2. Risk faktörleri Risk oranı Güvenlik aralığı(%95)
Sigara 5,6 4,2-7,3
Aile öyküsü 2,0 2,6-2,4
İleri yaş 1,7 1,5-2,4
KAH hikayesi 1,6 1,4-1,8
Hiperkolesterolemi 1,5 1,3-1,8
KOAH 1,3 1,1-1,5
Boy (her 7 cm için) 1,2 1,1-1,3
Riski azaltan faktörler
5 yıl içinde AAA gözlem 0,8 0,7-0,9
Derin ven trombozu 0,7 0,5-0,9
Diyabet 0,5 0,4-0,7
Siyah ırk 0,5 0,4-0,7
Kadın cinsiyet 0,2 0,1-0,7
3. Lokalizasyon
• % 5 Renal arterlerin üzerine uzanır
• %25 İliak arterlere uzanır
• %12 TAA ile beraber
• % 3.5 Periferik anevrizmalarla beraber
4. Cerrahi Tedavi
Endikasyonlar:
Semptomatik AAA
Komplikasyon oluşturmuş AAA (emboli, trombüs,
fistülizasyon, abd. okluziv hastalık, diseksiyon varsa)
Rüptüre AAA
Rüptür riski yüksek anevrizma: >5.5-6 cm çap
Cevre organlara bası varsa
Sakkuler anevrizma ise
Tedavi
Açık cerrahi: Anevrizmanın greft ile onarımı
Endovasküler Anevrizma onarımı
5. EVAR için hasta seçimi
AAA çapı 5.5 cm üzerinde
Major cerrahi riski çok yüksek
Genel anestezi alma riski olan
Kreatin klerensi <40ml/dk
KOAH: SFT düşük
Abdominal bridge
ASA clas III
Malignensi olan ve en az 2 yıl survey olan
Bu şartlardan en az birinin sağlık kurulu raporuyla
belirtilmesi
6. Evar için anatomik kriter
Proksimal boyun uzunluğu >15mm
16<çap < 30mm
İliak arter çapı >7mm ve < 20mm
Minimum veya orta derecede tortuozite
Yapışma noktalarında çepeçevre saran mural trombüs
olmamalı
Minimal kalsifikasyon
Proksimal yapışma zonunun konik olmaması.
Proksimal boyun ile anevrizma kesesi arasındaki açı 600
nin altında olmalıdır.
7. İntraoperatif yaklaşım
Hastalar genellikle
yaşlıdırlar
Organ rezervleri kısıtlıdır
Cerrahi ve anestezinin sıkı
işbirliği
Rutin monitorizasyonu
Santral venöz basınç ve
invaziv arteriel basınç
V4 ,V5, D2 derivasyonlarda
EKG monitorizasyonu
Pulmoner arter kateteri
(tartışmalı)(hastaya göre)
8. Elektif AAA tamiri için mortaliteye etki eden faktörler
Risk faktörleri Risk oranı Güvenilirlik aralığı
Kreatinin >1,8 mg/dl 3,3 1,5-7,5
KKY 2,3 1,1-5,2
EKG’de iskemi 2,2 1,0-5,1
Pulmoner disfonksiyon 1,9 1,0-3,8
İleri yaş 1,5 1,2-1,8
Kadın cinsiyet 1,5 0,7-3,0
9. Rüptüre anevrizmalar
Çap (mm) Rüptür oranı/yıl
(%)
<40 0
40-50 0,5
55-60 15
60-70 20
70-80 20-40
>80 30-50
Mortalite
Elektif cerrahi %3
Acil cerrahi %25
Rüptür Mortalite %52
5 Yıllık sağ kalım %70
10 yıllık sağ kalım %40
10. Aortanın klempajı
Klempaj sırasında:
artan afterload ve azalan
venöz dönüşe bağlı
1. Sistemik damar drenci %
33-36 artar
2. Kardiak debi % 16-31
azalır
3. Strok volüm % 15-20 düşer
4. Ortalama arter basıncı %
7-12 artar
Klemp kaldırılırken:
1. Sistemik damar drenci
%12-30 oranında düşer
2. Kardiak debi %16 artar
veya değişmez
3. Ortalama arter basıncı %
6-35 oranında düşer
4. Strok volüm %13 artar
11. Kanama ve kan transfüzyonu
Olguların % 3’ünde
kanama morbidite
nedenidir
Kan kaybı 1150-2150
ml düzeyindedir ort: 4 ±
2 IU kan gerekir
Mümkünse
ototransfüzyon yararlı
olabilir.
Fazla kan kullanımı:
1. Miyokard infaktüsü
2. Pulmoner yetmezlik
3. Böbrek yetmezliği
sebebidir
aPTT’ye göre uygun dozda
heparinin protaminle
nötralizasyonu ve TDP
12. Renal koruma
Renal yetmezlik % 2-
30 oranında görülür.
Anevrizma rüptüre ise
önemlidir
Renal arter
konstrüksiyonu varsa
RY daha fazla görülür
Sıvı tedavisi
Miyokard ve kalp debisi
yeterli düzeyde tutulmalı
Renal doz dopa, diüretik
ve mannitol yeterli
düzeyde verilmeli
Renal damar direncinde
% 71’lik artış renal kan
akımında % 40’lık
azalmaya yol açar
13. Isı kontrolü
Batın ve iç organlar
açıkta
Sürekli soğuk kan
transfüzyonu
Klimatizasyon nedeniyle
ortam soğuk
Hipotermi ile mucadele:
Isıtıcı yataklar
Ameliyathanenin
ısıtılması
Sıvı ve kanların ısıtılması
Trakeal kanülle ısıtıcı ve
nemlendiriciler
Barsakların sıcak
serumla ıslatılması
14. Ruptüre abdominal anevrizmalı hastanın Resusitasyonu
Zaman kaybetmemek
gerekir
Santral venden geniş bir
kataterle kanulasyon
Pulmoner, arter ve
(mümkünse bos basıncı)
kanulasyonu
sağlanmalıdır
Hipotermi kuagulopatiye
zemin hazırlayacağından
verilen kanlar ısıtıcı
cihazlardan geçirilmelidir.
Hastaya verilen tüm
kanlar 40 mikronluk
filtrelerden geçirilmelidir
16. Cerrahi teknik
Tüm batın bölgeleri sol
toraks ve her iki kasık steril
bölge içine alınmalıdır
Yeterli sayıda eleman
aspirasyon ve ekartman için
kullanılır
Karın orta hattan ksifoidden
pubise kadar geniş bir
insizyon yapılmalıdır.
Daha önce operasyon
geçirmiş hastalarda karın içi
organların yaralanmalarına
karşı dikkatli açılmalıdır
Proksimal kontrolün
sağlanması:
1.İnfrarenal aorta yoluyla
2.Sol torakotomi ile
3. Karın içinde suprarenal
aorta yoluyla
4.İntraaortik balonlar yada
fogarti katateri ile
Distal kontrol:
Her iki ana veya
eksternal iliak arterler
17. Anevrizmalarda cerrahi teknik
Laparatomi yapılmadan önce mutlaka tanı konmamış
maligne lezyon , safra kesesi taşları, superior
mezenterik arterin durumu araştırılır.
Anevrizma klempe edilinceye kadar manuple
edilmemelidir.
Anevrizmayı açığa çıkarmak için transfers kolon
yukarıya ince barsaklar hastanın sağına doğru ekarte
edilir.
Hastaya kg başına 100 iu heparin yapılır ve 2-3 dakika
beklenir
Önce iliak arterler klemplenip sonra aorta renal
arterlerin altından transfers olarak klemplenir.
18. İliac arterler bazen açık bırakılabilir buradan oluşan
kanama birkaç dakika sonra en alt düzeye iner.
Önce proksimal anastomoz daha sonra distal
anastomozlar yapılır
Eğer geri kanaması yetersiz ise inf. mezenterik
arterde grefte anastomoze edilir
Posterior periton greftin tamamını örtecek şekilde
kapatılır
Jukstarenal anevrizmalarda hiatal bölgeye klemp
konurken aort kesinlikle dönülmemelidir.
20. Aortik klempin kaldırılması
Deklemping şok:
Vazoaktif maddeler içeren asidotik kanın kalbe dönmesi
sonucu oluşur
Miyokard kontraktilitesi ve kardiak debi düşer
Periferik vasküler direnç düşer
Yeterli sıvı replasmanı klemp kaldırılmadan önce yapılmalıdır
Cerrah klempi ort; 20 mmHg’dan daha fazla bir basınç
düşüklüğü oluşturmayacak şekilde yavaş yavaş
kaldırmalıdır
Basınç düşüklüğü 20 sn’den daha fazla sürerse tekrar klemp
konulmalıdır.
21. Heparinize edilmiş ve renal fonksiyonu iyi
hastalarda supra çölyak aortanın 30 dk süre
ile klempe edilmesi hiçbir sorun
oluşturmamaktadır. Hatta 40-50 dakikaya
uzayan olgularda bile renal fonksiyonlarda
erken yada geç devrede önemli bir kayıp
görülmemektedir.
23. Cerrahi kanama
Sıfır poroziteli greft kullanımı
Lumbal arter ve venlerden kanamalar
Koagulopatiler
Sol renal ven, inf. Vena cava, gonadal
ven, inf. mezenterik ven, ana iliac ven
24. Ateroembolizm
Anevrizmanın ellenmesi ve proksimal klemp
sırasında anevrizma içinden kopan debris
materyali ile oluşur
Önce distal klemplerin konması bu
komplikasyonları azaltır
Superior mezenterik arter, lumbal, renal, inf.
mezenterik arterlere de embolizasyon olabilir.
Proksimal klempin renal arterlere uzak
mesafeden konması önemlidir.
26. Akut böbrek yetmezliği
Sebebi sıklıkla nefrotoksisite ve iskemik böbrek hasarıdır. %
21 oranında bildirilen yayınlar vardır
İskemik hasar: hipovolemik yada kardiyojenik şok, uzamış
renal arter klempajı (bu durumda renal arterlerden soğuk
ringer laktat verilerek renal soğutma yapılır ; 200ml/h)
yada ateroembolizm sonucu oluşabilir
Nefrotoksisite den ise radyokontrast ajanlar, perioperatif
antibiyotikler, transfüzyon reaksiyonu sonucu oluşan
hemoglobinuri, iskelet kası iskemisi veya nekrozundan
sonra gelişen miyoglobinuri sorumludur
Geç oligurik böbrek yetmezliği: Miyokard infaktüsü, düşük
kalp debisi sendromu, solunum yetmezliği, sepsis yada
dialize sekonder hipotansiyon sorumludur.
27. Üreter yaralanması
İnflamatuar anevrizmalarda, pelvik operasyon geçiren
hastalarda , pelvik radyasyona maruz kalan vakalarda
ve reop anevrizmalarda görülür.
En sık yaralanma üreterin iliac arterleri çaprazladığı
yerdir.
Sentetik Y greftin bir bacağının ureterin anteriorundan
geçirilerek sekonder bir tıkanıklığa da yol açılabilir
Greft çevresinde oluşan fibrozis de ureter tıkanıklığına
ve hidronefroza yol açabilir
Retroperiton kapatılırken üreter travmatize edilebilir
Üreter kısmi tıkalı olduğu durumlarda stent tam tıkalı
olduğu durumlarda ise nefrostomi tübü böbreği korumak
için yerleştirilebilir.
29. Empotans
Nedeni hormonal, nörojenik, psikojenik ve damarsal
olabilir
Damarsal empotans genellikle proksimal hipogastrik
tıkayıcı hastalığa, veya hipogastrik sistemdeki distal
küçük damar tıkanıklıklarına bağlıdır
Daha önce empotans olan hastalarda hipogastrik arterin
akımındaki tıkanıklıkların düzeltilmesi erektil
fonksiyonun geri gelmesini sağlayacaktır.
Cerrahi öncesi hastalar empotans gelişebileceği
hususunda uyarılmalıdır.
30. Paralizi
Elektif infrarenal anevrizma cerrahisinde alt
ekstremitelerde paralizi % 0,23 tür. Rüptüre olgularda bu
değer on kat artar.
Temel faktörler:
1. a.spinal arter kan akımında azalma veya kesilme,
2. akut şok durumu
3. bilateral hipogastrik arter tıkanıklığıdır
4. Adamkiewicz arteri Th8 ve L1 arasından çıkar ve genellikle
torakal yada torakoandominal aort cerrahisi sırasında
zedelenir. Bunun yanında seyrek olarak L4 seviyesinden
de çıkarak abdominal aort cerrahisinde zarar görebilir
5. Bos basıncı yüksek olan hastalarda etki daha fazla olduğu
için drenaj katateri takılarak BOS basıncı 5-10 mmHg
arasında tutulmaya çalışılır.
31. GİS komplikasyonları
Paralitik ileus
Dismotilite
İskemik kolitis
Sigmoid kolon iskemisi (Inf MA ligasyon, Major kollateral
kanallar, Sup. MA Oklüzyonu)
Hipogastrik arter Oklüzyonu
Önlem
Hipogastirk arterlerden birinin korunması
Hipogastrik arter embolizyonuna engel olunması
Inf. MA reimplantasyonu
32. Kolon iskemisi
Elektif cerrahi sırasında % 1‘den az görülen bir
komplikasyondur
Rüptüre anevrizmalarda bu oran % 7-10 dur.
Rektosigmoid bölge ve sol kolonda kolonoskopi ile
saptanan daha düşük düzeydeki mukozal iskemi sıklığı %
60’lara kadar varan oranlarda bildirilmektedir. Bu oran
elektf olgularda %10 civarındadır.
Drummond marjinal anastomozunun olmadığı vakalarda
inf. mezenterik arterin bağlandığı durumlarda sol kolon ve
sigmoid kolon iskemisi oluşabilmektedir.
33. Greft enfeksiyonları
Abdominal prostetik greftlerde enfeksiyon sıklığı %1-2
arasındadır
Rüptüre anevrizma nedeniyle opere edilenlerde bu oran
üç kat fazladır
S.epidermidis, S.aureus, gibi gram pozitif ajanların
yanında E.coli, Salmonella, Pseudomonans,
Enterobakterler vs. sorumludur
Cildin sterilizasyonu ve izolasyonunun iyi yapılması
gerekir
Aynı anda GİS mudahalenin de yapılması enfeksiyon
oranını iki üç kat artırır.
Anevrizmatik içerik ve lenfatiklerin zarar görmesi
34. Aortoenterik fistül
Görülme sıklığı % 1-2 kadardır
Öldürücü bir komplikasyondur
Çoğunluğu duedenal düzeyde oluşur
Sebepleri: Greft enfeksiyonu, sütür hattında bozulmalar,
yalancı anevrizma oluşumu, greft ve barsaklar arasına
canlı dokuların yerleştirilmemesi
Anastomoz hatlarına peritonun sarılması enfeksiyon ve
fistülizasyonu azalttığı bildirilmiştir.
Tedavisi zordur. Greft tamamen çıkarılır ve ekstra
anatomik bypass yapılır.
37. Greft trombozu
Perioperatif greft tıkanıklığında sorun genellikle teknik
hatalardır.
Kladikasyo anamnezi varsa distal yapıların anjiografi ile
kontrolü gerekir.
Greftlerin boyları king yapmayacak şekilde ayarlanmalıdır
Anastomozun femoral bölgeye yapıldığı hallerde greft
çeşitli sebeplerle inguinal ligamentin altında king
yapabilir. Bu durumlarda inguinal ligamentin kesilmesi
nadiren fıtık nedeni olmaktadır.
Birkaç gün sonra oluşan tıkanıklıklar sıklıkla distal
anastomozun yenilenmesini gerektirir.
38. Retroperitoneal yaklaşım
Postop pulmoner koplikasyonlar az
Gastrointestinal fonksiyonlar daha hızlı düzeliyor
Abdominal girişimler sonucu intraperitoneal
adhezyon oluşan hastalarda avantajlı
Sağ iliak arter anevrizmasına ulaşım zor