際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Presentatie tools voor frisse scholen - een overzicht

Bert Meijering
Bert Meijering

Presentatie gehouden op het seminar 7 jaar Frisse Scholen d.d. 7 november 2012

1 of 42
Downloaded 10 times
Tools voor Frisse Scholen een overzicht Ir. Bert Meijering 07.11.2012
Tool Nieuwbouw Onderhoud & beheer Handleiding bouwen aan Frisse Scholen PVE Frisse Scholen Frisse Scholen Toets Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in de praktijk Succes en faalfactoren van energiezuinige nieuwbouwscholen Een nieuwe Frisse School
Tool Nieuwbouw Onderhoud & beheer Energie & Binnenmilieu Advies (EBA ) EBA Stappenplan Verdienen met duurzaam onderhoud Pilots verduurzamen van meerjaren onderhoud bij basisscholen Leidraad verduurzamen van het meerjaren onderhoud bij basisscholen Slim licht werkt beter in onderwijsgebouwen
Tool Nieuwbouw Onderhoud & beheer Financieringsconstructies Frisse Scholen in de praktijk p j Naar energieneutrale scholen (NESK) Subsidiewijzer Frisse Scholen
Bouwen aan F i B Frisse Scholen S h l Ieder bouwproces van een nieuw school is uniek, maar verloopt meestal langs een aantal vaste stadia of bouwfasen. Iedere fase heeft eigen belangrijke aandachtspunten. Geeft per bouwfase aan: Waar moeten gemeenten en schoolbesturen vooral op letten als ze een Frisse School willen realiseren? Hoe en op welke momenten ze tijdens het ontwerp- en bouwproces invloed kunnen uitoefenen op het resultaat?
PVE F i Frisse S h l versie april 2012 Scholen i il Is een soort algemene menukaart op basis waarvan de opdrachtgever zijn (prestatie)eisen m.b.t. energiezuinigheid en binnenmilieu kan kiezen zoals die in het specifieke PVE van de nieuwe school moeten komen
Programma van Ei P Eisen Frisse Scholen Fi S h l Prestatie-eisen per thema Energie Luchtkwaliteit Thermisch comfort Visueel comfort Akoestisch comfort 3 Ambitieniveaus Klasse A Zeer goed Klasse B Goed Klasse C Acceptabel (voor een deel wettelijk minimum: bouwbesluit, arbo e.d.)
Invulformulier ambities I lf li bi i
PVE versie april 2012 Belangrijkste inhoudelijke veranderingen B l ijk i h d lijk d i Aanpassing aan eisen in het bouwbesluit 2012 Luchtkwaliteit voor nieuwbouw nu maximaal 950 ppm (voorheen 1200 ppm) daarom niveau B verlaagd van 1000 ppm naar 950 ppm (niveau C van 1200 ppm alleen nog voor bestaande scholen) De indicaties voor de te verversen hoeveelheden nu uitgedrukt in m3/uur per persoon (voorheen in m2 bvo) en een groepsgrootte per ruimte EPC-eisen van niveau C t.a.v. energiezuinigheid zijn in overeenstemming gebracht met de eisen van het bouwbesluit Eisen t.a.v. asbest opgenomen Eisen t.a.v. geluidisolatie zijn uitgebreid ( nu ook eisen t.a.v. t a v de geluidisolatie van binnen- en buitenmuren opgenomen)
Scholenbouwwaaier S h l b i De scholenbouwwaaier helpt om aandachtspunten ten aanzien van de huisvesting op een eenvoudige manier bespreekbaar te maken. De waaier is opgebouwd rond een vijftal themas waarmee pg j gebruikerswensen/aandachtspunten in het Programma van Eisen (PvE) kunnen worden opgenomen. A. Proces B. Beleving C. Gebruik D. Techniek E. Economie
Frisse Scholen Toets Is een instrument om te toetsen of het ontwerp of het gebouw voldoet aan de gestelde prestatie-eisen vanuit het PVE Frisse Scholen Het instrumentarium: Informatiebrochure Handleiding (voor de deskundige) Format Toetsingsrapport Excel file scorekaart Voorbeeld toetsingsrapport
Aanpassingen tijdens het bouwproces Hoogte Kosten van aanpassing H Eenvoud van aanpassing Initiatief Oplevering Tijd
Toetsmomenten in ontwerp/bouwproces Aan het eind van elke fase kan getoetst g worden of het tussenresultaat voldoet aan uw eisen, en het een voldoende basis biedt voor het ingaan van de volgende fase.
Toetsingsrapport - resultaat alle fasen 3.Toetsingsresultaatallefasen School: S h l HetFrisseVoorbeeld H Fi V b ld Datum: Toetsingsresultaat Thema Ambitieniveau Opmerkingen VO DO TO/bestek 1eOplevering 2eOplevering Energie Energieprestatie(verplicht) Kl a s s eC Voldoet Voldoet Voldoet Vol doet Isolatievandegebouwschil Kl a s s eC Voldoet Voldoet Voldoet Vol doet Energiezuinigeventilatie Kl a s s eB Twijfel Voldoetniet Vol doetni et Vol doet Regelingventilatie Kl a s s eB Twijfel Voldoetniet Vol doetni et Vol doet Energiezuinigeverwarming Kl a s s eC Twijfel Twi jfel Voldoet Vol doet Effici谷nteopwekkingen Kl a s s eC Twijfel Twi jfel Voldoet Vol doet distributievanwarmte Regelingverwarming Kl a s s eC Twijfel Twi jfel Voldoet Vol doet Energiezuinigekoeling E i i i k li Kl a s s eC C Twijfel T ijf l Twi jfel T i jf l Vol doetni t V l d t i et Vol doet V ld t Energiezuinigeverlichting Kl a s s eB Voldoet Voldoet Voldoet Vol doet Luchtkwaliteit Ventilatiecapaciteit(verplicht) Kl a s s eB Twijfel Twi jfel Vol doetni et Voldoetniet Voldoet Spuiventilatie Kl a s s eC Voldoet Voldoet Voldoet Vol doet Onvol doendehygi 谷neva n mecha nis cheventil a ti es ys temen heefteennega ti evei nvl oedopde kwa li teitva ndel uchtdi einde ruimtenwordtingebla zen.Ditlei dt Kwaliteitvandetoevoerlucht Kl a s s eB Twijfel Twi jfel Vol doetni et Voldoetniet metna metotkla chtenover'droge lucht'(veroorza a ktdoorda t verontrei ni gi ngendes l i jmvl iezen va no.a .neus ,ogenenkeel irri teren).
Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in de praktijk k ijk Een korte beschrijving van de Frisse Scholen Toets Praktijkervaringen met de Frisse Scholen Toets van: Een technisch adviseur bij 5 scholen elke in de fasen: voorlopig ontwerk, definitief ontwerp, technisch ontwerp en oplevering Een bouwprojectmanager bij 3 scholen in de fasen: voorlopig ontwerk ontwerk, definitief ontwerp en technisch ontwerp
Succes- Succes- en faalfactoren bij de realisatie van energie- en bi energie- i binnenklimaatambities bij scholen kli bi i h l Gemiddeld ligt de EPC-waarde van de bouwaanvragen (in 2010 ) 25% lager dan vereist in het bouwbesluit Van 18 scholen is onderzocht in welke mate de energetische en binnenklimaatambities ook daadwerkelijk g gerealiseerd zijn. j Onderwerpen Onderzoeksmethode Gehanteerde ontwerprichtlijnen en ontwikkeling ambities Procesmatige factoren Toegepaste technieken Financiering
Een Ni E Nieuwe F i Frisse School S h l Ook in nieuwe scholen blijkt na oplevering blijkt de energiezuinigheid en het binnenmilieu vaak niet optimaal. Ontwerp- en uitvoeringsfouten bij de bouw van een nieuwe school t.a.v. luchtkwaliteit; hitte; koude en tocht; energiegebruik; het ontwerp- en bouwproces
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) Is een instrument om de energiezuinigheid en bi i i i h id binnenmilieu ili van een school te vast te stellen en vervolgens hiervoor verbetermaatregelen te bepalen Het instrumentarium: Handleiding Opnameformulier gebouw en installaties R k Rekenmodel d l Rapportageformat
Energie & Bi E i Binnenmilieu Advies (EBA) ili Ad i De eerste versie van het EBA (1.0) was een verplicht onderdeel in de subsidie-aanvraag van de OCW regeling ter verbetering van de energiezuinigheid en het binnenmilieu van onderwijsgebouwen. In april 2011 is (versie 2.0) beschikbaar gekomen. In deze versie is o.a. de het volgende aangepast Is algemeen toepasbaar gemaakt(dus niet meer specifiek voor de subsidieregeling van OCW) Diverse onvolkomenheden zijn verbeterd verbeterd.
Energie & Bi E i Binnenmilieu Advies (EBA) ili Ad i Het energiedeel is gebaseerd op: EPA-U energielabel (ISSO 75.1) Wordt gebruikt voor de bepaling van het (indicatieve) energielabel. EPA-U maatwerkadvies (ISSO 75.2) Wordt gebruikt voor de bepaling van de haalbaarheid van verbetermaatregelen (op basis standaard gebruikersgedrag
Energie & Bi E i Binnenmilieu Advies (EBA) ili Ad i Het binnenmilieu deel gebaseerd op: ISSO 89: Binnenklimaat scholen T.b.v. het bepalen van de kwaliteitsklasse van de Luchtkwaliteit, het thermisch binnenklimaat winter en het thermisch binnenklimaat zomer) De Frisse basisschool: T.b.v. het bepalen van de ventilatiecapaciteit op basis afmetingen ramen en roosters (natuurlijke toe en afvoer) afvoer). Richtlijn GGD ventilatie scholen T.b.v. van de beoordeling van bestaande voorzieningen
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) Rapportage (f R (f (format) format) Samenvatting 1. Algemene gegevens en gebouweigenschappen 2. Energiegebruik (energielabel en benchmark) 3. Binnenmilieu (Luchtkwaliteit, t e sc comfort) thermisch co o t) 4. Verbetermogelijkheden Bijlagen: (mogelijke ventilatieconcepten, ventilatieconcepten aandachtspunten mechanische ventilatie, CO2- meting)
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) EBA- EBA-rapportage - energiegebruik i b ik 1) Het energielabel is bepaald op basis van een indicatieve berekening
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) EBA- EBA-rapportage prestaties i
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) EBA- EBA-rapportage bijl bijlage CO2 meting i
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) g ( ) EBA-rapportage verbetermaatregelen
Energie & Binnenmilieu Stappenplan Is een stappenplan/leidraad bij de realisatie van energiebesparende maatregelen vanaf het moment van het opstellen van een EBA tot met het beheer en gebruik Het stappenplan bevat: Inleiding Stroomschema met toelichting Per maatregel: prestatie-eisen, aandachtspunten en doorlooptijd Overall tijdsplanning
Energie & Binnenmilieu Stappenplan g pp p Voorbeeld van een maatregel
Verdienen met duurzaam onderhoud Onderdelen Naar duurzame keuzes op natuurlijke onderhoudsmomenten Voordelen van een duurzaam meerjaren onderhoudsplan d h d l Een aanpak Een pilot
Duurzame onderhoudsactiviteit D d h d i i i Voorbeeld Een kozijn dat vervangen moet worden omdat het bouwtechnisch verouderd is dient per definitie niet vervangen te worden d d door h oorspronkelijke type. het k lijk Men zou bijvoorbeeld moeten kunnen kiezen uit een kozijn met dubbel glas, HR+ of HR++. Ook zou bijvoorbeeld nog gekozen moet kunnen worden uit kozijnen met en zonder ventilatieroosters, met of zonder zonwerend glas e.d.
Scenarios S i Scenario 1 minimaal 1 labelstap van het energielabel, positieve businesscase realiseren binnen 10 jaar. Scenario 2 minimaal energielabel A, positieve business case binnen 賊 15 jaar Scenario 3 minimaal Energielabel A A, gericht op voorbeeldfunctie van de gemeente t.a.v. het toepassen van energiebesparende maatregelen
Maatregelpakket per scenario M l kk i Maatregel 1 2 3 Energiebesparende maatregelen Vervangen dubbelglas door HR++ beglazing nieuwbouw Vernieuwen platte daken + aanvullend isolatiepakket daken Vervangen VR-ketel door HR-ketel ( Kw) Toepassen aanwezigheidsdetectie Optimaliseren regeltechniek/ verwarmingsinstallatie Duurzame energieopwekking g p g Plaatsen PV-cellen, 210 M2
Scenario 1 S i Omschrijving Kosten/baten Investering maatregelen 215 000 Reservering van MOP 172 185 Totale investering 42 815 Jaarlijkse besparing op elektra 23 825 KWh Jaarlijkse besparing op gas 5 149 m3 Contante waarde bespaarde energie (10 jaar) 79 336 Netto contante waarde bespaarde energie en 36 521 investering (10 jaar) Netto contante waarde bespaarde energie en 105 008 investering (20 jaar) Netto contante waarde bespaarde energie en 151 275 investering (30 j i t i jaar) )
Scenario 1 S i N Wscenario 1 C 2 0 0 ,0 0 .0 0 0 1 0 0 ,0 5 .0 0 0 1 0 0 ,0 0 .0 0 0 Re e ks1 5 .0 0 0 0 0 ,0 0 0 - 5 .0 0 0 - 0 0 ,0 0 0 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 Jaar
Verduurzamen van meerjaren onderhoud bij j j basisscholen: de eerste ervaringen Een beschrijving van de ervaringen van 3 uitgevoerde pilots d it d il t door 3 verschillende hill d onderhoudsadviesbureau t.a.v. het verduurzamen van een meerjaren onderhoudsplan van basisscholen Per pilot is het volgende beschreven Het proces De res ltaten resultaten De leerervaringen Algemene conclusies van de 3 pilots 9 november 2011
Verduurzamen van het meerjaren onderhoud j bij basisscholen - Leidraad Biedt een werkwijze en activiteitenschema voor schoolbesturen en gemeenten om h t h lb t t het meerjaren onderhoud te verduurzamen. Onderwerpen O d Verantwoordelijkheden en bekostiging van het onderhoud Algemene fasering Per fase de benodigde activiteiten en aandachtspunten Bijlage met o.a. een voorbeeld van duurzaam meerjaren onderhoudsplan 9 november 2011
Slim licht werkt beter in onderwijsgebouwen Onderwerpen Hoe herkent u energieverspillende verlichting? Energiezuiniger en onderhoudsvriendelijker maken van tl-verlichting. Aanbrengen van lichtregelsystemen
Financieringsconstructies Frisse Scholen in g de praktijk Voorbeelden van verschillende nieuwe Frisse Scholen en opgefriste b t S h l f i t bestaande scholen. d h l Per school is o.a. aangegeven Een algemene beschrijving van de school De verbetermaatregelen De financiering en de bedragen van de verbetermaatregelen Een toelichting op de financiering De achtergronden en beweegredenen Aanbevelingen en succesfactoren g
Energieneutrale scholen Onderwerpen De 8 (bijna) energieneutrale scholen Het proces: verder denken De techniek: energieneutraal binnen handbereik Het geld: nu investeren is straks winst D afspraken: risicos delen De f k i i d l Films te zien op p www.youtube.com/nlduurzaamvastgoed
Subsidiewijzer Frisse Scholen Biedt een overzicht van subsidie, fiscale en specifieke f f k financieringsregelingen l voor energiebesparing en verbetering van het binnenmilieu. Op nationaal, provinciaal en lokaal niveau De subsidiewijzer wordt regelmatig j g g bijgewerkt.
De tools voor Frisse Scholen zijn te vinden en te downloaden op: www.frissescholen.nl
Bedankt voor uw aandacht ! Ir. Bert Meijering Ir BUILDING VISION huisvesting & beleidsadviseurs T (040) 2567 010 E info@buildingvision.nl info@buildingvision.nl I www.buildingvision.nl

More Related Content

Presentatie tools voor frisse scholen - een overzicht

  • 1. Tools voor Frisse Scholen een overzicht Ir. Bert Meijering 07.11.2012
  • 2. Tool Nieuwbouw Onderhoud & beheer Handleiding bouwen aan Frisse Scholen PVE Frisse Scholen Frisse Scholen Toets Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in de praktijk Succes en faalfactoren van energiezuinige nieuwbouwscholen Een nieuwe Frisse School
  • 3. Tool Nieuwbouw Onderhoud & beheer Energie & Binnenmilieu Advies (EBA ) EBA Stappenplan Verdienen met duurzaam onderhoud Pilots verduurzamen van meerjaren onderhoud bij basisscholen Leidraad verduurzamen van het meerjaren onderhoud bij basisscholen Slim licht werkt beter in onderwijsgebouwen
  • 4. Tool Nieuwbouw Onderhoud & beheer Financieringsconstructies Frisse Scholen in de praktijk p j Naar energieneutrale scholen (NESK) Subsidiewijzer Frisse Scholen
  • 5. Bouwen aan F i B Frisse Scholen S h l Ieder bouwproces van een nieuw school is uniek, maar verloopt meestal langs een aantal vaste stadia of bouwfasen. Iedere fase heeft eigen belangrijke aandachtspunten. Geeft per bouwfase aan: Waar moeten gemeenten en schoolbesturen vooral op letten als ze een Frisse School willen realiseren? Hoe en op welke momenten ze tijdens het ontwerp- en bouwproces invloed kunnen uitoefenen op het resultaat?
  • 6. PVE F i Frisse S h l versie april 2012 Scholen i il Is een soort algemene menukaart op basis waarvan de opdrachtgever zijn (prestatie)eisen m.b.t. energiezuinigheid en binnenmilieu kan kiezen zoals die in het specifieke PVE van de nieuwe school moeten komen
  • 7. Programma van Ei P Eisen Frisse Scholen Fi S h l Prestatie-eisen per thema Energie Luchtkwaliteit Thermisch comfort Visueel comfort Akoestisch comfort 3 Ambitieniveaus Klasse A Zeer goed Klasse B Goed Klasse C Acceptabel (voor een deel wettelijk minimum: bouwbesluit, arbo e.d.)
  • 9. PVE versie april 2012 Belangrijkste inhoudelijke veranderingen B l ijk i h d lijk d i Aanpassing aan eisen in het bouwbesluit 2012 Luchtkwaliteit voor nieuwbouw nu maximaal 950 ppm (voorheen 1200 ppm) daarom niveau B verlaagd van 1000 ppm naar 950 ppm (niveau C van 1200 ppm alleen nog voor bestaande scholen) De indicaties voor de te verversen hoeveelheden nu uitgedrukt in m3/uur per persoon (voorheen in m2 bvo) en een groepsgrootte per ruimte EPC-eisen van niveau C t.a.v. energiezuinigheid zijn in overeenstemming gebracht met de eisen van het bouwbesluit Eisen t.a.v. asbest opgenomen Eisen t.a.v. geluidisolatie zijn uitgebreid ( nu ook eisen t.a.v. t a v de geluidisolatie van binnen- en buitenmuren opgenomen)
  • 10. Scholenbouwwaaier S h l b i De scholenbouwwaaier helpt om aandachtspunten ten aanzien van de huisvesting op een eenvoudige manier bespreekbaar te maken. De waaier is opgebouwd rond een vijftal themas waarmee pg j gebruikerswensen/aandachtspunten in het Programma van Eisen (PvE) kunnen worden opgenomen. A. Proces B. Beleving C. Gebruik D. Techniek E. Economie
  • 11. Frisse Scholen Toets Is een instrument om te toetsen of het ontwerp of het gebouw voldoet aan de gestelde prestatie-eisen vanuit het PVE Frisse Scholen Het instrumentarium: Informatiebrochure Handleiding (voor de deskundige) Format Toetsingsrapport Excel file scorekaart Voorbeeld toetsingsrapport
  • 12. Aanpassingen tijdens het bouwproces Hoogte Kosten van aanpassing H Eenvoud van aanpassing Initiatief Oplevering Tijd
  • 13. Toetsmomenten in ontwerp/bouwproces Aan het eind van elke fase kan getoetst g worden of het tussenresultaat voldoet aan uw eisen, en het een voldoende basis biedt voor het ingaan van de volgende fase.
  • 14. Toetsingsrapport - resultaat alle fasen 3.Toetsingsresultaatallefasen School: S h l HetFrisseVoorbeeld H Fi V b ld Datum: Toetsingsresultaat Thema Ambitieniveau Opmerkingen VO DO TO/bestek 1eOplevering 2eOplevering Energie Energieprestatie(verplicht) Kl a s s eC Voldoet Voldoet Voldoet Vol doet Isolatievandegebouwschil Kl a s s eC Voldoet Voldoet Voldoet Vol doet Energiezuinigeventilatie Kl a s s eB Twijfel Voldoetniet Vol doetni et Vol doet Regelingventilatie Kl a s s eB Twijfel Voldoetniet Vol doetni et Vol doet Energiezuinigeverwarming Kl a s s eC Twijfel Twi jfel Voldoet Vol doet Effici谷nteopwekkingen Kl a s s eC Twijfel Twi jfel Voldoet Vol doet distributievanwarmte Regelingverwarming Kl a s s eC Twijfel Twi jfel Voldoet Vol doet Energiezuinigekoeling E i i i k li Kl a s s eC C Twijfel T ijf l Twi jfel T i jf l Vol doetni t V l d t i et Vol doet V ld t Energiezuinigeverlichting Kl a s s eB Voldoet Voldoet Voldoet Vol doet Luchtkwaliteit Ventilatiecapaciteit(verplicht) Kl a s s eB Twijfel Twi jfel Vol doetni et Voldoetniet Voldoet Spuiventilatie Kl a s s eC Voldoet Voldoet Voldoet Vol doet Onvol doendehygi 谷neva n mecha nis cheventil a ti es ys temen heefteennega ti evei nvl oedopde kwa li teitva ndel uchtdi einde ruimtenwordtingebla zen.Ditlei dt Kwaliteitvandetoevoerlucht Kl a s s eB Twijfel Twi jfel Vol doetni et Voldoetniet metna metotkla chtenover'droge lucht'(veroorza a ktdoorda t verontrei ni gi ngendes l i jmvl iezen va no.a .neus ,ogenenkeel irri teren).
  • 15. Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in de praktijk k ijk Een korte beschrijving van de Frisse Scholen Toets Praktijkervaringen met de Frisse Scholen Toets van: Een technisch adviseur bij 5 scholen elke in de fasen: voorlopig ontwerk, definitief ontwerp, technisch ontwerp en oplevering Een bouwprojectmanager bij 3 scholen in de fasen: voorlopig ontwerk ontwerk, definitief ontwerp en technisch ontwerp
  • 16. Succes- Succes- en faalfactoren bij de realisatie van energie- en bi energie- i binnenklimaatambities bij scholen kli bi i h l Gemiddeld ligt de EPC-waarde van de bouwaanvragen (in 2010 ) 25% lager dan vereist in het bouwbesluit Van 18 scholen is onderzocht in welke mate de energetische en binnenklimaatambities ook daadwerkelijk g gerealiseerd zijn. j Onderwerpen Onderzoeksmethode Gehanteerde ontwerprichtlijnen en ontwikkeling ambities Procesmatige factoren Toegepaste technieken Financiering
  • 17. Een Ni E Nieuwe F i Frisse School S h l Ook in nieuwe scholen blijkt na oplevering blijkt de energiezuinigheid en het binnenmilieu vaak niet optimaal. Ontwerp- en uitvoeringsfouten bij de bouw van een nieuwe school t.a.v. luchtkwaliteit; hitte; koude en tocht; energiegebruik; het ontwerp- en bouwproces
  • 18. Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) Is een instrument om de energiezuinigheid en bi i i i h id binnenmilieu ili van een school te vast te stellen en vervolgens hiervoor verbetermaatregelen te bepalen Het instrumentarium: Handleiding Opnameformulier gebouw en installaties R k Rekenmodel d l Rapportageformat
  • 19. Energie & Bi E i Binnenmilieu Advies (EBA) ili Ad i De eerste versie van het EBA (1.0) was een verplicht onderdeel in de subsidie-aanvraag van de OCW regeling ter verbetering van de energiezuinigheid en het binnenmilieu van onderwijsgebouwen. In april 2011 is (versie 2.0) beschikbaar gekomen. In deze versie is o.a. de het volgende aangepast Is algemeen toepasbaar gemaakt(dus niet meer specifiek voor de subsidieregeling van OCW) Diverse onvolkomenheden zijn verbeterd verbeterd.
  • 20. Energie & Bi E i Binnenmilieu Advies (EBA) ili Ad i Het energiedeel is gebaseerd op: EPA-U energielabel (ISSO 75.1) Wordt gebruikt voor de bepaling van het (indicatieve) energielabel. EPA-U maatwerkadvies (ISSO 75.2) Wordt gebruikt voor de bepaling van de haalbaarheid van verbetermaatregelen (op basis standaard gebruikersgedrag
  • 21. Energie & Bi E i Binnenmilieu Advies (EBA) ili Ad i Het binnenmilieu deel gebaseerd op: ISSO 89: Binnenklimaat scholen T.b.v. het bepalen van de kwaliteitsklasse van de Luchtkwaliteit, het thermisch binnenklimaat winter en het thermisch binnenklimaat zomer) De Frisse basisschool: T.b.v. het bepalen van de ventilatiecapaciteit op basis afmetingen ramen en roosters (natuurlijke toe en afvoer) afvoer). Richtlijn GGD ventilatie scholen T.b.v. van de beoordeling van bestaande voorzieningen
  • 22. Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) Rapportage (f R (f (format) format) Samenvatting 1. Algemene gegevens en gebouweigenschappen 2. Energiegebruik (energielabel en benchmark) 3. Binnenmilieu (Luchtkwaliteit, t e sc comfort) thermisch co o t) 4. Verbetermogelijkheden Bijlagen: (mogelijke ventilatieconcepten, ventilatieconcepten aandachtspunten mechanische ventilatie, CO2- meting)
  • 23. Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) EBA- EBA-rapportage - energiegebruik i b ik 1) Het energielabel is bepaald op basis van een indicatieve berekening
  • 24. Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) EBA- EBA-rapportage prestaties i
  • 25. Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) EBA- EBA-rapportage bijl bijlage CO2 meting i
  • 26. Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) g ( ) EBA-rapportage verbetermaatregelen
  • 27. Energie & Binnenmilieu Stappenplan Is een stappenplan/leidraad bij de realisatie van energiebesparende maatregelen vanaf het moment van het opstellen van een EBA tot met het beheer en gebruik Het stappenplan bevat: Inleiding Stroomschema met toelichting Per maatregel: prestatie-eisen, aandachtspunten en doorlooptijd Overall tijdsplanning
  • 28. Energie & Binnenmilieu Stappenplan g pp p Voorbeeld van een maatregel
  • 29. Verdienen met duurzaam onderhoud Onderdelen Naar duurzame keuzes op natuurlijke onderhoudsmomenten Voordelen van een duurzaam meerjaren onderhoudsplan d h d l Een aanpak Een pilot
  • 30. Duurzame onderhoudsactiviteit D d h d i i i Voorbeeld Een kozijn dat vervangen moet worden omdat het bouwtechnisch verouderd is dient per definitie niet vervangen te worden d d door h oorspronkelijke type. het k lijk Men zou bijvoorbeeld moeten kunnen kiezen uit een kozijn met dubbel glas, HR+ of HR++. Ook zou bijvoorbeeld nog gekozen moet kunnen worden uit kozijnen met en zonder ventilatieroosters, met of zonder zonwerend glas e.d.
  • 31. Scenarios S i Scenario 1 minimaal 1 labelstap van het energielabel, positieve businesscase realiseren binnen 10 jaar. Scenario 2 minimaal energielabel A, positieve business case binnen 賊 15 jaar Scenario 3 minimaal Energielabel A A, gericht op voorbeeldfunctie van de gemeente t.a.v. het toepassen van energiebesparende maatregelen
  • 32. Maatregelpakket per scenario M l kk i Maatregel 1 2 3 Energiebesparende maatregelen Vervangen dubbelglas door HR++ beglazing nieuwbouw Vernieuwen platte daken + aanvullend isolatiepakket daken Vervangen VR-ketel door HR-ketel ( Kw) Toepassen aanwezigheidsdetectie Optimaliseren regeltechniek/ verwarmingsinstallatie Duurzame energieopwekking g p g Plaatsen PV-cellen, 210 M2
  • 33. Scenario 1 S i Omschrijving Kosten/baten Investering maatregelen 215 000 Reservering van MOP 172 185 Totale investering 42 815 Jaarlijkse besparing op elektra 23 825 KWh Jaarlijkse besparing op gas 5 149 m3 Contante waarde bespaarde energie (10 jaar) 79 336 Netto contante waarde bespaarde energie en 36 521 investering (10 jaar) Netto contante waarde bespaarde energie en 105 008 investering (20 jaar) Netto contante waarde bespaarde energie en 151 275 investering (30 j i t i jaar) )
  • 34. Scenario 1 S i N Wscenario 1 C 2 0 0 ,0 0 .0 0 0 1 0 0 ,0 5 .0 0 0 1 0 0 ,0 0 .0 0 0 Re e ks1 5 .0 0 0 0 0 ,0 0 0 - 5 .0 0 0 - 0 0 ,0 0 0 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 2032 2034 2036 2038 2040 2042 Jaar
  • 35. Verduurzamen van meerjaren onderhoud bij j j basisscholen: de eerste ervaringen Een beschrijving van de ervaringen van 3 uitgevoerde pilots d it d il t door 3 verschillende hill d onderhoudsadviesbureau t.a.v. het verduurzamen van een meerjaren onderhoudsplan van basisscholen Per pilot is het volgende beschreven Het proces De res ltaten resultaten De leerervaringen Algemene conclusies van de 3 pilots 9 november 2011
  • 36. Verduurzamen van het meerjaren onderhoud j bij basisscholen - Leidraad Biedt een werkwijze en activiteitenschema voor schoolbesturen en gemeenten om h t h lb t t het meerjaren onderhoud te verduurzamen. Onderwerpen O d Verantwoordelijkheden en bekostiging van het onderhoud Algemene fasering Per fase de benodigde activiteiten en aandachtspunten Bijlage met o.a. een voorbeeld van duurzaam meerjaren onderhoudsplan 9 november 2011
  • 37. Slim licht werkt beter in onderwijsgebouwen Onderwerpen Hoe herkent u energieverspillende verlichting? Energiezuiniger en onderhoudsvriendelijker maken van tl-verlichting. Aanbrengen van lichtregelsystemen
  • 38. Financieringsconstructies Frisse Scholen in g de praktijk Voorbeelden van verschillende nieuwe Frisse Scholen en opgefriste b t S h l f i t bestaande scholen. d h l Per school is o.a. aangegeven Een algemene beschrijving van de school De verbetermaatregelen De financiering en de bedragen van de verbetermaatregelen Een toelichting op de financiering De achtergronden en beweegredenen Aanbevelingen en succesfactoren g
  • 39. Energieneutrale scholen Onderwerpen De 8 (bijna) energieneutrale scholen Het proces: verder denken De techniek: energieneutraal binnen handbereik Het geld: nu investeren is straks winst D afspraken: risicos delen De f k i i d l Films te zien op p www.youtube.com/nlduurzaamvastgoed
  • 40. Subsidiewijzer Frisse Scholen Biedt een overzicht van subsidie, fiscale en specifieke f f k financieringsregelingen l voor energiebesparing en verbetering van het binnenmilieu. Op nationaal, provinciaal en lokaal niveau De subsidiewijzer wordt regelmatig j g g bijgewerkt.
  • 41. De tools voor Frisse Scholen zijn te vinden en te downloaden op: www.frissescholen.nl
  • 42. Bedankt voor uw aandacht ! Ir. Bert Meijering Ir BUILDING VISION huisvesting & beleidsadviseurs T (040) 2567 010 E info@buildingvision.nl info@buildingvision.nl I www.buildingvision.nl