7. De adolescent
- 3. Lichamelijke ontwikkelingLichaam kind lichaam volwassene
- 4. Lichamelijke ontwikkelingMeisjes < jongens: 1 2 j. verschilIndividuele verschillen Begin en eindeTempo en duur
- 5. Lichamelijke ontwikkelingSeksuele rijpingsprocessenSecundaire geslachtskenmerkenBorstontwikkeling, pubaire beharing, verlaging van de stem bij jongensPrimaire geslachtskenmerkenOntwikkeling van genitali谷nBiologisch volwassenMeisjes: 15jJongens: 16j
- 6. Lichamelijke ontwikkelingVersnelling groei en verandering proportieTweede strekkingLengte, gewicht, skeletJongens > meisjes: bredere schouders, smallere heupen, langere benen, meer spieren, minder onderhuidse vetontwikkelingUithoudingsvermogen JeugdpuistjesZweetklieren
- 7. Lichamelijke ontwikkelingReacties op lichamelijke veranderingenLichamelijkaantrekkelijk = ! voorzelfbeeldNegatievegevoelens door:Vroege/late rijping lichamelijke/psychischeontwikkelingOngelijkverloop van ontwikkelingenAfwijkingenvrouwelijk/mannelijkideaalbeeldJeugdpuistjesMenarche/spermarche: tegenstrijdigeemoties
- 8. Lichamelijke ontwikkelingAcceleratieverschijnselAdolescent vandaag > vroegerGroterEerder geslachtsrijpDoor:Betere gezondheidszorgAfschaffing kinderarbeidDoorbreken seksuele taboes
- 9. Motorische ontwikkelingSpierontwikkelingUithoudingsvermogen Sporten = favoriete bezigheidTechnieken verbeterenLichamelijke aantrekkelijkheid vergrotenCompetitieJust for fun
- 10. Perceptuele ontwikkelingAandacht en concentratie Selectieve aandachtVerdelen van aandachtLangdurige concentratie mogelijk
- 11. Cognitieve ontwikkelingFormeel operationeel stadiumAbstract denkenPropositionele denkenHypothetisch-deductief denkenCombinatorisch denken
- 12. Cognitieve ontwikkelingInformatieverwerkingGeheugencapaciteit MetacognitiePlanmatig en systematisch werkenInhoudelijke kennis
- 13. Cognitieve ontwikkelingConsequentiesKritische houdingZelfreflectie Discussi谷renIdealisme Intelligenter
- 14. TaalontwikkelingVolwassenentaalGesproken en geschreven taal = begrijpen en voortbrengenMaar volwassenen begrijpen niet altijd taal van jongerenBvb. smsjes en chat-taal of uitdrukkingen zoals smoren, iemand binnendraaien, etc.Taalontwikkeling stopt niet
- 15. Sociaal-emotionele ontwikkelingSeparatie en individuatieSeparatie = loskomen van oudersInvloed: ouders , lftgenoten
- 16. Beeld ouders: ouders = feilbaar
- 17. Generatiekloof?Individuatie = autonome persoon worden-Verschilt per gezin en cultuurRolveranderingen:- Intimiteit en seksualiteit- Relationeel binden- Beroep en studie- Moreel, politiek en levensbeschouwelijk
- 18. Sociaal-emotionele ontwikkelingInvloed van gezinOpvoedingsstijlParentalewarmtePermissiefAutoritatieftoegeeflijk Parentale controlePermissief Autoritair onverschillig
- 19. Sociaal-emotionele ontwikkelingInvloed van gezinOmgang van ouders met ouder worden en terugkijken op eigen levenOnderlinge relatie van de oudersEconomische situatie in gezinSamenstelling van het gezinCulturele achtergrond
- 20. Sociaal-emotionele ontwikkelingConflictenInterpersoonlijke conflictenConflict ouders Gewenst !?!Oplossing ?Intrapsychische conflicten= Stimulans voor ontwikkeling
- 21. Sociaal-emotionele ontwikkelingStressTgv gebeurtenissen die ons bedreigen of uitdagenCopingProbleemgerichtEmotiegerichtOnbewust, defensief
- 22. Sociaal-emotionele ontwikkelingOmgang leeftijdgenotenMeer omgang, ook buiten schoolInformele ontmoetingen, ook met andere sekseGrote en kleine groepenBelang?? Zelfwaardering, want onzekere periode Sociale vaardigheden Experimenteren met nieuwe rollen Integratie volwassenenwereld voorbereiden Sociale vergelijking
- 23. Sociaal-emotionele ontwikkelingDe jeugdcultuurAdos hebben een eigen cultuur, met eigen opvattingen en gedragingenVerschillende subculturen= Basis voor imagoGeen groep van vrienden, hoewel die er wel kunnen uit voortkomenConformismeBvb. skaters, emos, jumpers, tecktonik fans,
- 25. Sociaal-emotionele ontwikkelingKliekjes of vriendengroepen Wij-gevoelIntense omgang: caf辿, sport, uitgaan, Via selectie en socialisatieE辿n-sekse-groep gemengde groepenInterculturele vriendschappen
- 26. Sociaal-emotionele ontwikkelingVriendschap tss boezemvriend(inn)enSpeciale band: intimiteit, gelijkwaardigheid en wederkerigheidInvulling: wederzijds vertrouwen, steun en zorg, gesprekken over alledaagse en intieme zakenNadruk: Jongens: vaak samen dingen doenMeisjes: vertrouwensfiguurTegenwicht voor gevoelens van eenzaamheid
- 27. Seksuele ontwikkelingOntdekking eigen/ander lichaam Seksuele omgang met eigen/ander lichaamGenitale fase (Freud)Geslachtscontact = centraalVolwassen seksualiteit, gericht op seksuele omgang met persoon buiten het gezinGrote openheid versus taboesfeer
- 28. Seksuele ontwikkelingVorming van romantische relatiesMeerdere functies4 stadia: InitiatieStatusAffectieRelatievorming
- 29. Seksuele ontwikkelingSeksuele themas1. ZelfbevredigingVerwondering, ongemak, schuldZelfs bij kleine kinderenJongens > meisjes2. De eerste keerVan vasthouden, via tongzoenen, aanrakingen lichaam en geslachtsdelen tot de eerste keerOpleidingsniveau: hoe lager, hoe vroeger; en viceversaMotieven: nieuwsgierigheid, affectie, status volwasseneGemengde emoties: jongens positiever dan meisjes
- 31. Seksuele ontwikkeling 3. Anticonceptie en veilig vrijenWaarom condoom?Meisjes: zwangerschap voorkomenJongens: geslachtsziekten voorkomenHoe jonger, hoe minder anticonceptiegebruikHoe meer seksuele ervaring, hoe meer anticonceptiegebruik TienerzwangerschapBelang van externe factoren: steun familie, steun partner, economische en culturele factoren
- 32. Seksuele ontwikkeling4. Homoseksueel gedragDrie reacties op ontdekking:Verzet en maskerenAcceptatie en dubbellevenVolledige aanvaarding en openheidSpanningen en angstenZelfmoord > gemiddeldeReacties omgeving meestal positief
- 33. PersoonlijkheidsontwikkelingEgocentrisme= anderen zijn ook met mij bezig, omdat ik met mezelf bezig benImaginair publiekWanneer een adolescent (kritisch of bewonderend) over zichzelf denkt, denkt hij dat de anderen dit ook doen op dezelfde manier (zoals een publiek).
- 34. PersoonlijkheidsontwikkelingEgocentrismePersoonlijke fabelIk ben uniek, er is geen tweede zoals ik. Ik heb unieke gedachten en gevoelens. Ze voelen zich onkwetsbaar en hebben vaak het gevoel dat niemand hen begrijpt. OplossingImaginair publiek: Contact met leeftijdsgenoten Persoonlijke fabel: Realisatie van vriendschappen
- 35. PersoonlijkheidsontwikkelingConformismeIn zoektocht naar eigen persoonlijkheidMet jeugdcultuur, subcultuur, vriendengroepBvb. kleding, muziekkeuze, taalgebruikMet volwassenenBvb. oplossen van problemen, kiezen van een beroepEinde adolescentieConformisme
- 36. PersoonlijkheidsontwikkelingIdentificatieZelfontdekking van buiten naar binnenLichamelijke aantrekkelijkheid = !!!Persoonlijkheidseigenschappen en vaardighedenModellenPersonen waaraan adolescent gedrag wil ori谷nteren Bvb. verre, nabije, abstracte modellenIdealenWaardeopvattingen, ontwerpen voor toekomst
- 37. PersoonlijkheidsontwikkelingExperimenteren met sociale rollen Bvb. vakantiejob, animator in jeugdwerk, lid van muziekband, partner/lief, roken/drinken, brommerrijden, etc.Toetsen van gedrag aan rolverwachtingen
- 38. PersoonlijkheidsontwikkelingIdentiteitsstatusOntdekken van identiteit versus identiteitsverwarring (Erikson)4 statussenVerkennen van alternatieven (Experiment) Kiezen van positie (Identificatie)
- 39. Persoonlijkheids-ontwikkelingIdentiteitsstatussenExperiment Moratorium Achievement IdentificatieIdentiteitsdiffusie ForeclosureIdentiteitsvorming meestal niet voltooid aan einde adolescentieOpvoedingsstijl heeft invloedGenderidentiteit: verhoogde differentiatie
- 40. PersoonlijkheidZelfbeeldHoe zie ik mezelf? Voor wie houdt men mij?Differentiatie zelfbeeld + zelfwaardegevoelGenderverschillen meisjes < jongens
- 41. Morele ontwikkelingUniversele menselijke waarden
- 42. Morele ontwikkelingAfwegingen Formeel oper. denken = basisvoorwaardeEmpathie/inlevingsvermogenAfwegingen = daden ??? Postconventioneel stadium bereikt!
- 43. Schoolse ontwikkelingLeerlingenbegeleidingLeerling zijnKind/jongere zijnZorg voor alle leerlingen3-lijnenmodelLeerkrachtLeerlingenbegeleiderExterne diensten
- 44. Schoolse ontwikkeling1. Leren leren= verwerven van kennis, vaardigheden en attitudes; gemotiveerd en zelfstandig informatie verwerken en toepassen4 leerstijlen:DoenersWaarnemersDenkersToepassers Combinatie: beste garantie!
- 45. Schoolse ontwikkeling1. Leren leren3 componenten voor zelfstandig lerenHoe voel ik mij? (Sociaal-emotioneel)Hoe verwerk ik informatie? (Cognitief)Hoe stuur ik mezelf bij? (Metacognitief) Alle 3 = essentieel, niet alleen cognitief.
- 46. Schoolse ontwikkeling2. Leren kiezenVaak verkeerde keuzesWatervaleffect!Daarom: keuzebegeleiding4 scharniermomentenConstantBeter zicht op zichzelfBreed perspectief op de wereldZelf plannen en sturenBelang van positieve keuze
- 47. Schoolse ontwikkeling3. Leren levenLeerschool, maar ook leefschoolBegeleidingsplan
- 48. SpelontwikkelingSpelen vervangen door Sport/hobbysSamen optrekken, rondhangen, praten, Sociale element!
- 49. TekenontwikkelingKritische houding tov eigen tekentalenten Stoppen Toevlucht in:Kalmerend tekenenKarikaturenHerbeginnenAftekenenTekentechnieken verfijnen (= enkelingen)
- 50. Indien ontwikkeling anders loopt Adolescentie = gevoelige periodeMeestal zonder ernstige problemenIndien wel problemen:Verschil in aardExternaliserendInternaliserendVerschil in gradaties
- 51. Indien ontwikkeling anders loopt JeugdcriminaliteitMeestal lichte vormen Bvb. fietsen zonder verlichting, protesteren in betoging, niet teruggeven van te veel ontvangen wisselgeldHoogtepunt: 17-18 jaarOorzaak: Wensen goedkeuring lftgenotenGesocialiseerd versus ondergesocialiseerdStoppen criminaliteit Gaan er mee door
- 52. Indien ontwikkeling anders loopt Middelengebruik en verslavingBiologische en psychische afhankelijkheidAlcohol, roken, andere (illegale) drugsWaarom? Spanningen wegnemen, plezierige emotionele toestand,Problemen?Identificatie met drugcultuur, fysieke achteruitgang, schoolprestaties , gedragsveranderingen
- 53. Indien ontwikkeling anders loopt DepressiviteitSombere stemming, minder plezier beleven, eetlust of , verstoord slaappatroon, concentratie , Stijgt in adolescentieOorzaak: genetisch of omgevingSu誰cideOorzaak: depressie, stress, perfectionisme, conflicten,
- 54. Indien ontwikkeling anders loopt EetproblemenObesitasGevolgen voor psyche en gezondheidEetstoornisAnorexia nervosaOnderdrukte eetlust, slank willen zijn, ontkenning van vermagering, buitengewone invloed van gewicht op zelfbeeldBoulimia nervosaVreetbuien owv eetdrang versus slank willen zijn (braken, dieethouden, ), gewicht blijft normaal, buitengewone invloed van gewicht op zelfbeeldOorzaak: biologisch, psychisch, sociaal, cultureel
- 55. SamengevatOvergang kind volwasseneTweede strekking seksuele rijpingsprocessenWaarnemen van meerdere dingen tegelijkFormeel operationeel denkenJongerentaalSeparatie en individuatieBelang leeftijdgenoten , ook andere sekseJeugd- en subcultuur, vrienschappen
- 56. SamengevatGenitale fase: geslachtscontact = centraalEgocentrisme, conformisme, identiteitsvindingRicht zich naar universele menselijke waarden, met afwegingenBelang van leerlingenbegeleidingSport/hobbys/samen zijn ipv spelKritisch tov tekentalentExternaliserende en internaliserende problemen