2. ORIXE DO UNIVERSO A teoría máis aceptada da orixe do universo é a Teoría do Big-Bang : Hai 15.000 m.a. toda a materia e enerxía do universo concentrábase nun punto (átomo primixenio ou ovo cósmico). A inestabilidade do átomo primixenio provocou unha gran explosión. A partir da gran explosión formáronse as primeiras partículas subatómicas (fotóns, protóns, neutróns...), e posteriormente os primeiros átomos (hidróxeno, helio...). O universo comezou a súa expansión. Na actualidade segue a expandirse.
4. ORIXE DO SISTEMA SOLAR Segundo as teorías máis aceptadas (teorías nebulares), formouse hai uns 4.600 m.a. por unha gran concentración de gas e pó cósmico debido a forza da gravidade, e comezou a xirar a gran velocidade posiblemente como resultado do estoupido dunha Supernova. A maior parte da masa desta nebulosa primixenia concentrouse no centro e deu lugar o sol . O seu carón e xirando solidariamente arredor del, pola forza da gravidade, quedaron os planetas que se formaron por unión de partículas materiais máis pequenas. O sol é a única estrela do sistema porque é o único corpo celeste con tamaño suficiente (chega a presións e temperaturas moi elevadas) para xerar reaccións nucleares. De feito, Xúpiter polo seu tamaño quedouse as portas de ser unha estrela e nos seus inicios brillaba como tal. Evolución estelar do sol: Xigante Vermella Nova Anana Branca Anana Negra
7. A ORIXE DO NOSO PLANETA Formouse ao mesmo tempo co resto do sistema solar. A Terra forma xunto con Mercurio, Venus e Marte os planetas interiores. Nos seus inicios estaba a moi altas temperaturas e fundida. Tiña unha elevada actividade volcánica que formou os gases da atmosfera primitiva (vapor de auga, metano, óxidos de nitróxeno..., incluso sulfuros e haloxenuros volátiles). Nesta atmosfera primitiva non había osíxeno . Pouco a pouco foi arrefriando o que permitiu a zonación en codia, manto e núcleo.
8. A ORIXE DO NOSO PLANETA As primeiras chuvias foron de sales (haloxenuros da atmosfera), e so cando a temperatura baixou dos 100ºC producíronse as primeiras chuvias de auga que arrastraron estas sales e formaron os primeiros mares supoñendo a nacemento da Hidrosfera. A formación da Hidrosfera vai seguida da aparición da vida nun momento todavía difícil de precisar (segundo os últimos descubrimentos hai uns 3.600 m.a./Xacementos de Warrawoona-Australia). As primeiras formas de vida eran fermentadoras , polo que non precisaban osíxeno .
9. A ORIXE DO NOSO PLANETA Posteriormente xurdiron os fotosintéticos , por evolución algúns deles comezaron a producir osíxeno xa que o proceso era máis eficiente enerxéticamente que si non o producían (fotosíntese osixénica-anosixénica) e polo tanto, liberouse en último termo osíxeno a atmosfera onde comezou a concentrarse e unha parte deste formou a capa de ozono . Neste longo proceso apareceron tamén os aeróbicos , que comezaron a utilizar ese osíxeno na respiración. Dende o momento en que se compensou a produción co consumo a súa concentración mantense prácticamente invariable.
10. A ORIXE DO NOSO PLANETA Dos gases da atmosfera so o CO 2 variou de xeito apreciable a súa concentración ao longo dos tempos. Botándolle unha ollada a este corto saberemos máis sobre a orixe do noso planeta: http :// esocienciasnet.blogspot.com /2010/10/ orixe -do- noso - planeta.html
11. CARACTERÍSTICAS DA TERRA É un planeta moi especial xa que nel se dan as condición precisas para a vida, entre outras presenza de auga e temperatura axeitada (15ºC). Ten forma de xeoide achatado polos polos. Radio ecuatorial: 6378 Km/ Superficie: 510 x 10 6 Km 2. A súa estrutura pódese dividir en tres partes: Atmosfera (capa gasosa), Hidrosfera (capa líquida) e Xeosfera (parte sólida). Na súa composición química predominan: Fe (35%), O (28%), Mg (17%) e Si (13%), máis esta composición carece de sentido xa que o noso planeta presenta unha estratificación por densidades dos seus materiais que da lugar a distintas capas ( codia, manto e núcleo ) dentro da Xeosfera, con composición e características moi distintas.
12. CARACTERÍSTICAS DA TERRA Movementos da Terra: - Traslación: movemento da Terra arredor do sol, describindo unha órbita lixeiramente elíptica e excéntrica que completa cada 365,26 días (un ano). Este movemento desenvólvese de oeste a este (contrario as agullas dun reloxo) a unha velocidade media de 29,6 Km/s. - Rotación: o xiro do planeta sobre o seu eixe, tamén é de oeste a este e complétase en 23h e 56 min (un día). A unha velocidae ecuatorial é duns 1675 Km/h. Consecuencias destes movementos: Debido a que o eixe de rotación da Terra está inclinado 23º 27´respecto o plano de traslación os raios solares non chegan coa mesma inclinación a Terra ao longo do ano o que determina dúas consecuencias moi importantes: * Os cambios estacionais. * A duración distinta dos días e as noites ó longo do ano .
14. CARACTERÍSTICAS DA TERRA ATMOSFERA TERRESTRE: ( Máis información nas fotocopias da atmosfera ). 1) COMPOSICIÓN E ESTRUTURA: Atendendo a súa composición (gases ca compoñen) hai dúas capas. - Unha dende o nivel do mar ata os 90 Km de altitude formada fundamentalmente por nitróxeno (78%) é osíxeno (21%). - Outra capa entre os 90 Km e o límite exterior da atmosfera (uns 10000 Km) onde os gases sepáranse en subcapas. Atendendo a súa temperatura diferenciamos ata cinco capas. - Troposfera: entre o nivel do mar e uns 8-18 Km de altitude. Caracterízase por un descenso da temperatura. Nela atópanse o CO 2 e do vapor de auga , por iso é onde se forman as nubes e prodúcense as precipitacións . Ademais nos seus primeiros 500 m atópase a “capa sucia” responsable do “smog”. - Estratosfera: dende o límite da troposfera ata os 50 Km de altitude. Hai un ascenso de temperatura debido a que os raios uv son retidos pola capa de ozono .
15. CARACTERÍSTICAS DA TERRA - Mesosfera: dende os 50 Km ata os 80 Km de altitude. Nela hai un novo descenso de temperatura. - Termosfera: entre os 80 e os 550 Km de altitude. Nesta parte da atmosfera hai un ascenso acusado da temperatura debido a que nesta capa retéñense as radiacións de alta enerxía como os raios X e raios gamma. Estas radiacións que son absorbidas entre os 80 e os 400 Km ionizan os gases e orixinan correntes eléctricas, por iso a esta subcapa chámaselle ionosfera . - Exosfera: dende os 550 Km ata o límite da atmosfera. Nela as partículas gasosas están moi dispersas, por iso a caracterización térmica perde sentido.
17. CARACTERÍSTICAS DA TERRA 2) FUNCIÓNS DA ATMOSFERA: Contén dous gases esenciais para a vida , o osíxeno (necesario para a respiración) e o CO 2 (indispensable na fotosíntese). Regula a temperatura ( efecto invernadoiro natural/ 15ºC de media). Actúa como filtro para as radiacións nocivas (uv, raios X...). Mantén uniforme a temperatura e a humidade ambiental grazas aos ventos que transportan aire frío ás zonas cálidas e aire húmido ás zonas secas. Protéxenos do impacto de meteoritos que se desintegran polo rozamento antes de chegar á superficie ( estrelas fugaces ).
18. CARACTERÍSTICAS DA TERRA A HIDROSFERA TERRESTRE: É a capa de auga que cubre a superficie terrestre. PROPIEDADES DA AUGA E IMPORTANCIA BIOLÓXICA É o disolvente universal. Polo que é un bo transportador de substancias e nas células é o medio onde suceden as reaccións químicas necesarias para vida. Ademais esa capacidade disolvente convérteno no axente xeolóxico externo máis importante. A súa temperatura de fusión (0ªC) e ebullición (100ºC) permíten a existencia da auga na Terra nos tres estados de agregación: sólido (xeo), líquido e gasoso (vapor de auga das nubes). Ten unha calor específica elevada (precisa gañar ou perder moita enerxía (calor) para variar a súa temperatura), polo que é un bo regulador da temperatura.
19. CARACTERÍSTICAS DA TERRA A auga entre 0ºC e 4ºC, fronte ao habitual noutras substancias, contráese e aumenta a súa densidade. Esto explica porque o xeo flota na auga líquida, feito moi importante para o mantemento de ecosistemas acuáticos incluso a baixas temperaturas. Por enriba dos 4ºC cumpre a norma xeral e o aumentar a temperatura aumenta o seu volume e diminúe a súa densidade (d=m/v). A auga ten unha elevada tensión superficial o que contribúe a facilitar o ascenso capilar, fundamental no transporte de substancias dende as raices a outros órganos nas plantas.
21. CARACTERÍSTICAS DA TERRA O CICLO DA AUGA Recibe este nome o conxunto de procesos cíclicos mediante os cales a auga pasa da atmosfera a superficie terrestre e desta de novo a atmosfera. O vapor de auga da atmosfera condénsase e orixina as nubes que precipitan sobre os océanos e continentes a auga en forma de chuvia ou neve. Parte da auga precipitada non chega a superficie porque se evapora ou e transpirada polas plantas que a devolven de novo a atmosfera. Outra parte discorre pola superficie terrestre (escorrentía) dende os ríos ata os mares e océanos ou infíltrase no solo acumulándose en forma de augas subterráneas. A auga dos océanos está a evaporarse constantemente e transfirese a atmosfera. As augas subterráneas, cun tempo variable, rematan vertendo os mares polo que esta auga tamén retorna a atmosfera. Estes retornos a atmosfera supoñen o peche e novo inicio do ciclo da auga.
23. CARACTERÍSTICAS DA TERRA O motor deste movemento cíclico da auga é a enerxía do sol xunto coa gravidade.
24. CARACTERÍSTICAS DA TERRA A XEOSFERA : Os coñecementos sobre o interior da Terra baséanse nunha ampla batería de métodos tanto directos (materiais vertidos por volcáns, sondeos...), como indirectos (método sísmico, anomalías gravitatorias...). A Xeosfera é a parte sólida da Terra, e dicir as rochas. Divídese en tres capas , que son dende o exterior cara o interior: codia , manto e núcleo. A codia é a capa máis externa cun espesor variable duns 70 Km. e divídese en codia continental (forma a superficie dos continentes e nela a rocha máis abundante é o granito) e a codia oceánica ( forma a superficie dos fondos mariños e nela predomina a rocha basalto).
25. CARACTERÍSTICAS DA TERRA O manto encóntrase baixo a codia aproximadamente a uns 70 Km de profundidade e exténdese ata os 2900 Km. Esta constituido por rochas ultrabásicas en estado sólido. O núcleo é a capa máis interna. Encóntrase dende os 2900 Km. ata o centro da terra. Está formado por ferro e níquel . Nel alcánzanse elevadas presións e temperaturas e é responsable dos fenómenos magnéticos e eléctricos do noso planeta. *Nota: a codia e a parte superior do manto tamén se lles denomina en conxunto Litosfera ..
27. CARACTERÍSTICAS DA TERRA MINERAIS E ROCHAS: MINERAL : substancia natural de orixe inorgánica cunha composición química definida entre uns límites, unhas propiedades características e , xeralmente, unha estrutura cristalina. Os minerais máis frecuentes son: Silicatos : Conteñen silicio e osíxeno. Son exemplos o cuarzo, os feldespatos, as micas e as arxilas. Son os compoñentes das rochas máis abundantes da Terra: o granito e o basalto. Óxidos : Combinan o osíxeno con outros elementos, como a magnetita (óxido de ferro).
28. CARACTERÍSTICAS DA TERRA Sulfuros : Distintas combinacións do xofre, como a blenda (sulfuro de cinc) ou a pirita (sulfuro de ferro). Carbonatos : combinacións do carbono e o osíxeno con outros elementos, como é o caso da calcita. Haluros : sales de distintos elementos, como a fluorita (fluoruro de calcio) ou a halita (cloruro sódico). Elementos nativos : encóntrase na natureza como elementos en estado puro por exemplo o ouro, a prata o ferro...
37. CARACTERÍSTICAS DA TERRA ROCHA : é un agregado de un ou varios minerais. As rochas clasifícanse atendendo ao modo no que se formaron e diferenciamos tres grandes grupos: ígneas ou magmáticas, metamórficas e sedimentarias. Rochas ígneas ou magmáticas Orixínanse ao enfriarse e solidificarse o magma do interior da Terra ou cando este material sae ao exterior en forma de lava. Basicamente existen dous tipos de rochas ígneas: - Volcánicas : formadas a partir dunha erupción volcánica p.e basalto. - Plutónicas : formadas a gran profundidade p.e. Granito.
38. CARACTERÍSTICAS DA TERRA Rochas sedimentarias Orixínanse a partir da destrución doutras rochas na superficie terrestre pola acción dos distintos axentes xeolóxicos (ríos, glaciares, vento...). Estos axentes erosionan, transportan e depositan os sedimentos (fragmentos de rochas) e posteriormente e mediante distintos procesos fisico-químicos (procesos sedimentarios ou diaxénese) transformaranse en rochas sedimentarias. Debido as súas características de formación, as rochas sedimentarias poden posuír fósiles. Exemplos típicos son a rocha caliza ou as arxilas. Tamén hai rochas sedimentarias que teñen unha orixe orgánica como o carbón e o petróleo.
39. CARACTERÍSTICAS DA TERRA Rochas metamórficas Fórmanse a partir de rochas magmáticas e sedimentarias cando éstas afunden no interior da Terra e sofren transformacións polas condicións existentes. Constitúen exemplos típicos a lousa a partir da arxila ou o mármore a partir da caliza. CICLO DAS ROCHAS Como as rochas metamórficas poden orixinarse a partir dos outros dous tipos, as veces a natureza as reutiliza no que chamamos o ciclo das rochas.