ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

A grande guerra

•
•
Heladio Anxo Fernández
Heladio Anxo Fernández
1 of 46
Downloaded 60 times
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL (1914-1918)
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL A Grande Guerra foi o nome que lle deron os contemporáneos á I Guerra Mundial (1914-1918). O nome reflicte a sorpresa ante a magnitude do conflito, involucrando a países e colonias de tódolos continentes, aínda que o seu principal escenario foi Europa. O desastre foi incalculable.
Desde finais do s. XIX as distintas potencias preparábanse para a guerra, establecendo alianzas militares e fabricando máis e máis armas (carreira de armamentos). A guerra parecía ser a saída ‘natural’. Triple Entente Alianza austro-alemá The Literary Digest, N. York, 1904 I GM: as causas (alianzas militares e carreira de armentos)
A rexión do Balcáns é coñecida como a 'polvoreira de Europa' polos constantes conflitos que alí se teñen producido ata hoxe. Desde a segunda metade do s. XIX o Imperio Turco foi perdendo o control da zona que controlara desde o s. XVI. Austria-Hungría e Rusia foron estendendo a súa influencia sobre os países acabados de constituír. Serbia era a principal aliada de Rusia, enfrontada polo tanto a Austria-Hungría, que en 1908 anexionou Bosnia. I GM: as causas (guerras nos Balcáns)
I GM: as causas (asasinato en Saraievo e comezo da guerra) O asasinato do herdeiro do Imperio Austrohúngaro e a súa dona, por parte dun grupo nacionalista bosnio partidario da unión don Serbia, serviu de pretexto para o comezo da Guerra no verán de 1914. O ultimato de Austria-Hungría a Serbia levou ás sucesivas declaracións de guerra. Asasinato do herdeiro austriaco en Saraievo, 28 de xuño de 1914
A principal motivación francesa para ir á guerra era o desexo de recuperar ás rexións de Alsacia e Lorena, perdidas coa derrota na Guerra Franco-Prusiana de 1870. A loita entre Gran Bretaña e Alemaña polo control das rutas marítimas foi outra das causas da guerra. Postal francesa de 1914 O Submarino alemán ‘Deutschland’ (1916) I GM: as causas (Alsacia e Lorena; rivalidade naval)
A poboación dos países belixerantes pensaba que a guerra era inevitable e que a vitoria sería doada para o seu respectivo país. A mobilización fíxose nun ambiente de entusiasmo patriótico: a ‘unión sagrada’. Ninguén quería perderse esa 'aventura' e as oficinas de recrutamento non daban feito. Cos anos todo cambiou. Mobilización en Alemaña (agosto 1914) Recrutamento en Cardiff (Gales, Gran Bretaña), 1914 I GM: as causas (belicismo da poboación)
Só uns poucos socialistas, anarquistas e pacifistas se opuxeron á guerra, sufrindo a represión e a violencia consecuencia do fervor patriótico que embargou ás nacións ao principio da guerra. O líder socialista francés, Jaurés, foi asasinado seis días despois de pronunciar un discurso contra a guerra o 25 de xullo de 1914. Mitin de Jaurés (1913) G. M. Davies, pacifista galés en prisión polos seus escritos contra a guerra I GM: as causas (belicismo da poboación)
Os gobernos belixerantes usaron a propaganda (carteis, postais, xornais, revistas, etc.) para desprestixiar ao inimigo e mobilizar a súa poboación. Quen falta? Es ti? A trilla de Europa I GM: a propaganda
Papá, que fixeches na Grande Guerra? (1915) Atrocidades alemás en Bélxica (1915) I GM: a propaganda (os aliados) Cartel australiano: ‘o kaiser-montro alemán enche de sangue o Mundo: non podemos facer nada?
I GM: a propaganda (os aliados) Día das tropas coloniais en Francia Cumpre co teu deber! Cartel italiano para animar a comprar bonos de guerra (1917) Cartel patriótico ruso, pedindo que se compren bonos de guerra para manter aos soldados na fronte
Os catro nenos na man I GM: a propaganda (os imperios centrais) Cristo bendí ás tropas alemás Dous contra sete
I GM: a propaganda (os imperios centrais) A superioridade alemá maniféstase cun certo humor neste cartel sobre o recrutamento. A ridiculización dos inimigos baséase nos tópicos. Mapa satírico de Europa en 1914
Alemaña tomou a iniciativa atacando Francia a través de Bélxica. Pero axiña se estabilizaron as frontes nunha liña de trincheiras, onde as condicións de vida foron terribles, como reflicte o cadro do pintor alemán Otto Dix, que participou na mesma. Flanders; Otto Dix, 1934 I GM: as frontes
A economía dos países belixerantes concentrouse na fabricación de armamento, cada vez máis complexo e mortífero. Fábrica de municións Krupp en 1914 Tanque británico I GM: as frontes (as armas) Soldado con obús Mesopotamia 1914
As metralladoras e a artillería foron as armas máis decisivas. Os canóns acadaron cada vez maior maior capacidade destrutiva e alcance. O canón alemán Gran Bertha Peza de artillería austrialana Canón alemán I GM: as frontes (as armas)
Adquiriu un pulo importante a aviación. A súa eficacia foi limitada pero exaltou a imaxinación da xente. Zeppelin derrubado polos franceses Avión alemán derrubado (1918) Aeroplano alemán capturado en Salónica (Grecia) I GM: as frontes (as armas)
Tamén se utilizaron por primeira vez os submarinos e melloráronse os sistemas de comunicación. Submarino alemán U-35 dirixíndose a un barco inglés que acaba de torpedear Autobús de Londres adaptado para pombas, 1914 Radio na fronte Barco camuflado I GM: as frontes (as armas)
Os gases velenosos, e as máscaras, fixeron aínda máis terrible a guerra. As armas químicas foron introducidas polos alemáns en 1915 e, despois, usárono tamén británicos e franceses. Arredor de 100.000 persoas morreron e máis dun millón foron afectadas polos ataques con gas. O gas mostaza queima a pel, os pulmóns e os ollos. O obxectivo era incapacitar máis que matar. Ataque con gas Soldados australianos con máscaras antigás 1917 Soldados durante o ataque con gas; Otto Dix 1924 I GM: as frontes (as armas)
As Igrexas nacionais daban cobertura moral aos seus exercitos: todos procuraban crer que tiñan o apoio divino. En moitas frontes se construíron capelas, que comunicaban directamente coas trincheiras. A 30 ou 40 metros rezaban os inimigos antes de disparar. O apoio espiritual non bastou para conter a desesperación e a rebelión segundo ían pasando os anos I GM: as frontes (a axuda espiritual) Bendición dunha peza de artillería italiana
Os EE UU mantivéranse neutrais, o que lles permitiu obter grandes beneficios subministrando armamento e outras mercadorías aos dous bandos, sobre todo aos aliados. Cando Alemaña lanzou a 'guerra submarina', ameazando aos barcos que comerciasen cos aliados, tres barcos mercantes de EE UU foron afundidos no Atlántico. O 2 de abril de 1917 EE UU entrou na Guerra, cambiando o seu curso, pois supuxo unha considerable axuda en armamento, soldados e capital.. Ese mesmo ano, o trunfo da revolución soviética provocou a retirada de Rusia. O afundimento do Lusitania no que morreron 121 estadounidenses foi decisivo para a súa entrada na guerra, 1915 Quérote a ti para o exército de EE UU; James Montgomery Flagg’s 1917 I GM: as frontes (1917, o ano decisivo)
Xa desde 1914 as frontes estabilizáronse, sobre todo no Norte de Francia, onde unha liña case continua de trincheiras ía desde o Mar do Norte ata Suíza). Os soldados soportaban inmóbiles nas trincheiras as inclemencias do tempo, nunhas pésimas condicións hixiénicas, en constante perigo polos bombardeos. Trincheiras británicas en Bélxica 1917 Trincheiras británicas nos Dardanelos 1915 I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
Os soldados só saían das trincheiras para participar en ataques demenciais ordenados pola alto mando, sen posibilidades de éxito. As cartas á familia, censuradas, eran un dos poucos consolos. En 1916 produciuse a batalla máis mortífera da Guerra: a ofensiva alemá en Verdún causou máis de medio millón de mortos nos dous bandos, pero non variou as posicións. Despois da batalla Verdún, 1916 Postal dun soldado alemán a súa muller I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
A morte e a destrución, como en tódalas guerras, estendéronse polos campos de batalla. Dixmude, Bélxica Fotografía aérea do campo de batalla de Verdún I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
A morte e a destrución, como en tódalas guerras, estendéronse polos campos de batalla. I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
A morte e a destrución, como en tódalas guerras, estendéronse polos campos de batalla. I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
Os mandos militares, para facer cumprir as súas absurdas ordes, recorreron a unha disciplina salvaxe. Segundo avanzou a guerra, o entusiasmo dos soldados se trocou en amargura e desesperanza e os motins e os desertores foron en aumento. Fusilado acusado de espionaxe Execución en Verdún dun soldado amotinado, 1917 I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
Os armenios que vivían baixo dominio otomano foran duramente reprimidos no s. XIX. Durante a Primeira Guerra Mundial, as autoridades turcas, temerosas dunha ‘quinta columna’ organizaron o exterminio e deportación ao deserto da poboación armenia, o primeiro xenocidio do s. XX. Nenos armenios nun campo de refuxiados I GM: as frontes (o xenocidio armenio)
Non se contaba cos medios axeitados para tratar aos millóns de feridos. Os médicos traballaban durante longas xornadas sen descanso e aínda que as primeiras intervencións tiveran éxito, o risco de infección era moi alto. No campo de batalla non había analxésicos e só había cloroformo para os feridos máis graves. Os soldados vivían amontoados e a auga adoitaba estar contaminada. Hospital turco 1915 Soldados alemáns transportando un ferido Oficial médico colocando unha vendaxe 1918 I GM: as frontes (os servizos sanitarios) Soldados feridos na batalla de Gallípoli, nos Dardanelos, trasladados en barcazas
Foron millóns os feridos, moitos deles mutilados, desfigurados. Placas faciais, ollos e orellas falsos usáronse para disimular os terribles efectos das armas na cara. Outras próteses proporcionaban aos soldados un substituto mecánico dos membros que perderan.. Fabricando pernas ortopédicas Soldados con muletas na festa nacional francesa 14-7-1915 Cura de soldados alemáns en Polonia I GM: as frontes (os servizos sanitarios) Sen brazos Cirurxía plástica
Médico militar: ‘O último, o soldado perfecto’ (revista The Masses, EE UU, antes de 1917) Nai, non lle digas aos nenos que estes humanos son os nosos descendentes (1914) I GM: a retagarda (o pacifismo) A pesar do entusiasmo patriótico e da represión houbo moita xente que se opuxo publicamente á guerra, por motivos relixiosos (cuáqueros), ideolóxicos (parte da militancia socialista, comunista ou anarquista) ou de conciencia. Foron satanizados e ridiculizados polos gobernos e os xornais afíns, censurados, represaliados, encarcerados… A Organización de Mulleres Americanas a favor da neutralidade conseguiu un millón de sinaturas Europa 1916: A cenoria da vitoria leva ao burro cara o abismo (litografía de Boardman Robinson en The Massess)
Os civís fuxiron das zonas de combate. A maioría dos refuxiados eran mulleres, anciáns e nenos. Só levaban o que podían cargar e eran confinados en campos sen as mínimas condicións. O medo, o terror, expandiuse desde as trincheiras ás poboacións da retagarda. Mulleres no Norte de Francia 1914 Campo de refuxiados belgas en Holanda 1914 Fuxindo da guerra, Bélxica 1914 Refuxiados rusos I GM: a retagarda (os refuxiados)
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL a retagarda Tódolos cidadáns dos países belixerantes tiveron que poñerse ao servizo da guerra. Recorreuse ao traballo obrigatorio e os alimentos racionáronse. Vellos, rapaces e mulleres ocuparon os postos de traballo que abandonaron os homes recrutados polos exércitos. Cartel do Canadá Fábrica de armas británica Recollendo metais para armas en Alemaña Mulleres pintoras, Berlín 1916 Cartel francés 1916
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL a retagarda A escaseza, a fame, foi en aumento segundo avanzaban os anos de guerra, sobre todo nos Imperios Centrais. Só unha minoría de especuladores acumulou grandes fortunas. O entusiasmo patriótico mudou en desesperación. Viuva cos seus fillos pedindo na rúa de Londres Reparto de comida en Berlín 1916 Confiscación e reparto de alimentos en Alemaña, 1917 Racións semanais en Alemaña, outubro 1918 Nenos nunha ‘cociña de guerra’ alemá, 1917
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL a ‘gripe española’ En 1918, unha epidemia de gripe, estendeuse por todo o mundo, provocando máis de vinte millóns de mortos, o dobre dos mortos nos ‘campo de morte’. A guerra foi decisiva na súa expansión. Hospital de Texas 1918 Policías de Londres con mascariñas Mortos pola gripe en Río de Xaneiro 1919 Mortos pola gripe en Bogotá Mecanógrafa e carteiro con mascariñas en Nova Iork, 1918
A PRIMEIRA MUNDIAL as mulleres A maioría das mulleres participou tamén da febre patriótica, apoiando aos soldados e colaborando con entusiasmo no esforzo bélico. Sen embargo, outras manifestáronse en contra da guerra. A feminista Emmeline Pankhurst facendo campaña a favor do recrutamento 1914 Voluntaria grega Recrutas do ‘Batallón da morte’ ruso, 1917 Mulleres facendo o xuramento militar, Los Ängeles, 1917
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres As mulleres, sobre todo, foron vítimas da guerra, facéndose cargo total das familias e sufrindo polos homes ausentes. Mulleres francesas agardando o reparto de pan Cartel francés
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres Os gobernos fixeron chamamentos ás mulleres para que ocuparan os lugares de traballo abandonados polos homes, deixando claro que era debido ás necesidades bélicas. Carteis ingleses Chamamento ás mulleres francesas
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres As mulleres incorporáronse, por vez primeira, masivamente ao traballo asalariado. Fábrica de munición británica Mulleres nunha refinería de azucre escocesa Fábrica de munición francesa 1917
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres Tarefas cosideradas masculinas foron desempeñadas con éxito por mulleres.
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres Ao finalizar a guerra as mulleres perderon os seus traballos. Os gobernos querían que volvesen ao fogar. Pero moitas loitaron por conservar o seu traballo, aumentando a militancia obreira e feminista. En 1918 conseguiron o dereito ao voto en Gran Bretaña. National American Women, 1919 Clara Zetkin Rosa Luxemburgo
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL o final da guerra O final da guerra non se produciu tanto pola vitoria militar dos aliados, senón polo esgotamento da poboación dos Imperios Centrais. O 11 de novembro de 1918 firmouse o armisticio. Trofeos de guerra en París 1918 Bohemia, a estatua do kaiser derrubada, 1919
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL o final da guerra Os tratados de paz foron moi duros cos países derrotados. No Tratado de Versalles fíxose a Alemaña responsable da guerra sendo severamente castigada, sobre todo co pago de reparacións de guerra. Nese mesmo tratado creouse a Socieade de Nacións, antecesora da ONU, co fracasado obxectivo de que os Estados chegasen a acordos, sen recorrer á guerra. Debuxo alemán sobre o Tratado de Versalles O tigre francés atrapa a aguia alemá, marzo 1919
A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL o final da guerra Como consecuencia da guerra desapareceron os imperios alemán, austro-húngaro, ruso e otomano.
Na actualidade, nos países belixerantes, séguese a recordar aos mortos ‘pola patria’ na Grande Guerra Placa no castelo de Chaves (Portugal) Homenaxe a un soldado francés caído na I GM I GM: as frontes (o recordo dos ‘caídos’) Monumento aos caídos nas guerras mundiais en Alghero (Italia) Monumento aos heroes da I GM en Tata (Hungría)
A grande guerra

More Related Content

A grande guerra

  • 1. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL (1914-1918)
  • 2. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL A Grande Guerra foi o nome que lle deron os contemporáneos á I Guerra Mundial (1914-1918). O nome reflicte a sorpresa ante a magnitude do conflito, involucrando a países e colonias de tódolos continentes, aínda que o seu principal escenario foi Europa. O desastre foi incalculable.
  • 3. Desde finais do s. XIX as distintas potencias preparábanse para a guerra, establecendo alianzas militares e fabricando máis e máis armas (carreira de armamentos). A guerra parecía ser a saída ‘natural’. Triple Entente Alianza austro-alemá The Literary Digest, N. York, 1904 I GM: as causas (alianzas militares e carreira de armentos)
  • 4. A rexión do Balcáns é coñecida como a 'polvoreira de Europa' polos constantes conflitos que alí se teñen producido ata hoxe. Desde a segunda metade do s. XIX o Imperio Turco foi perdendo o control da zona que controlara desde o s. XVI. Austria-Hungría e Rusia foron estendendo a súa influencia sobre os países acabados de constituír. Serbia era a principal aliada de Rusia, enfrontada polo tanto a Austria-Hungría, que en 1908 anexionou Bosnia. I GM: as causas (guerras nos Balcáns)
  • 5. I GM: as causas (asasinato en Saraievo e comezo da guerra) O asasinato do herdeiro do Imperio Austrohúngaro e a súa dona, por parte dun grupo nacionalista bosnio partidario da unión don Serbia, serviu de pretexto para o comezo da Guerra no verán de 1914. O ultimato de Austria-Hungría a Serbia levou ás sucesivas declaracións de guerra. Asasinato do herdeiro austriaco en Saraievo, 28 de xuño de 1914
  • 6. A principal motivación francesa para ir á guerra era o desexo de recuperar ás rexións de Alsacia e Lorena, perdidas coa derrota na Guerra Franco-Prusiana de 1870. A loita entre Gran Bretaña e Alemaña polo control das rutas marítimas foi outra das causas da guerra. Postal francesa de 1914 O Submarino alemán ‘Deutschland’ (1916) I GM: as causas (Alsacia e Lorena; rivalidade naval)
  • 7. A poboación dos países belixerantes pensaba que a guerra era inevitable e que a vitoria sería doada para o seu respectivo país. A mobilización fíxose nun ambiente de entusiasmo patriótico: a ‘unión sagrada’. Ninguén quería perderse esa 'aventura' e as oficinas de recrutamento non daban feito. Cos anos todo cambiou. Mobilización en Alemaña (agosto 1914) Recrutamento en Cardiff (Gales, Gran Bretaña), 1914 I GM: as causas (belicismo da poboación)
  • 8. Só uns poucos socialistas, anarquistas e pacifistas se opuxeron á guerra, sufrindo a represión e a violencia consecuencia do fervor patriótico que embargou ás nacións ao principio da guerra. O líder socialista francés, Jaurés, foi asasinado seis días despois de pronunciar un discurso contra a guerra o 25 de xullo de 1914. Mitin de Jaurés (1913) G. M. Davies, pacifista galés en prisión polos seus escritos contra a guerra I GM: as causas (belicismo da poboación)
  • 9. Os gobernos belixerantes usaron a propaganda (carteis, postais, xornais, revistas, etc.) para desprestixiar ao inimigo e mobilizar a súa poboación. Quen falta? Es ti? A trilla de Europa I GM: a propaganda
  • 10. Papá, que fixeches na Grande Guerra? (1915) Atrocidades alemás en Bélxica (1915) I GM: a propaganda (os aliados) Cartel australiano: ‘o kaiser-montro alemán enche de sangue o Mundo: non podemos facer nada?
  • 11. I GM: a propaganda (os aliados) Día das tropas coloniais en Francia Cumpre co teu deber! Cartel italiano para animar a comprar bonos de guerra (1917) Cartel patriótico ruso, pedindo que se compren bonos de guerra para manter aos soldados na fronte
  • 12. Os catro nenos na man I GM: a propaganda (os imperios centrais) Cristo bendí ás tropas alemás Dous contra sete
  • 13. I GM: a propaganda (os imperios centrais) A superioridade alemá maniféstase cun certo humor neste cartel sobre o recrutamento. A ridiculización dos inimigos baséase nos tópicos. Mapa satírico de Europa en 1914
  • 14. Alemaña tomou a iniciativa atacando Francia a través de Bélxica. Pero axiña se estabilizaron as frontes nunha liña de trincheiras, onde as condicións de vida foron terribles, como reflicte o cadro do pintor alemán Otto Dix, que participou na mesma. Flanders; Otto Dix, 1934 I GM: as frontes
  • 15. A economía dos países belixerantes concentrouse na fabricación de armamento, cada vez máis complexo e mortífero. Fábrica de municións Krupp en 1914 Tanque británico I GM: as frontes (as armas) Soldado con obús Mesopotamia 1914
  • 16. As metralladoras e a artillería foron as armas máis decisivas. Os canóns acadaron cada vez maior maior capacidade destrutiva e alcance. O canón alemán Gran Bertha Peza de artillería austrialana Canón alemán I GM: as frontes (as armas)
  • 17. Adquiriu un pulo importante a aviación. A súa eficacia foi limitada pero exaltou a imaxinación da xente. Zeppelin derrubado polos franceses Avión alemán derrubado (1918) Aeroplano alemán capturado en Salónica (Grecia) I GM: as frontes (as armas)
  • 18. Tamén se utilizaron por primeira vez os submarinos e melloráronse os sistemas de comunicación. Submarino alemán U-35 dirixíndose a un barco inglés que acaba de torpedear Autobús de Londres adaptado para pombas, 1914 Radio na fronte Barco camuflado I GM: as frontes (as armas)
  • 19. Os gases velenosos, e as máscaras, fixeron aínda máis terrible a guerra. As armas químicas foron introducidas polos alemáns en 1915 e, despois, usárono tamén británicos e franceses. Arredor de 100.000 persoas morreron e máis dun millón foron afectadas polos ataques con gas. O gas mostaza queima a pel, os pulmóns e os ollos. O obxectivo era incapacitar máis que matar. Ataque con gas Soldados australianos con máscaras antigás 1917 Soldados durante o ataque con gas; Otto Dix 1924 I GM: as frontes (as armas)
  • 20. As Igrexas nacionais daban cobertura moral aos seus exercitos: todos procuraban crer que tiñan o apoio divino. En moitas frontes se construíron capelas, que comunicaban directamente coas trincheiras. A 30 ou 40 metros rezaban os inimigos antes de disparar. O apoio espiritual non bastou para conter a desesperación e a rebelión segundo ían pasando os anos I GM: as frontes (a axuda espiritual) Bendición dunha peza de artillería italiana
  • 21. Os EE UU mantivéranse neutrais, o que lles permitiu obter grandes beneficios subministrando armamento e outras mercadorías aos dous bandos, sobre todo aos aliados. Cando Alemaña lanzou a 'guerra submarina', ameazando aos barcos que comerciasen cos aliados, tres barcos mercantes de EE UU foron afundidos no Atlántico. O 2 de abril de 1917 EE UU entrou na Guerra, cambiando o seu curso, pois supuxo unha considerable axuda en armamento, soldados e capital.. Ese mesmo ano, o trunfo da revolución soviética provocou a retirada de Rusia. O afundimento do Lusitania no que morreron 121 estadounidenses foi decisivo para a súa entrada na guerra, 1915 Quérote a ti para o exército de EE UU; James Montgomery Flagg’s 1917 I GM: as frontes (1917, o ano decisivo)
  • 22. Xa desde 1914 as frontes estabilizáronse, sobre todo no Norte de Francia, onde unha liña case continua de trincheiras ía desde o Mar do Norte ata Suíza). Os soldados soportaban inmóbiles nas trincheiras as inclemencias do tempo, nunhas pésimas condicións hixiénicas, en constante perigo polos bombardeos. Trincheiras británicas en Bélxica 1917 Trincheiras británicas nos Dardanelos 1915 I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
  • 23. Os soldados só saían das trincheiras para participar en ataques demenciais ordenados pola alto mando, sen posibilidades de éxito. As cartas á familia, censuradas, eran un dos poucos consolos. En 1916 produciuse a batalla máis mortífera da Guerra: a ofensiva alemá en Verdún causou máis de medio millón de mortos nos dous bandos, pero non variou as posicións. Despois da batalla Verdún, 1916 Postal dun soldado alemán a súa muller I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
  • 24. A morte e a destrución, como en tódalas guerras, estendéronse polos campos de batalla. Dixmude, Bélxica Fotografía aérea do campo de batalla de Verdún I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
  • 25. A morte e a destrución, como en tódalas guerras, estendéronse polos campos de batalla. I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
  • 26. A morte e a destrución, como en tódalas guerras, estendéronse polos campos de batalla. I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
  • 27. Os mandos militares, para facer cumprir as súas absurdas ordes, recorreron a unha disciplina salvaxe. Segundo avanzou a guerra, o entusiasmo dos soldados se trocou en amargura e desesperanza e os motins e os desertores foron en aumento. Fusilado acusado de espionaxe Execución en Verdún dun soldado amotinado, 1917 I GM: as frontes (as trincheiras: morte e destrución)
  • 28. Os armenios que vivían baixo dominio otomano foran duramente reprimidos no s. XIX. Durante a Primeira Guerra Mundial, as autoridades turcas, temerosas dunha ‘quinta columna’ organizaron o exterminio e deportación ao deserto da poboación armenia, o primeiro xenocidio do s. XX. Nenos armenios nun campo de refuxiados I GM: as frontes (o xenocidio armenio)
  • 29. Non se contaba cos medios axeitados para tratar aos millóns de feridos. Os médicos traballaban durante longas xornadas sen descanso e aínda que as primeiras intervencións tiveran éxito, o risco de infección era moi alto. No campo de batalla non había analxésicos e só había cloroformo para os feridos máis graves. Os soldados vivían amontoados e a auga adoitaba estar contaminada. Hospital turco 1915 Soldados alemáns transportando un ferido Oficial médico colocando unha vendaxe 1918 I GM: as frontes (os servizos sanitarios) Soldados feridos na batalla de Gallípoli, nos Dardanelos, trasladados en barcazas
  • 30. Foron millóns os feridos, moitos deles mutilados, desfigurados. Placas faciais, ollos e orellas falsos usáronse para disimular os terribles efectos das armas na cara. Outras próteses proporcionaban aos soldados un substituto mecánico dos membros que perderan.. Fabricando pernas ortopédicas Soldados con muletas na festa nacional francesa 14-7-1915 Cura de soldados alemáns en Polonia I GM: as frontes (os servizos sanitarios) Sen brazos Cirurxía plástica
  • 31. Médico militar: ‘O último, o soldado perfecto’ (revista The Masses, EE UU, antes de 1917) Nai, non lle digas aos nenos que estes humanos son os nosos descendentes (1914) I GM: a retagarda (o pacifismo) A pesar do entusiasmo patriótico e da represión houbo moita xente que se opuxo publicamente á guerra, por motivos relixiosos (cuáqueros), ideolóxicos (parte da militancia socialista, comunista ou anarquista) ou de conciencia. Foron satanizados e ridiculizados polos gobernos e os xornais afíns, censurados, represaliados, encarcerados… A Organización de Mulleres Americanas a favor da neutralidade conseguiu un millón de sinaturas Europa 1916: A cenoria da vitoria leva ao burro cara o abismo (litografía de Boardman Robinson en The Massess)
  • 32. Os civís fuxiron das zonas de combate. A maioría dos refuxiados eran mulleres, anciáns e nenos. Só levaban o que podían cargar e eran confinados en campos sen as mínimas condicións. O medo, o terror, expandiuse desde as trincheiras ás poboacións da retagarda. Mulleres no Norte de Francia 1914 Campo de refuxiados belgas en Holanda 1914 Fuxindo da guerra, Bélxica 1914 Refuxiados rusos I GM: a retagarda (os refuxiados)
  • 33. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL a retagarda Tódolos cidadáns dos países belixerantes tiveron que poñerse ao servizo da guerra. Recorreuse ao traballo obrigatorio e os alimentos racionáronse. Vellos, rapaces e mulleres ocuparon os postos de traballo que abandonaron os homes recrutados polos exércitos. Cartel do Canadá Fábrica de armas británica Recollendo metais para armas en Alemaña Mulleres pintoras, Berlín 1916 Cartel francés 1916
  • 34. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL a retagarda A escaseza, a fame, foi en aumento segundo avanzaban os anos de guerra, sobre todo nos Imperios Centrais. Só unha minoría de especuladores acumulou grandes fortunas. O entusiasmo patriótico mudou en desesperación. Viuva cos seus fillos pedindo na rúa de Londres Reparto de comida en Berlín 1916 Confiscación e reparto de alimentos en Alemaña, 1917 Racións semanais en Alemaña, outubro 1918 Nenos nunha ‘cociña de guerra’ alemá, 1917
  • 35. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL a ‘gripe española’ En 1918, unha epidemia de gripe, estendeuse por todo o mundo, provocando máis de vinte millóns de mortos, o dobre dos mortos nos ‘campo de morte’. A guerra foi decisiva na súa expansión. Hospital de Texas 1918 Policías de Londres con mascariñas Mortos pola gripe en Río de Xaneiro 1919 Mortos pola gripe en Bogotá Mecanógrafa e carteiro con mascariñas en Nova Iork, 1918
  • 36. A PRIMEIRA MUNDIAL as mulleres A maioría das mulleres participou tamén da febre patriótica, apoiando aos soldados e colaborando con entusiasmo no esforzo bélico. Sen embargo, outras manifestáronse en contra da guerra. A feminista Emmeline Pankhurst facendo campaña a favor do recrutamento 1914 Voluntaria grega Recrutas do ‘Batallón da morte’ ruso, 1917 Mulleres facendo o xuramento militar, Los Ängeles, 1917
  • 37. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres As mulleres, sobre todo, foron vítimas da guerra, facéndose cargo total das familias e sufrindo polos homes ausentes. Mulleres francesas agardando o reparto de pan Cartel francés
  • 38. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres Os gobernos fixeron chamamentos ás mulleres para que ocuparan os lugares de traballo abandonados polos homes, deixando claro que era debido ás necesidades bélicas. Carteis ingleses Chamamento ás mulleres francesas
  • 39. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres As mulleres incorporáronse, por vez primeira, masivamente ao traballo asalariado. Fábrica de munición británica Mulleres nunha refinería de azucre escocesa Fábrica de munición francesa 1917
  • 40. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres Tarefas cosideradas masculinas foron desempeñadas con éxito por mulleres.
  • 41. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL as mulleres Ao finalizar a guerra as mulleres perderon os seus traballos. Os gobernos querían que volvesen ao fogar. Pero moitas loitaron por conservar o seu traballo, aumentando a militancia obreira e feminista. En 1918 conseguiron o dereito ao voto en Gran Bretaña. National American Women, 1919 Clara Zetkin Rosa Luxemburgo
  • 42. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL o final da guerra O final da guerra non se produciu tanto pola vitoria militar dos aliados, senón polo esgotamento da poboación dos Imperios Centrais. O 11 de novembro de 1918 firmouse o armisticio. Trofeos de guerra en París 1918 Bohemia, a estatua do kaiser derrubada, 1919
  • 43. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL o final da guerra Os tratados de paz foron moi duros cos países derrotados. No Tratado de Versalles fíxose a Alemaña responsable da guerra sendo severamente castigada, sobre todo co pago de reparacións de guerra. Nese mesmo tratado creouse a Socieade de Nacións, antecesora da ONU, co fracasado obxectivo de que os Estados chegasen a acordos, sen recorrer á guerra. Debuxo alemán sobre o Tratado de Versalles O tigre francés atrapa a aguia alemá, marzo 1919
  • 44. A PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL o final da guerra Como consecuencia da guerra desapareceron os imperios alemán, austro-húngaro, ruso e otomano.
  • 45. Na actualidade, nos países belixerantes, séguese a recordar aos mortos ‘pola patria’ na Grande Guerra Placa no castelo de Chaves (Portugal) Homenaxe a un soldado francés caído na I GM I GM: as frontes (o recordo dos ‘caídos’) Monumento aos caídos nas guerras mundiais en Alghero (Italia) Monumento aos heroes da I GM en Tata (Hungría)