�ݺ�ߣ

ФУНДАМЕНТАЛИЗАМФУНДАМЕНТАЛИЗАМ

 ЗЗборотборот “фундамент”“фундамент” потекнува одпотекнува од
латинскиот збор „фундаментум„,латинскиот збор „фундаментум„,
кој значи основа, темел, она врзкој значи основа, темел, она врз
што нешто се издига илишто нешто се издига или
изградува.изградува.
 Тоа говори дека да се бидеТоа говори дека да се биде
фундаментален значифундаментален значи да се бидеда се биде
на изворина изворитете, на темелите на, на темелите на
одредена идеја.одредена идеја.

РРелигиозен фундаментализамелигиозен фундаментализам
 Најчесто поимотНајчесто поимот “религиозен фундаментализам”“религиозен фундаментализам” сесе
јавува во негативен контекст и без особенојавува во негативен контекст и без особено
размислување се поврзува со исламот.размислување се поврзува со исламот.
 Да се бидеДа се биде христијански фундаменталистхристијански фундаменталист, значи да се, значи да се
стои на темелите на самото христијанство.стои на темелите на самото христијанство.
 Темелот, основата, она од коТемелот, основата, она од којаја се издига и се развивасе издига и се развива
христијанството ехристијанството е БиблијатаБиблијата..
 Затоа, секој искрен, изворен, фундаменталистичкиЗатоа, секој искрен, изворен, фундаменталистички
ориентиран христијанин се повикува на вредноститеориентиран христијанин се повикува на вредностите одод
Библијата, какоБиблијата, како
што се: не убивај,што се: не убивај,
не кради, не лажи,не кради, не лажи,
помагај и љуби.помагај и љуби.

 Аналогно на ова, да се бидеАналогно на ова, да се биде исламскиисламски
фундаменталистфундаменталист значи да се повикуваш назначи да се повикуваш на
изворните, темелните вредности на исламот.изворните, темелните вредности на исламот.
Тоа значи да се повикуваш наТоа значи да се повикуваш на КуранотКуранот..
 Куранот, како света книга на муслиманите,Куранот, како света книга на муслиманите,
налага разбирање и заемно помагање меѓуналага разбирање и заемно помагање меѓу
луѓето.луѓето.
 Конечно, исламот како монотеистичкаКонечно, исламот како монотеистичка
религија, како и христијанството, смета декарелигија, како и христијанството, смета дека
сите луѓе се чеда на иста Божја сила, сеедносите луѓе се чеда на иста Божја сила, сеедно
дали ќе се означи како “Бог” или “Алах”.дали ќе се означи како “Бог” или “Алах”.
Еве, ова сум јас. Нели сум најубава?

КуранотКуранот
света книга на муслиманитесвета книга на муслиманите

 Вака гледано, религиозниотВака гледано, религиозниот
фундаментализам е позитивенфундаментализам е позитивен
 Така, моралот изведен од Куранот налага секојТака, моралот изведен од Куранот налага секој
муслиман со имотот на соседот да постапувамуслиман со имотот на соседот да постапува
како да е негов да се грижи за него и да гокако да е негов да се грижи за него и да го
негува кога соседот се наоѓа на пат илинегува кога соседот се наоѓа на пат или
привремено престојува во некое друго место.привремено престојува во некое друго место.
 Оттука, она што многупати се случуваОттука, она што многупати се случува
(небрежно однесување кон имотот на другиот,(небрежно однесување кон имотот на другиот,
негово палење и уништување) не е израз нанегово палење и уништување) не е израз на
добриот муслиман, туку е дело надобриот муслиман, туку е дело на лошиотлошиот
муслиманмуслиман..
 Исто како што иИсто како што и инквизицијатаинквизицијата не беше делоне беше дело
на добрите (фундаменталните) христијани,на добрите (фундаменталните) христијани,
туку дело на оние што го напуштиле изворот натуку дело на оние што го напуштиле изворот на
христијанството, изумувајќи дека љубовта, ахристијанството, изумувајќи дека љубовта, а
не омразата и смртта, треба да владее соне омразата и смртта, треба да владее со
луѓето.луѓето.

Мека во Саудиска АрабијаМека во Саудиска Арабија
центар на муслиманскиот светцентар на муслиманскиот свет

Фундаментализмот какоФундаментализмот како
политичка идеологијаполитичка идеологија
 ФундаментализмотФундаментализмот како термин за прв пат секако термин за прв пат се
употребувал во протестантските кругови наупотребувал во протестантските кругови на
САД на почетокот на 20-тиот век и како таковСАД на почетокот на 20-тиот век и како таков
требало да ги покрива сите форми на т.н.требало да ги покрива сите форми на т.н.
„верски фанатизам„ чија основна идеја била„верски фанатизам„ чија основна идеја била
отфрлање на Дарвиновата теоријаотфрлање на Дарвиновата теорија..
 Фундаментализмот, онака како денес најчестоФундаментализмот, онака како денес најчесто
се употребува, по својата суштина есе употребува, по својата суштина е
политичкаполитичка идеологијаидеологија
 Фундаменталистичките идеиФундаменталистичките идеи се идеи прекусе идеи преку
кои се настојувакои се настојува националната држава данационалната држава да
се замени со „божественииот поредок„.се замени со „божественииот поредок„.
 Идеолошката димензија на фундаментализмотИдеолошката димензија на фундаментализмот
се огледа и прекусе огледа и преку упатстватаупатствата кои секои се
однесуваат на верниците дека во своетооднесуваат на верниците дека во своето
секојдневно живеење мора да се помагасекојдневно живеење мора да се помага
заедницата назаедницата на „браќа по верата„.„браќа по верата„.

Иран е единственаИран е единствена
„исламска република“ во светот„исламска република“ во светот

МуџахединиМуџахедини
верскиот фундаментализам го заменија соверскиот фундаментализам го заменија со
политичкиот фундаментализамполитичкиот фундаментализам

 Фундаменталистите повикуваат наФундаменталистите повикуваат на
враќање кон основните свети книгивраќање кон основните свети книги
или текстови, читани во буквалнаили текстови, читани во буквална
смисла и предлагаат идеите кои таму ќесмисла и предлагаат идеите кои таму ќе
се сретнат да се применуваат насе сретнат да се применуваат на
социјалниот, на економскиот и насоцијалниот, на економскиот и на
политичкиот живот.политичкиот живот.
 Свештенството како привилегираниСвештенството како привилегирани
толкувачи на тиетолкувачи на тие ,,свети вистини,,,,свети вистини,,
како што имаат религиска моќ треба дакако што имаат религиска моќ треба да
имаат иимаат и световна силасветовна сила..
 Тие би требало да настојуваат да гоТие би требало да настојуваат да го
превзематпревземат управувањето со државатауправувањето со државата
или директно (како што се случи воили директно (како што се случи во
Иран), или да работат во спрега соИран), или да работат во спрега со
политичките партии.политичките партии.

 Јасно е дека суштинска основа наЈасно е дека суштинска основа на
фундаментализмот е религијата, или поточнофундаментализмот е религијата, или поточно
кажано, фундаментализмоткажано, фундаментализмот претставувапретставува
агресивна политизација на религијатаагресивна политизација на религијата чијачија
крајна цел е стекнување на политичка моќ.крајна цел е стекнување на политичка моќ.
 Но фундаментализмот не мора да бидеНо фундаментализмот не мора да биде
ограничен само на религијата па така наограничен само на религијата па така на
пример Кинеските црвени гардисти со нивнатапример Кинеските црвени гардисти со нивната
приврзаност кон Маовата мала црвена книшка,приврзаност кон Маовата мала црвена книшка,
сигурно беа фундаменталистисигурно беа фундаменталисти
 Следната карактеристика на фундаментализмотСледната карактеристика на фундаментализмот
е тоа дека секогаш ее тоа дека секогаш е акционо ориентиранакционо ориентиран
што значи дека се настојува на сите луѓешто значи дека се настојува на сите луѓе дада
им се наметне ваквиот ставим се наметне ваквиот став па дури ипа дури и
превземање на мерки запревземање на мерки за елиминација наелиминација на
сите другисите други (денес се смета дека исламскиот(денес се смета дека исламскиот
фундаментализам е во основа нафундаментализам е во основа на
меѓународниот тероризаммеѓународниот тероризам).).

Русија - православнаРусија - православна
џамахиријаџамахирија
 Дека не се само исламските земји и нивнитеДека не се само исламските земји и нивните
компании верски фундаменталисти и ригидни,компании верски фундаменталисти и ригидни,
сведочи и следниов пример од Русија. Имено,сведочи и следниов пример од Русија. Имено,
рускиот производител на млеко Русское молокорускиот производител на млеко Русское молоко
(Руско млеко), соопшти дека секоја вработена(Руско млеко), соопшти дека секоја вработена
од православна вероисповест, која абортиралаод православна вероисповест, која абортирала
или се венчала само во матично, ќе бидеили се венчала само во матично, ќе биде
отпуштена.отпуштена.
 Компанијата со седиште во Москва им даде рокКомпанијата со седиште во Москва им даде рок
на своите вработени, кои се крстени вона своите вработени, кои се крстени во
православна црква, но се венчале само воправославна црква, но се венчале само во
матичната служба, до 14 октомври да гоматичната служба, до 14 октомври да го
склопат својот брак и во црква или ќе сесклопат својот брак и во црква или ќе се
соочат со отказ.соочат со отказ.
 Сопственикот на компанијата Василиј Бојко-Сопственикот на компанијата Василиј Бојко-
Велики изјави дека жените, кои ја прекиналеВелики изјави дека жените, кои ја прекинале
бременоста, не се повеќе пожелни вобременоста, не се повеќе пожелни во
фабриката. „Абортусот е убиство. Не сакаме дафабриката. „Абортусот е убиство. Не сакаме да
работиме со убијци“, рече Бојко-Велики.работиме со убијци“, рече Бојко-Велики.
 Според него, на сите работници, вклучувајќиСпоред него, на сите работници, вклучувајќи
ги и оние од другите вери, ќе им бидеги и оние од другите вери, ќе им биде
наложено да следат предавања заналожено да следат предавања за
православната вера.православната вера.

�ݺ�ߣ

(5,6) fundamentalizam

More Related Content

(5,6) fundamentalizam