจากแรงสูงเป็ นแรงต่าแล้ว เพื่อกาหนดและควบคุมการ
ทางาน แยกเป็ น 2 ลักษณะคือ
- แบ่งตามประเภทอุปกรณ์ เช่นควบคุมระบบปรับอากาศ
ควบคุมระบบลิฟต์ ควบคุมระบบไฟส่องสว่าง
- แบ่งตามลักษณะการใช้งานของพื้นที่ เช่นแบ่งตามชั้น
ตามแผนกหรือตามพื้นที่ใช้สอยอาคาร

หม้อแปลงไฟฟ้ากาลัง
หม้อแปลงไฟฟ้ากาลังที่ใช้ทั่วไปในประเทศไทยสามารถแยกชนิดได้ดังนี้
- หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดแห้ง (Dry Type)
- หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดหล่อแห้ง (Cast-Rasin Type)
- หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดก๊าซ (SF6 Type)
- หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดแช่ในฉนวนทนไฟไหม้ (Synthetic-Liquid Immersed Type)
- หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดแช่ในน้ามัน

หม้อแปลงไฟฟ้ าชนิดแห้ง (Dry Type)
- โครงสร้างหม้อแปลงไฟฟ้าค่อนข้างใหญ่
- ฉนวนไฟฟ้าเป็นอากาศ หรือวัสดุประกอบ
เช่น กระดาษ วานิช เป็นต้น
- ระบายความร้อนสู่อากาศได้โดยตรง
- มีความทนทานต่อการใช้งานดี
- แต่ไม่สามารถรับแรงดันไฟฟ้าสูงได้

หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดหล่อแห้ง (Cast-Rasin Type)
เทคนิคการผลิตพอสรุปได้ดังนี้
1. High voltage coil
- การหล่อในสุญญากาศ (Vacuum cast)
- การพันฉนวนโดย Fiber glass พร้อม Rasin
2. Low voltage coil
- การหล่อในสุญญากาศ (Vacuum cast)
- การพันฉนวนโดยวิธีเดียวกับหม้อแปลงแห้ง

หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดหล่อแห้ง (Cast-Rasin Type)
- ข้อสาคัญในการผลิตคือการลดฟองอากาศ
ใน Rasin ให้เหลือน้อยที่สุด
- วิธีการหล่อในสุญญากาศจะช่วยดูด
ฟองอากาศออกจากเนื้อ Rasin ก่อนการ
แข็งตัว
- ส่วนวิธีพันนั้นต้องเสริมค่าความเป็นฉนวน
ของเนื้อ Rasin มากขึ้น
- หม้อแปลงชนิดนี้เหมาะกับการใช้งาน
ภายในอาคาร ทั้งแบบติดตั้งเปลือยในห้อง
และแบบติดตั้งในตู้หม้อแปลง
- หม้อแปลงไม่ไหม้ไฟ และไม่ก่อให้เกิดก๊าซ
พิษ(Toxic gas)

หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดก๊าซ (SF6Type)
- ความนิยมยังไม่แพร่หลาย เนื่องจากราคาสูง
- หม้อแปลงชนิดนี้มีขนาดเล็ก
- รับแรงที่เกิดการ Short circuit ได้ดี ลดปัญหา
ในการซ่อมบารุง
- ในกรณีเกิดก๊าซรั่วจะมีอุปกรณ์เตือนและจะ
ตัดการทางานของหม้อแปลงไฟฟ้า

หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดแช่ในฉนวนทนไฟไหม้
(Synthetic-Liquid Immersed Type)
- พัฒนาจากหม้อแปลงชนิดแช่ในน้ามันซึ่งเป็น
เชื้อเพลิง และไม่อนุญาตให้ติดตั้งในอาคาร
- มีการใช้ฉนวนไฟฟ้า “Askarel” แทนน้ามัน
ซึ่งเป็นสารรับและถ่ายเทความร้อนได้ดี ไม่เป็น
เชื้อเพลิง
- ภายหลังพบว่า “Askarel” มีปัญหาเกี่ยวกับ
มลภาวะจึงเปลี่ยนมาใช้ “Silicon liquid” แทน
- หม้อแปลงชนิดนี้ไม่ได้รับความนิยมเพราะ
ยุ่งยากมากกว่าการใช้ Cast-Rasin Type

หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดแช่ในน้ามัน
หม้อแปลงชนิดนี้ ใช้ “Mineral Oil” เป็นฉนวนไฟฟ้า และถ่ายเทความ
ร้อนจากตัวลวดทองแดง – แกนเหล็กออกสู่ภายนอก ซึ่งโดยทั่วไปมี 2 แบบ คือ
1. แบบปิด
แบบ seal tank เป็นลักษณะถังน้ามันที่ปิดสนิทหลังจากเติมน้ามันแล้ว
2. แบบเปิด
จะประกอบด้วยถังน้ามันสารองอยู่เหนือตัวหม้อแปลง

หม้อแปลงไฟฟ้าชนิดแช่ในน้ามัน
- สามารถใช้ในระดับแรงดันไฟฟ้าสูงถึง 230 KV (ใน
ระดับ Power Transformer)
- นิยมใช้แพร่หลาย โดยเฉพาะ Distribution
Transformer ที่ใช้ติดตั้งบนเสาทั่วประเทศ
- ไม่อนุญาตให้ติดตั้งหม้อแปลงน้ามันภายในอาคาร
เนื่องจากน้ามันเป็นเชื้อเพลิง และมีโอกาสลุกไหม้
เมื่อเกิด Short circuit รุนแรง
- แบบ Seal Tank จะต้องมีระบบการระบายก๊าซเมื่อ
เกิด Short circuit รุนแรง
- แบบ Seal Tank ในกรณีน้ามันรั่วจะไม่มีระบบการ
เติมน้ามันสารอง และระบบเตือนเมื่อเมื่อน้ามันลด
ระดับลง

ระบบไฟฟ้าที่การไฟฟ้าฯส่งจ่ายไปยังบ้านเรือนทั่วไปเรียกว่า
“ระบบไฟฟ้าแรงดันต่า” ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ระบบ
ด้วยกัน ในการใช้งานนั้นการไฟฟ้าฯจะพิจารณาให้เหมาะสมตาม
ความต้องการของผู้ใช้ไฟฟ้าว่าจะใช้ระบบใด โดยพิจารณาจาก
ปัจจัยหลักๆ คือ ปริมาณการใช้ไฟฟ้า ประเภทและ
จานวนของ๶�ครื่องใช้ไฟฟ้าที่ใช้ภายในบ้าน
ไฟฟ้าในอาคาร

ระบบไฟฟ้าแบ่งออกได้เป็น 2 ระบบ ดังนี้
1. ระบบไฟฟ้า 1 เฟส คือระบบไฟฟ้าที่มี
สายไฟฟ้าจานวน 2 เส้น
- เส้นที่มีไฟเรียกว่าสายไฟหรือสายเฟส หรือ
สายไลน์ เขียนแทนด้วยตัวอักษร L (Line)
- เส้นที่ไม่มีไฟเรียกว่าสายนิวทรอล หรือสาย
ศูนย์ เขียนแทนด้วยตัวอักษร N (Neutral)
- แรงดันไฟฟ้าที่ใช้มีขนาด 220 โวลท์ (Volt)
ใช้สาหรับบ้านพักอาศัยทั่วไปที่มีการใช้ไฟฟ้า
ไม่มากนัก

1. ระบบไฟฟ้า 1 เฟส

2. ระบบไฟฟ้า 3 เฟส คือระบบไฟฟ้าที่มีสายเส้นไฟจานวน 3
เส้น และสายนิวทรอล 1 เส้น จึงมีสายรวม 4 เส้น
-ระบบไฟฟ้า 3 เฟส สามารถต่อใช้งานเป็นระบบไฟฟ้า 1 เฟส ได้
โดยการต่อจากเฟสใดเฟสหนึ่งและสายนิวทรอลอีกเส้นหนึ่ง
แรงดันไฟฟ้าระหว่างสายเฟสเส้นใดเส้นหนึ่งกับสายนิวทรอลมีค่า
220 โวลท์
- แรงดันไฟฟ้าระหว่างสายเฟสด้วยกันมีค่า 380 โวลท์ ระบบนี้จึง
เรียกว่าระบบไฟฟ้า 3 เฟส 4 สาย 220/380 โวลท์
- มีข้อดีคือสามารถจ่ายกระแสไฟฟ้าได้มากกว่าระบบ 1 เฟส ถึง 3
เท่า
- จึงเหมาะสมกับสถานที่ที่ต้องการใช้ไฟฟ้ามากๆ เช่น อาคาร
พาณิชย์ โรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็ก เป็นต้น

2. ระบบไฟฟ้า 3 เฟส

�ݺ�ߣ

3

Recommended

More Related Content

What's hot (20)

Similar to 3 (17)

More from Pa'rig Prig (20)

3