Introductie over Lerende Organisations gegeven voor IBO Instituut voor Bedrijfskunde.
1 of 39
More Related Content
Lerende Organisaties (Daan Assen)
1. De Lerende Organisatie
Theorie en praktijk
Soesterberg, 21 april 2008
Drs. D.T. (Daan) Assen MBA
2. Leerdoelen
Na afloop van dit college bent u in staat om:
d noodzaak voor organisaties om als Lerende Organisatie t
de dk i ti lL dO i ti te
opereren uit te leggen;
de kenmerken van een Lerende Organisatie te beschrijven
het onderscheid tussen Lerende Organisaties en
organisatieleren weer te geven
de belangrijkste theorie谷n op het terrein van Lerende
Organisaties globaal te begrijpen en gebruiken
uw eigen organisatie te kunnen analyseren op leerstoornissen en
de kenmerken van Lerende Organisaties
g
3. Programma
16.00 uur: Lerende Organisaties, organisatieleren &
leerstoornissen
Organisatieleren (Argyris & Sch旦n)
De Lerende Organisatie & Leerstoornissen (Senge)
Casus: NASA
18.00 uur: Pauze
19.00 uur: Ontwerpen van Lerende Organisaties
The Learning Company (Pedler)
Leervermogen Analyseren (Garvin)
Casus: Oticon
Instrumenten voor d Lerende O
It t de L d Organisatie
i ti
20.00 uur: Afsluiting
4. Wat is een lerende organisatie?
Een organisatievorm die individueel leren stimuleert om waarde te cre谷ren in de
g
vorm van innovatie, efficiency, afstemming op de omgeving en
concurrentievoordeel (Johnson & Scholes).
Een organisatie die het leren van al haar leden (medewerkers, leveranciers, klanten)
faciliteert en zichzelf continu transformeert (Pedler & Burgoyne).
Een organisatie waar mensen hun capaciteiten om de resultaten te bereiken die ze
wensen continu vergroten, waar nieuwe d k t
ti t i denkpatronen ontstaan, waar collectieve
tt ll ti
ambitie de ruimte krijgt en waar mensen continu leren om samen te leren (Senge).
5. Uitdagingen van de 21e Eeuw
Technologische innovatie
Hyperconcurrentie
H ti
Globalisering en een globale economie
Nieuwe arbeidsrelaties en werkomgevingen
Ni b id l ti k i
Nieuwe business modellen
Kennis en leren als kritische concurrentiefactoren
Diversiteit en mobiliteit
Demografische veranderingen
Escalaties in verandering en chaos
8. Hoe leren organisaties?
BRON Leren van andere
organisaties
Extern
(benchmarking)
Leren door
ontdekking
Leerconcept
Leren van eigen
Zelf ervaring
Leren door
experimenteren
Leren van andere
Bedrijfsonderdelen
Intern (kennismanagement)
Verleden Heden Toekomst TIJD
9. Theoretisch fundament
Basistheorie:
Argyris & Sch旦n (1978): Organizational Learning
Senge (1990), The Fifth Discipline
Pedler (1997), The Learning Company
( ) g py
Garvin (2008), Is Yours a Learning Organization?
Gerelateerde disciplines:
Strategie & leiderschap, Kennismanagement,
g p, g ,
Competentiemanagement, Organisatieontwikkeling, Human
Resource Development, Kwaliteitsmanagement (TQM/CI),
Innovatiemanagement
10. Organisatieleren (Argyris & Sch旦n)
(Argyris Sch旦n)
Organisatieleren is het
proces van ontdekken en
herstellen van fouten in de
organisatie (Argyris, 1977)
11. Organisatieleren (Argyris & Sch旦n)
(Argyris Sch旦n)
Single-Loop Leren: operationeel leren door het ontdekken en
herstellen van fouten waarbij doelen en beleid gelijk blijven
blijven.
Double-Loop Leren: dieper leren door het ontdekken en
herstellen van fouten, waarbij de fundamentele normen en
doelen van de organisatie wijzigen ( p
g j g (adaptieve organisatie).
g )
Deutero Leren: meta-leren, waarbij ook het eerder geleerde en
het vermogen tot leren binnen de organisatie subject is om b.v.
leerstoornissen opheffen (duurzame organisatie).
12. Organisatieleren (Argyris & Sch旦n)
(Argyris Sch旦n)
Consequenties &
veranderingen
Huidig mentaal
model
Ontdekken
Actie
Nieuw mentaal
Keuze
model
13. Kritische incidenten
Incidenten waarvan een organisatie iets moet leren
Incidenten die een organisatie ten gronde kunnen
richten
Voorbeelden: Fokker zakt door landingsgestel,
verontreinigde babyvoeding, IRT-affaire, Bouwfraude,
g y g, , ,
Space Shuttle.
14. Kritische incidenten
Fase 1:
Cultureel geaccepteerde overtuigingen
Fase 2:
Incubatie periode
Fase 3:
Aanleiding of trigger
Fase 4:
Gevolgen van de crisis
Fase 5:
Reddingsfase
Fase 6:
Leren
15. Vijfde Discipline (Senge)
(Senge)
Persoonlijk meesterschap: hoge mate van beheersing van het
vak of de kunde
kunde.
Mentale modellen: het kunnen blootleggen van onbewuste
denkbeelden,
denkbeelden veronderstellingen en idee谷n die gedrag sturen
(mindmapping & scenarios).
Gemeenschappelijke visie: gedeelde visie ontwikkelen op
basis van individuele visies van medewerkers.
Teamleren: vaardigheid om in teams tot synergie te komen op
g yg p
basis van dialoog (collectief IQ hoger dan som individueel IQ)
Systeemdenken: vermogen om samenhang van gebeurtenissen
te zien en op basis hiervan veranderingen te realiseren
16. Leerstoornis 1: Ik ben mijn positie
Ik ben mijn beroep in plaats van ik oefen
mijn beroep uit
weinig oog voor ander posities en actoren
in het systeem
17. Leerstoornis 2: De vijand zit buiten
Externe attributie
Weinig oog voor oorzaken van problemen
die binnen de organisatie zelf liggen
Buiten en binnen als afzonderlijke systemen
18. Leerstoornis 3: Illusie van het heft in handen
Proactief is in veel gevallen reactief
Problemen aanpakken voordat ze verder
uitgroeien is een next best oplossing
19. Leerstoornis 4: Fixatie op gebeurtenissen
Fixatie op (schokkende) gebeurtenissen
leidt de aandacht af van onderliggende
gg
patronen en structuren
20. Leerstoornis 5: Gekookte kikker
Wees alert op sluipende ontwikkelingen
die uiteindelijk het bedrijf te g
j j gronde
kunnen richten
21. Leerstoornis 6: Bedrieglijk leren door ervaring
Ervaring geeft leereffect als consequenties
worden ondervonden van beslissingen of
g
handelingen (leerhorizon)
22. Leerstoornis 7: Mythe van managementteam
MT niet in staat om de leerstoornissen te
verhelpen door skilled incompetence
p p
Slechte prestaties onder druk
23. Casus: Space Shutte
Organisatieleren & leerstoornissen
Crash van de Space Shuttle Challenger
C h van de Space Shuttle Columbia
Crash dS Sh ttl C l bi
Gang van zaken rond Space Shuttle Discovery
24. Casus: Space Shutte
Conclusies
Challenger en Columbia verongelukt door falen
in het systeem van de organisatie
Ruimtevluchten met tekortkomingen werden
geaccepteerd (gedeelde visie)
Patroon van incubatie periode is hetzelfde
Management falen
D k d aantall geplande ruimtevluchten
Druk door t l d i t l ht
Ontwerpen niet begrepen en getest door
engineers (p
g (persoonlijke bekwaamheid)
j )
26. Learning Company (Pedler)
(Pedler)
Strategie
Lerende benadering
van strategie
Participatieve
besluitvorming
Intern gericht Structuur Extern gericht
Informatief Ondersteunende Grenswerkers als
Formatief accounting structuren omgevingsverkenners
Interne uitwisseling Intercompany leren
Beloningsfexibiliteit
Leermogelijkheden
Leerklimaat
Mogelijkheden voor
persoonlijke ontwikkeling
27. Leervermogen analyseren (Garvin)
(Garvin)
Is Yours a Learning Organization? (HBR Toolkit)
Omgeving die leren ondersteunt
Psychologische veiligheid
Waardering van diversiteit
Openheid voor nieuwe idee谷n
Tijd voor reflectie
j
Concrete leerprocessen
Leerprocessen die genereren, verzamelen, interpreteren en verspreiden
stimuleren
Leiderschap dat leren stimuleert
Leiders die het belang van probleemanalyse, kennisdeling en reflectie
benadrukken stimuleren het leervermogen
32. Casus: Oticon
Spaghetti Organisatie (hi谷rarchie doorbreken)
Multi-jobs (persoonlijke b k
M lti j b ( lijk bekwaamheid)
h id)
Mondelinge communicatie (snelheid van kennisdeling)
Papierloos k t (i f
Pil kantoor (informatie snell terug t vinden)
ti t te i d )
Open werkplekken
Multidisciplinaire teams
33. Leiderschap en de lerende organisatie
Openheid voor alternatieve opvattingen
C 谷 van een cultuur van leren ( d
Cre谷ren lt l (ondernemen, risico)
ii )
Waarde van probleemanalyse, kennistransfer en reflectie
benadrukken
Stimuleren van actief luisteren en doorvragen
D r en toege en dat je iets niet weet
Durven toegeven eet
34. Corporate University
Advanced Knowledge Knowledge
Training Department Backbone Factory
(operational)
( ti l) (tactical)
(t ti l) (strategical)
( t t i l)
Efficiency
Goal Alignment Competitive
advantage
Relation Indirect, re-active Direct, re-active Direct, pro-active
to strategy
Activities Coordinating training Develop and rollout Strategic innovation
activities
i ii llearning iinitiatives
i ii i iin the corporation
h i
based on corporate via learning and
strategy research
Source: Rademakers
37. Leerinfrastructuren: formeel
Learning
Employees Management System
Business Managers
Business Catalog,
Catalog Competency
Resource Managers Management, Ordering,
Authorisation & Tracking
Virtua Corpora Univer
Human
al
E-Learning
E Learning Platform
Resource
Virtual Classroom,
AICC/IMS/
Secure Login
Information
Communities,
System
Collaboration &
Assessment
ate
/SCORM
E-Testing Platform
Internet
rsity
Content
Management System
Ontwikkeling, Opslag,
Conversie &
Release Management
38. Terugblik
Organisatieleren: is het proces van leren in organisaties dat
naar aanleiding van incidenten en problemen dat leidt tot
correcties of fundamentele veranderingen (reactief, verbeterend)
Lerende organisatie: Een lerende organisatie is een organisatie
die is ingericht om leren en kennisproductie systematisch te
faciliteren om daarmee concurrentievoordeel op te bouwen
p
(proactief, vernieuwend).
Organisatieleren vindt in ieder organisatie plaats, maar niet
iedere organisatie is een lerende organisatie.
Verschillende bouwstenen bepalen de mate waarin een
organisatie een L
i ti Lerende O
d Organisatie iis.
i ti