ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

72 hệ phương trình

•
•
H
Hades0510

Hay và Khó

1 of 24
Downloaded 74 times
Bài 1. Giải hệ phương trình:    x3 −y3 = 35 (1) 2x2 +3y2 = 4x−9y (2) Giải Lấy phương trình (1) trừ 3 lần phương trình (2) theo vế ta được: (x−2)3 = (3+y)3 ⇒ x = y+5 (3) Thế (3) vào phương trình (2) của hệ ta được: y2 +5y+6 = 0 ⇔ y = −2 ⇒ x = 3 y = −3 ⇒ x = 2 Đáp số: (3;−2),(2;−3) là nghiệm của hệ. Bài 2. Giải hệ phương trình:    x3 +y3 = 9 (1) x2 +2y2 = x+4y (2) Giải Lấy phương trình (1) trừ 3 lần phương trình (2) theo vế ta được: (x−1)3 = (2−y)3 ⇒ x = 3−y (3) Thế (3) vào phương trình (2) của hệ ta được: y2 −3y+2 = 0 ⇔ y = 1 ⇒ x = 2 y = 2 ⇒ x = 1 Đáp số: (2;1),(1;2) là nghiệm của hệ. Bài 3. Giải hệ phương trình:    x3 +y3 = 91 (1) 4x2 +3y2 = 16x+9y (2) Giải Lấy phương trình (1) trừ 3 lần phương trình (2) theo vế ta được: (x−4)3 = (3−y)3 ⇒ x = 7−y (3) Thế (3) vào phương trình (2) của hệ ta được: y2 −7y+12 = 0 ⇔ y = 4 ⇒ x = 3 y = 3 ⇒ x = 4 Đáp số: (3;4),(4;3) là nghiệm của hệ. Bài 4. Giải hệ phương trình:    x2 +y2 = 1 5 (1) 4x2 +3x− 57 25 = −y(3x+1) (2) Giải Lấy phương trình (1) nhân với 25 cộng theo với với phương trình (2) nhân với 50 rồi nhóm lại ta được: 25(3x+y)2 +50(3x+y)−119 = 0 ⇔ 3x+y = 7 5 ;3x+y = − 17 5 . Trường hợp 1:    x2 +y2 = 1 5 y = 7 5 −3x Thế ta được: x = 2 5 ⇒ y = 1 5 ;x = 11 25 ⇒ y = 2 25 Trường hợp 2:    x2 +y2 = 1 5 y = − 17 5 −3x vô nghiệm. Vậy 2 5 ; 1 5 ; 11 25 ; 2 25 là nghiệm của hệ. Bài 5. 1
Giải hệ phương trình: x3 +3xy2 = −49 (1) x2 −8xy+y2 = 8y−17x (2) Giải Lấy phương trình (1) cộng với phương trình (2) nhân với 3 được: x3 +3x2 +(3y2 −24y+51)x+3y2 −24y+49 = 0 ⇔ (x+1) (x+1)2 +3(y−4)2 = 0 ⇔ x = −1 x = −1, y = 4 Lần lượt thế vào phương trình (1) của hệ ta được (−1;4),(−1;−4) là nghiệm của hệ. Bài 6. Giải hệ phương trình: 6x2 y+2y3 +35 = 0 (1) 5x2 +5y2 +2xy+5x+13y = 0 (2) . Giải Lấy phương trình (1) cộng với 3 lần phương trình (2) theo vế ta được: (6y+15)x2 +3(2y+5)x+2y3 +15y2 +39y+35 = 0 ⇔ (2y+5) 3 x+ 1 2 2 + y+ 5 2 2 = 0 ⇔    y = − 5 2 x = − 1 2 , y = − 5 2 . Lần lượt thế vào phương trình (1) ta được: 1 2 ;− 5 2 ; − 1 2 ;− 5 2 là nghiệm của hệ. Bài 7. Giải hệ phương trình:    x2 +y2 = xy+x+y x2 −y2 = 3 Giải Chú ý rằng: x2 −xy+y2 = 1 4 3(x−y)2 +(x+y)2 nên ta đặt    a = x+y b = x−y thì được hệ mới:    3a2 +b2 = 4b (1) ab = 3 (2) . Đem thế a = 3 b từ phương trình (2) vào phương trình (1) rồi giải tìm được b = 3 ⇒ a = 1 Từ đó tìm lại được: x = 2;y = 1 là nghiệm của hệ. Bài 7.1 Giải hệ phương trình:    √ x2 +2x+6 = y+1 x2 +xy+y2 = 7 Giải ĐK: y ≥ −1 Hệ đã cho tương đương với:   x2 +2x+6 = y2 +2y+1 1 4 3(x+y)2 +(x−y)2 = 7 ⇔    (x−y)(x+y+2) = −5 3(x+y)2 +(x−y)2 = 28 (∗∗) Đặt    a = x+y b = x−y khi đó (∗∗) trở thành    b(a+2) = −5 3a2 +b2 = 28 ⇔    a = −1 b = −5 hay    a = 3 b = −1 Giải hệ trên ta thu được nghiệm:    x = −3 y = 2 hay    x = 1 y = 2 Kết luận: Hệ phương trình đã cho có tập hợp nghiệm là: {(−3;2),(1;2)} Bài 8. 2
Giải hệ phương trình: x2 +2y2 = xy+2y 2x3 +3xy2 = 2y2 +3x2 y . Giải Với y = 0 ⇒ x = 0 là nghiệm của hệ. Với y = 0, nhân phương trình 1 với −y rồi cộng theo vế với phương trình 2 ta được: 2x3 −4x2y+4xy2 −2y3 = 0 ⇔ x = y Thế lại vào phương trình 1 của hệ ta được: 2y2 = 2y ⇔ y = 1 ⇒ x = 1 Vậy (1;1),(0;0) là nghiệm của hệ Bài 9. Giải hệ phương trình:    x √ x−y √ =y = 8 √ x+2 √ y x−3y = 6 (∗) Giải Đk:    x > 0 y > 0 . Lúc đó hpt (∗) ⇔    3 x √ x−y √ y = 6 4 √ x+ √ y (1) x−3y = 6 (2) Thay (2) vào (1) có:3 x √ x−y √ y = (x−3y) 4 √ x+ √ y ⇔ √ x x+ √ xy−12y √ x = 0 ⇔ √ x √ x−3 √ y √ x+4 √ y = 0 ⇔ √ x = 3 √ y ⇔ x = 9y. Thay vào (2) có y = 1 ⇒ x = 9. Vậy hpt có 1 nghiệm    x = 9 y = 1 Bài 10. Giải hệ phương trình:    2x y + 2y x = 3 x−y+xy = 3 (∗) Giải Đk x.y > 0 . Lúc đó hpt (∗) ⇔    2x y + 2y x = 3 x−y+xy = 3 ⇔    2x2 +2y2 −5xy = 0 x−y+xy = 3 ⇔    (x−2y)(2x−y) = 0 x−y+xy = 3 ⇔    x = 2y 2y2 +y−3 = 0 hay    y = 2x 2x2 −x−3 = 0 . Lúc đó kết hợp với đk ta được hpt có nghiệm (x;y) là (2;1); −3;− 3 2 ;(−1;−2); 3 2 ;3 Bài 11. Giải hệ phương trình:    x4 −y4 = 240 x3 −2y3 = 3(x2 −4y2)−4(x−8y) Giải Lấy phương trình 1 trừ đi phương trình 2 nhân với 8 ta được: (x−2)2 = (y−4)4 ⇔ x = y−2;x = 6−y Lần lượt thế vào phương trình thứ nhất của hệ ta được Trường hợp 1:    x4 −y4 = 240 x = y−2 ⇔    x = −4 y = −2 Trường hợp 2:    x4 −y4 = 240 x = 6−y ⇔    x = 4 y = 2 Vậy (4;2),(−4;−2) là nghiệm của hệ. 3
Bài 12. Giải hệ phương trình:    √ 2(x−y) = √ xy x2 −y2 = 3 Giải Đk: x ≥ y. Lúc đó √ 2(x−y) = √ xy ⇔ 2x2 −5xy+2y2 = 0 ⇔ (x−2y)(2x−y) = 0 ⇔ x = 2y y = 2x Khi x = 2y ⇒ y = ±1 ⇒    x = 2 y = 1 hay    x = −2 y = −1 Khi y = 2x ⇒ −3x2 = 3 (pt vô nghiệm) Vậy đối chiếu với đk hpt có một nghiệm là (2;1) Bài 13. Giải hệ phương trình:    (x−1)2 +6(x−1)y+4y2 = 20 x2 +(2y+1)2 = 2 Giải hệ phương trình ⇔    x2 −2x+1+6xy−6y+4y2 = 20 x2 +4y2 = 1−4y ⇔    y = x+9 3x−5 (1) x2 +4y2 = 1−4y thế (1) vào hệ (2) ta được x2 + 2x+18 3x−5 +1 2 = 2 ⇔ −9 55 . x− 8 3 2 = 1 hay x = −1 suy ra x = −1 ⇒ y = −1 Bài 14. Giải hệ phương trình:    x2 +2xy+2y2 +3x = 0 (1) xy+y2 +3y+1 = 0 (2) Giải Lấy (1)+2.(2) ta được :(x+2y)2 +3(x+2y)+2 = 0⇔ (x+2y+1)(x+2y+2) = 0 TH1: x+2y+1 = 0 ⇒ x = −2y−1 thay vào (2) ta được y2 −2y−1 = 0 ⇒ y = 1+ √ 2 ⇒ x = −3−2 √ 2 y = 1− √ 2 ⇒ x = −3+2 √ 2 TH2: x+2y+2 = 0 ⇒ x = −2y−2 thay vào (2) ta được y2 −y−1 = 0 ⇒    y = 1− √ 5 2 ⇒ x = −3+ √ 5 y = 1+ √ 5 2 ⇒ x = −3− √ 5 Do đó hpt đã cho có 4 nghiệm (x;y) là : −3−2 √ 2;1+ √ 2 ; −3+2 √ 2;1− √ 2 ; −3+ √ 5; 1− √ 5 2 ; −3− √ 5; 1+ √ 5 2 Bài 15. Giải hệ phương trình:    x3 −y3 = 3x+1 x2 +3y2 = 3x+1 Giải hệ phương trình ⇔    t = x3 −3x−1 3t +(x2 −3x−1)y = 0 với t = y3. ta có D = x2 −3x−1, Dt = (x3 −3x−1)(x2 −3x−1), Dy = −3(x3 −3x−1) 4
nhận thấy nếu D = 0 mà Dy = 0 suy ra pt VN Xét D = 0 ta có Dt D = Dy D 3 hay (x2 −3x−1)3 = −27(x3 −3x−1) ⇒ x = 2 hay 28x5 +47x4 −44x3 −151x2 −83x−13 = 0 ⇒ x = 2 hay x ≈ −1,53209 từ đây suy ra được y Bài 16. Giải hệ phương trình:    2x2 +y (x+y)+x(2x+1) = 7−2y x(4x+1) = 7−3y Giải Cách 1: Thế 7 = 4x2 +x+3y ở phương trình (2) vào phương trình (1) ta được: (2x2 +y)(x+y) = 2x2 +y ⇒ y = −2x2 hoặc y = 1−x Trường hợp 1:    y = −2x2 x(4x+1) = 7−3y vô nghiệm. Trường hợp 2:    y = 1−x x(4x+1) = 7−3y ⇔    x = 1+ √ 17 4 y = 3− √ 17 4 hoặc    x = 1− √ 17 4 y = 3+ √ 17 4 Đáp số: 1− √ 17 4 ; 3+ √ 17 4 ; 1+ √ 17 4 ; 3− √ 17 4 là nghiệm của hệ. Cách 2: Phân tích (1) ta có 2x3 +2x2y+xy+y2 +2x2 +x = 7−2y ⇔ 2x3 +2x2 (y+1)+x(y+1)+(y+1)2 = 8 ⇔ 2x2 (x+y+1)+(y+1)(x+y+1) = 8 ⇔ (x+y+1)(2x2 +y+1) = 8 ⇔ (x+y+1)(4x2 +2y+2) = 16 ta có    (x+y+1)(4x2 +2y+2) = 16 4x2 = 7−x−3y ⇔    (x+y+1)[9−(x+y)] = 16 4x2 = 7−x−3y suy ra x+y = 1 hay x+y = 7 Với x+y = 1 ta tìm đc x = 1 4 1± √ 17 hay y = 1−x Với x+y = 7 thay vào (2) phương trình VN KL Bài 16.1 Giải hệ phương trình:    x3 +7y = (x+y)2 +x2y+7x+4 (1) 3x2 +y2 +8y+4 = 8x (2) Giải Từ pt thứ (2) trong hệ ta rút 4 = 8x−3x2 −y2 −8y Thay vào pt thứ (1) trong hệ thu gọn ta được (x−y) x2 +2x−15 = 0 ⇔    x = y x = 3 x = −5 Với x = y thay vào pt thứ 2 ta được −4x2 = 4 pt vô nghiệm Với x = 3 thay vào pt thứ 2 ta được y2 +8y+7 = 0⇔ y = −1 y = −7 Với x = −5 thay vào pt thư 2 ta được y2 +8y+119 = 0 pt vô nghiệm Vậy hệ pt có 2 nghiệm (x;y) là (3;−1);(3;−7) Bài 17. 5
Giải hệ phương trình:    x3 −12z2 +48z−64 = 0 y3 −12x2 +48x−64 = 0 z3 −12y2 +48y−64 = 0 Giải Cộng theo vế các phương trình của hệ ta được: (x−4)3 +(y−4)3 +(z−4)3 = 0 (∗) từ đó suy ra trong 3 số hạng ở tổng này phải có ít nhất 1 số hạng không âm, không mất tổng quát ta giả sử (z−4)3 ≥ 0 ⇒ z ≥ 4 Thế thì phương trình thứ nhất của hệ tương đương x3 −16 = 12(z−2)2 ≥ 12.22 ⇒ x ≥ 4 Thế thì phương trình thứ hai của hệ tương đương y3 −16 = 12(x−2)2 ≥ 12.22 ⇒ y ≥ 4 Do vậy từ (x−4)3 +(y−4)3 +(z−4)3 = 0 (∗) ⇒ x = y = z = 4 Thử lại thỏa mãn. Vậy (4;4;4) là nghiệm của hệ. Bài 18. Giải hệ phương trình:    x4 +4x2 +y2 −4y = 2 x2y+2x2 +6y = 23 Giải hệ đã cho tương đương    t −4y = 2−x4 −4x2 (x2 +6)y = 23−2x2 với t = y2 ta tính được D = x2 +6, Dt = −x6 −10x4 −30x2 +104, Dy = 23−2x2. ta có Dt D = Dy D 2 suy ra (x2 +6)(−x6 −10x4 −30x2 +104) = (23−2x2)2 ⇔ (1−x)(1+x)(1+x2)(x4 +16x2 +95) = 0 vậy suy ra x = 1 hay x = −1 , từ đây tìm được y Bài 19. Giải hệ phương trình:    x2 +xy+y2 = 3 x2 +2xy−7x−5y+9 = 0 Giải Cách 1: Cộng theo vế 2 phương trình của hệ ta được (2x + y − 3)(x + y − 2) = 0 Từ đó dẫn đến 2 trường hợp: Trường hợp 1:    x2 +xy+y2 = 3 y = 3−2x ⇔    x = 1 y = 1 hoặc    x = 2 y = −1 Trường hợp 2:    x2 +xy+y2 = 3 y = 2−x ⇔    x = 1 y = 1 Kết luận: (1;1),(2;−1) là nghiệm của hệ. Cách 1: đặt    x = a+1 y = b+1 hệ trở thành    a2 +b2 +3a+3b+ab = 0 (1) a2 −3a−3b+2ab = 0 (2) cộng (1) và (2) ta đc 2a2 +b2 +3ab = 0 ⇔ (2a+b)(a+b) = 0 suy x và y Bài 20. Giải hệ phương trình:    3 x2 +y2 + 1 (x−y)2 = 2(10−xy) 2x+ 1 x−y = 5 Giải 6
Hệ ⇔    2(x+y)2 +(x−y)2 + 1 (x−y)2 = 20 x+y+x−y+ 1 x−y = 5 Đặt    u = x+y v = x−y+ 1 x−y Ta có hệ sau:    2u2 +v2 −2 = 20 u+v = 5 ⇔    v = 5−u 2u2 +(5−u)2 = 22 ⇔    u = 3 v = 2 hoặc    u = 1 3 v = 14 3 TH 1:    u = 3 v = 2 ⇔    x+y = 3 x−y+ 1 x−y = 2 ⇔    x+y = 3 x−y = 2 ⇔    x = 2 y = 1 TH 2:    u = 1 3 v = 14 3 ⇔    x+y = 1 3 x−y+ 1 x−y = 14 3 ⇔    x+y = 3 x−y = 7+2 √ 10 3 hoặc    x+y = 3 x−y = 7−2 √ 10 3 ⇔    x = 4+ √ 10 3 y = −3− √ 10 3 hoặc    x = 4− √ 10 3 y = −3+ √ 10 3 Bài 21. Giải hệ phương trình:    a(a+b) = 3 b(b+c) = 30 c(c+a) = 12 Giải Bài 22. Giải hệ phương trình:    x3 +y3 −xy2 = 1 4x4 +y4 −4x−y = 0 Giải Với x = 0 ⇒ y = 1 Với y = 0 ⇒ x = 1 Với x = 0;y = 0 thay (1) vào (2) ta được: 4x4 +y4 = (4x+y)(x3 +y3 −xy2) ⇔ 3y2 −4xy+x2 = 0 ⇔ 3 y x 2 −4 y x +1 = 0 ⇔   y x = 1 y x = 1 3 Với x = y thay vào (1) ta có x = 1 ⇒ y = 1 Với x = 3y thay vào (1) ta có x = 3 3 √ 25 ⇒ y = 1 3 √ 25 Vậy hpt có 4 nghiệm phân biệt (x;y) là (0;1);(1;0);(1;1); 3 3 √ 25 ; 1 3 √ 25 Bài 23. Giải hệ phương trình:    x2 −y2 = 3 (1) log3(x+y)−log5(x−y) = 1 (2) Giải ĐK:    x+y > 0 x−y > 0 Từ pt (1) có log3(x2 −y2) = 1 ⇔ log3(x+y)+log3(x−y) = 1 ⇔ log3(x+y) = 1−log3(x−y) (∗) 7
Thay (∗) vào pt (2) có 1−log3(x−y)−log5 3.log3(x−y) = 1 ⇔ log3(x−y)(1−log3 5) = 0 ⇔ log3(x−y) = 0 ⇔ x−y = 1 Lúc đó ta có hpt mới    x2 −y2 = 3 x−y = 1 ⇔    x+y = 3 x−y = 1 ⇔    x = 2 y = 1 Vậy hpt có 1 nghiệm duy nhất    x = 2 y = 1 Bài 24. Giải hệ phương trình:    log4(x2 +y2)−log4(2x)+1 = log4(x+3y) log4(xy+1)−log4(2y2 +y−x+2) = log4 x y − 1 2 Giải hệ phương trình ⇔    (x2 +y2)2 x = x+3y (1) xy+1 2y2 +y−x+2 = x 2y (2) (1) ⇔ x2 −3xy+2y2 = 0 ⇔ x = y (3) x = 2y (4) (2),(3) ⇔ x,y ∈ R > 0 (2),(4) ⇔ x = 2,y = 1 Bài 25. Giải hệ phương trình:    x2(y+1) = 6y−2(1) x4y2 +2x2y2 +y(x2 +1) = 12y2 −1(2) Giải Dễ thấy y = 0 và y = −1. Từ (1) ⇒ x2y(y+1) = 6y2 −2y, và x2 −2 = 4y−4 y+1 ;x2 +3 = 9y+1 y+1 Thay (1) vào (2), ta có: x4y2 +x2y2 +y+6y2 −2y = 12y2 −1 ⇔ (x2 −2)(x2 +3)y2 −y+1 = 0 ⇔ 4(y−1)(9y+1)y2 (y+1)2 = y−1 ⇔ y = 1 4(9y+1)y2 = (y+1)2 ⇔   y = 1 ⇒ x = ± √ 2 y = 1 3 ⇒ x = 0 Bài 26. Giải hệ phương trình:    x3 −y3 +3y2 −3x = 2(1) x2 + √ 1−x2 −3 2y−y2 = −2(2) Giải Cách 1: Đk:    1−x2 ≥ 0 2y−y2 ≥ 0 ⇒    −1 ≤ x ≤ 1 0 ≤ y ≤ 2 Đặt t = x+1,0 ≤ t ≤ 2.Lúc đó hpt đã cho trở thành:   t3 −3t2 +2 = y3 −3y2 +2 x2 + √ 1−x2 −3 2y−y2 = −2 ⇒    t3 −3t2 = y3 −3y2 x2 + √ 1−x2 −3 2y−y2 = −2 Xét hàm số f(a) = a3 −3a2,0 ≤ a ≤ 2. Có f (a) = 3a2 −6a; f (a) = 0 ⇔ 3a2 −6a = 0 ⇔ a = 0 a = 2 Lập BBT ta có f(a) = a3 −3a2 nghịch biến với 0 ≤ a ≤ 2 Vậy f(t) = f(y) ⇒ t = y ⇒ x+1 = y Thay x+1 = y vào pt (2) có x2 −2 √ 1−x2 = −2 ⇔ 1−x2 +2 √ 1−x2 −3 = 0 ⇔ ( √ 1−x2 −1)( √ 1−x2 +3) = 0 ⇔ √ 1−x2 = 1 √ 1−x2 = −3 ⇒ x = 0 ⇒ y = 1 8
Vậy hpt có 1 nghiệm (x;y) duy nhất là(0;1) Cách 2: Sự xuất hiện của 2 căn thức ở pt (2) mách bảo ta đặt z = 1−y khi đó hệ trở thành   x3 −3x+z3 −3z = 0 x2 + √ 1−x2 −3 √ 1−z2 = −2 Phương trình (1) của hệ này tương đương x+z = 0 hoặc x2 +xz+z2 = 3 Thế thì xảy ra 2 trường hợp: Trường hợp 1:    z = −x x2 + √ 1−x2 −3 √ 1−z2 = −2 ⇔    x = 0 z = 0 ⇔    x = 0 y = 1 Trường hợp 2:    x2 +xz+z2 = 3 x2 + √ 1−x2 −3 √ 1−z2 = −2 Phương trình đầu của hệ này kết hợp với điều kiện của x và z dẫn đến x = z = −1;x = z = 1, cả 2 khả năng này đều không thỏa mãn phương trình thứ 2, nên trường hợp này vô nghiệm. Kết luận: (0;1) là nghiệm của hệ. Bài 27. Giải hệ phương trình:    x2 −y2 −y = 0 x2 +xy+x = 1 Giải Bài 28. Giải hệ phương trình:    9y3(3x3 −1) = −125 45x2y+75x = 6y2 Giải Với y = 0 hệ pt vô nghiệm. Với y = 0 chia 2 vế pt (1) và pt (2) lần lượt cho y3 = 0;y2 = 0 ta có hpt   27x3 + 125 y3 = 9 45 x2 y +75 x y2 = 6 ⇔    27x3 + 125 y3 = 9 3x. 5 y (3x+ 5 y ) = 6 (∗) Đặt u = 3x;v = 5 y ,v = 0 Lúc đó: (∗) ⇔    u3 +v3 = 9 uv(u+v) = 6n ⇔    (u+v)3 −3uv(u+v) = 9 uv(u+v) = 6 ⇔    (u+v)3 = 27 uv(u+v) = 6 ⇔    u+v = 3 uv = 2 ⇔    u = 1 v = 2 hay    u = 2 v = 1 Với    u = 1 v = 2 ⇔    3x = 1 5 y = 2 ⇔    x = 1 3 y = 5 2 Với    u = 2 v = 1 ⇔    3x = 2 5 y = 1 ⇔    x = 2 3 y = 5 Vậy hpt đã cho có 2 nghiệm (x;y) là 1 3 ; 5 2 ; 2 3 ;5 Bài 29. 9
Giải hệ phương trình:    √ x+ 4 √ 32−x−y2 +3 = 0 (1) 4 √ x+ √ 32−x+6y−24 = 0 (2) Giải Đk:    0 ≤ x ≤ 32 y ≤ 4 . Lấy (1)+(2) vế theo vế ta có √ x+ √ 32−x+ 4 √ x+ 4 √ 32−x = y2 −6y+21 (∗) Có y2 +6y+21 = (y−3)2 +12 ≥ 12 Lại có √ x+ √ 32−x ≤ (1+1)(x+32−x) = 8 ⇔ 4 √ x+ 4 √ 32−x ≤ (1+1)( √ x+ √ 32−x) = 4 Vậy √ x+ √ 32−x+ 4 √ x+ 4 √ 32−x ≤ 12 Do (∗) nên có hpt    √ x = √ 32−x 4 √ x = 4 √ 32−x y−3 = 0 ⇔    x = 16 y = 3 Vậy hệ pt có một nghiệm duy nhất (x;y) là (16;3) Bài 30. Giải hệ phương trình:    √ x+y+1+1 = 4(x+y)2 + √ 3x+3y (1) 12x(2x2 +3y+7xy) = −1−12y2(3+5x) (2) Giải Đặt √ x+y+1 = a ≥ 0; √ 3x+3y = b ≥ 0 (1) ⇔    3a2 −b2 = 3 9a+9 = 4b4 +9 ⇔    3a2 −b2 = 3 9a+ 3a2 −b2 2 = 4b4 +9b ⇔    3a2 −b2 = 3 9a−9b+9a4 −6a2b2 −3b4 = 0 ⇔    3a2 −b2 = 3 (a−b) 9a3 +9a2b+3ab2 +3b3 = 0 ⇔    3a2 −b2 = 3 a = b ⇔ b = √ 6 2 ⇔ 2x+2y = 1. ⇔ 2x = 1−2y Thay vào (2) ta được : (x,y) = −5 6 ; 4 3 , 7 10 ; −1 6 Bài 31. Giải hệ phương trình:    x3y(1+y)+x2y2 (y+2)+xy3 = 30 x2y+x 1+y+y2 +y−11 = 0 Giải Bài 32. Giải hệ phương trình: Giải hệ    x(1+x)+ 1 y 1 y +1 = 4 (1) x3y3 +y2x2 +xy+1 = 4y3 (2) Giải (2) ⇔ x+ 1 y x2 + 1 y2 = 4 Từ (1),(2) ⇒ x+ 1 y và x2 + 1 y2 là nghiệm của pt A2 −4A+4 = 0 ⇔    x+ 1 y = 2 x2 + 1 y2 = 2 ⇔    x+ 1 y = 2 x y = 1 ⇔ x = y = 1 Bài 33. 10
Giải hệ phương trình:    2+6y+ √ x−2y = x y x+ √ x−2y = x+3y−2 Giải Bài 34. Giải hệ phương trình:    1− 12 y+3x √ x = 2 (1) 1+ 12 y+3x √ y = 6 (2) Giải Cách 1: Đk: x > 0;y > 0 Từ đó lấy (1)+(2); (2)−(1) ta được hpt    2 √ x + 6 √ y = 2 24 y+3x = 6 √ y − 2 √ x ⇒ 12 y+3x = 9 y − 1 x ⇒ 12xy = (y+3x)(9−y) ⇒ y2 +6xy−27x2 = 0 ⇒ (y+9x)(y−3x) = 0 ⇒ y = 3x do x > 0,y > 0 Thay y = 3x vào pt (1) ta được: x−2 √ x−2 = 0 ⇒ √ x = 1+ √ 3 ⇒ x = 4+2 √ 3 ⇒ y = 3(4+2 √ 3) Vậy hpt có 1 nghiệm (x;y) là (4+2 √ 3;3(4+2 √ 3)) Cách 2:Đk: x > 0;y > 0 Nhân pt (1) với √ 3 và nhân pt (2) với hệ số ảo i rồi cộng 2 vế ta được: √ 3x+ √ yi− 12 y+3x ( √ 3x− √ yi) = 2 √ 3+6i Đặt z = √ 3x+ √ yi thì z− 12 z = 2 √ 3+6i ⇔ z2 −(2 √ 3+6i)z−12 = 0 ⇔ z = 3+ √ 3+(3+ √ 3i) (thỏa mãn) hoặc z = ( √ 3−3)+(3− √ 3i)(loại vì √ 3x < 0) Với z = 3+ √ 3+(3+ √ 3i ⇔    √ 3x = 3+ √ 3 √ y = 3+ √ 3 ⇔    x = 4+2 √ 3 y = 12+6 √ 3 Bài 35. Giải hệ phương trình:    2y x2 −y2 = 3x x x2 +y2 = 10y Giải Nhân chéo ta có: 3x2 x2 +y2 = 20y2 x2 −y2 ⇔ 3x4 −17x2y2 +20y4 = 0 ⇔ 3x2 = 5y2 or x2 = 4y2 Thay vào ta có các nghiệm (x;y)= (0;0), ± 4 3 5 ;± 4 27 125 ;(±1;±2) Bài 36. Giải hệ phương trình:    2 √ x+3y+2−3 √ y = √ x+2 (1) √ y−1− √ 4−x+8−x2 = 0 (2) Giải (1) ⇔ 2 √ x+3y+2 = √ x+2+3 √ y ⇔ 4(x+3y+2) = x+2+9y+6 y(x+2) ⇔ ( √ x+2− √ y)2 = 0 ⇔ y = x+2 Thay vào (2), ta có: √ x+1− √ 4−x+8−x2 = 0 ⇔ x−3 √ x+1+2 + x−3 √ 4−x+1 +(3−x)(3+x) = 0 ⇔ x = 3 ⇒ y = 5 11
Ta cần cm pt 1 √ x+1+2 + 1 1+ √ 4−x = x+3(∗) vô nghiệm trên đoạn [−1,4] Ta có: 1 √ x+1+2 ≤ 1 2 1 √ 4−x+1 ≤ 1 ⇒ 1 √ x+1+2 + 1 1+ √ 4−x < 3 2 mà x+3 ≥ 2 ⇒ (∗) vô nghiệm Bài 37. Giải hệ phương trình:    (x+ √ 1+x2)(y+ 1+y2) = 1 (1) x √ 6x−2xy+1 = 4xy+6x+1 (2) Giải Cách 1:Xét f(t) = t + √ t2 +1, f (t) = 1+ t √ t2 +1 = √ t2 +1+t √ t2 +1 > |t|−t √ t2 +1 ≥ 0 Do đó f(t) đồng biến trên R (1) ⇔ x+ √ x2 +1 = −y+ 1+y2 ⇔ f(x) = f(−y) ⇔ x = −y (2) ⇔ x √ 6x+2x2 +1 = −4x2 +6x+1 ⇔ ( √ 2x2 +6x+1− x 2 )2 = 25 4 x2 ⇔ √ 2x2 +6x+1 = 3x √ 2x2 +6x+1 = −2x Với √ 2x2 +6x+1 = 3x ⇔    2x2 +6x+1 = 9x2 x ≥ 0 ⇔    7x2 −6x−1 = 0 x ≥ 0 ⇔ x = 1 → y = −1 Với √ 2x2 +6x+1 = −2x ⇔    2x2 +6x+1 = 4x2 x ≤ 0 ⇔    2x2 −6x−1 = 0 x ≤ 0 ⇔ x = 3− √ 11 2 → y = −3+ √ 11 2 Cách 2:Biến đổi phương trình thứ nhất của hệ thành: x+ √ 1+x2 = −y+ 1+y2 (1) Rõ ràng (1) khiến ta nghĩ đến hàm số f(t) = t + √ t2 +1, hàm này đồng biến trên R nên (1) tương đương x = −y thế vào phương trình thứ hai của hệ ta được: x √ 6x+2x2 +1 = −4x2 + 6x + 1 (2) Có một cách hay để giải (2) bằng ẩn phụ, nhưng để đơn giản, ta lũy thừa 2 vế ta tìm được nghiệm x = 1;x = 3− √ 11 2 Kết luận: (1;−1);( 3− √ 11 2 ;− 3− √ 11 2 ) là nghiệm của hệ. Bài 38. Giải hệ phương trình:    2x3 −4x2 +3x−1 = 2x3(2−y) √ 3−2y √ x+2 = 3 14−x √ 3−2y+1 Giải 2x3 −4x2 +3x−1 = 2x3(2−y) √ 3−2y ⇔ 1− 1 x 3 + 1− 1 x = (3−2y)3 + √ 3−2y ⇔ √ 3−2y = 1− 1 x (Do hàm số f (t) = t3 +t đồng biến trên R) Thay vào phương trình thứ hai ta được: √ x+2−3 − 3 √ 15−x−2 = 0 ⇔ x−7 √ x+2+3 + x−7 3 (15−x)2 +2 3 √ 15−x+4 = 0 ⇔ x = 7 ⇒ y = 111 98 Bài 39. Giải hệ phương trình:    x2 +2xy−2x−y = 0 x4 −4(x+y−1)x2 +y2 +2xy = 0 Giải Từ pt (2) ta có x4 −4x3 −4yx2 +4x2 +y2 +2xy = 0 ⇔ (x4 −4x3 +4x2)−4(x2 −2x)y+4y2 −3y2 −6xy = 0 ⇔ (x2 −2x−2y)2 = 3y2 +6xy 12
Lúc đó hpt đã cho trở thành:    x2 +2xy−2x−y = 0 (x2 −2x−2y)2 = 3y2 +6xy ⇒    y = x2 +2xy−2x (3) y2(1+2x)2 = 3y(y+2x) (4) Từ (4) có 2y(2xy+2x2 −3x−y) = 0 ⇔ y = 0 2xy+2x2 −3x−y = 0 + Với y= 0 từ (3) có x2 −2x = 0 ⇔ x = 0 x = 2 +Với 2xy+2x2 −3x−y = 0 ⇒ y = 2xy+2x2y−3x thay vào (3) có x(2xy−x−1) = 0 ⇔   x = 0 ⇒ y = 0 y = x+1 2x (x = 0) Thay y = x+1 2x (x = 0) vào pt (3) ta có (x−1)(2x2 +1) = 0 ⇔ x = 1 ⇒ y = 1 Vậy hpt đã cho có 3 nghiệm (x;y) là (0;0),(2;0),(1;1) Bài 40. Giải hệ phương trình:    x2 +y2 +2y = 4 (x2 +xy)(y+1)+x = 6 Giải Bài 41. Tìm m để hệ có nghiệm duy nhất:    3y−m √ x2 +1 = 1 x+y+ 1 1+ √ x2 +1 = m2 Giải Hệ pt đã cho trở thành    y+ √ x2 +1 = m2 3y−m √ x2 +1 = 1 (I) * Điều kiện cần: giả sử hpt có nghiệm (x0;y0) thì (−x0;y0) cũng là nghiệm của hệ nên hpt có nghiệm duy nhất ⇔ x0 = −x0 ⇒ x0 = 0 Lúc đó hệ (I) ⇔    y = m2 −1 3y = 1+m ⇒ 3m2 −m−4 = 0 ⇔ m = −1∨m = 4 3 *Điều kiện đủ: + Với m= -1 ta có (I) ⇔    y+ √ x2 +1 = 1 3y+ √ x2 +1 = 1 ⇔    x = 0 y = 0 Vậy m= -1 (nhận) + Với m = 4 3 ta có (I) ⇔    y+ √ x2 +1 = 16 9 3y− 4 3 √ x2 +1 = 1 ⇒    x = 0 y = 7 9 Vậy m = 4 3 (nhận) Do đó m = −1;m = 4 3 là các giá trị cần tìm. Bài 42. Giải hệ phương trình:    x2y2 −2x+y−1 = 0 2x2 +y2 −4x−5 = 0 Giải Bài 43. 13
Giải hệ:    xy+x−7y = −1 (1) x2y2 +xy−13y2 = −1 (2) Giải Từ pt (1) ⇒ xy+1 = 7y−x thế xuống pt (2) pt (2) ⇔ (xy+1)2 −xy−13y2 = 0 ⇔ (7y−x)2 −xy−13y2 = 0 ⇔ x2 −15xy+36y2 = 0 ⇔ (x−3y)(x−12y) = 0 ⇒ x = 3y Hoặc x = 12y Tới đó là ra rồi :D Bài 44. Giải hệ:    (2011x+3)(ln(x−2)−ln2011x) = (2011y+3)(ln(y−2)−ln2011y) (1) 2y6 +55y2 +58 √ x−2 = 2011 (2) (x;y ∈ Z) Giải Điều kiện: x,y > 2, khi đó từ (1), ta xét hàm số: f(t) = (2011t +3)(ln(t −2)−ln2011t) t > 2, dễ thấy f(t) đơn điệu trên tập xác định của nó nên :f(x) = f(y) ⇔ x = y, Thay vào (2), ta được phương trình: 2x6 +55x2 +58 √ x−2 = 2011 ⇔ 2x6 +55x2 −1953+58 √ x−2−1 = 0 ⇔ (x−3)(x+3)(x4 +18x2 +217)+58 x−3 √ x−2+1 = 0 ⇔ (x−3) (x+3)(2x4 +18x2 +217)+ 58 √ x−2+1 = 0 ⇔ x = 3, vì: (x+3)(2x4 +18x2 +217)+ 58 √ x−2+1 > 0 x > 2 Kết luận: Hệ phương trình đã cho có nghiêm là:(3;3) Bài 45. Giải hệ:    8x6 − 1 2 xy = y−3x4 (1) x3 −4x2y = y (2) Giải Từ phương trình thứ nhất rút ra: y = 8x6 +3x2 x+2 Từ phương trình thứ hai rút ra: y = x3 4x2 +1 Từ đó dẫn đến: 8x6 +3x2 x+2 = x3 4x2 +1 ⇒ x3(64x6 +16x4 +23x2 −2x+6) = 0 ⇒ x = 0 ⇒ y = 0. Đáp số: (0; 0) Bài 46. Giải hệ:    x2 +xy+2x+2y−16 = 0 (1) (x+y)(4+xy) = 32 (2) Giải Hệ pt đã cho    (x+y)(x+2) = 16 (1 ) (x+y)(4+xy) = 32 (2 ) * Với x = y từ pt(1) có x2 +2x−8 = 0 ⇔ x = 2 hpt đã cho thỏa x = −4 hpt đã cho không thỏa * Với x = −y hpt không thỏa. * Với x = −y lấy (1 ) (2 ) ⇒ x+2 4+xy = 1 2 ⇒ x(2−y) = 0 ⇒ x = 0 ⇒ y = 8 y = 2 ⇒ x = 2 hay x = −6 14
Vậy hpt có 3 nghiệm phân biệt (x;y) là (2;2),(0;8),(−6;2) Bài 47. Giải hệ:    xy = x+7y+1 x2y2 = 10y2 −1 Giải Từ phương trình thứ nhất của hệ rút x theo y ta được: x = 7y+1 y−1 Thế vào phương trình thứ hai của hệ ta được: 7y+1 y−1 2 .y2 = 10y2 −1 ⇒ 39y4 +34y3 −8y2 −2y+1 = 0 ⇒   y = −1 ⇒ x = 3 y = − 1 3 ⇒ x = 1 Đáp số: (3;−1), 1;− 1 3 là nghiệm của hệ. Bài 48. Giải hệ:    x3(3y+55) = 64 xy(y2 +3y+3) = 12+51x Giải Dễ thấy x = 0 không thỏa mãn hệ. Viết lại hệ dưới dạng: 3y+55 = t3 y3 +3y2 +3y = 3t +51 với t = 4 x Cộng vế với vế của hệ ta được: (y+1)3 +3(y+1)+51 = t3 +3t +51 ⇔ y+1 = t ( do f (t) = t3 +3t +51 đồng biến trên R) từ đó có: t3 −3(y−1)−55 = 0 ⇔ (t −4) t2 +4t +13 = 0 ⇔ t = 4 Vậy hệ có nghiệm x = 1 y = 3 Bài 49. Giải hệ phương trình:    log3(2x+1)−log3(x−y) = √ 4x2 +4x+2− (x−y)2 +1−3x2 +y2 −4x−2xy−1 log3(2x)+4x2 − √ 4x2 +1 = 1− √ 2 Giải Viết phương trình thứ nhất của hệ thành: (2x+1)2 +1−(2x+1)2 −log3(2x+1) = (x−y)2 +1−(x−y)2 −log3(x−y) (∗) Xét hàm số: f(t) = (t)2 +1−(t)2 −log3(t) với t > 0 Có: f (t) = t (t)2 +1 −(2t + 1 t ) ≤ 1 √ 2 −2 √ 2 ≤ 0 nên f nghịch biến Thế thì (∗) ⇔ 2x+1 = x−y (1) Với phương trình thứ hai, xét hàm: f(x) = log3(2x)+4x2 − √ 4x2 +1 với x > 0 Có: f (x) = 4x(2− 1 √ 4x2 +1 )+ 1 x > 0 nên f đồng biến Thế mà f 1 2 = 1− √ 2 nên x = 1 2 thỏa mãn phương trình thứ hai. Kết hợp với (1) cho ta y = − 3 2 Vậy 1 2 ;− 3 2 là nghiệm của hệ. Bài 50. Giải hệ:    x4 y4 + y4 x4 −( x2 y2 + y2 x2 )+ x y + y x = −2 (1) x2 +y6 −8x+6 = 0 (2) 15
Giải ĐK: x = 0;y = 0 Với pt(1): Đặt x y + y x = t ⇒ t2 = x2 y2 + y2 x2 +2 ⇒ x2 y2 + y2 x2 = t2 −2 Mặt khác : x2 y2 + y2 x2 2 = (t2 −2)2 ⇒ x4 y4 + y4 x4 +2 = t4 −4t2 +4 Từ đó: x4 y4 + y4 x4 = t4 −4t2 +2 Theo AM_GM có x2 y2 + y2 x2 ≥ 2 ⇔ t2 ≥ 4 ⇔ |t| ≥ 2 Ta có vế trái của pt (1) g(t) = t4 −5t2 +t +4,|t| ≥ 2 Có g (t) = 2t(2t2 −5)+1 Nhận xét: + t ≥ 2 ⇒ 2t(2t2 −5) ≥ 4(8−5) > 0 ⇒ g (t) > 0 + t ≤ −2 ⇒ 2t ≤ −4;2t2 −5 ≥ 3 ⇒ −2t(2t2 −5) ≥ 12 ⇒ 2t(2t2 −5) ≤ −12 ⇒ g (t) < 0 Lập BBT có giá trị nhỏ nhất của g(t) =-2 đạt được tại t = −2 Vậy từ pt(1) có x y + y x = −2 (∗) Đặt u = x y ⇒ y x = 1 u ,u = 0 Lúc đó pt (∗) ⇔ u+ 1 u = −2 ⇔ (u+1)2 = 0 ⇔ u = −1 ⇔ x = −y Thay x = −y vào pt(2) có :x6 +x2 −8x+6 = 0 ⇔ (x−1)2(x4 +2x3 +3x2 +4x+6) = 0 ⇔ (x−1)2 x2(x+1)2 +2(x+1)2 +4 = 0 ⇔ x−1 = 0 ⇒ x = 1 ⇒ y = −1 Vậy hpt có duy nhất 1 nghiệm (x;y) là (1;−1) Bài 51. Giải hệ phương trình:    (2x2 −1)(2y2 −1) = 7 2 xy x2 +y2 +xy−7x−6y+14 = 0 Giải Dễ thấy xy = 0 không thỏa mãn hệ. Với: xy = 0 viết lại hệ dưới dạng:    2x− 1 x 2y− 1 y = 7 2 x2 +y2 +xy−7x−6y+14 = 0 ĐK để phương trình x2 +y2 +xy−7x−6y+14 = 0 ( ẩn x) có nghiệm là: ∆1 = (y−7)2 −4y2 +24y−56 ≥ 0 ⇔ y ∈ 1; 7 3 ĐK để phương trình x2 +y2 +xy−7x−6y+14 = 0 ( ẩn y) có nghiệm là: ∆2 = (x−6)2 −4x2 +28x−56 ≥ 0 ⇔ x ∈ 2; 10 3 Xét hàm số f (t) = 2t − 1 t đồng biến trên (0;+∞) Nên: ⇒ f (x).f (y) ≥ f (2).f (1) = 7 2 Kết hợp với phương trình thứ nhất ta được x = 2 y = 1 là nghiệm của hệ Bài 52. Giải hệ phương trình:    x4 +2y3 −x = − 1 4 +3 √ 3 (1) y4 +2x3 −y = − 1 4 −3 √ 3 (2) 16
Giải Lấy (1)+(2), ta có: x4 +2x3 −x+y4 +2y3 −y = −1 2 ⇔ (x2 +x)2 −(x2 +x)+ 1 4 +(y2 +y)2 −(y2 +y)+ 1 4 = 0 ⇔ (x2 +x− 1 2 )2 +(y2 +y− 1 2 )2 = 0 ⇔    x = −1− √ 3 2 y = −1+ √ 3 2 Bài 53. Đề thi thử lần 2 chuyên Lê Quý Đôn_ Bình Đinh Giải hệ phương trình:    log2(3x+1)−log4 y = 3 (1) 2 √ x2−4y +3log9 4 = 10 (2) Giải Đk: x > − 1 3 , y > 0, x2 −4y ≥ 0 Từ pt(1) có: log2(3x+1) = 3+log2 √ y ⇔ 3x+1 = 4 √ 4y (∗) Từ pt(2) có: 2 √ x2−4y +2 = 10 ⇔ 2 √ x2−4y = 8 ⇔ x2 −4y = 3 ⇔ 4y = x2 −9 (∗∗) Thay (∗∗) vào (∗) ta được: 3 √ x2 −9 = 16(x2 −9) ⇔ 7x2 −6x−145 = 0 ⇔ x = 5∨x = − 19 7 (loại) Với x = 5 ⇒ y = 4. Vậy hệ pt có 1 nghiệm (x;y) là (5;4) Bài 54. Giải hệ:    1 √ x + y x = 2 √ x y +2(1) y( √ x2 +1−1) = 3(x2 +1)(2) Giải (1) ⇔ y+ √ x x = 2(y+ √ x) y ⇔ √ x = −y(∗) y = 2x(∗∗) Với (∗), ta dễ thấy y < 0 , tức là VT của (2) < 0, trong khi VP lại lớn hơn 0 nên loại! Với (∗∗), ta có: 2x( √ x2 +1−1) = 3(x2 +1) ⇔ 4x4 −8x2 √ x2 +1−3(x2 +1) = 0 ( ĐK: x > 0 ) ⇔ 4(x2 − √ x2 +1)2 = 7 4 (x2 +1) ⇔     x2 − x2 +1 = √ 7 2 x2 +1(i) x2 − x2 +1 = − √ 7 2 x2 +1(ii) Dễ thấy (ii) vô nghiệm bởi vì − √ 7 2 +1 < 0 Còn (i) ⇔ x4 −( 11 4 + √ 7)x2 −( 11 4 + √ 7) = 0 Đặt α = 11 4 + √ 7 ⇔ x = −α + (α)2 +4α 2 Bài 55. Giải hệ:    2 √ 2x+3y+ √ 5−x−y = 7 3 √ 5−x−y− √ 2x+y−3 = 1 Giải Bài 56. Bài hệ hay! 17
Giải hệ:    6x2 +y2 −5xy−7x+3y+2 = 0 (1) x−y 3 = ln(x+2)−ln(y+2) (2) Giải Đk: x > −2;y > −2 Từ pt (1) có :y2 +(3−5x)y+6x2 −7x+2 = 0 ⇔ (y−3x+2)(y−2x+1) = 0 ⇔ y = 3x−2 y = 2x−1 Từ pt (2) có x−3ln(x+2) = y−3ln(y+2) Xét hàm số y = f(t) = t −3ln(t +2),t > −2 Có f (t) = t −1 t +2 Từ đó f (t) = 0 ⇔ t −1 = 0 ⇔ t = 1 Lập BBT ta nhận có nhận xét hàm số y = f(t) nghịch biến trên (−2;1) và đồng biến trên (1;+∞) Từ đó ta đi đến các nhận xét sau: + Với x = 1 ⇒ y = 1 kiểm tra ta thấy x;y thỏa hệ + Với x,y ∈ (−2;+∞),(x = 1) ⇒ f(y) > f(x) Thật vậy: vì y = 3x−2∨y = 2x−1 ⇒ y−x = 2(x−1)∨y−x = x−1 Nhận thấy + x > 1 ⇒ y > x ⇒ f(y) > f(x) do hàm số đồng biến trên khoảng (1;+∞) +x < 1 ⇒ y < x ⇒ f(y) > f(x) do hàm số nghịch biến trên khoảng (−2;1) Do đó hệ pt đã cho có 1 nghiệm (x;y) duy nhất là (1;1). Bài 57. Trích đề học sinh giỏi Thừa Thiên Huế 2008 - 2009 khối chuyên. Giải hệ:    2x +4y = 32 xy = 8 Giải Ta có x;y phải là số dương. Vì nếu x;y âm thì 2x +4y < 2 < 32 Khi đó ta có: 2x +4y ≥ 2 √ 2x+2y ≥ 2 √ 22 √ 2xy = 32 Dấu = xảy ra khi x = 2y. Khi đó x = 4 và y = 2 Bài 58. Trích đề học sinh giỏi Hà Tĩnh 2008 - 2009 Giải hệ:    x4 −16 8x = y4 −1 y x2 −2xy+y2 = 8 Giải Điều kiện x = 0,y = 0 Phương trình thứ nhất của hệ có dạng f x 2 = f (y) (1) Với f (t) = t4 −1 t ,t = 0. Ta có f (t) = 3t2 + 1 t2 > 0 Suy ra hàm số f đồng biến trên các khoảng (−∞;0),(0;+∞) Trên (−∞;0) (1) ⇔ x 2 = y, thay vào phương trình thứ hai của hệ thu được: y2 = 8 ⇔ y = −2 √ 2 ⇒ x = −4 √ 2 Trên (0;+∞) (1) ⇔ x 2 = y, thay vào phương trình thứ hai của hệ thu được: y2 = 8 ⇔ y = 2 √ 2 ⇒ x = 4 √ 2 Vậy hệ có các nghiệm (x;y) là 2 √ 2;4 √ 2 , −2 √ 2;−4 √ 2 Bài 59. Trích đề học sinh giỏi Cần Thơ 2008 - 2009 vòng 1 18
Giải hệ:    y2 −xy+1 = 0 x2 +y2 +2x+2y+1 = 0 Giải Thay y2 +1 = xy vào phương trình dưới ta được: x2 +xy+2(x+y) = 0 ⇔ (x+2)(x+y) = 0 Nếu x = −2 thì y = −1 Nếu x = −y thì y = ±1 √ 2 Bài 60. Trích đề học sinh giỏi Quảng Bình 2008 - 2009 vòng 2 Giải hệ:    √ x2 +2x+22− √ y = y2 +2y+1 y2 +2y+22− √ x = x2 +2x+1 Giải Điều kiện x ≥ 0,y ≥ 0, x = 0 hoặc y = 0 đều không thỏa hệ nênx > 0,y > 0. Trừ hai phương trình của hệ theo vế ta được √ x2 +2x+22+ √ x+x2 +2x+1 = y2 +2y+22+ √ y+y2 +2y+1 Phương trình này có dạng f (x) = f (y) với f (t) = √ t2 +2t +22+ √ t +t2 +2t +1 Ta có f (t) = t +1 √ t2 +2t +22 + 1 2 √ t +2t +2 > 0 Suy ra f là hàm đồng biến ⇒ f (x) = f (y) ⇔ x = y Thay vào PT thứ nhất ta có x2 +2x+1− √ x2 +2x+22+ √ x = 0 Phương trình này có dạng g(x) = g(1) với g(x) = x2 +2x+1− √ x2 +2x+22+ √ x = 0, g (x) = 2x+2+ 1 2 √ x − x+1 √ x2 +2x+22 > 2− x+1 √ x2 +2x+22 > 0 (Vì x+1 √ x2 +2x+22 ≤ |x+1| √ x2 +2x+22 = √ x2 +2x+1 √ x2 +2x+22 < 1) ⇒ g là hàm đồng biến nên g(x) = g(1) ⇔ x = 1 Vậy phương trình có nghiệm là (x;y) = (1;1) 19 Bài 61 Giải hệ phương trình  2  2  4 8  2  xy y  xy x ì - = -ï í = +ïî  Giải  Nếu xy  4³  ta có hệ  2  2 2  4 8 (1)  2 (2) 2  xy y  xy x x ì - = -ï í = + Þ ³ïî  Từ (2) ®  x # 0 và  2  2  x  y  x + =  Thay vào phương trình (1) ®  2 + x 2  ­ 4 = 8 ­  2 2  2  x x æ ö+ ç ÷ è ø  Hay x 4  ­ 3x 2  + 2 = 0 ®  (x 2  ­ 2)(x 2  ­ 1) = 0  Mà  2 2  2 2 x x³ ® =  Hệ có 2 nghiệm: (x,y) là ( ) ( ) 2; 8 ; 2; 8- -  Nếu xy < 4 ta suy ra x 2  < 2  Và ta có:  2  2  4 8  2  xy y  xy x ì - = -ï í = +ïî  2  2 2 2  4 2 8 2(2 ) 0  x  x x  x + Þ - - = - Û - =ç ÷ è ø  2  2 xÛ =  (loạ Vậy hệ phương trình có 2 nghiệm như trên.
Bài 62 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2 2  2  ( 1)( 1) 3 4 1(1)  1 (2)  x y x y x x  xy x x ì + + + = - +ï í + + =ïî Lêi gi¶i Ta thÊy x = 0 kh«ng tho¶ m·n ph­¬ng tr×nh (2) Víi x # 0 tõ (2) ® y + 1 =  2  1 x  x - thay vµo (1) ta cã ph­¬ng tr×nh: HÖ ph­¬ng tr×nh cã 2 nghiÖm (x;y) lµ (1;-1);  5  2;  2 æ ö - -ç ÷ è ø Bài 63 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2 2  2 (1)  2 1 2 2 (2)  xy x y x y  x y y x x y ì + + = -ï í - - = -ïî Lêi gi¶i §iÒu kiÖn:  1; 0 x y³ ³ Ph­¬ng tr×nh (1)  2 2  2 ( ) 0 x xy y x yÛ - - - + = ( ) ( ) ( ) ( )( )  2 2  2 0  2 1 0  x xy xy y x y  x y x y Û + - + - + = Û + - - =  2 1 0 x yÛ - - = ( Do cã ®k cã x + y > 0)  2 1 x yÛ = + Thay vµo ph­¬ng tr×nh (2) ta ®­îc: ( ) ( ) ( )  2 1 2 2 2(2 1) 2  2 1 2 1  y y y y y y  y y y + - = + - Û + = + ( )( ) 1 2 2 0 2 y y yÛ + - = Û = ( Do y³ 0) Víi y = 2 ta cã x = 2y + 1 = 5 Bài 64 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ( )( ) 2  2 2  5 4 4 (1)  5 4 16 8 16 0 (2)  y x x  y x xy x y ì = + -ï í - - + - + =ïî Lêi gi¶i: BiÕn ®æi ph­¬ng tr×nh (2) vÒ d¹ng: ( ) 2 2  ' 2  4 8 5 16 16 0  5 4  9  4  y x y x x  y x  x  y x - + - + + = = +é D = ® ê = -ë Víi y = 5x + 4 thay vµo ph­¬ng tr×nh (1) ® (5x + 4)2 = (5x+ 4)(4-x)
( ) ( ) ( )  4 4  , ; 0  5 5  0  , 0, 4  x y x  x  x y é æ öé = -= - ç ÷êêÛ Þ è øêê = ê =ë ë Víi y = 4 - x thay vµo (1) ta ®­îc: ( ) ( )( )  2  4 0  4 5 4 4  0 4  x y  x x x  x y = Þ =é - = + - Û ê = Þ =ë HÖ cã 3 nghiÖm (x,y) lµ: (0;4); (4;0); (-  4  5 ; 0). Bài 65 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ( ) ( )( )  2  2  1 4 (1)  1 2 (2)  x y y x y  x y x y ì + + + =ï í + + - =ïî Lêigi¶i Ta thÊy y = 0 kh«ng tho¶ m·n ph­¬ng tr×nh (1) nªn hÖ ph­¬ng tr×nh t­¬ng ®­¬ng víi ( )  2  2  1  4  1  2 1  x  y x  y  x  y x  y ì = + + =ï ï í =ï + - = ïî §Æt  2  1  ,  x  u  y + =  2 v y x= + - ta cã hÖ ( )  2  1; 1  1  u v  u v  uv + =ì Û = =í =î Ta cã hÖ ( ) ( )  2  1; 2 1  1  2; 5  x y x y  x y  x y ì = =ì + = ï Ûí í + = = - =ïî î HÖ ph­¬ng tr×nh ®· cho cã 2 nghiÖm Bài 66 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ( ) ( ) ( )  2 2  2  3  4 7  1  2 3  xy x y  x y  x x y  x y ì + + + =ï +ï í ï + + - = ï +î §Æt  1  u x y  x y = + + + ( ) 2 u ³ V= x -y ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  2 2  3 13  3  u v  u v ì + = í + =î Gi¶i hÖ (víi l­u ý  2 u ³ ta cã u = 2 ; v = 1 Ta cã HÖ ph­¬ng tr×nh  1  2  1  x y  x y  x y ì + + =ï +í ï - =î Û (x = 1 ; y = 0) vËy HÖ ph­¬ng tr×nh cã nghiÖm: (x,y) lµ (1;0) Bài 67
Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  3 3  8 4  5 5 (1)  1 (2)  x x y y  x y ì - = -ï í + =ïî Lêi gi¶i Tõ ph­¬ng tr×nh (2) ®  8 4  1; 1 x y£ £ Þ  1 ; 1 x y£ £ xÐt hµm f(t) = t3 - 5t tÎ[-1 ; 1] Ta cã f’(t) = 3t2 - 5 < 0 " t Î [-1 ; 1] Þ hµm f(t) ® x = y thay vµo ph­¬ng tr×nh (2) ® x8 + x4 -1 = 0 §Æt a = x4 ³ 0 ta cã a =  4  1 5 1 5  2 2  y x - + - + Þ = = ± Lo¹i 2: HÖ ®èi xøng lo¹i 2 mµ khi gi¶i th­êng dÉn ®Õn mét trong 2 ph­¬ng tr×nh cña hÖ cã d¹ng f(x) = 0 hoÆc f(x) = f(y) Trong ®ã f lµ hµm ®¬n ®iÖu Bài 68 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2 1  2  2 2 3 1  2 2 3 1  y  x x x  y y x y -ì + - + = +ï í + - + = +ïî Lêi gi¶i §Æt a = x - 1 b = y - 1 Ta ®­îc hÖ  2  2  1 3  1 3  b  a  a a  b b ì + + =ï í + + =ïî Trõ theo vÕ cña 2 ph­¬ng tr×nh trªn ta ®­îc  2 2  1 3 1 3 (3) a b  a a b b+ + + = + + + xÐt hµm f(x) =  2  1 3 t  t t+ + + cã f ( x) =  2  2  1  3 ln 3  1  t t t  t + + + + vµ  2  1 t + >  2  t t³- ® f(x) >0 "t ® f(t) ®ång biÕn trªn  R Tõ ph­¬ng tr×nh (3) ® a = b thay vµo ph­¬ng tr×nh (1) ta cã ( )  2  2  1 3 (4 )  1 3 0  a  n n  a a  l a a al + + = Þ + + - = XÐt hµm g(a) = ( ) 2  ( ) 1 3 n n g a l a a a l= + + - Cã:  '  2  1  ( ) 3 1 3 0  1  n n g a l l a R  a = - < - < " Î + Nªn hµm g(a) nghÞch biÕn vµ do ph­¬ng tr×nh (4) cã nghiÖm a = 0 nªn ta cã nghiÖm ban ®Çu cña hÖ lµ (x = 1; y= 1) Bài 69
Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  1 (1)  1 ( 2 )  1 (3 )  x y  y z  z x ì - = ïï - =í ï - =ïî Lêi gi¶i: DÔ thÊy x > 0, y > 0, z > 0 Kh«ng gi¶m tÝnh tæng qu¸t gi¶ sö :  1 x y y z y z³ Þ + ³ Þ ³ Ta l¹i cã  1 1 1 0 z x y x x y z x x y z x x= + ³ + = Þ ³ ³ ³ Þ = = Þ - - = Do x d­¬ng ( )  2  5 1 : 4 xÞ = + VËy hÖ ph­¬ng tr×nh cã nghiÖm: x = y = z= ( )  2  5 1  4 + Bài 70 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2  2  2  2  2  2  2  1  2  1  2  1  x  y  x  y  z  y  z  x  z ì =ï +ï ï =í +ï ï =ï +î Lêi gi¶i: NÕu x = 0 ® y = 0 ®z = 0 ® hÖ cã nghiÖm (x; y; z) = (0; 0; 0) NÕu x ¹ 0 ® y > 0 ® z > 0 ® x > 0  2 2  2  2 2  2  2 2  2  2 2  1 2  2 2  1 2  2 2  1  1 2  x x  y x  x x  z z  x z y x z y  z z  y y  z y x y z  y y = £ = + = £ = Þ £ £ £ + = £ = Þ = = = + VËy hÖ ph­¬ng tr×nh cã 2 nghiÖm: (0; 0; 0) vµ (1; 1; 1) Bài 71
Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2  3 2  2  2 3  2  2 9  2  2 9  xy  x x y  x x xy  y y x  y y ì + = +ï - +ï í ï + = + ï - +î Lêi gi¶i: Céng theo vÕ 2 ph­¬ng tr×nh cña hÖ ta cã:  2 2  3 2 2 3  2 2  2 9 2 9  xy xy  x y  x x y y + = + - + - + Ta cã:  3 2 2 3  2 2 3 3  2 9 ( 1) 8 2  2 9 ( 1) 8 2  x x x  y x y - + = - + ³ - + = - + ³ 2 2 2 2  2 2  2 2  xy xy  VT xy xy x yÞ £ + = £ £ + DÊu “ = “ khi  1  0  x y  x y = =é ê = =ë VËy hÖ ph­¬ng tr×nh cã 2 nghiÖm nh­ trªn. Bài 72 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  3  3  3 4  2 6 2  y x x  x y y ì =- + +ï í =- - -ïî Lêi gi¶i: HÖ ®· cho t­¬ng ®­¬ng víi: ( ) ( ) ( ) ( )  2  2  2 1 2 (1)  2 2 1 2 (2)  y x x  x y y ì - = - + -ï í - = + -ïî NÕu x > 2 th× tõ (1) ® y = 2 < 0 §iÒu nµy m©u thuÉn víi ph­¬ng tr×nh (2) cã x - 2 vµ y - 2 cïng dÊu. T­¬ng tù víi x  2£ ta còng suy ra ®iÒu m©u thuÉn. VËy nghiÖm cña hÖ ph­¬ng tr×nh lµ x = y = 2

More Related Content

72 hệ phương trình

  • 1. Bài 1. Giải hệ phương trình:    x3 −y3 = 35 (1) 2x2 +3y2 = 4x−9y (2) Giải Lấy phương trình (1) trừ 3 lần phương trình (2) theo vế ta được: (x−2)3 = (3+y)3 ⇒ x = y+5 (3) Thế (3) vào phương trình (2) của hệ ta được: y2 +5y+6 = 0 ⇔ y = −2 ⇒ x = 3 y = −3 ⇒ x = 2 Đáp số: (3;−2),(2;−3) là nghiệm của hệ. Bài 2. Giải hệ phương trình:    x3 +y3 = 9 (1) x2 +2y2 = x+4y (2) Giải Lấy phương trình (1) trừ 3 lần phương trình (2) theo vế ta được: (x−1)3 = (2−y)3 ⇒ x = 3−y (3) Thế (3) vào phương trình (2) của hệ ta được: y2 −3y+2 = 0 ⇔ y = 1 ⇒ x = 2 y = 2 ⇒ x = 1 Đáp số: (2;1),(1;2) là nghiệm của hệ. Bài 3. Giải hệ phương trình:    x3 +y3 = 91 (1) 4x2 +3y2 = 16x+9y (2) Giải Lấy phương trình (1) trừ 3 lần phương trình (2) theo vế ta được: (x−4)3 = (3−y)3 ⇒ x = 7−y (3) Thế (3) vào phương trình (2) của hệ ta được: y2 −7y+12 = 0 ⇔ y = 4 ⇒ x = 3 y = 3 ⇒ x = 4 Đáp số: (3;4),(4;3) là nghiệm của hệ. Bài 4. Giải hệ phương trình:    x2 +y2 = 1 5 (1) 4x2 +3x− 57 25 = −y(3x+1) (2) Giải Lấy phương trình (1) nhân với 25 cộng theo với với phương trình (2) nhân với 50 rồi nhóm lại ta được: 25(3x+y)2 +50(3x+y)−119 = 0 ⇔ 3x+y = 7 5 ;3x+y = − 17 5 . Trường hợp 1:    x2 +y2 = 1 5 y = 7 5 −3x Thế ta được: x = 2 5 ⇒ y = 1 5 ;x = 11 25 ⇒ y = 2 25 Trường hợp 2:    x2 +y2 = 1 5 y = − 17 5 −3x vô nghiệm. Vậy 2 5 ; 1 5 ; 11 25 ; 2 25 là nghiệm của hệ. Bài 5. 1
  • 2. Giải hệ phương trình: x3 +3xy2 = −49 (1) x2 −8xy+y2 = 8y−17x (2) Giải Lấy phương trình (1) cộng với phương trình (2) nhân với 3 được: x3 +3x2 +(3y2 −24y+51)x+3y2 −24y+49 = 0 ⇔ (x+1) (x+1)2 +3(y−4)2 = 0 ⇔ x = −1 x = −1, y = 4 Lần lượt thế vào phương trình (1) của hệ ta được (−1;4),(−1;−4) là nghiệm của hệ. Bài 6. Giải hệ phương trình: 6x2 y+2y3 +35 = 0 (1) 5x2 +5y2 +2xy+5x+13y = 0 (2) . Giải Lấy phương trình (1) cộng với 3 lần phương trình (2) theo vế ta được: (6y+15)x2 +3(2y+5)x+2y3 +15y2 +39y+35 = 0 ⇔ (2y+5) 3 x+ 1 2 2 + y+ 5 2 2 = 0 ⇔    y = − 5 2 x = − 1 2 , y = − 5 2 . Lần lượt thế vào phương trình (1) ta được: 1 2 ;− 5 2 ; − 1 2 ;− 5 2 là nghiệm của hệ. Bài 7. Giải hệ phương trình:    x2 +y2 = xy+x+y x2 −y2 = 3 Giải Chú ý rằng: x2 −xy+y2 = 1 4 3(x−y)2 +(x+y)2 nên ta đặt    a = x+y b = x−y thì được hệ mới:    3a2 +b2 = 4b (1) ab = 3 (2) . Đem thế a = 3 b từ phương trình (2) vào phương trình (1) rồi giải tìm được b = 3 ⇒ a = 1 Từ đó tìm lại được: x = 2;y = 1 là nghiệm của hệ. Bài 7.1 Giải hệ phương trình:    √ x2 +2x+6 = y+1 x2 +xy+y2 = 7 Giải ĐK: y ≥ −1 Hệ đã cho tương đương với:   x2 +2x+6 = y2 +2y+1 1 4 3(x+y)2 +(x−y)2 = 7 ⇔    (x−y)(x+y+2) = −5 3(x+y)2 +(x−y)2 = 28 (∗∗) Đặt    a = x+y b = x−y khi đó (∗∗) trở thành    b(a+2) = −5 3a2 +b2 = 28 ⇔    a = −1 b = −5 hay    a = 3 b = −1 Giải hệ trên ta thu được nghiệm:    x = −3 y = 2 hay    x = 1 y = 2 Kết luận: Hệ phương trình đã cho có tập hợp nghiệm là: {(−3;2),(1;2)} Bài 8. 2
  • 3. Giải hệ phương trình: x2 +2y2 = xy+2y 2x3 +3xy2 = 2y2 +3x2 y . Giải Với y = 0 ⇒ x = 0 là nghiệm của hệ. Với y = 0, nhân phương trình 1 với −y rồi cộng theo vế với phương trình 2 ta được: 2x3 −4x2y+4xy2 −2y3 = 0 ⇔ x = y Thế lại vào phương trình 1 của hệ ta được: 2y2 = 2y ⇔ y = 1 ⇒ x = 1 Vậy (1;1),(0;0) là nghiệm của hệ Bài 9. Giải hệ phương trình:    x √ x−y √ =y = 8 √ x+2 √ y x−3y = 6 (∗) Giải Đk:    x > 0 y > 0 . Lúc đó hpt (∗) ⇔    3 x √ x−y √ y = 6 4 √ x+ √ y (1) x−3y = 6 (2) Thay (2) vào (1) có:3 x √ x−y √ y = (x−3y) 4 √ x+ √ y ⇔ √ x x+ √ xy−12y √ x = 0 ⇔ √ x √ x−3 √ y √ x+4 √ y = 0 ⇔ √ x = 3 √ y ⇔ x = 9y. Thay vào (2) có y = 1 ⇒ x = 9. Vậy hpt có 1 nghiệm    x = 9 y = 1 Bài 10. Giải hệ phương trình:    2x y + 2y x = 3 x−y+xy = 3 (∗) Giải Đk x.y > 0 . Lúc đó hpt (∗) ⇔    2x y + 2y x = 3 x−y+xy = 3 ⇔    2x2 +2y2 −5xy = 0 x−y+xy = 3 ⇔    (x−2y)(2x−y) = 0 x−y+xy = 3 ⇔    x = 2y 2y2 +y−3 = 0 hay    y = 2x 2x2 −x−3 = 0 . Lúc đó kết hợp với đk ta được hpt có nghiệm (x;y) là (2;1); −3;− 3 2 ;(−1;−2); 3 2 ;3 Bài 11. Giải hệ phương trình:    x4 −y4 = 240 x3 −2y3 = 3(x2 −4y2)−4(x−8y) Giải Lấy phương trình 1 trừ đi phương trình 2 nhân với 8 ta được: (x−2)2 = (y−4)4 ⇔ x = y−2;x = 6−y Lần lượt thế vào phương trình thứ nhất của hệ ta được Trường hợp 1:    x4 −y4 = 240 x = y−2 ⇔    x = −4 y = −2 Trường hợp 2:    x4 −y4 = 240 x = 6−y ⇔    x = 4 y = 2 Vậy (4;2),(−4;−2) là nghiệm của hệ. 3
  • 4. Bài 12. Giải hệ phương trình:    √ 2(x−y) = √ xy x2 −y2 = 3 Giải Đk: x ≥ y. Lúc đó √ 2(x−y) = √ xy ⇔ 2x2 −5xy+2y2 = 0 ⇔ (x−2y)(2x−y) = 0 ⇔ x = 2y y = 2x Khi x = 2y ⇒ y = ±1 ⇒    x = 2 y = 1 hay    x = −2 y = −1 Khi y = 2x ⇒ −3x2 = 3 (pt vô nghiệm) Vậy đối chiếu với đk hpt có một nghiệm là (2;1) Bài 13. Giải hệ phương trình:    (x−1)2 +6(x−1)y+4y2 = 20 x2 +(2y+1)2 = 2 Giải hệ phương trình ⇔    x2 −2x+1+6xy−6y+4y2 = 20 x2 +4y2 = 1−4y ⇔    y = x+9 3x−5 (1) x2 +4y2 = 1−4y thế (1) vào hệ (2) ta được x2 + 2x+18 3x−5 +1 2 = 2 ⇔ −9 55 . x− 8 3 2 = 1 hay x = −1 suy ra x = −1 ⇒ y = −1 Bài 14. Giải hệ phương trình:    x2 +2xy+2y2 +3x = 0 (1) xy+y2 +3y+1 = 0 (2) Giải Lấy (1)+2.(2) ta được :(x+2y)2 +3(x+2y)+2 = 0⇔ (x+2y+1)(x+2y+2) = 0 TH1: x+2y+1 = 0 ⇒ x = −2y−1 thay vào (2) ta được y2 −2y−1 = 0 ⇒ y = 1+ √ 2 ⇒ x = −3−2 √ 2 y = 1− √ 2 ⇒ x = −3+2 √ 2 TH2: x+2y+2 = 0 ⇒ x = −2y−2 thay vào (2) ta được y2 −y−1 = 0 ⇒    y = 1− √ 5 2 ⇒ x = −3+ √ 5 y = 1+ √ 5 2 ⇒ x = −3− √ 5 Do đó hpt đã cho có 4 nghiệm (x;y) là : −3−2 √ 2;1+ √ 2 ; −3+2 √ 2;1− √ 2 ; −3+ √ 5; 1− √ 5 2 ; −3− √ 5; 1+ √ 5 2 Bài 15. Giải hệ phương trình:    x3 −y3 = 3x+1 x2 +3y2 = 3x+1 Giải hệ phương trình ⇔    t = x3 −3x−1 3t +(x2 −3x−1)y = 0 với t = y3. ta có D = x2 −3x−1, Dt = (x3 −3x−1)(x2 −3x−1), Dy = −3(x3 −3x−1) 4
  • 5. nhận thấy nếu D = 0 mà Dy = 0 suy ra pt VN Xét D = 0 ta có Dt D = Dy D 3 hay (x2 −3x−1)3 = −27(x3 −3x−1) ⇒ x = 2 hay 28x5 +47x4 −44x3 −151x2 −83x−13 = 0 ⇒ x = 2 hay x ≈ −1,53209 từ đây suy ra được y Bài 16. Giải hệ phương trình:    2x2 +y (x+y)+x(2x+1) = 7−2y x(4x+1) = 7−3y Giải Cách 1: Thế 7 = 4x2 +x+3y ở phương trình (2) vào phương trình (1) ta được: (2x2 +y)(x+y) = 2x2 +y ⇒ y = −2x2 hoặc y = 1−x Trường hợp 1:    y = −2x2 x(4x+1) = 7−3y vô nghiệm. Trường hợp 2:    y = 1−x x(4x+1) = 7−3y ⇔    x = 1+ √ 17 4 y = 3− √ 17 4 hoặc    x = 1− √ 17 4 y = 3+ √ 17 4 Đáp số: 1− √ 17 4 ; 3+ √ 17 4 ; 1+ √ 17 4 ; 3− √ 17 4 là nghiệm của hệ. Cách 2: Phân tích (1) ta có 2x3 +2x2y+xy+y2 +2x2 +x = 7−2y ⇔ 2x3 +2x2 (y+1)+x(y+1)+(y+1)2 = 8 ⇔ 2x2 (x+y+1)+(y+1)(x+y+1) = 8 ⇔ (x+y+1)(2x2 +y+1) = 8 ⇔ (x+y+1)(4x2 +2y+2) = 16 ta có    (x+y+1)(4x2 +2y+2) = 16 4x2 = 7−x−3y ⇔    (x+y+1)[9−(x+y)] = 16 4x2 = 7−x−3y suy ra x+y = 1 hay x+y = 7 Với x+y = 1 ta tìm đc x = 1 4 1± √ 17 hay y = 1−x Với x+y = 7 thay vào (2) phương trình VN KL Bài 16.1 Giải hệ phương trình:    x3 +7y = (x+y)2 +x2y+7x+4 (1) 3x2 +y2 +8y+4 = 8x (2) Giải Từ pt thứ (2) trong hệ ta rút 4 = 8x−3x2 −y2 −8y Thay vào pt thứ (1) trong hệ thu gọn ta được (x−y) x2 +2x−15 = 0 ⇔    x = y x = 3 x = −5 Với x = y thay vào pt thứ 2 ta được −4x2 = 4 pt vô nghiệm Với x = 3 thay vào pt thứ 2 ta được y2 +8y+7 = 0⇔ y = −1 y = −7 Với x = −5 thay vào pt thư 2 ta được y2 +8y+119 = 0 pt vô nghiệm Vậy hệ pt có 2 nghiệm (x;y) là (3;−1);(3;−7) Bài 17. 5
  • 6. Giải hệ phương trình:    x3 −12z2 +48z−64 = 0 y3 −12x2 +48x−64 = 0 z3 −12y2 +48y−64 = 0 Giải Cộng theo vế các phương trình của hệ ta được: (x−4)3 +(y−4)3 +(z−4)3 = 0 (∗) từ đó suy ra trong 3 số hạng ở tổng này phải có ít nhất 1 số hạng không âm, không mất tổng quát ta giả sử (z−4)3 ≥ 0 ⇒ z ≥ 4 Thế thì phương trình thứ nhất của hệ tương đương x3 −16 = 12(z−2)2 ≥ 12.22 ⇒ x ≥ 4 Thế thì phương trình thứ hai của hệ tương đương y3 −16 = 12(x−2)2 ≥ 12.22 ⇒ y ≥ 4 Do vậy từ (x−4)3 +(y−4)3 +(z−4)3 = 0 (∗) ⇒ x = y = z = 4 Thử lại thỏa mãn. Vậy (4;4;4) là nghiệm của hệ. Bài 18. Giải hệ phương trình:    x4 +4x2 +y2 −4y = 2 x2y+2x2 +6y = 23 Giải hệ đã cho tương đương    t −4y = 2−x4 −4x2 (x2 +6)y = 23−2x2 với t = y2 ta tính được D = x2 +6, Dt = −x6 −10x4 −30x2 +104, Dy = 23−2x2. ta có Dt D = Dy D 2 suy ra (x2 +6)(−x6 −10x4 −30x2 +104) = (23−2x2)2 ⇔ (1−x)(1+x)(1+x2)(x4 +16x2 +95) = 0 vậy suy ra x = 1 hay x = −1 , từ đây tìm được y Bài 19. Giải hệ phương trình:    x2 +xy+y2 = 3 x2 +2xy−7x−5y+9 = 0 Giải Cách 1: Cộng theo vế 2 phương trình của hệ ta được (2x + y − 3)(x + y − 2) = 0 Từ đó dẫn đến 2 trường hợp: Trường hợp 1:    x2 +xy+y2 = 3 y = 3−2x ⇔    x = 1 y = 1 hoặc    x = 2 y = −1 Trường hợp 2:    x2 +xy+y2 = 3 y = 2−x ⇔    x = 1 y = 1 Kết luận: (1;1),(2;−1) là nghiệm của hệ. Cách 1: đặt    x = a+1 y = b+1 hệ trở thành    a2 +b2 +3a+3b+ab = 0 (1) a2 −3a−3b+2ab = 0 (2) cộng (1) và (2) ta đc 2a2 +b2 +3ab = 0 ⇔ (2a+b)(a+b) = 0 suy x và y Bài 20. Giải hệ phương trình:    3 x2 +y2 + 1 (x−y)2 = 2(10−xy) 2x+ 1 x−y = 5 Giải 6
  • 7. Hệ ⇔    2(x+y)2 +(x−y)2 + 1 (x−y)2 = 20 x+y+x−y+ 1 x−y = 5 Đặt    u = x+y v = x−y+ 1 x−y Ta có hệ sau:    2u2 +v2 −2 = 20 u+v = 5 ⇔    v = 5−u 2u2 +(5−u)2 = 22 ⇔    u = 3 v = 2 hoặc    u = 1 3 v = 14 3 TH 1:    u = 3 v = 2 ⇔    x+y = 3 x−y+ 1 x−y = 2 ⇔    x+y = 3 x−y = 2 ⇔    x = 2 y = 1 TH 2:    u = 1 3 v = 14 3 ⇔    x+y = 1 3 x−y+ 1 x−y = 14 3 ⇔    x+y = 3 x−y = 7+2 √ 10 3 hoặc    x+y = 3 x−y = 7−2 √ 10 3 ⇔    x = 4+ √ 10 3 y = −3− √ 10 3 hoặc    x = 4− √ 10 3 y = −3+ √ 10 3 Bài 21. Giải hệ phương trình:    a(a+b) = 3 b(b+c) = 30 c(c+a) = 12 Giải Bài 22. Giải hệ phương trình:    x3 +y3 −xy2 = 1 4x4 +y4 −4x−y = 0 Giải Với x = 0 ⇒ y = 1 Với y = 0 ⇒ x = 1 Với x = 0;y = 0 thay (1) vào (2) ta được: 4x4 +y4 = (4x+y)(x3 +y3 −xy2) ⇔ 3y2 −4xy+x2 = 0 ⇔ 3 y x 2 −4 y x +1 = 0 ⇔   y x = 1 y x = 1 3 Với x = y thay vào (1) ta có x = 1 ⇒ y = 1 Với x = 3y thay vào (1) ta có x = 3 3 √ 25 ⇒ y = 1 3 √ 25 Vậy hpt có 4 nghiệm phân biệt (x;y) là (0;1);(1;0);(1;1); 3 3 √ 25 ; 1 3 √ 25 Bài 23. Giải hệ phương trình:    x2 −y2 = 3 (1) log3(x+y)−log5(x−y) = 1 (2) Giải ĐK:    x+y > 0 x−y > 0 Từ pt (1) có log3(x2 −y2) = 1 ⇔ log3(x+y)+log3(x−y) = 1 ⇔ log3(x+y) = 1−log3(x−y) (∗) 7
  • 8. Thay (∗) vào pt (2) có 1−log3(x−y)−log5 3.log3(x−y) = 1 ⇔ log3(x−y)(1−log3 5) = 0 ⇔ log3(x−y) = 0 ⇔ x−y = 1 Lúc đó ta có hpt mới    x2 −y2 = 3 x−y = 1 ⇔    x+y = 3 x−y = 1 ⇔    x = 2 y = 1 Vậy hpt có 1 nghiệm duy nhất    x = 2 y = 1 Bài 24. Giải hệ phương trình:    log4(x2 +y2)−log4(2x)+1 = log4(x+3y) log4(xy+1)−log4(2y2 +y−x+2) = log4 x y − 1 2 Giải hệ phương trình ⇔    (x2 +y2)2 x = x+3y (1) xy+1 2y2 +y−x+2 = x 2y (2) (1) ⇔ x2 −3xy+2y2 = 0 ⇔ x = y (3) x = 2y (4) (2),(3) ⇔ x,y ∈ R > 0 (2),(4) ⇔ x = 2,y = 1 Bài 25. Giải hệ phương trình:    x2(y+1) = 6y−2(1) x4y2 +2x2y2 +y(x2 +1) = 12y2 −1(2) Giải Dễ thấy y = 0 và y = −1. Từ (1) ⇒ x2y(y+1) = 6y2 −2y, và x2 −2 = 4y−4 y+1 ;x2 +3 = 9y+1 y+1 Thay (1) vào (2), ta có: x4y2 +x2y2 +y+6y2 −2y = 12y2 −1 ⇔ (x2 −2)(x2 +3)y2 −y+1 = 0 ⇔ 4(y−1)(9y+1)y2 (y+1)2 = y−1 ⇔ y = 1 4(9y+1)y2 = (y+1)2 ⇔   y = 1 ⇒ x = ± √ 2 y = 1 3 ⇒ x = 0 Bài 26. Giải hệ phương trình:    x3 −y3 +3y2 −3x = 2(1) x2 + √ 1−x2 −3 2y−y2 = −2(2) Giải Cách 1: Đk:    1−x2 ≥ 0 2y−y2 ≥ 0 ⇒    −1 ≤ x ≤ 1 0 ≤ y ≤ 2 Đặt t = x+1,0 ≤ t ≤ 2.Lúc đó hpt đã cho trở thành:   t3 −3t2 +2 = y3 −3y2 +2 x2 + √ 1−x2 −3 2y−y2 = −2 ⇒    t3 −3t2 = y3 −3y2 x2 + √ 1−x2 −3 2y−y2 = −2 Xét hàm số f(a) = a3 −3a2,0 ≤ a ≤ 2. Có f (a) = 3a2 −6a; f (a) = 0 ⇔ 3a2 −6a = 0 ⇔ a = 0 a = 2 Lập BBT ta có f(a) = a3 −3a2 nghịch biến với 0 ≤ a ≤ 2 Vậy f(t) = f(y) ⇒ t = y ⇒ x+1 = y Thay x+1 = y vào pt (2) có x2 −2 √ 1−x2 = −2 ⇔ 1−x2 +2 √ 1−x2 −3 = 0 ⇔ ( √ 1−x2 −1)( √ 1−x2 +3) = 0 ⇔ √ 1−x2 = 1 √ 1−x2 = −3 ⇒ x = 0 ⇒ y = 1 8
  • 9. Vậy hpt có 1 nghiệm (x;y) duy nhất là(0;1) Cách 2: Sự xuất hiện của 2 căn thức ở pt (2) mách bảo ta đặt z = 1−y khi đó hệ trở thành   x3 −3x+z3 −3z = 0 x2 + √ 1−x2 −3 √ 1−z2 = −2 Phương trình (1) của hệ này tương đương x+z = 0 hoặc x2 +xz+z2 = 3 Thế thì xảy ra 2 trường hợp: Trường hợp 1:    z = −x x2 + √ 1−x2 −3 √ 1−z2 = −2 ⇔    x = 0 z = 0 ⇔    x = 0 y = 1 Trường hợp 2:    x2 +xz+z2 = 3 x2 + √ 1−x2 −3 √ 1−z2 = −2 Phương trình đầu của hệ này kết hợp với điều kiện của x và z dẫn đến x = z = −1;x = z = 1, cả 2 khả năng này đều không thỏa mãn phương trình thứ 2, nên trường hợp này vô nghiệm. Kết luận: (0;1) là nghiệm của hệ. Bài 27. Giải hệ phương trình:    x2 −y2 −y = 0 x2 +xy+x = 1 Giải Bài 28. Giải hệ phương trình:    9y3(3x3 −1) = −125 45x2y+75x = 6y2 Giải Với y = 0 hệ pt vô nghiệm. Với y = 0 chia 2 vế pt (1) và pt (2) lần lượt cho y3 = 0;y2 = 0 ta có hpt   27x3 + 125 y3 = 9 45 x2 y +75 x y2 = 6 ⇔    27x3 + 125 y3 = 9 3x. 5 y (3x+ 5 y ) = 6 (∗) Đặt u = 3x;v = 5 y ,v = 0 Lúc đó: (∗) ⇔    u3 +v3 = 9 uv(u+v) = 6n ⇔    (u+v)3 −3uv(u+v) = 9 uv(u+v) = 6 ⇔    (u+v)3 = 27 uv(u+v) = 6 ⇔    u+v = 3 uv = 2 ⇔    u = 1 v = 2 hay    u = 2 v = 1 Với    u = 1 v = 2 ⇔    3x = 1 5 y = 2 ⇔    x = 1 3 y = 5 2 Với    u = 2 v = 1 ⇔    3x = 2 5 y = 1 ⇔    x = 2 3 y = 5 Vậy hpt đã cho có 2 nghiệm (x;y) là 1 3 ; 5 2 ; 2 3 ;5 Bài 29. 9
  • 10. Giải hệ phương trình:    √ x+ 4 √ 32−x−y2 +3 = 0 (1) 4 √ x+ √ 32−x+6y−24 = 0 (2) Giải Đk:    0 ≤ x ≤ 32 y ≤ 4 . Lấy (1)+(2) vế theo vế ta có √ x+ √ 32−x+ 4 √ x+ 4 √ 32−x = y2 −6y+21 (∗) Có y2 +6y+21 = (y−3)2 +12 ≥ 12 Lại có √ x+ √ 32−x ≤ (1+1)(x+32−x) = 8 ⇔ 4 √ x+ 4 √ 32−x ≤ (1+1)( √ x+ √ 32−x) = 4 Vậy √ x+ √ 32−x+ 4 √ x+ 4 √ 32−x ≤ 12 Do (∗) nên có hpt    √ x = √ 32−x 4 √ x = 4 √ 32−x y−3 = 0 ⇔    x = 16 y = 3 Vậy hệ pt có một nghiệm duy nhất (x;y) là (16;3) Bài 30. Giải hệ phương trình:    √ x+y+1+1 = 4(x+y)2 + √ 3x+3y (1) 12x(2x2 +3y+7xy) = −1−12y2(3+5x) (2) Giải Đặt √ x+y+1 = a ≥ 0; √ 3x+3y = b ≥ 0 (1) ⇔    3a2 −b2 = 3 9a+9 = 4b4 +9 ⇔    3a2 −b2 = 3 9a+ 3a2 −b2 2 = 4b4 +9b ⇔    3a2 −b2 = 3 9a−9b+9a4 −6a2b2 −3b4 = 0 ⇔    3a2 −b2 = 3 (a−b) 9a3 +9a2b+3ab2 +3b3 = 0 ⇔    3a2 −b2 = 3 a = b ⇔ b = √ 6 2 ⇔ 2x+2y = 1. ⇔ 2x = 1−2y Thay vào (2) ta được : (x,y) = −5 6 ; 4 3 , 7 10 ; −1 6 Bài 31. Giải hệ phương trình:    x3y(1+y)+x2y2 (y+2)+xy3 = 30 x2y+x 1+y+y2 +y−11 = 0 Giải Bài 32. Giải hệ phương trình: Giải hệ    x(1+x)+ 1 y 1 y +1 = 4 (1) x3y3 +y2x2 +xy+1 = 4y3 (2) Giải (2) ⇔ x+ 1 y x2 + 1 y2 = 4 Từ (1),(2) ⇒ x+ 1 y và x2 + 1 y2 là nghiệm của pt A2 −4A+4 = 0 ⇔    x+ 1 y = 2 x2 + 1 y2 = 2 ⇔    x+ 1 y = 2 x y = 1 ⇔ x = y = 1 Bài 33. 10
  • 11. Giải hệ phương trình:    2+6y+ √ x−2y = x y x+ √ x−2y = x+3y−2 Giải Bài 34. Giải hệ phương trình:    1− 12 y+3x √ x = 2 (1) 1+ 12 y+3x √ y = 6 (2) Giải Cách 1: Đk: x > 0;y > 0 Từ đó lấy (1)+(2); (2)−(1) ta được hpt    2 √ x + 6 √ y = 2 24 y+3x = 6 √ y − 2 √ x ⇒ 12 y+3x = 9 y − 1 x ⇒ 12xy = (y+3x)(9−y) ⇒ y2 +6xy−27x2 = 0 ⇒ (y+9x)(y−3x) = 0 ⇒ y = 3x do x > 0,y > 0 Thay y = 3x vào pt (1) ta được: x−2 √ x−2 = 0 ⇒ √ x = 1+ √ 3 ⇒ x = 4+2 √ 3 ⇒ y = 3(4+2 √ 3) Vậy hpt có 1 nghiệm (x;y) là (4+2 √ 3;3(4+2 √ 3)) Cách 2:Đk: x > 0;y > 0 Nhân pt (1) với √ 3 và nhân pt (2) với hệ số ảo i rồi cộng 2 vế ta được: √ 3x+ √ yi− 12 y+3x ( √ 3x− √ yi) = 2 √ 3+6i Đặt z = √ 3x+ √ yi thì z− 12 z = 2 √ 3+6i ⇔ z2 −(2 √ 3+6i)z−12 = 0 ⇔ z = 3+ √ 3+(3+ √ 3i) (thỏa mãn) hoặc z = ( √ 3−3)+(3− √ 3i)(loại vì √ 3x < 0) Với z = 3+ √ 3+(3+ √ 3i ⇔    √ 3x = 3+ √ 3 √ y = 3+ √ 3 ⇔    x = 4+2 √ 3 y = 12+6 √ 3 Bài 35. Giải hệ phương trình:    2y x2 −y2 = 3x x x2 +y2 = 10y Giải Nhân chéo ta có: 3x2 x2 +y2 = 20y2 x2 −y2 ⇔ 3x4 −17x2y2 +20y4 = 0 ⇔ 3x2 = 5y2 or x2 = 4y2 Thay vào ta có các nghiệm (x;y)= (0;0), ± 4 3 5 ;± 4 27 125 ;(±1;±2) Bài 36. Giải hệ phương trình:    2 √ x+3y+2−3 √ y = √ x+2 (1) √ y−1− √ 4−x+8−x2 = 0 (2) Giải (1) ⇔ 2 √ x+3y+2 = √ x+2+3 √ y ⇔ 4(x+3y+2) = x+2+9y+6 y(x+2) ⇔ ( √ x+2− √ y)2 = 0 ⇔ y = x+2 Thay vào (2), ta có: √ x+1− √ 4−x+8−x2 = 0 ⇔ x−3 √ x+1+2 + x−3 √ 4−x+1 +(3−x)(3+x) = 0 ⇔ x = 3 ⇒ y = 5 11
  • 12. Ta cần cm pt 1 √ x+1+2 + 1 1+ √ 4−x = x+3(∗) vô nghiệm trên đoạn [−1,4] Ta có: 1 √ x+1+2 ≤ 1 2 1 √ 4−x+1 ≤ 1 ⇒ 1 √ x+1+2 + 1 1+ √ 4−x < 3 2 mà x+3 ≥ 2 ⇒ (∗) vô nghiệm Bài 37. Giải hệ phương trình:    (x+ √ 1+x2)(y+ 1+y2) = 1 (1) x √ 6x−2xy+1 = 4xy+6x+1 (2) Giải Cách 1:Xét f(t) = t + √ t2 +1, f (t) = 1+ t √ t2 +1 = √ t2 +1+t √ t2 +1 > |t|−t √ t2 +1 ≥ 0 Do đó f(t) đồng biến trên R (1) ⇔ x+ √ x2 +1 = −y+ 1+y2 ⇔ f(x) = f(−y) ⇔ x = −y (2) ⇔ x √ 6x+2x2 +1 = −4x2 +6x+1 ⇔ ( √ 2x2 +6x+1− x 2 )2 = 25 4 x2 ⇔ √ 2x2 +6x+1 = 3x √ 2x2 +6x+1 = −2x Với √ 2x2 +6x+1 = 3x ⇔    2x2 +6x+1 = 9x2 x ≥ 0 ⇔    7x2 −6x−1 = 0 x ≥ 0 ⇔ x = 1 → y = −1 Với √ 2x2 +6x+1 = −2x ⇔    2x2 +6x+1 = 4x2 x ≤ 0 ⇔    2x2 −6x−1 = 0 x ≤ 0 ⇔ x = 3− √ 11 2 → y = −3+ √ 11 2 Cách 2:Biến đổi phương trình thứ nhất của hệ thành: x+ √ 1+x2 = −y+ 1+y2 (1) Rõ ràng (1) khiến ta nghĩ đến hàm số f(t) = t + √ t2 +1, hàm này đồng biến trên R nên (1) tương đương x = −y thế vào phương trình thứ hai của hệ ta được: x √ 6x+2x2 +1 = −4x2 + 6x + 1 (2) Có một cách hay để giải (2) bằng ẩn phụ, nhưng để đơn giản, ta lũy thừa 2 vế ta tìm được nghiệm x = 1;x = 3− √ 11 2 Kết luận: (1;−1);( 3− √ 11 2 ;− 3− √ 11 2 ) là nghiệm của hệ. Bài 38. Giải hệ phương trình:    2x3 −4x2 +3x−1 = 2x3(2−y) √ 3−2y √ x+2 = 3 14−x √ 3−2y+1 Giải 2x3 −4x2 +3x−1 = 2x3(2−y) √ 3−2y ⇔ 1− 1 x 3 + 1− 1 x = (3−2y)3 + √ 3−2y ⇔ √ 3−2y = 1− 1 x (Do hàm số f (t) = t3 +t đồng biến trên R) Thay vào phương trình thứ hai ta được: √ x+2−3 − 3 √ 15−x−2 = 0 ⇔ x−7 √ x+2+3 + x−7 3 (15−x)2 +2 3 √ 15−x+4 = 0 ⇔ x = 7 ⇒ y = 111 98 Bài 39. Giải hệ phương trình:    x2 +2xy−2x−y = 0 x4 −4(x+y−1)x2 +y2 +2xy = 0 Giải Từ pt (2) ta có x4 −4x3 −4yx2 +4x2 +y2 +2xy = 0 ⇔ (x4 −4x3 +4x2)−4(x2 −2x)y+4y2 −3y2 −6xy = 0 ⇔ (x2 −2x−2y)2 = 3y2 +6xy 12
  • 13. Lúc đó hpt đã cho trở thành:    x2 +2xy−2x−y = 0 (x2 −2x−2y)2 = 3y2 +6xy ⇒    y = x2 +2xy−2x (3) y2(1+2x)2 = 3y(y+2x) (4) Từ (4) có 2y(2xy+2x2 −3x−y) = 0 ⇔ y = 0 2xy+2x2 −3x−y = 0 + Với y= 0 từ (3) có x2 −2x = 0 ⇔ x = 0 x = 2 +Với 2xy+2x2 −3x−y = 0 ⇒ y = 2xy+2x2y−3x thay vào (3) có x(2xy−x−1) = 0 ⇔   x = 0 ⇒ y = 0 y = x+1 2x (x = 0) Thay y = x+1 2x (x = 0) vào pt (3) ta có (x−1)(2x2 +1) = 0 ⇔ x = 1 ⇒ y = 1 Vậy hpt đã cho có 3 nghiệm (x;y) là (0;0),(2;0),(1;1) Bài 40. Giải hệ phương trình:    x2 +y2 +2y = 4 (x2 +xy)(y+1)+x = 6 Giải Bài 41. Tìm m để hệ có nghiệm duy nhất:    3y−m √ x2 +1 = 1 x+y+ 1 1+ √ x2 +1 = m2 Giải Hệ pt đã cho trở thành    y+ √ x2 +1 = m2 3y−m √ x2 +1 = 1 (I) * Điều kiện cần: giả sử hpt có nghiệm (x0;y0) thì (−x0;y0) cũng là nghiệm của hệ nên hpt có nghiệm duy nhất ⇔ x0 = −x0 ⇒ x0 = 0 Lúc đó hệ (I) ⇔    y = m2 −1 3y = 1+m ⇒ 3m2 −m−4 = 0 ⇔ m = −1∨m = 4 3 *Điều kiện đủ: + Với m= -1 ta có (I) ⇔    y+ √ x2 +1 = 1 3y+ √ x2 +1 = 1 ⇔    x = 0 y = 0 Vậy m= -1 (nhận) + Với m = 4 3 ta có (I) ⇔    y+ √ x2 +1 = 16 9 3y− 4 3 √ x2 +1 = 1 ⇒    x = 0 y = 7 9 Vậy m = 4 3 (nhận) Do đó m = −1;m = 4 3 là các giá trị cần tìm. Bài 42. Giải hệ phương trình:    x2y2 −2x+y−1 = 0 2x2 +y2 −4x−5 = 0 Giải Bài 43. 13
  • 14. Giải hệ:    xy+x−7y = −1 (1) x2y2 +xy−13y2 = −1 (2) Giải Từ pt (1) ⇒ xy+1 = 7y−x thế xuống pt (2) pt (2) ⇔ (xy+1)2 −xy−13y2 = 0 ⇔ (7y−x)2 −xy−13y2 = 0 ⇔ x2 −15xy+36y2 = 0 ⇔ (x−3y)(x−12y) = 0 ⇒ x = 3y Hoặc x = 12y Tới đó là ra rồi :D Bài 44. Giải hệ:    (2011x+3)(ln(x−2)−ln2011x) = (2011y+3)(ln(y−2)−ln2011y) (1) 2y6 +55y2 +58 √ x−2 = 2011 (2) (x;y ∈ Z) Giải Điều kiện: x,y > 2, khi đó từ (1), ta xét hàm số: f(t) = (2011t +3)(ln(t −2)−ln2011t) t > 2, dễ thấy f(t) đơn điệu trên tập xác định của nó nên :f(x) = f(y) ⇔ x = y, Thay vào (2), ta được phương trình: 2x6 +55x2 +58 √ x−2 = 2011 ⇔ 2x6 +55x2 −1953+58 √ x−2−1 = 0 ⇔ (x−3)(x+3)(x4 +18x2 +217)+58 x−3 √ x−2+1 = 0 ⇔ (x−3) (x+3)(2x4 +18x2 +217)+ 58 √ x−2+1 = 0 ⇔ x = 3, vì: (x+3)(2x4 +18x2 +217)+ 58 √ x−2+1 > 0 x > 2 Kết luận: Hệ phương trình đã cho có nghiêm là:(3;3) Bài 45. Giải hệ:    8x6 − 1 2 xy = y−3x4 (1) x3 −4x2y = y (2) Giải Từ phương trình thứ nhất rút ra: y = 8x6 +3x2 x+2 Từ phương trình thứ hai rút ra: y = x3 4x2 +1 Từ đó dẫn đến: 8x6 +3x2 x+2 = x3 4x2 +1 ⇒ x3(64x6 +16x4 +23x2 −2x+6) = 0 ⇒ x = 0 ⇒ y = 0. Đáp số: (0; 0) Bài 46. Giải hệ:    x2 +xy+2x+2y−16 = 0 (1) (x+y)(4+xy) = 32 (2) Giải Hệ pt đã cho    (x+y)(x+2) = 16 (1 ) (x+y)(4+xy) = 32 (2 ) * Với x = y từ pt(1) có x2 +2x−8 = 0 ⇔ x = 2 hpt đã cho thỏa x = −4 hpt đã cho không thỏa * Với x = −y hpt không thỏa. * Với x = −y lấy (1 ) (2 ) ⇒ x+2 4+xy = 1 2 ⇒ x(2−y) = 0 ⇒ x = 0 ⇒ y = 8 y = 2 ⇒ x = 2 hay x = −6 14
  • 15. Vậy hpt có 3 nghiệm phân biệt (x;y) là (2;2),(0;8),(−6;2) Bài 47. Giải hệ:    xy = x+7y+1 x2y2 = 10y2 −1 Giải Từ phương trình thứ nhất của hệ rút x theo y ta được: x = 7y+1 y−1 Thế vào phương trình thứ hai của hệ ta được: 7y+1 y−1 2 .y2 = 10y2 −1 ⇒ 39y4 +34y3 −8y2 −2y+1 = 0 ⇒   y = −1 ⇒ x = 3 y = − 1 3 ⇒ x = 1 Đáp số: (3;−1), 1;− 1 3 là nghiệm của hệ. Bài 48. Giải hệ:    x3(3y+55) = 64 xy(y2 +3y+3) = 12+51x Giải Dễ thấy x = 0 không thỏa mãn hệ. Viết lại hệ dưới dạng: 3y+55 = t3 y3 +3y2 +3y = 3t +51 với t = 4 x Cộng vế với vế của hệ ta được: (y+1)3 +3(y+1)+51 = t3 +3t +51 ⇔ y+1 = t ( do f (t) = t3 +3t +51 đồng biến trên R) từ đó có: t3 −3(y−1)−55 = 0 ⇔ (t −4) t2 +4t +13 = 0 ⇔ t = 4 Vậy hệ có nghiệm x = 1 y = 3 Bài 49. Giải hệ phương trình:    log3(2x+1)−log3(x−y) = √ 4x2 +4x+2− (x−y)2 +1−3x2 +y2 −4x−2xy−1 log3(2x)+4x2 − √ 4x2 +1 = 1− √ 2 Giải Viết phương trình thứ nhất của hệ thành: (2x+1)2 +1−(2x+1)2 −log3(2x+1) = (x−y)2 +1−(x−y)2 −log3(x−y) (∗) Xét hàm số: f(t) = (t)2 +1−(t)2 −log3(t) với t > 0 Có: f (t) = t (t)2 +1 −(2t + 1 t ) ≤ 1 √ 2 −2 √ 2 ≤ 0 nên f nghịch biến Thế thì (∗) ⇔ 2x+1 = x−y (1) Với phương trình thứ hai, xét hàm: f(x) = log3(2x)+4x2 − √ 4x2 +1 với x > 0 Có: f (x) = 4x(2− 1 √ 4x2 +1 )+ 1 x > 0 nên f đồng biến Thế mà f 1 2 = 1− √ 2 nên x = 1 2 thỏa mãn phương trình thứ hai. Kết hợp với (1) cho ta y = − 3 2 Vậy 1 2 ;− 3 2 là nghiệm của hệ. Bài 50. Giải hệ:    x4 y4 + y4 x4 −( x2 y2 + y2 x2 )+ x y + y x = −2 (1) x2 +y6 −8x+6 = 0 (2) 15
  • 16. Giải ĐK: x = 0;y = 0 Với pt(1): Đặt x y + y x = t ⇒ t2 = x2 y2 + y2 x2 +2 ⇒ x2 y2 + y2 x2 = t2 −2 Mặt khác : x2 y2 + y2 x2 2 = (t2 −2)2 ⇒ x4 y4 + y4 x4 +2 = t4 −4t2 +4 Từ đó: x4 y4 + y4 x4 = t4 −4t2 +2 Theo AM_GM có x2 y2 + y2 x2 ≥ 2 ⇔ t2 ≥ 4 ⇔ |t| ≥ 2 Ta có vế trái của pt (1) g(t) = t4 −5t2 +t +4,|t| ≥ 2 Có g (t) = 2t(2t2 −5)+1 Nhận xét: + t ≥ 2 ⇒ 2t(2t2 −5) ≥ 4(8−5) > 0 ⇒ g (t) > 0 + t ≤ −2 ⇒ 2t ≤ −4;2t2 −5 ≥ 3 ⇒ −2t(2t2 −5) ≥ 12 ⇒ 2t(2t2 −5) ≤ −12 ⇒ g (t) < 0 Lập BBT có giá trị nhỏ nhất của g(t) =-2 đạt được tại t = −2 Vậy từ pt(1) có x y + y x = −2 (∗) Đặt u = x y ⇒ y x = 1 u ,u = 0 Lúc đó pt (∗) ⇔ u+ 1 u = −2 ⇔ (u+1)2 = 0 ⇔ u = −1 ⇔ x = −y Thay x = −y vào pt(2) có :x6 +x2 −8x+6 = 0 ⇔ (x−1)2(x4 +2x3 +3x2 +4x+6) = 0 ⇔ (x−1)2 x2(x+1)2 +2(x+1)2 +4 = 0 ⇔ x−1 = 0 ⇒ x = 1 ⇒ y = −1 Vậy hpt có duy nhất 1 nghiệm (x;y) là (1;−1) Bài 51. Giải hệ phương trình:    (2x2 −1)(2y2 −1) = 7 2 xy x2 +y2 +xy−7x−6y+14 = 0 Giải Dễ thấy xy = 0 không thỏa mãn hệ. Với: xy = 0 viết lại hệ dưới dạng:    2x− 1 x 2y− 1 y = 7 2 x2 +y2 +xy−7x−6y+14 = 0 ĐK để phương trình x2 +y2 +xy−7x−6y+14 = 0 ( ẩn x) có nghiệm là: ∆1 = (y−7)2 −4y2 +24y−56 ≥ 0 ⇔ y ∈ 1; 7 3 ĐK để phương trình x2 +y2 +xy−7x−6y+14 = 0 ( ẩn y) có nghiệm là: ∆2 = (x−6)2 −4x2 +28x−56 ≥ 0 ⇔ x ∈ 2; 10 3 Xét hàm số f (t) = 2t − 1 t đồng biến trên (0;+∞) Nên: ⇒ f (x).f (y) ≥ f (2).f (1) = 7 2 Kết hợp với phương trình thứ nhất ta được x = 2 y = 1 là nghiệm của hệ Bài 52. Giải hệ phương trình:    x4 +2y3 −x = − 1 4 +3 √ 3 (1) y4 +2x3 −y = − 1 4 −3 √ 3 (2) 16
  • 17. Giải Lấy (1)+(2), ta có: x4 +2x3 −x+y4 +2y3 −y = −1 2 ⇔ (x2 +x)2 −(x2 +x)+ 1 4 +(y2 +y)2 −(y2 +y)+ 1 4 = 0 ⇔ (x2 +x− 1 2 )2 +(y2 +y− 1 2 )2 = 0 ⇔    x = −1− √ 3 2 y = −1+ √ 3 2 Bài 53. Đề thi thử lần 2 chuyên Lê Quý Đôn_ Bình Đinh Giải hệ phương trình:    log2(3x+1)−log4 y = 3 (1) 2 √ x2−4y +3log9 4 = 10 (2) Giải Đk: x > − 1 3 , y > 0, x2 −4y ≥ 0 Từ pt(1) có: log2(3x+1) = 3+log2 √ y ⇔ 3x+1 = 4 √ 4y (∗) Từ pt(2) có: 2 √ x2−4y +2 = 10 ⇔ 2 √ x2−4y = 8 ⇔ x2 −4y = 3 ⇔ 4y = x2 −9 (∗∗) Thay (∗∗) vào (∗) ta được: 3 √ x2 −9 = 16(x2 −9) ⇔ 7x2 −6x−145 = 0 ⇔ x = 5∨x = − 19 7 (loại) Với x = 5 ⇒ y = 4. Vậy hệ pt có 1 nghiệm (x;y) là (5;4) Bài 54. Giải hệ:    1 √ x + y x = 2 √ x y +2(1) y( √ x2 +1−1) = 3(x2 +1)(2) Giải (1) ⇔ y+ √ x x = 2(y+ √ x) y ⇔ √ x = −y(∗) y = 2x(∗∗) Với (∗), ta dễ thấy y < 0 , tức là VT của (2) < 0, trong khi VP lại lớn hơn 0 nên loại! Với (∗∗), ta có: 2x( √ x2 +1−1) = 3(x2 +1) ⇔ 4x4 −8x2 √ x2 +1−3(x2 +1) = 0 ( ĐK: x > 0 ) ⇔ 4(x2 − √ x2 +1)2 = 7 4 (x2 +1) ⇔     x2 − x2 +1 = √ 7 2 x2 +1(i) x2 − x2 +1 = − √ 7 2 x2 +1(ii) Dễ thấy (ii) vô nghiệm bởi vì − √ 7 2 +1 < 0 Còn (i) ⇔ x4 −( 11 4 + √ 7)x2 −( 11 4 + √ 7) = 0 Đặt α = 11 4 + √ 7 ⇔ x = −α + (α)2 +4α 2 Bài 55. Giải hệ:    2 √ 2x+3y+ √ 5−x−y = 7 3 √ 5−x−y− √ 2x+y−3 = 1 Giải Bài 56. Bài hệ hay! 17
  • 18. Giải hệ:    6x2 +y2 −5xy−7x+3y+2 = 0 (1) x−y 3 = ln(x+2)−ln(y+2) (2) Giải Đk: x > −2;y > −2 Từ pt (1) có :y2 +(3−5x)y+6x2 −7x+2 = 0 ⇔ (y−3x+2)(y−2x+1) = 0 ⇔ y = 3x−2 y = 2x−1 Từ pt (2) có x−3ln(x+2) = y−3ln(y+2) Xét hàm số y = f(t) = t −3ln(t +2),t > −2 Có f (t) = t −1 t +2 Từ đó f (t) = 0 ⇔ t −1 = 0 ⇔ t = 1 Lập BBT ta nhận có nhận xét hàm số y = f(t) nghịch biến trên (−2;1) và đồng biến trên (1;+∞) Từ đó ta đi đến các nhận xét sau: + Với x = 1 ⇒ y = 1 kiểm tra ta thấy x;y thỏa hệ + Với x,y ∈ (−2;+∞),(x = 1) ⇒ f(y) > f(x) Thật vậy: vì y = 3x−2∨y = 2x−1 ⇒ y−x = 2(x−1)∨y−x = x−1 Nhận thấy + x > 1 ⇒ y > x ⇒ f(y) > f(x) do hàm số đồng biến trên khoảng (1;+∞) +x < 1 ⇒ y < x ⇒ f(y) > f(x) do hàm số nghịch biến trên khoảng (−2;1) Do đó hệ pt đã cho có 1 nghiệm (x;y) duy nhất là (1;1). Bài 57. Trích đề học sinh giỏi Thừa Thiên Huế 2008 - 2009 khối chuyên. Giải hệ:    2x +4y = 32 xy = 8 Giải Ta có x;y phải là số dương. Vì nếu x;y âm thì 2x +4y < 2 < 32 Khi đó ta có: 2x +4y ≥ 2 √ 2x+2y ≥ 2 √ 22 √ 2xy = 32 Dấu = xảy ra khi x = 2y. Khi đó x = 4 và y = 2 Bài 58. Trích đề học sinh giỏi Hà Tĩnh 2008 - 2009 Giải hệ:    x4 −16 8x = y4 −1 y x2 −2xy+y2 = 8 Giải Điều kiện x = 0,y = 0 Phương trình thứ nhất của hệ có dạng f x 2 = f (y) (1) Với f (t) = t4 −1 t ,t = 0. Ta có f (t) = 3t2 + 1 t2 > 0 Suy ra hàm số f đồng biến trên các khoảng (−∞;0),(0;+∞) Trên (−∞;0) (1) ⇔ x 2 = y, thay vào phương trình thứ hai của hệ thu được: y2 = 8 ⇔ y = −2 √ 2 ⇒ x = −4 √ 2 Trên (0;+∞) (1) ⇔ x 2 = y, thay vào phương trình thứ hai của hệ thu được: y2 = 8 ⇔ y = 2 √ 2 ⇒ x = 4 √ 2 Vậy hệ có các nghiệm (x;y) là 2 √ 2;4 √ 2 , −2 √ 2;−4 √ 2 Bài 59. Trích đề học sinh giỏi Cần Thơ 2008 - 2009 vòng 1 18
  • 19. Giải hệ:    y2 −xy+1 = 0 x2 +y2 +2x+2y+1 = 0 Giải Thay y2 +1 = xy vào phương trình dưới ta được: x2 +xy+2(x+y) = 0 ⇔ (x+2)(x+y) = 0 Nếu x = −2 thì y = −1 Nếu x = −y thì y = ±1 √ 2 Bài 60. Trích đề học sinh giỏi Quảng Bình 2008 - 2009 vòng 2 Giải hệ:    √ x2 +2x+22− √ y = y2 +2y+1 y2 +2y+22− √ x = x2 +2x+1 Giải Điều kiện x ≥ 0,y ≥ 0, x = 0 hoặc y = 0 đều không thỏa hệ nênx > 0,y > 0. Trừ hai phương trình của hệ theo vế ta được √ x2 +2x+22+ √ x+x2 +2x+1 = y2 +2y+22+ √ y+y2 +2y+1 Phương trình này có dạng f (x) = f (y) với f (t) = √ t2 +2t +22+ √ t +t2 +2t +1 Ta có f (t) = t +1 √ t2 +2t +22 + 1 2 √ t +2t +2 > 0 Suy ra f là hàm đồng biến ⇒ f (x) = f (y) ⇔ x = y Thay vào PT thứ nhất ta có x2 +2x+1− √ x2 +2x+22+ √ x = 0 Phương trình này có dạng g(x) = g(1) với g(x) = x2 +2x+1− √ x2 +2x+22+ √ x = 0, g (x) = 2x+2+ 1 2 √ x − x+1 √ x2 +2x+22 > 2− x+1 √ x2 +2x+22 > 0 (Vì x+1 √ x2 +2x+22 ≤ |x+1| √ x2 +2x+22 = √ x2 +2x+1 √ x2 +2x+22 < 1) ⇒ g là hàm đồng biến nên g(x) = g(1) ⇔ x = 1 Vậy phương trình có nghiệm là (x;y) = (1;1) 19 Bài 61 Giải hệ phương trình  2  2  4 8  2  xy y  xy x ì - = -ï í = +ïî  Giải  Nếu xy  4³  ta có hệ  2  2 2  4 8 (1)  2 (2) 2  xy y  xy x x ì - = -ï í = + Þ ³ïî  Từ (2) ®  x # 0 và  2  2  x  y  x + =  Thay vào phương trình (1) ®  2 + x 2  ­ 4 = 8 ­  2 2  2  x x æ ö+ ç ÷ è ø  Hay x 4  ­ 3x 2  + 2 = 0 ®  (x 2  ­ 2)(x 2  ­ 1) = 0  Mà  2 2  2 2 x x³ ® =  Hệ có 2 nghiệm: (x,y) là ( ) ( ) 2; 8 ; 2; 8- -  Nếu xy < 4 ta suy ra x 2  < 2  Và ta có:  2  2  4 8  2  xy y  xy x ì - = -ï í = +ïî  2  2 2 2  4 2 8 2(2 ) 0  x  x x  x + Þ - - = - Û - =ç ÷ è ø  2  2 xÛ =  (loạ Vậy hệ phương trình có 2 nghiệm như trên.
  • 20. Bài 62 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2 2  2  ( 1)( 1) 3 4 1(1)  1 (2)  x y x y x x  xy x x ì + + + = - +ï í + + =ïî Lêi gi¶i Ta thÊy x = 0 kh«ng tho¶ m·n ph­¬ng tr×nh (2) Víi x # 0 tõ (2) ® y + 1 =  2  1 x  x - thay vµo (1) ta cã ph­¬ng tr×nh: HÖ ph­¬ng tr×nh cã 2 nghiÖm (x;y) lµ (1;-1);  5  2;  2 æ ö - -ç ÷ è ø Bài 63 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2 2  2 (1)  2 1 2 2 (2)  xy x y x y  x y y x x y ì + + = -ï í - - = -ïî Lêi gi¶i §iÒu kiÖn:  1; 0 x y³ ³ Ph­¬ng tr×nh (1)  2 2  2 ( ) 0 x xy y x yÛ - - - + = ( ) ( ) ( ) ( )( )  2 2  2 0  2 1 0  x xy xy y x y  x y x y Û + - + - + = Û + - - =  2 1 0 x yÛ - - = ( Do cã ®k cã x + y > 0)  2 1 x yÛ = + Thay vµo ph­¬ng tr×nh (2) ta ®­îc: ( ) ( ) ( )  2 1 2 2 2(2 1) 2  2 1 2 1  y y y y y y  y y y + - = + - Û + = + ( )( ) 1 2 2 0 2 y y yÛ + - = Û = ( Do y³ 0) Víi y = 2 ta cã x = 2y + 1 = 5 Bài 64 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ( )( ) 2  2 2  5 4 4 (1)  5 4 16 8 16 0 (2)  y x x  y x xy x y ì = + -ï í - - + - + =ïî Lêi gi¶i: BiÕn ®æi ph­¬ng tr×nh (2) vÒ d¹ng: ( ) 2 2  ' 2  4 8 5 16 16 0  5 4  9  4  y x y x x  y x  x  y x - + - + + = = +é D = ® ê = -ë Víi y = 5x + 4 thay vµo ph­¬ng tr×nh (1) ® (5x + 4)2 = (5x+ 4)(4-x)
  • 21. ( ) ( ) ( )  4 4  , ; 0  5 5  0  , 0, 4  x y x  x  x y é æ öé = -= - ç ÷êêÛ Þ è øêê = ê =ë ë Víi y = 4 - x thay vµo (1) ta ®­îc: ( ) ( )( )  2  4 0  4 5 4 4  0 4  x y  x x x  x y = Þ =é - = + - Û ê = Þ =ë HÖ cã 3 nghiÖm (x,y) lµ: (0;4); (4;0); (-  4  5 ; 0). Bài 65 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ( ) ( )( )  2  2  1 4 (1)  1 2 (2)  x y y x y  x y x y ì + + + =ï í + + - =ïî Lêigi¶i Ta thÊy y = 0 kh«ng tho¶ m·n ph­¬ng tr×nh (1) nªn hÖ ph­¬ng tr×nh t­¬ng ®­¬ng víi ( )  2  2  1  4  1  2 1  x  y x  y  x  y x  y ì = + + =ï ï í =ï + - = ïî §Æt  2  1  ,  x  u  y + =  2 v y x= + - ta cã hÖ ( )  2  1; 1  1  u v  u v  uv + =ì Û = =í =î Ta cã hÖ ( ) ( )  2  1; 2 1  1  2; 5  x y x y  x y  x y ì = =ì + = ï Ûí í + = = - =ïî î HÖ ph­¬ng tr×nh ®· cho cã 2 nghiÖm Bài 66 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ( ) ( ) ( )  2 2  2  3  4 7  1  2 3  xy x y  x y  x x y  x y ì + + + =ï +ï í ï + + - = ï +î §Æt  1  u x y  x y = + + + ( ) 2 u ³ V= x -y ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  2 2  3 13  3  u v  u v ì + = í + =î Gi¶i hÖ (víi l­u ý  2 u ³ ta cã u = 2 ; v = 1 Ta cã HÖ ph­¬ng tr×nh  1  2  1  x y  x y  x y ì + + =ï +í ï - =î Û (x = 1 ; y = 0) vËy HÖ ph­¬ng tr×nh cã nghiÖm: (x,y) lµ (1;0) Bài 67
  • 22. Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  3 3  8 4  5 5 (1)  1 (2)  x x y y  x y ì - = -ï í + =ïî Lêi gi¶i Tõ ph­¬ng tr×nh (2) ®  8 4  1; 1 x y£ £ Þ  1 ; 1 x y£ £ xÐt hµm f(t) = t3 - 5t tÎ[-1 ; 1] Ta cã f’(t) = 3t2 - 5 < 0 " t Î [-1 ; 1] Þ hµm f(t) ® x = y thay vµo ph­¬ng tr×nh (2) ® x8 + x4 -1 = 0 §Æt a = x4 ³ 0 ta cã a =  4  1 5 1 5  2 2  y x - + - + Þ = = ± Lo¹i 2: HÖ ®èi xøng lo¹i 2 mµ khi gi¶i th­êng dÉn ®Õn mét trong 2 ph­¬ng tr×nh cña hÖ cã d¹ng f(x) = 0 hoÆc f(x) = f(y) Trong ®ã f lµ hµm ®¬n ®iÖu Bài 68 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2 1  2  2 2 3 1  2 2 3 1  y  x x x  y y x y -ì + - + = +ï í + - + = +ïî Lêi gi¶i §Æt a = x - 1 b = y - 1 Ta ®­îc hÖ  2  2  1 3  1 3  b  a  a a  b b ì + + =ï í + + =ïî Trõ theo vÕ cña 2 ph­¬ng tr×nh trªn ta ®­îc  2 2  1 3 1 3 (3) a b  a a b b+ + + = + + + xÐt hµm f(x) =  2  1 3 t  t t+ + + cã f ( x) =  2  2  1  3 ln 3  1  t t t  t + + + + vµ  2  1 t + >  2  t t³- ® f(x) >0 "t ® f(t) ®ång biÕn trªn  R Tõ ph­¬ng tr×nh (3) ® a = b thay vµo ph­¬ng tr×nh (1) ta cã ( )  2  2  1 3 (4 )  1 3 0  a  n n  a a  l a a al + + = Þ + + - = XÐt hµm g(a) = ( ) 2  ( ) 1 3 n n g a l a a a l= + + - Cã:  '  2  1  ( ) 3 1 3 0  1  n n g a l l a R  a = - < - < " Î + Nªn hµm g(a) nghÞch biÕn vµ do ph­¬ng tr×nh (4) cã nghiÖm a = 0 nªn ta cã nghiÖm ban ®Çu cña hÖ lµ (x = 1; y= 1) Bài 69
  • 23. Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  1 (1)  1 ( 2 )  1 (3 )  x y  y z  z x ì - = ïï - =í ï - =ïî Lêi gi¶i: DÔ thÊy x > 0, y > 0, z > 0 Kh«ng gi¶m tÝnh tæng qu¸t gi¶ sö :  1 x y y z y z³ Þ + ³ Þ ³ Ta l¹i cã  1 1 1 0 z x y x x y z x x y z x x= + ³ + = Þ ³ ³ ³ Þ = = Þ - - = Do x d­¬ng ( )  2  5 1 : 4 xÞ = + VËy hÖ ph­¬ng tr×nh cã nghiÖm: x = y = z= ( )  2  5 1  4 + Bài 70 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2  2  2  2  2  2  2  1  2  1  2  1  x  y  x  y  z  y  z  x  z ì =ï +ï ï =í +ï ï =ï +î Lêi gi¶i: NÕu x = 0 ® y = 0 ®z = 0 ® hÖ cã nghiÖm (x; y; z) = (0; 0; 0) NÕu x ¹ 0 ® y > 0 ® z > 0 ® x > 0  2 2  2  2 2  2  2 2  2  2 2  1 2  2 2  1 2  2 2  1  1 2  x x  y x  x x  z z  x z y x z y  z z  y y  z y x y z  y y = £ = + = £ = Þ £ £ £ + = £ = Þ = = = + VËy hÖ ph­¬ng tr×nh cã 2 nghiÖm: (0; 0; 0) vµ (1; 1; 1) Bài 71
  • 24. Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  2  3 2  2  2 3  2  2 9  2  2 9  xy  x x y  x x xy  y y x  y y ì + = +ï - +ï í ï + = + ï - +î Lêi gi¶i: Céng theo vÕ 2 ph­¬ng tr×nh cña hÖ ta cã:  2 2  3 2 2 3  2 2  2 9 2 9  xy xy  x y  x x y y + = + - + - + Ta cã:  3 2 2 3  2 2 3 3  2 9 ( 1) 8 2  2 9 ( 1) 8 2  x x x  y x y - + = - + ³ - + = - + ³ 2 2 2 2  2 2  2 2  xy xy  VT xy xy x yÞ £ + = £ £ + DÊu “ = “ khi  1  0  x y  x y = =é ê = =ë VËy hÖ ph­¬ng tr×nh cã 2 nghiÖm nh­ trªn. Bài 72 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  3  3  3 4  2 6 2  y x x  x y y ì =- + +ï í =- - -ïî Lêi gi¶i: HÖ ®· cho t­¬ng ®­¬ng víi: ( ) ( ) ( ) ( )  2  2  2 1 2 (1)  2 2 1 2 (2)  y x x  x y y ì - = - + -ï í - = + -ïî NÕu x > 2 th× tõ (1) ® y = 2 < 0 §iÒu nµy m©u thuÉn víi ph­¬ng tr×nh (2) cã x - 2 vµ y - 2 cïng dÊu. T­¬ng tù víi x  2£ ta còng suy ra ®iÒu m©u thuÉn. VËy nghiÖm cña hÖ ph­¬ng tr×nh lµ x = y = 2