5.5. rehabilitasyon yaklaşımları
- 1. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (BAP)
- 2. 5.5 Rehabilitasyon Yaklaşımı ve Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 2
- 3. 5.5 Rehabilitasyon Yaklaşımı ve Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 3
- 5. Fiziksel anlamda kısıtlı yetenekleri çeşitli yöntemlerle mümkün olabilecek en üst düzeye çıkarmaya yönelik uzmanlık gerektiren faaliyetlerdir. 5
- 6. Tıbbi rehabilitasyon; tanı, ilaç tedavisi, ortopedik cerrahi, diş bakımı gibi birçok alanı kapsamaktadır. Rehabilitasyon; hekim, fizyoterapist, psikolog, odyolog, çocuk gelişim uzmanı, diş hekimi, sosyal hizmet uzmanından oluşan ekip tarafından yürütülür. Tıbbi rehabilitasyon uygulamaları üniversite hastanelerine bağlı çocuk rehabilitasyon birimleri, devlet hastaneleri ve özel hastaneler bünyesindeki rehabilitasyon birimlerince gerçekleştirilmektedir. 5.5.1 Tıbbi Rehabilitasyon 6
- 7. 5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 7
- 8. Zihinsel yetersizliği olan çocuklarda fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamaları, fizyoterapist tarafından yürütülür. 5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 8
- 9. Fizyoterapi ve rehabilitasyon hizmetleri üniversitelere bağlı çocuk rehabilitasyon birimlerinde, kamuya bağlı fizyoterapi ve rehabilitasyon birimlerinde ve özel “Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri'nde yürütülmektedir. 5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 9
- 10. Fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamalarına erken dönemde başlanmak; çocuğun günlük yaşam ve okul öncesi eğitime uyumunu sağlayabilecek, normal motor gelişimin sağlanmasını kolaylaştıracak, fiziksel bozukluklar önlenebilecek ve çocuğun fonksiyonel olarak bağımsızlığı sağlanacaktır. 5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 10
- 11. Fiziksel yetersizliği de bulunan zihinsel yetersizliği olan çocuklarda fizyoterapi rehabilitasyon programı: 1. Normal motor gelişimin sağlanması, oluşabilecek kas iskelet sistemi bozukluklarını önlemek, duruş bozukluklarının oluşmasını engellemek, kas tonusunun düzenlenmesi, denge ve koordinasyon eğitimi için gereken egzersizler, 2. El-göz koordinasyonunun sağlanması, 3. Çocukta var olan duyusal problemleri saptayarak, çocuğun duyu-algı-motor bütünleşmesini sağlamak, 4. Cerrahi ve ortopedik müdahaleleri desteklemek, 5. Çocukların kullanmaları gereken yardımcı araç, gereç ve cihazların belirlenmesi ile bunların nasıl kullanılacağına ilişkin eğitim, 6. Gerekli çocuklar için konuşma terapisi, oral-motor fonksiyonların kazandırılması, 7. Yemek yeme, giyinme ve oyun gibi günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık kazandırma eğitimi, 8. Zihinsel yetersizliği olan çocuğun yaşadığı ortamın düzenlemesinin yapılması, 9. Ev programı ve aile eğitimi. 5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 11
- 12. Rehabilitasyon Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar; 1. Egzersizler, ev içinde uygulanacak pozisyonlamalar ve hareket biçimleri aile tarafından öğrenilmeli ve evde tekrar edilmelidir. 2. Egzersizler uzun ve sıkıcı olmamalı, oyunla birleştirilerek yaptırılmalıdır. 3. Zihinsel yetersizliği olan çocuklarda yetersiz olan iletişim kurma yeteneğini arttırmak için sesli ve renkli oyuncaklar ya da objeler kullanılmalıdır. 4. Normal çocuk gelişimi izlenerek, zihinsel yetersizliği olan çocuğun bu gelişimi yakalaması için ailenin gün içinde çaba göstermesi gerekir. 5. Çocukta erken yaşlardan başlayarak dil ve sosyal gelişim üzerinde durulmalıdır. 6. Zihinsel yetersizliği olan bebeklerin taşınması fizyoterapistin gösterdiği şekilde destekli ve çevre iletişimini sağlayacak şekilde yapılmalıdır. 5.5.2 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon 12
- 13. 5.5.3 Mesleki Rehabilitasyon 13
- 14. Özürlülerin yetenekleri doğrultusunda yapabilecekleri bir işte eğitilmesi, meslek kazandırılması, verimli kılınarak ekonomik ve sosyal refahının sağlanması amacıyla mesleki rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması esastır. 5.5.3 Mesleki Rehabilitasyon 14
- 15. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 15
- 16. Sosyal Güvencesi Olan Engelli Bireylerin Sağlık Giderleri Nasıl Karşılanmaktadır? Bağlı oldukları sosyal güvenlik kuruluşu tarafından katkı payı alınarak karşılanmaktadır. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 16
- 17. Tedavi Giderlerini Kendi İmkânları ile Karşılayamayan ve Sosyal Güvenlik Kapsamında Bulunmayan Engelli Bireylerin Tedavi Giderleri Nasıl Karşılanmaktadır? Genel Sağlık Sigortasından yararlanarak ve katkı payı ödeyerek tedavi giderleri karşılanır. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 17
- 18. Ortez nedir? Zihinsel yetersizliği olan bireylerin ortez gibi ortopedik cihazlar kullanmasına gerek var mıdır? Kolların, bacakların ya da gövdenin azalan, bozulan veya kaybolan işlevlerini üstlenecek metal, deri, plastik, kumaş gibi malzemelerden yapılan yardımcı cihazlara ortez denir. Zihinsel yetersizliği olan bireylerin serebral palsi gibi ek bir nörolojik problemleri yoksa genellikle ortez kullanmalarına gerek yoktur. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 18
- 19. Zihinsel yetersizliği olan bireylerin kendilerine yardımcı olacak aletler kullanmasına gerek var mıdır? Zihinsel yetersizliği olan bireylerin kendine yardım aletlerini kullanım gereklilikleri fizyoterapistler ve ergoterapistler tarafından tespit edilerek bireyin günlük yaşamda, evinde ve işinde bağımsız yaşaması ya da minimum engellerle hayatını sürdürebilmesi için gerekli aletler kullanması sağlanır. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 19
- 20. Sosyal Güvencesi Olmayanlar Ortopedik ve Diğer Yardımcı Araç ve Gereçleri Nasıl Alabilir? İllerdeki veya ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına (SYDV) müracaat edebilirler. Kızılay ve diğer sosyal yardım amaçlı dernek, vakıf, federasyon ve konfederasyonların yanı sıra belediyelerden de bu konuda yardımlar sağlayabilirler. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 20
- 21. Tekerlekli Sandalyenin Bedelini Kim Öder? Bu bedel Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanır. Herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayan engelli bireyler ikametlerinin bulunduğu illerde veya ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca karşılanması için Valilik ve Kaymakamlıklara müracaat ederek talepte bulunabilirler. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 21
- 22. İşitme Cihazının Bedelini Kim Öder? Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Talimatı gereğince ödeme yapılır. Cihazların ödenmeyen kısımlarının olması halinde Valilik ve Kaymakamlıklardan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarından sağlanması talep edilebilir. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 22
- 23. Hasta Alt Bezinin Bedeli Ödeniyor mu? Hasta alt bezine ait fatura bedelleri birer aylık devreler halinde Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenir. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 23
- 24. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylere Yönelik Mesleki Eğitim Faaliyetlerini Hangi Kurum/Kuruluşlar Yürütmektedir? Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde zihinsel yetersizliği olan bireylere yönelik Mesleki Eğitim Merkezleri, İş Eğitim Merkezleri ve Yetişkin Zihinsel Engelliler İş Eğitim Merkezleri mesleki eğitim programları düzenlenmektedir. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 24
- 25. Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylere Yönelik Meslek Edindirme Kurslarını Hangi Kurum/Kuruluşlar Düzenlemektedir? Türkiye İş Kurumu ve MEB Çıraklık Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü engellilere yönelik meslek edindirme kursları düzenlemektedir. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 25
- 26. Bakıma Gereksinimi Olanlara Devletin Sunduğu Bir Hizmet Var mıdır? Bakıma gereksinimi olan bireyin, bakımı yapan kişiye bir asgari ücrete kadar ödeme yapılmaktadır. Bakım hizmeti ve bakım ücretinden faydalanmak için ikamet edilen yerdeki Valiliğe veya Kaymakamlıklara başvurmak gerekmektedir. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 26
- 27. Evde Bakım Parası Nedir? Zihinsel yetersizliği olan bireylerin hayatlarının idamesini evde yürütecek kişilere Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından aylık net asgari ücret miktarında verilen tutara evde bakım parası denilmektedir. Evde bakım parası engelli bireylerin kendisine değil, bakımını üstlenen akrabası, vasisi gibi üçüncü kişilere ödenen bir meblağdır. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 27
- 28. Evde Bakım Parası Almanın Şartları Nelerdir? Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendisine düşen ortalama aylık gelir tutarının, bir aylık net asgari ücret tutarının üçte ikisinden daha az olduğunun bakım raporu ile tespit edilmesi, Engelli bireyin heyet raporu veren hastanelerden alacağı özürlü sağlık kurul raporunun ağır özürlü kısmında mutlaka “Evet” yazan bir ibare bulunması, Engelli bireyin başkasının yardımı olmadan hayatını devam ettiremeyecek şekilde bakıma muhtaç olması gerekli olduğunun bakım heyeti raporu ile tespit edilmesi. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 28
- 29. Evde Bakım Parası İçin Nereye Başvurulur? Evde bakım parası alabilmek için engelli bireyin ikametgâhının bulunduğu yerdeki Valilik ve Kaymakamlıklara başvuru yapılabilir. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 29
- 30. Kurum Bakımı nedir? Bakım hizmetleri Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) İl Müdürlüğü denetiminde yürütülmektedir. Bakıma muhtaç engelli bireye Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu bakım merkezlerinde ya da özel bakım merkezlerinde hizmet verilmektedir. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 30
- 31. Kurum Bakımı İçin Nereye Başvurmak Gerekir? Engelli bireyin ikametgahının bulunduğu yerdeki Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne veya varsa Sosyal Hizmetler İlçe Müdürlüklerine başvurulması gerekmektedir. Sosyal Hizmetler İlçe Müdürlüklerinin bulunmadığı yerlerde ise Kaymakamlıklara başvuru yapılabilir. 5.5.4 Ailelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Bilmesi Gerekenler 31