1. TEMA 1 : K帖SEL GEL帖M
TEMA 2 : ATATRK
TEMA 3 : MLL KLTR
TEMA 4 : TOPLUM HAYATI
TEMA 5 : DUYGULAR
TEMA 6 : DOA VE EVREN
8.SINIF TRKE
2. Tema : Ki帳isel Geli帳im
Metnin Ad脹: HERKES BA帖ARILI OLUR MU?
Metnin T端r端 : S旦yle帳i (Sohbet)
Metnin Yazar脹 : Zuhal ZER
S端re : 8 Ders Saati
Etkinlikler : Dil Bilgisi
4.
(31 Mart 2014 Haftas脹)
Bu hafta fiilimsiler konusuna giri帳 yap脹lacak, fiilimsilerin
i帳levlerini ve kullan脹m 旦zelliklerini tart脹帳脹lacak ve bu dersin
sonunda fiilimsileri 旦zelliklerine uygun bi巽imde
kullanabilme becerisi kazan脹lacak.
5.
7. s脹n脹fta ve daha 旦nceki y脹llarda edindiiniz bilgileri
an脹msayarak a帳a脹daki fiilleri mastar ve k旦klerine ay脹r脹n脹z.
getirdim
sevmi帳
otursun
g端lecek
6.
Fiillerle ilgili bilgileri an脹msad脹ktan sonra kaynakta
verilen kelimelerin k旦k端n端, mastar h但lini inceleyelim.
K旦k
getir
sev
otur
g端l
Mastar Hali
getirmek
sevmek
oturmak
g端lmek
7.
A帳a脹daki c端mleleri not alal脹m ve koyu harflerle yaz脹lan
kelimelerin altlar脹n脹 巽izelim.
Arkada帳脹m evimize geli帳inde bir demet 巽i巽ek getirdi.
Kitapl脹脹n kenar脹nda bo帳 duran vazoya bakt脹.
Birka巽 kuru帳 kazan脹nca evimi yal脹 boya ile boyatt脹m.
S旦z端n端 bitirince kalkmak istedi.
8.
Alt脹n脹 巽izdiimiz kelimelerin k旦klerini bulal脹m ve
k旦klerin isim k旦k端 m端 yoksa fiil k旦k端 m端 olduklar脹n脹
belirleyelim.
geli帳inde
duran
kazan脹nca
bitirince
kalkmak
9.
Not ald脹脹m脹z c端mlelerdeki y端klemlerinin alt脹n脹 巽izelim.
Y端klem olan kelimelerin isim mi yoksa fiil mi olduunu
tart脹帳al脹m.
C端mlelerde ge巽en "geli帳inde, duran, kazan脹nca, bitirince,
kalkmak" kelimelerinin k旦klerinin fiil olmas脹na kar帳脹l脹k
c端mlelerde y端klem g旦revinde kullan脹lmam脹帳 olduunu
g旦rd端k.
10.
Bilindii gibi T端rk巽ede (i)msi eki benzeyen
anlam脹na gelir. Buna g旦re fiilimside fiile benzeyen
demektir.
Fiiller i帳, olu帳, hareket bildirir. mastar eklerini al脹r.
Fiilimsiler i帳, olu帳, hareket bildirmez mastar eki
almazlar
12.
SM FLLER (AD-EYLEMLER)
Filin ad脹 demektir.
Fiil soylu s旦zc端klerin sonuna mak mek 脹帳 i帳 u帳
端帳 ma me ekleri getirilerek yap脹l脹r.
rnek:
Bir g端l端帳端n 旦mre bedel.
Ya帳amak 旦lmekten zor.
巽imde maziden kalma duygular var.
13.
sim fiil ekiyle t端retilen baz脹 s旦zc端kler isim fiil
旦zelliini yitirirler.
Kal脹c脹 bir nesne veya isim olabilirler.
Art脹k bunlar isim fiil olmazlar.
rnek:
Kaymak, 巽akmak, dondurma, ba脹帳, gevi帳
14.
Fiilden fiil yap脹m eki olan i帳 ile isim fiil eki olan
i帳i kar脹帳t脹rmamak gerekir.
Anlamsal olarak fiilden fiil yap脹m eki bir i帳i kar帳脹l脹kl脹
yada birlikte anlam脹 verir
Fakat fiilimsi eki bu anlam脹 vermez.
rnek
G端l端帳端n 巽ok g端zel (isim fiil eki)
Onu 旦yle g旦r端nce g端l端帳t端ler (fiilden fiil yap脹m eki)
15.
Olumsuzluk eki olan ma me ile isim fiil eki olan
ma me kar脹帳t脹r脹lmamal脹d脹r.
rnek:
Art脹k sevmeyeceim (olumsuzluk eki)
nsan脹n mesleini sevmesi gerekir.
16.
-i帳 ekini alan baz脹 kelimeler isim fiil, isim ve fiil
g旦revinde kullan脹labilir.
rnek:
Yurda giri帳 i帳lemleri ba帳lad脹 (isim fiil)
Binan脹n giri帳i 巽ok berbatt脹. (isim)
Hi巽 巽ekinmeden rakiplerine giri帳ti. (fiil)
17.
SIFAT FL EKLER (ORTALAR)
Fiilin s脹fat d旦n端帳t端r端lm端帳 帳eklidir.
Fiil k旦k veya g旦vdelerine;
-an en as脹 esi mez maz ar er d脹k dik duk
-d端k ecek acak m脹帳 mi帳 ekleri getirilerek yap脹l脹r.
S脹fat fiil ekleri genellikle s脹fat tamlamas脹 yapar.
18.
rnek:
Her seven sevilenin boy aynas脹d脹r.
O 旦p端lesi eller beni b端y端tt端.
D旦n端lmez ak帳am脹n ufkunday脹z.
Senin bu yapt脹脹n olur i帳 deil.
Tan脹d脹k bir y端z 巽脹kmad脹 kar帳脹m脹za.
Bense penceremde gelmeyecek saatleri beklerim.
May脹n tarlas脹na d端帳m端帳 bir deliyim.
19.
Zaman ekleriyle s脹fat fiil ekleri kar脹帳t脹r脹lmamal脹d脹r.
rnek:
Hi巽 oturacak zaman脹m yok. (s脹fat tamlamas脹 olmu帳
bu y端zden s脹fat fiil)
Olum okuyacak ve b端y端k adam olacak.(fiili y端klem
yapm脹帳, zaman bildirir)
20.
S脹fat fiil ekini alan fiiller, bazen isim g旦reviyle
kullan脹l脹rlar.
rnek:
Bayrama kat脹lan 旦rencilere izin verildi.(s脹fat fiil)
Bayrama kat脹lanlara izin verildi.(isim)
S脹fat fiiller 巽ekim eki alarak isimle帳irler.
21.
S脹fat fiil ekleriyle 巽ekim ekleri kar脹帳t脹r脹lmamal脹d脹r.
rnek:
G旦r端nmez kaza (s脹fat fiil)
Buradan bizim ev g旦r端nmez (fiil)
22.
ZARF FLLER (BA FL-ULA)
Fillerin durumunu, zaman脹n脹, 帳eklini bildiren
fiilimsilerdir.
Fiil k旦k ve g旦vdelerinin 端zerine 脹nca d脹kca
d脹脹nda ken r mez al脹 erek madan meksizin
-脹p ekleri getirilerek yap脹l脹r.
Zarf fiil ekleri temel c端mlenin zarf t端mleci olur.
23.
Ben gidince h端z端nler b脹rak脹r脹m.
G旦zlerim g旦zlerine deince felaketim olur alard脹m.
ld端端nde 巽ok gen巽ti.
Ah vah etmenin zaman脹 ge巽eli 巽ok oldu.
G端lerek yan脹ma geldi.
Sizin durmaks脹z脹n 巽al脹帳man脹z laz脹m.
Gidipte gelmemek gelipte g旦rmemek var.
25.
NOT1: Bir fiilde ne kadar zarf fiil varsa o kadar yan
c端mle olur.
NOT2: Bir c端mlede fiilimsi varsa o c端mle giri帳ik
birle帳ik c端mledir.
NOT3: bir c端mlede ki fiilimsi say脹s脹yla temel
c端mlenin y端kleminin toplam脹 o c端mledeki yarg脹
say脹s脹n脹 verir.
27.
RNEK SORU:
Fiil k旦k ya da g旦vdelerinden t端reyen, tamlay脹c脹
c端mlecik kuran, 巽ekimi olmayan kelime 巽e帳itlerinin
ortak ad脹 nedir? (1985 FL)
a) sim-fiil
b) S脹fat-fiil
c) Ba-fiil
d) Fiilimsi
28.
RNEK SORU:
Okul eitimi d脹脹nda kalan gen巽lerin de eitilmeleri
gerekir. C端mlesinde kalan kelimesinin 巽eidi nedir?
(1986-FL)
a) sim-fiil
b) Ba-fiil
c) S脹fat-fiil
d) Yard脹mc脹 fiil
29.
RNEK SORU:
A帳a脹daki c端mlelerin hangisinde s脹fat-fiil yoktur?
(1996 FL/AL)
a) G端nlerce d端帳端n端p 巽al脹帳arak bir program yapt脹k.
b) Yap脹lacak i帳leri 旦ncelik s脹ras脹na g旦re dizdik.
c) Bulunduumuz 巽evreyi ayr脹nt脹lar脹yla tan脹d脹k.
d) Bu arada bizi 端zen olaylar oldu.
30.
RNEK SORU:
A帳a脹daki c端mlelerin hangisinde fiilimsi vard脹r?
(1996 FL/AL)
a) Yolda pek 巽ok tan脹d脹k kimseyle kar帳脹la帳t脹k.
b) Biraz konu帳tuk, sonra ayr脹ld脹k.
c) Onu uzaktan g旦rd端k, ama yeti帳emedik.
d) Okuldan 巽脹kt脹k, hemen eve geldik.
31.
Fiilimsilerle 巽ekimlenmi帳 fiilleri ve isim soylu kelimeleri
(isimleri, s脹fatlar脹, zamirleri, zarflar脹 ve edatlar脹) ay脹rt
edebilmek amac脹yla a帳a脹daki c端mleler not alal脹m.
Arkada帳脹m ders 巽al脹帳mak i巽in bize gelecek.
Gelecek otob端se hepimiz binebiliriz.
Gelecekte bizi nelerin beklediini bilemeyiz.
Bu c端mlelerde ge巽en "gelecek" kelimelerinin anlamlar脹n脹
s旦yleyelim ve bu 端巽 kelimenin ortak 旦zelliini belirleyelim.
32.
Herkes Ba帳ar脹l脹 Olur mu? metnini inceleyerek;
fiil ya da fiilimsi olarak kullan脹lan kelimelere 旦rnekler
bulunuz,
bulduunuz kelimeleri 旦renme ortam脹n脹zda dier
kat脹l脹mc脹lar ile payla帳脹n脹z,
dier kat脹l脹mc脹lar脹n payla帳t脹klar脹 kelimeler hakk脹ndaki
g旦r端帳lerinizi k脹saca yaz脹n脹z.
