ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

A Patela E O Pazo, por Sámer Abdulkader Sande

•Download as KEY, PDF•
•
Heladio Anxo Fernández
Heladio Anxo Fernández
1 of 20
Download to read offline
A PATELA e O PAZO Sámer Abdulkader Sande 3º A
A PATELA Esta aldea está situada no leste da vila de Cuntis, na pendente dunha montaña que morre no río Patelo, separándoa do Pazo, e polo oeste limita con Campo. Este lugar está formado por catro casas das que dúas están en ruínas. Unha das outras dúas habitadas está desocupada parte do ano, co cal son seis persoas as que viven permanentemente no lugar, das que tres son rapaces.
Hórreos Estes son dous hórreos da Patela con tres claros cada un. Neles gardábase antigamente o millo. Agora están en desuso, pero iso non escusa o aspecto do hórreo da esquerda. O tellado está cuberto de uralita suxeirada por pedras, a madeira dos laterais atópase completamente podre e a parte baixa está recuberta de táboas e arames que nin sequera deixan ver os piares. Pola contra o da dereita está mínimamente coidado e ten moi bo aspecto, ten dúas portas polo sinxelo motivo de que se abrían para ventilar e que o millo secara e, ó contrario do anterior, poden apreciarse perfectamente os piares.
Casas A casa da esquerda paréceme fea, desentoa, empezando por esa cor branca e a uralita verde e os piares vermellos que ten na entrada. Ademais o tellado non é de tella do país. Sen embargo a da dereita é unha antiga casa de labranza con estrutura tradicional. Aínda que foi reformada hai uns 27 anos data de máis de 150 anos atrás. É unha casa acorde co entorno. O tellado, de tella do país, está apoiado con columnas nunha balconada de grandes lousas de pedra. Conserva a súa orixinal chimenea cunha lareira de pedra no interior. Ó ser unha antiga casa de labranza, posúe un gran eirado ao seu carón con varias especies de árbores.
Patrimonio natural As especies de árbores autóctonas que máis abundan na zona son castiñeiros, carballos, loureiros, bidueiros, salgueiros e ameneiros (estes últimos principalmente na beira do río Patelo). Nas partes altas do monte abundan os eucaliptais, aínda que tamén hai piñeiros. Río Patelo, curso baixo. Souto da Patela
O río Patelo, afluente do Gallo, nace nos montes de Mesego e baixa pola pendente da montaña ata A Patela, onde as súas augas se tranquilizan ata desembocar no Gallo. No seu curso alto localízanse as Campaíñas, unhas pozas e fervenzas que son frecuentadas pola xuvetude para bañarse nos veráns. Río Patelo, curso baixo. Río Patelo, fervenza das Campaíñas. (Arriba á esquerda)
Muíños O muíño das Campaíñas, o da esquerda, está prácticamente derrubado a causa do paso dos anos e das cheas do río. O da dereita, é o muíño da Patela, totalmente arruinado. Está dentro dunha propiedade privada pechada, polo tanto, sen poder ter acceso a el. Aproveitando unha das súas paredes construiuse unha corte de bloques e uralita, “un chalé de ovellas”. O máis indignante é o pasotismo por parte do concello. Por un lado, deberían evitar que o deterioro destas típicas construcións avanzase ata este punto. Ademais, non se puxo ningún impedimento para que nun patrimonio público se fixeran estes estragos.
O Castro de Castrolandín No ano 2000 comenzaron os traballos de recuperación de Castrolandín. Actualmente, estanse a realizar campañas de escavación e musealización do poboado co fin de recuparalo como recurso cultural e turístico. Este castro está situado a uns 400 metros da Patela. Castrolandín é un poboado fortificado, un castro representativo dunha forma de vida que en Galicia se desenvolve entre o século VIII a. de C. e o sécula III d. C., xa en plena romanización.
As reducidas dimensións do xacemento e o seu bó estado de conservación fan posible que nuha breve visita obteñamos unha boa idea de cómo eran este tipo de poboados. O poboado estaba defendido por un parapeto de terra coroado por unha muralla de pedra. Un profundo foxo completa as defensas. Este castro foi poboado só entre o século II a. de C. e o século primeiro d. de C., cando é definitivamente abandonado.
Hai pegadas que sinalan que a agricultura tivo un grande protagonismo como medio de subsistencia. Estes testemuños son abondadosas sementes, socalcos e algunhas ferramentas. Igual que nós estas xentes tiñan xoias e adornos e, a parte de adornar, eran un símbolo social. Para valoralos temos que ter en conta o material do que están feitos, o traballo de fabricación e a súa procedencia. Ata o de agora xa se recuperaron máis de 50.000 pezas nas escavacións. Só se atoparon os materiais que conseguiron perdurar ó longo do tempo, é dicir, que os tecidos, os obxectos de madeira, os ósos, o coiro e os metais moi difícilmente poden chegar ata nós. Polo contrario a cerámica é un dos obxectos arqueolóxicos máis resistentes ó paso do tempo.
Xosé Raído “Patelas” En agosto de 1916 naceu no lugar da Patela (parroquia de Cuntis) o máis popular gaiteiro e artesán de instrumentos tradicionais do concello: Xosé Raído, coñecido como “Patelas”. De neno comezou a tornear obxectos no taller do seu pai que era carpinteiro. Co tempo comezou a facer gaitas con buxo e a curtir peles de cabuxa ou ovella para facer os foles das gaitas. Logo comezou a facer instrumentos de percusión: pandeiretas, pandeiros, bombos, tamborís, etc.
Xunto cuns amigos formaron un grupo de gaitas que actuaba nas ruadas, onde eran moi aprezadas as notas dos seus instrumentos. De mozo traballou como torneiro nas obras do antigo hotel balneario. Ós 29 anos, desprazouse a Ponferrada para traballar no taller de carpintería de Endesa. Alí tomou contacto cos gaiteiros galegos e comezou a formar parte doutro grupo, seguindo coas súas habilidades artesanais construíndo instrumentos tradicionais.
En 1976 xubilouse e voltou á súa casa de A Patela. Nese momento propóñenlle a fundación e dirección dun grupo de música e baile tradicional, “Asociación Cultural O Baño”, e o proxecto levouse a cabo. Do seu traballo desinteresado saíron moitos gaiteiros. Foi o artesán que recuperou un primitivo instrumento chamado “charrasco” que antigamente se tocaba moito en Cunti. Patelas comezou a fabricar charrascos aos que lle introduciu innovacións que melloraban o son e difundiuno por todo o país.
O 29 de outubro do 2006 inaugurase en Cuntis o Centro Sociocultural do Espadenal co seu nome en compensación a unha vida entregada á música da súa terra. O 31 de marzo de 2008 morre o mestre dos gaiteiros aos 91 anos. O son das gaitas acompañouno no seu último adeus.
O PAZO O Pazo está case envolto pola natureza, na súa parte alta limita co monte, co río Patelo pola esquerda, deixándoo separado da Patela, con Laxos pola dereita e co Parque de Maráns por abaixo. Nesta aldea de 10 casas, viven arredor de 20 persoas, das que só dúas son rapaces.
Hórreos O hórreo da esquerda é dun claro, está feito completamente de pedra, pero só a estrutura é antiga, xa que os laterais foron feitos recentemente. Destacan o lampión e a cruz dos extremos do tellado que son típicos dalgunhas zonas. O outro, en bo estado de conservación, é de dous claros. A estrutura é de pedra e os laterais de madeira. O tellado é de tella do país e ten un lampión e unha cruz.
Fontes e lavadoiros A fonte da esquerda atópase case no centro do Pazo, non se sabe a data exacta da súa construción. Conta con catro lavadoiros onde antigamente os veciños ían lavar a roupa, pero agora, como non se empregan, non teñen auga. A fonte da dereita chámase a Fonte do Rejo, e está no límite con Laxos. Data do ano 1961 e ten un lavadoiro bastante grande, aínda que non moi profundo. A Fonte do Rejo é a máis apreciada das dúas entre os veciños. Na miña opinión, as dúas están ben pero sería mellor telas máis limpas e arranxadas xa que son pezas dun gran valor.
Casas A maior parte das casas do Pazo son de arquitectura popular, aínda que están en diferentes estados de conservación. Hai casas que foron restauradas recentemente respetando mínimamente o entorno, sen colocar tellas de pizarra ou doutro tipo que non fose a empregada en dita zona ou cores moi chamativos en portas ou ventás. Outra como a da dereita que está bastante ben, ten a pega do tellado, que non é do país, e a cheminea de cemento.
Moitas veces realízanse reformas ou engadidos a casas antigas ou non tan antigas sen seguir unhas mínimas pautas e a xente remata deixando cousas como as das sequintes imaxes: Nesta fotografía podemos ver un Estéticamente esta casa non se integra engadido a unha casa antiga de no medio. Tanto o tellado como as pedra, feito completamente de persianas, a carpintería metálica e os ladrillos deixandoos ó demais materiais de construción descuberto. atentan contra a nosa paisaxe. Na miña opinión creo que por parte dos gobernos se deberían de marcar unha serie se pautas ou facer unhas determinadas normas para que non se estrague a paisaxe e poder respetar o medio sen ter que renunciar ás nosas necesidades.
Bibliografía http://galegocarioca.wordpress.com/2009/04/03/morreu-patelas/ http://www.lavozdegalicia.es/pontevedra/2009/04/02/0003_7629025.htm http://www.blogoteca.com/cuntis/index.php?cod=38205 http://www.castrolandin.es/

More Related Content

A Patela E O Pazo, por Sámer Abdulkader Sande

  • 1. A PATELA e O PAZO Sámer Abdulkader Sande 3º A
  • 2. A PATELA Esta aldea está situada no leste da vila de Cuntis, na pendente dunha montaña que morre no río Patelo, separándoa do Pazo, e polo oeste limita con Campo. Este lugar está formado por catro casas das que dúas están en ruínas. Unha das outras dúas habitadas está desocupada parte do ano, co cal son seis persoas as que viven permanentemente no lugar, das que tres son rapaces.
  • 3. Hórreos Estes son dous hórreos da Patela con tres claros cada un. Neles gardábase antigamente o millo. Agora están en desuso, pero iso non escusa o aspecto do hórreo da esquerda. O tellado está cuberto de uralita suxeirada por pedras, a madeira dos laterais atópase completamente podre e a parte baixa está recuberta de táboas e arames que nin sequera deixan ver os piares. Pola contra o da dereita está mínimamente coidado e ten moi bo aspecto, ten dúas portas polo sinxelo motivo de que se abrían para ventilar e que o millo secara e, ó contrario do anterior, poden apreciarse perfectamente os piares.
  • 4. Casas A casa da esquerda paréceme fea, desentoa, empezando por esa cor branca e a uralita verde e os piares vermellos que ten na entrada. Ademais o tellado non é de tella do país. Sen embargo a da dereita é unha antiga casa de labranza con estrutura tradicional. Aínda que foi reformada hai uns 27 anos data de máis de 150 anos atrás. É unha casa acorde co entorno. O tellado, de tella do país, está apoiado con columnas nunha balconada de grandes lousas de pedra. Conserva a súa orixinal chimenea cunha lareira de pedra no interior. Ó ser unha antiga casa de labranza, posúe un gran eirado ao seu carón con varias especies de árbores.
  • 5. Patrimonio natural As especies de árbores autóctonas que máis abundan na zona son castiñeiros, carballos, loureiros, bidueiros, salgueiros e ameneiros (estes últimos principalmente na beira do río Patelo). Nas partes altas do monte abundan os eucaliptais, aínda que tamén hai piñeiros. Río Patelo, curso baixo. Souto da Patela
  • 6. O río Patelo, afluente do Gallo, nace nos montes de Mesego e baixa pola pendente da montaña ata A Patela, onde as súas augas se tranquilizan ata desembocar no Gallo. No seu curso alto localízanse as Campaíñas, unhas pozas e fervenzas que son frecuentadas pola xuvetude para bañarse nos veráns. Río Patelo, curso baixo. Río Patelo, fervenza das Campaíñas. (Arriba á esquerda)
  • 7. Muíños O muíño das Campaíñas, o da esquerda, está prácticamente derrubado a causa do paso dos anos e das cheas do río. O da dereita, é o muíño da Patela, totalmente arruinado. Está dentro dunha propiedade privada pechada, polo tanto, sen poder ter acceso a el. Aproveitando unha das súas paredes construiuse unha corte de bloques e uralita, “un chalé de ovellas”. O máis indignante é o pasotismo por parte do concello. Por un lado, deberían evitar que o deterioro destas típicas construcións avanzase ata este punto. Ademais, non se puxo ningún impedimento para que nun patrimonio público se fixeran estes estragos.
  • 8. O Castro de Castrolandín No ano 2000 comenzaron os traballos de recuperación de Castrolandín. Actualmente, estanse a realizar campañas de escavación e musealización do poboado co fin de recuparalo como recurso cultural e turístico. Este castro está situado a uns 400 metros da Patela. Castrolandín é un poboado fortificado, un castro representativo dunha forma de vida que en Galicia se desenvolve entre o século VIII a. de C. e o sécula III d. C., xa en plena romanización.
  • 9. As reducidas dimensións do xacemento e o seu bó estado de conservación fan posible que nuha breve visita obteñamos unha boa idea de cómo eran este tipo de poboados. O poboado estaba defendido por un parapeto de terra coroado por unha muralla de pedra. Un profundo foxo completa as defensas. Este castro foi poboado só entre o século II a. de C. e o século primeiro d. de C., cando é definitivamente abandonado.
  • 10. Hai pegadas que sinalan que a agricultura tivo un grande protagonismo como medio de subsistencia. Estes testemuños son abondadosas sementes, socalcos e algunhas ferramentas. Igual que nós estas xentes tiñan xoias e adornos e, a parte de adornar, eran un símbolo social. Para valoralos temos que ter en conta o material do que están feitos, o traballo de fabricación e a súa procedencia. Ata o de agora xa se recuperaron máis de 50.000 pezas nas escavacións. Só se atoparon os materiais que conseguiron perdurar ó longo do tempo, é dicir, que os tecidos, os obxectos de madeira, os ósos, o coiro e os metais moi difícilmente poden chegar ata nós. Polo contrario a cerámica é un dos obxectos arqueolóxicos máis resistentes ó paso do tempo.
  • 11. Xosé Raído “Patelas” En agosto de 1916 naceu no lugar da Patela (parroquia de Cuntis) o máis popular gaiteiro e artesán de instrumentos tradicionais do concello: Xosé Raído, coñecido como “Patelas”. De neno comezou a tornear obxectos no taller do seu pai que era carpinteiro. Co tempo comezou a facer gaitas con buxo e a curtir peles de cabuxa ou ovella para facer os foles das gaitas. Logo comezou a facer instrumentos de percusión: pandeiretas, pandeiros, bombos, tamborís, etc.
  • 12. Xunto cuns amigos formaron un grupo de gaitas que actuaba nas ruadas, onde eran moi aprezadas as notas dos seus instrumentos. De mozo traballou como torneiro nas obras do antigo hotel balneario. Ós 29 anos, desprazouse a Ponferrada para traballar no taller de carpintería de Endesa. Alí tomou contacto cos gaiteiros galegos e comezou a formar parte doutro grupo, seguindo coas súas habilidades artesanais construíndo instrumentos tradicionais.
  • 13. En 1976 xubilouse e voltou á súa casa de A Patela. Nese momento propóñenlle a fundación e dirección dun grupo de música e baile tradicional, “Asociación Cultural O Baño”, e o proxecto levouse a cabo. Do seu traballo desinteresado saíron moitos gaiteiros. Foi o artesán que recuperou un primitivo instrumento chamado “charrasco” que antigamente se tocaba moito en Cunti. Patelas comezou a fabricar charrascos aos que lle introduciu innovacións que melloraban o son e difundiuno por todo o país.
  • 14. O 29 de outubro do 2006 inaugurase en Cuntis o Centro Sociocultural do Espadenal co seu nome en compensación a unha vida entregada á música da súa terra. O 31 de marzo de 2008 morre o mestre dos gaiteiros aos 91 anos. O son das gaitas acompañouno no seu último adeus.
  • 15. O PAZO O Pazo está case envolto pola natureza, na súa parte alta limita co monte, co río Patelo pola esquerda, deixándoo separado da Patela, con Laxos pola dereita e co Parque de Maráns por abaixo. Nesta aldea de 10 casas, viven arredor de 20 persoas, das que só dúas son rapaces.
  • 16. Hórreos O hórreo da esquerda é dun claro, está feito completamente de pedra, pero só a estrutura é antiga, xa que os laterais foron feitos recentemente. Destacan o lampión e a cruz dos extremos do tellado que son típicos dalgunhas zonas. O outro, en bo estado de conservación, é de dous claros. A estrutura é de pedra e os laterais de madeira. O tellado é de tella do país e ten un lampión e unha cruz.
  • 17. Fontes e lavadoiros A fonte da esquerda atópase case no centro do Pazo, non se sabe a data exacta da súa construción. Conta con catro lavadoiros onde antigamente os veciños ían lavar a roupa, pero agora, como non se empregan, non teñen auga. A fonte da dereita chámase a Fonte do Rejo, e está no límite con Laxos. Data do ano 1961 e ten un lavadoiro bastante grande, aínda que non moi profundo. A Fonte do Rejo é a máis apreciada das dúas entre os veciños. Na miña opinión, as dúas están ben pero sería mellor telas máis limpas e arranxadas xa que son pezas dun gran valor.
  • 18. Casas A maior parte das casas do Pazo son de arquitectura popular, aínda que están en diferentes estados de conservación. Hai casas que foron restauradas recentemente respetando mínimamente o entorno, sen colocar tellas de pizarra ou doutro tipo que non fose a empregada en dita zona ou cores moi chamativos en portas ou ventás. Outra como a da dereita que está bastante ben, ten a pega do tellado, que non é do país, e a cheminea de cemento.
  • 19. Moitas veces realízanse reformas ou engadidos a casas antigas ou non tan antigas sen seguir unhas mínimas pautas e a xente remata deixando cousas como as das sequintes imaxes: Nesta fotografía podemos ver un Estéticamente esta casa non se integra engadido a unha casa antiga de no medio. Tanto o tellado como as pedra, feito completamente de persianas, a carpintería metálica e os ladrillos deixandoos ó demais materiais de construción descuberto. atentan contra a nosa paisaxe. Na miña opinión creo que por parte dos gobernos se deberían de marcar unha serie se pautas ou facer unhas determinadas normas para que non se estrague a paisaxe e poder respetar o medio sen ter que renunciar ás nosas necesidades.

Editor's Notes

  • #20: Non sempre son as casas con ladrillos á vista e as descoidadas as que estragan a paisaxe e non respetan o medio. Hai moitas casas que están construidas seguindo o tipo suízo e empregando os materias típicos de dita zona. Isto é debido a que a xente que voltou da emigración a Suíza construiu unha casa seguindo o paradigma dese país, empregando materiais como: tellados moi inclinados de lousa, a pedra doutro tipo e con outras combinacións de cores.