หน่วยที่5การป้องกันกำจัึϸัตรูพืช
- 1. รป้องกันและกำาจัึϸัตรูพช
ื
ศัตรูพืชทำาความเสียหายแก่ผลิตผล
ทางการเกษตรได้มาก ถ้ารูจักป้องกันศัตรู
้
พืชที่ถูกวิธี จะทำาให้พืชทีปลูกเจริญเติบโต
่
ให้ผลผลิตสูง
ตรูพืชคืออะไร
ศัตรูพืชหมายถึง สิ่งที่
คอยทำาลายพืช ทำาให้พืช
มีความผิดปกติจาก
ธรรมชาติ ส่งผลทำาให้พืช
- 3. วัชพืชคืออะไร
คือพืชที่ให้โทษแก่พืชที่เราปลูกไว้
หรือพืชทีขึ้นในที่ไม่ต้องการให้ขน คอยแย่ง
่ ึ้
ปัจจัยในการเจริญเติบโตของพืชที่ปลูกไว้
ลักษณะของวัชพืช
1. แพร่พันธุ์ได้ง่ายและรวดเร็ว
2. ทนทานต่อสิงแวดล้อม
่
3. เจริญเติบโตง่าย ขยายพันธุ์ได้เร็ว
- 4. วัชพืช มีกประเภท
ี่
1.ถ้าแบ่งตามอายุม2 พวกคือ
ี
1.1 วัชพืชปีเดียว ได้แก่ หญ้าตีนกา
1.2 วัชพืชข้ามปี ได้แก่ หญ้าแห้วหมู
หญ้าตีนกา;หญ้าปากคอก
- 6. แบ่งตามลักษณะทีอยู่ มี 2พวก
่
1 วัชพืชบก ได้แก่ หญ้าปากควาย
ผักโขมหนาม
2 วัชพืชนำ้า ได้แก่ ผักตบชวา แห้วทรง
กระเทียม
ผักโขมหนาม แห้วทรงกระเทียม
- 8. แมลงศัตรูพืช คือ
อะไร
สัตว์ไม่มี
กระดูกสันหลังลำา
ตัวเป็นปล้อง
แบ่งเป็นสามส่วน
คือ หัว อก และ
ท้อง มีขาหกขา
- 11. ตัวเต็มวัย
วงจรชีวิต
ของแมลง ไข่
แบบสามขั้น
ตัวอ่อน
- 13. แมลงศัตรูพืช
เราแบ่ี่ชนิด
มีก งตาม
ลักษณะการทำาลายพืช
เป็น 2 ชนิดคือ
1. ประเภทปากกัด
- 16. ตั๊กแตȨอนึϸาคริส ตั๊กแตนผี
การอพยพของ
ตักแตนเนืองจาก
๊ ่
การเผาถาง
วัชพืชแหล่ง
อาศัยในช่วงฤดู
แล้ง
- 18. พวกหȨȨอ
ห
หนอนกอข้าว
น
หนอนเจาะลำาต้น อ
น
- 19. พวกด้วงปีก
แข็ง
ด้วงหนวด
ยาว
ลักษณะของ
ต้นพืชทีถูก
่
ด้วงหนวด
ด้วงกว่าง ยาวเจาะ
- 20. 4 . พวกกิ น ผล
ได้แก่ ด้วงงวง ผีเสื้อ
มวนหวาน แมลงวันผล
ไม้ ผีเสื้อมวนหวาน
รอยเจาะของผีเสือ
้ หนอนผีเสือมวน
้
- 22. พวกปากเจาะดู ด
มีปากแหลมคม ใช้เจาะดูดนำ้าเลี้ยง
จากพืชทำาให้พืชแคระแกร็น ได้แก่
พวกมวน
เพลี้ยต่างๆ และมวนต่างๆ
มวนลำาไย มวนนัก มวน
- 24. สั ต ว์ ศ ั ต รู พ ื ช คื อ
อะไร
สัตว์ที่ชอบทำาลายพืช และผลผลิต
ของพืชให้เสียหาย ใช้ประโยชน์ไม่
ได้ เช่น หนู ปูนา หอยทาก เป็นต้น
หนูนา ปูนา หอยทาก
- 26. โรคพืชคือ
อะไร
คืออาการที่พืชแสดงอาการผิดปกติไป
จากเดิม มีผลทำาให้เกิดการสูญเสียในแง่
การเจริญเติบโต และผลผลิตลดลง ไม่วาจะ ่
ในระยะสันหรือยาวก็ตาม ก็ถือว่าพืชเป็น
้
โรคพืชเกิดจากสาเหตุ
โรคทั้งสิน
้
ใด
โรคพืชเกิดจากสาเหตุหลักๆ 2
สาเหตุคือ จากเชือโรค และทีไม่ใช่เชือ
้ ่ ้
- 27. 1. โรคพื ช ที ่ เ กิ ด จากสิ ่ ง ที ่ ไ ม่ ม ี
ชี ว ิ ต มี อ ะไรบ้ า ง
1. ปุ๋ย พืชที่ขาดธาตุอาหาร หรือได้รบ
ั
ธาตุดิน ที่มีสภาพความเป็นกรด เป็นด่าง
2. อาหารมากเกินไป
มากเกินไป สภาพความเป็นกรดด่างของ
โดยปกติ
ดิน มิใช่ตัวควบคุมการเจริญเติบโตของพืช
โดยตรง แต่มีผลทางอ้อมต่อพืชในการนำา
ธาตุอาหารในดินมาใช้
- 28. โรคที ่ เ กิ ด จากสิ ่ ง ที ่ ม ี ช ี ว ิ ต มี อ ะไร
บ้ า ง
1. เชื ้ อ
รา
เป็นเชือที่พบว่าทำาให้
้
เกิดโรคแก่พืชมากทีสุด ่
และทำาให้เกิดอาการ
ประเภทต่างๆ บนพืชมาก
ที่สดด้วย เช่น ใบเป็น
ุ
แผลจุด ใบไหม้ ใบติด ใบ
เหี่ยว รากเน่า โคนเน่า โรคจุดสนิม เกิด
- 30. 2. บั ค เตรี
( B a c te ria )
จัดเป็นสัตว์เซลล์เดียวที่มีขนาด
เล็กมากมีรปร่างแตกต่างกันแล้วแต่ชนิด
ู
คือ รูปกลม (spherical or coccus) รูป
แท่ง (rod shape or bacillus) และรูป
เกลียว (spiral or apirillum) บัคเตรีมีทง
ั้
ประโยชน์และโทษ พวกที่เป็นสาเหตุของ
โรคพืชจะมีรูปร่าดจากแบคทีเรียมีหลาย
โรคพืชทีเกิ งเป็นแท่ง (rod shape)
่
โรค เช่น โรคแคงเกอร์
(Canker) โรครากเน่า (Root rot)
- 31. อาการ
ของต้นพืช
เป็นโรค
รากเน่า
เป็นอาการ
เหี่ยวของแตง โรคราก
โรคเน่า
- 32. 1. ไวรั ส ( virus )
เป็นสิงมีชีวตที่มีขนาดเล็กที่สด ไม่
่ ิ ุ
สามารถมองเห็นได้ด้วยกล้องจุลทรรศน์
ธรรมดา (light microscope) ต้องใช้
กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน (electron
microscope)
มีคุณสมบัติทำาให้พืชแสดงอาการ
ผิดปกติหรือเกิดโรคกับพืชได้ อาการ
ส่วนใหญ่ทเกิดขึ้นได้แก่ ใบเปลี่ยนสี
ี่
- 34. 4. ไมโคพลาสมา (Mycoplasma)
เชื้อนีทำาให้เกิดโรคกับพืช โดย
้
อาศัยอยู่ในท่อนำ้า ท่อ
อาหารของพืช เชื้อมีขนาดเล็กกว่าบัคเตรี
แต่ใหญ่กว่าไวรัส มีการแพร่ระบาดโดยมี
แมลงบางชนิดเป็นพาหะ เช่น เพลี้ยจักจั่น
เพลี้ยอ่อน และถ่ายทอดโรคโดยการ
ติดตา การทาบกิ่ง
ลักษณะอาการส่วนใหญ่ได้แก่สวน ่
ของพืชที่มีสเขียวเปลี่ยนเป็นสีเหลือง
ี
- 36. 5. ไส้เดือนฝอย (Nematode)
ไส้เดือนฝอย คือ
อะไร
เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ลำาตัวไม่
แบ่งเป็นปล้องมีเพศแยกจากกันซึ่งเป็น
ลักษณะต่างจากไส้เดือนธรรมดา
ไส้เดือนฝอยมักเข้าทำาลายรากพืช
ทำาให้เกิดอาการรากปม รากเป็นแผล
บางชนิดทำาลายดอก เมล็ด ลำาต้น
และหน่อ
- 41. 1. กำาจัดด้วยวิธกล
ี
หมายถึงการกำาจัดด้วยวิธีง่ายๆ เช่น
การใช้มือเก็บไข่หนอน การใช้ไฟล่อมา
ทำาการกำาจัดโดยใช้สารเคมีน
2. ลาย การใช้กบดักเป็นต้
ั
เป็นวิธีการใช้สาร
เคมีฆ่าศัตรูพืชที่ได้ผล
รวดเร็ว และรุนแรง แต่
มีอันตรายต่อผูใช้ ผู้
้
- 42. 3. การใช้สมุนไพร
เป็นวิธีการกำาจัดศัตรูพืชที่ไม่เป็น
อันตรายต่อผูใช้ ผูบริโภคและไม่ทำาลายสิง
้ ้ ่
แวดล้พืชสมุนไพรที่ส่งเสริมให้ใช้ได้แก่
อม
สะเดา ยาฉุน โล่ติ๊น ตะไคร้หอม
สาบเสือ เป็นต้น
- 44. การควบคุมแมลงศัตรูพืชโดยชีววิธีเป็น
กรรมวิธีที่นำาสิงทีมีอยู่ในธรรมชาติมาใช้ให้
่ ่
เกิดประโยชน์ โดยนำาเอาแมลงและสัตว์อื่น
ๆ ที่มีอยู่แล้วในธรรมชาติมาช่วยกำาจัด
แมลงศัตรูพืช ซึงเป็นการลดการใช้ยาฆ่า
่
แมลงทำาให้ผลเสียที่จะเกิดขึนอันเนืองมา
้ ่
จากการใช้ยาฆ่าศัตรูพืชโดยชีวถธีเป็นการ
การควบคุม แมลงอย่างไม่ วิ ูกต้องลด
น้อประโยชน์ของศัตรูธรรมชาติทสำาคัญ ใน
ใช้ ยลง ี่
การที่จะรักษาระดับความหนาแน่นของ
ประชากรของแมลงศัตรูพืชชนิดใดชนิด
หนึ่งให้อยูตำ่ากว่าระดับที่จะทำาให้เกิดความ
่
- 45. ศัตรูธรรมชาติคออะไร
ื
หมายถึง สิงที่มีอยู่ในธรรมชาติและเป็น
่
ศัตรูของแมลงศัตรูพืช ซึงสามารถแบ่งออก
่
เป็น 3 พวกใหญ่ ๆ คือตัวเบียน (parasites)
ตัวหำ้า (predators) และเชือโรค
้
(pathogens) ซึ่งในกลุ่มของตัวเบียนและ
ตัวหำ้านั้นมีทงที่เป็นแมลงและไม่ใช่แมลง
ั้
แต่แมลงเป็นศัตรูธรรมชาติทสามารถนำา
ี่
มาพัฒนาเพื่อใช้ในการควบคุมแมลงศัตรูพืช
- 46. ตัวหำ้า คือ อะไร
ตัวหำ้า คือ สัตว์ชนิดใดชนิดหนึ่งที่
กินสัตว์อื่นหรือเหยื่อที่มีขนาดเล็กกว่า
และอ่อนแอกว่าเป็นอาหาร
ตัวหำ้าจะกินเหยื่อได้หลายชนิด และ
สามารถกินทุกระยะการเจริญเติบโตของ
เหยือ คือ ไข่ ตัวอ่อนหรือตัวหนอน
่
ดักแด้ และตัวเต็มวัย
แมลงวันหัวบุบ
มดแดง แมงมุม จับตั๊กแตน
- 47. มวน ด้วงเต่าเป็นตัวหำ้ากินเพลี้ย
เพชฌฆา อ่อน เป็นอาหาร
ต
มวนเพชฌฆาต ตั๊กแตนตำาข้าว
- 48. แมลงบียนคืออะไร
แมลงเบียน (parasite) หมายถึง
แมลงที่เบียดเบียนเหยื่อ (host) หรือ
เกาะกินอยูกับเหยือ จนกระทั่งเหยือตาย
่ ่ ่
และการเป็นตัวเบียนนั้นจะเป็นเฉพาะใน
ช่วงทีเป็นตัวอ่อนเท่านั้น เมื่อเป็นตัวเต็ม
่
วัยจะหากินอิสระ และ มีลักษณะการ
1. อาศัยกินอยู่ตัวเหยือภายนอก
่
ทำาลายเหยื่อหลายลักษณะคือ
หรือภายใน และอาศัย
กินอยูในลักษณะนีเป็นเวลานานตลอด
่ ้
วงจรชีวิต หรืออย่างน้อยก็ระยะหนึ่งของ
- 49. 2. ตัวเบียนมีขนาด
เล็กกว่าเหยือมาก
่
ส่วนใหญ่เหยือหนึ่ง
่
ตัวจะมีตัวเบียน
อาศัยอยู่จำานวนมาก ตัวเต็มวัยและดักแด้
3. ตัวเบียนจะค่อย
มาก แตนเบียน
ๆ ดูดกินอาหารจาก
บนตัวหนอนผีเสือ ้
เหยืออย่างช้า ๆ
่
และทำาให้เหยือตาย่
เมื่อตัวเบียนเจริญ แตนเบียนกำาลัง
เติบโตเต็มที่แล้ว วางไข่ลงในไข่