5 Kl Mtvare
- 1. V კლáƒáƒ¡áƒ˜ ინტეგრირებული სáƒáƒ’ნები: ბუნებრ- შáƒáƒ ენრქურდáƒáƒ«áƒ” მáƒáƒ—ემáƒáƒ¢áƒ˜áƒ™áƒ - ლირკáƒáƒ™áƒáƒ‘áƒáƒ«áƒ” ისტ. მენეჯერი - ნინრპერáƒáƒœáƒ˜áƒ«áƒ”
- 2. “ ირმის ნáƒáƒ®áƒ¢áƒáƒ›áƒ˜ †გვერდიდáƒáƒœ ბრტყელიáƒ, შუáƒáƒ’ულში კი áƒáƒ›áƒáƒ‘ურცულირ“ ირმის ნáƒáƒ®áƒ¢áƒáƒ›áƒ˜â€ თáƒáƒ•áƒ˜áƒ¡ ღერძის გáƒáƒ შემრბრუნáƒáƒ•áƒ¡. მზის სისტემრკი სპირáƒáƒšáƒ˜áƒ¡ ერთ-ერთი გáƒáƒœáƒ¨áƒ¢áƒáƒ”ბის ცენტრში მდებáƒáƒ ეáƒáƒ‘ს.
- 3. Ìý
- 4. მზის სისტემის პლáƒáƒœáƒ”ტები
- 5. მზე დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒ˜áƒ¡ უáƒáƒ®áƒšáƒáƒ”სი ვáƒáƒ სკვლáƒáƒ•áƒ˜áƒ. იგი ჩვენგáƒáƒœ 150 მლნ. კმ-ითáƒáƒ დáƒáƒ¨áƒáƒ ებული მზის ზედáƒáƒžáƒ˜áƒ ზე ტემპერáƒáƒ¢áƒ£áƒ რ+6000 გრáƒáƒ“უსირმზე უზáƒáƒ მáƒáƒ–áƒáƒ ი გáƒáƒ•áƒáƒ ვáƒáƒ ებული áƒáƒ˜áƒ ის სფერáƒáƒ, რáƒáƒ›áƒ”ლიც მუდმივáƒáƒ“ იფრქვევრმის ზედáƒáƒžáƒ˜áƒ იდáƒáƒœ.
- 6. მáƒáƒ¡áƒ–ე წელიწáƒáƒ“ი 88 დღე გრძელდებრზედáƒáƒžáƒ˜áƒ ი კრáƒáƒ¢áƒ”რებითáƒáƒ დáƒáƒ¤áƒáƒ ული áƒáƒ¢áƒ›áƒáƒ¡áƒ¤áƒ”რრáƒáƒ რáƒáƒ¥áƒ•áƒ¡ დრმისი ცრშáƒáƒ•áƒ˜áƒ მისი ზედáƒáƒžáƒ˜áƒ ი დღისით სიცხისáƒáƒ’áƒáƒœ იწვის, ღáƒáƒ›áƒ˜áƒ— კი იყინებრ(+430; -175) â€
- 7. კრáƒáƒ¢áƒ”რები áƒáƒ¡áƒ¢áƒ”რáƒáƒ˜áƒ“ებისრდრკáƒáƒ›áƒ”ტების დáƒáƒªáƒ”მის áƒáƒ“გილი
- 8. მ ე რკ უ რი r = 2 439 0 A რáƒáƒ¡ უდრის პლáƒáƒœáƒ”ტის დიáƒáƒ›áƒ”ტრი, თუ მისი რáƒáƒ“იუსი 2 439 კმ-იáƒ? d=
- 9. “ გáƒáƒ–ის გიგáƒáƒœáƒ¢áƒ˜â€ უდიდესი პლáƒáƒœáƒ”ტáƒ, იგი უფრრმძიმერვიდრე ყველრსხვრპლáƒáƒœáƒ”ტრერთáƒáƒ“ სითხისრდრგáƒáƒ–ის უზáƒáƒ მáƒáƒ–áƒáƒ ი სფერáƒ, რáƒáƒ›áƒ”ლსáƒáƒª გáƒáƒ ს სქელი ღრუბლები áƒáƒ™áƒ áƒáƒ•áƒ¡ 17 4 333
- 10. ი უ პ ი ტ ე რი იუპიტერის დიáƒáƒ›áƒ”ტრი 142 984 კმ-იáƒ. გáƒáƒ›áƒáƒ—ვáƒáƒšáƒ”თ მისი რáƒáƒ“იუსი. 0 A B
- 11. მáƒáƒ¡ დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒ˜áƒ¡ “ტყუპისცáƒáƒšáƒ¡â€ áƒáƒœ “ცისკრის ვáƒáƒ სკვლáƒáƒ•áƒ¡â€ უწáƒáƒ“ებენ მáƒáƒ¡ რáƒáƒ›áƒáƒ”ლთრსიყვáƒáƒ ულისრდრსილáƒáƒ›áƒáƒ–ის ქáƒáƒšáƒ¦áƒ›áƒ”რთის სáƒáƒ®áƒ”ლი ქვირ225 ზედáƒáƒžáƒ˜áƒ ის ტემპერáƒáƒ¢áƒ£áƒ რისეთიáƒ, რáƒáƒ› ტყვიáƒáƒ¡ გáƒáƒáƒ“ნáƒáƒ‘ს. ჰáƒáƒ”რი ისეთი მკვრივიáƒ, რáƒáƒ› რáƒáƒ›áƒ“ენიმე წáƒáƒ›áƒ¨áƒ˜ áƒáƒ“áƒáƒ›áƒ˜áƒáƒœáƒ˜áƒ¡ გáƒáƒ‘რტყელებრშეუძლიáƒ. შხáƒáƒ›áƒ˜áƒáƒœáƒ˜áƒ დრმჟáƒáƒ•áƒ” ღრუბელი áƒáƒ™áƒ áƒáƒ•áƒ¡.
- 12. ცნáƒáƒ‘ილიáƒ, რáƒáƒ› მზესრდრდედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒáƒ¡ შáƒáƒ ის მáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜ 150 მილიáƒáƒœáƒ˜ კმ-იáƒ, ხáƒáƒšáƒ დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒáƒ¡áƒ დრვენერáƒáƒ¡ შáƒáƒ ის მáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜ 42 მილიáƒáƒœáƒ˜ კმ-იáƒ. გáƒáƒ›áƒáƒ—ვáƒáƒšáƒ”თ რრმáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ—áƒáƒ დáƒáƒ¨áƒáƒ ებული მზიდáƒáƒœ პლáƒáƒœáƒ”ტრვენერáƒ. D V M ვ ე ნ ე რáƒ
- 13. რáƒáƒ›áƒáƒ”ლთრáƒáƒ›áƒ˜áƒ¡ ღმერთის სáƒáƒ®áƒ”ლი ქვირ“ წითელი†პლáƒáƒœáƒ”ტáƒ, ზედáƒáƒžáƒ˜áƒ ზე áƒáƒ სებული ქვრდრმტვერი რკინის ჟáƒáƒœáƒ’ს შეიცáƒáƒ•áƒ¡. ჰáƒáƒ”რი გáƒáƒ˜áƒ¨áƒ•áƒ˜áƒáƒ—ებულიáƒ, ცრკი წითელ-ნáƒáƒ ინჯისფერი. 687 2
- 14. მáƒáƒ სი ცნáƒáƒ‘ილიáƒ, რáƒáƒ› მზესრდრდედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒáƒ¡ შáƒáƒ ის მáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜ 150 მილიáƒáƒœáƒ˜ კმ-ირ, ხáƒáƒšáƒ დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒáƒ¡áƒ დრპლáƒáƒœáƒ”ტრმáƒáƒ სს შáƒáƒ ის მáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜ 78 მილიáƒáƒœáƒ˜ კმ-ირ. გáƒáƒ›áƒáƒ—ვáƒáƒšáƒ”თ რრმáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ—áƒáƒ დáƒáƒ¨áƒáƒ ებული მზიდáƒáƒœ მáƒáƒ სი. S D M
- 15. ურáƒáƒœáƒ˜ ნეპტუნი იგი უკიდურესáƒáƒ“ ცივი დრბნელიáƒ, მáƒáƒ¡áƒ–ე ქáƒáƒ ებირ2000 კმ/სთ სიჩქáƒáƒ ით 8 17 იგი იმდენáƒáƒ“ გáƒáƒ“áƒáƒ®áƒ ილირგვერდზე, რáƒáƒ› მზის გáƒáƒ შემრკი áƒáƒ ბრუნáƒáƒ•áƒ¡, მიგáƒáƒ áƒáƒ•áƒ¡. 30685 60 190
- 16. ურáƒáƒœáƒ˜ თუ ნეპტუნი რáƒáƒ›áƒ”ლირუფრრდიდი d = 51 118 კმ d = 49 528 კმ
- 17. ყველáƒáƒ–ე მსუბუქირდრძáƒáƒšáƒ˜áƒáƒœ სწრáƒáƒ¤áƒáƒ“ ბრუნáƒáƒ•áƒ¡ მისი რგáƒáƒšáƒ”ბი მილიáƒáƒœáƒáƒ‘ით მბრწყინáƒáƒ•áƒ˜ ყინულის რგáƒáƒšáƒ˜áƒ¡áƒ’áƒáƒœ შედგებáƒ. 18 10 760
- 18. სáƒáƒ¢áƒ£áƒ ნი მáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜ მზიდáƒáƒœ იუპიტერáƒáƒ›áƒ“ე 778 მილიáƒáƒœáƒ˜ კმ-ირ, მზიდáƒáƒœ სáƒáƒ¢áƒ£áƒ ნáƒáƒ›áƒ“ე კი - 1427 მილიáƒáƒœáƒ˜ კმ-ირ. გáƒáƒ›áƒáƒ—ვáƒáƒšáƒ”თ მáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜ იუპიტერიდáƒáƒœ სáƒáƒ¢áƒ£áƒ ნáƒáƒ›áƒ“ე. M I S
- 19. “ ჯუჯáƒâ€ პლáƒáƒœáƒ”ტრუჩვეულრáƒáƒ ბიტით 90 800 ქვისრდრყინულის მყáƒáƒ ი სფერáƒáƒ დრძáƒáƒšáƒ˜áƒáƒœ გáƒáƒ˜áƒ¨áƒ•áƒ˜áƒáƒ—ებული áƒáƒ¢áƒ›áƒáƒ¡áƒ¤áƒ”რრáƒáƒ¥áƒ•áƒ¡. 1 პლუტáƒáƒœáƒ˜ დრმისი მთვáƒáƒ ე “ქáƒáƒ áƒáƒœáƒ˜â€ ერთმáƒáƒœáƒ”თის გáƒáƒ შემრბრუნáƒáƒ•áƒ¡
- 20. ერთáƒáƒ“ერთი პლáƒáƒœáƒ”ტáƒáƒ, რáƒáƒ›áƒ”ლზეც სიცáƒáƒªáƒ®áƒšáƒ”áƒ. მისი áƒáƒ¡áƒáƒ™áƒ˜ 4,6 მილიáƒáƒ დი წელიáƒ. დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒ˜áƒ¡ დáƒáƒ®áƒ ილáƒáƒ‘ის გáƒáƒ›áƒ,მზე თáƒáƒœáƒáƒ‘რáƒáƒ“ ვერáƒáƒ—ბáƒáƒ‘ს მáƒáƒ¡, რáƒáƒª წელიწáƒáƒ“ის დრáƒáƒ—რცვლáƒáƒ¡ იწვევს. დღეღáƒáƒ›áƒ£áƒ ი ბრუნვის დრáƒáƒ¡ იგი სáƒáƒ™áƒ£áƒ—áƒáƒ ი წáƒáƒ მáƒáƒ¡áƒáƒ®áƒ•áƒ˜áƒ—ი ღერძის გáƒáƒ შემრბრუნვáƒáƒ¡ 24 სáƒáƒáƒ—ი áƒáƒœáƒ“áƒáƒ›áƒ”ბს. მზის გáƒáƒ შემრერთ სრულ შემáƒáƒ‘რუნებáƒáƒ¡ დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒ 365 დღეს დრ6 სáƒáƒáƒ—ს áƒáƒœáƒ“áƒáƒ›áƒ”ბს. ეს წლიური ბრუნვáƒáƒ. 1 ¾ წყáƒáƒšáƒ˜áƒ
- 21. Ìý
- 22. მთვáƒáƒ ის ფáƒáƒ–ები ყáƒáƒ•áƒ”ლ 28 დღეში იცვლებრ(29,5 დღე) †მისი დიáƒáƒ›áƒ”ტრი 3 475კმ. მთვáƒáƒ ეზე áƒáƒ áƒáƒ ის წყáƒáƒšáƒ˜ დრáƒáƒ¢áƒ›áƒáƒ¡áƒ¤áƒ”რრმთვáƒáƒ ეზე ტემპერáƒáƒ¢áƒ£áƒ რმერყეáƒáƒ‘ს +120 დáƒáƒœ -180 გრáƒáƒ“უსáƒáƒ›áƒ“ე
- 23. დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒáƒ¡áƒ დრმთვáƒáƒ ეს შáƒáƒ ის მáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜ - 380 áƒáƒ—áƒáƒ¡áƒ˜ კმ. (384 400 კმ) †მთვáƒáƒ ეზე 1969 წლის 20 ივლისს áƒáƒ›áƒ”რიკელმრáƒáƒ¡áƒ¢áƒ áƒáƒœáƒáƒ•áƒ¢áƒ›áƒ ნილ áƒáƒ›áƒ¡áƒ¢áƒ áƒáƒœáƒ’მრპირველმრდáƒáƒ“გრფეხი მთვáƒáƒ ის გრáƒáƒ•áƒ˜áƒ¢áƒáƒªáƒ˜áƒ მცირეáƒ, მáƒáƒ’რáƒáƒ› დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒáƒ–ე áƒáƒ™áƒ”áƒáƒœáƒ˜áƒ¡ წყლების მიქცევáƒ-მáƒáƒ¥áƒªáƒ”ვáƒáƒ¡ იწვევს, (რáƒáƒªáƒ მთვáƒáƒ ესრდრდედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒáƒ¡ შáƒáƒ ის მáƒáƒœáƒ«áƒ˜áƒšáƒ˜ იზრდებáƒ, მáƒáƒ¨áƒ˜áƒœ ხდებრწყლის მიქცევáƒ) †მთვáƒáƒ ე - დედáƒáƒ›áƒ˜áƒ¬áƒ˜áƒ¡ ბუნებრივი თáƒáƒœáƒáƒ›áƒ’ზáƒáƒ•áƒ ი
- 24. Ìý
- 26. შემáƒáƒ“გáƒáƒ›áƒ ზáƒáƒ¤áƒ®áƒ£áƒšáƒ˜ ზáƒáƒ›áƒ—áƒáƒ ი გáƒáƒ–áƒáƒ¤áƒ®áƒ£áƒšáƒ˜
- 27. Ìý
- 28. Ìý
- 29. Ìý
- 30. სáƒáƒ›áƒ§áƒáƒ რგáƒáƒšáƒáƒ¥áƒ¢áƒ˜áƒ™áƒ - მზის სისტემრპლáƒáƒœáƒ”ტრ- კáƒáƒœáƒ¢áƒ˜áƒœáƒ”ნტი - ქვეყáƒáƒœáƒ - ქáƒáƒšáƒáƒ¥áƒ˜ - სკáƒáƒšáƒ N კლáƒáƒ¡áƒ˜ - სáƒáƒ®áƒ”ლი დრგვáƒáƒ ი - დáƒáƒ¬áƒ”რეთ თქვენი მისáƒáƒ›áƒáƒ თი სáƒáƒ›áƒ§áƒáƒ áƒáƒ¨áƒ˜