ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Aho korapiloak eta hitz jokoak: Haur Hezkuntzan

•
•
Asier Romero Andonegi
Asier Romero Andonegi

Aho korapiloak eta hitz jokoak

Convert to study guideBETA

Transform any presentation into a summarized study guide, highlighting the most important points and key insights.

1 of 4
Downloaded 38 times
Hitz jokoak Hitz jokoek antzinako Grezian dute jatorria. Garai hartan igarkizunak, paradoxak eta hitz jokoak asmatzen zituzten hezkuntza sustatzeko helburuarekin; hau da, gaur egun bezala. Hitz jokoak denbora-­‐pasak dira, jolasteko eta dibertitzeko egokiak izateaz gain, hezkuntzarako ere egokiak dira. Izan ere, onuragarriak dira sormena eta hizkuntza, ortografia eta erredakzioa garatzen laguntzen dutelako, hiztunak hizkuntza zabalagoa lortzen duen heinean. Horrelako jolas gehienek pentsamendua erne mantentzea eskatzen dute; horregatik uste honelakoak lantzean adimena aktibo mantentzen dela eta denboraren poderioz gaitasunak garatzen doaz. Hitz joko batzuk: • Anagrama: beste hitz bateko letrak edo silabak era batera ordenatuz sortzen den hitz berria da. Literaturan figura erretoriko moduan erabili izan da. • Paradoxa: kontraesana dakarren baieztapena edo baieztapen multzoa da, nahiz eta hasiera batean egiazkoak iruditu, edo logikaz eta intuizioaz kontrakoak diruditenak. Oso maiz, ordea, paradoxetako baieztapenetan ez dago benetako kontraesanik, hasierako premisa bat edo gehiago faltsua dela frogatzen delako, edota hitz-­‐jolas bat, edo bateraezina. Edonola ere, paradoxa zenbaitek ez dute eskuarki onartzen diren irtenbiderik (Curryren paradoxa, esaterako). Kontraesanaren parekoa da paradoxa hitza sarritan. Literaturan eta bestelako arteetan, paradoxek ez dakarte kontraesanik, eta egoera ironikoei atxikita erabiltzen dira. Batzuetan, harridura soilerako erabiltzen da paradoxa hitza.
• Hitz-­‐gurutzatuak: hitz batzuk laukitxo batzuetan bertikalki edo horizontalki jartzean datzan denbora-­‐pasa bat da. Hitzak letrak batean gurutzatzen dira. • Letra-­‐zopa: itxuraz zentzurik ez duen letra multzo batean hitz zerrenda bat aurkitzea helburu duen denbora-­‐pasa da. Bilatu beharreko hitzak horizontalean, bertikalean nahiz diagonalean egon daitezke, edozein norabidetan. • Aho korapiloak • … Aho korapiloak Aliterazioa: letra bat edo batzuk hitz segida batean errepikatzen denean, elkarren arteko hurbiltasunak hoskidetasuna nabarmenarazten du eta, ondorioz, aliterazioa sortzen da. Aliterazioa azken muturreraino eramaten bada, soinu hoskidetasunaren goxoa galdu eta hizketarako eragozle bihurtzen da. Antza duten hitzak errepikatzeak nahasketak sorten dizkio hiztunari, eta hortik jolas moduan proposatzen dira esaldi korapilatsuak; hau da aho korapiloak. Umeen jolaserako erabili ohi dira, eta hoskera antzeko material gisa erabili ohi dituzte irakasleek nahiz logopedek. Esaera erdi ludiko, erdi pedagogiko hauek fonemak ondo
bereizteko ariketa atseginak dira umeentzat, eta hizkuntzaren ikasketa prozesuan baliabide eraginkorra suertatzen zaizkie, inkontzienteki bada ere. Aho korapiloak hizkuntza guztietan daude, hizkuntza guztietan erabiltzen dituzte hitz paronimoak (antzeko ahozkotasuna duten hitzak), errimak eta errepikapenak. Aho korapiloen funtzioak: • Azkartasuna irakurtzerakoan • Oinarrizko ezagutzen eta tradizioaren hezkuntzan erabilgarritasuna • Hiztegia handiagotu • Hitz egiterakoan erraztasuna • Bere izenak horrela esan ez arren, mihia askatzeko balio du Aho korapiloen ezaugarriak: • Osaera poetikoa da • Herri literaturaren eta herri tradizioaren aitorpena da • Lirikari dagokio • Osaera laburrak dira • Errima eta metrika bati lotuta daude • Erraztasun sintaktikoa • Zentzu gutxi izaten dute, eta askotan asmatutako hitzak erabiltzen dira • Umearen memorizazioa eta errepikapen eskatzen ditu Adibideak -­‐ Akerrak adarrak okerrak ditu, adarrak akerrak okerrak ditu, okerrak akerrak adarrak ditu. -­‐ Mari Bekain, Mari Bekain! Ohetik jaikita begiak apain! -­‐ Tza, tza, tza pasatzen dut erratza. Tze, tze, tze gela nago garbitzen. Tzi, tzi, tzi mantala dut jantzi. Tzo, tzo, tzo Zikindu nintzen atzo. Tzu, tzu, tzu dantzan tzun pan tzun! -­‐ Axala-­‐maxala mantalin, kipula-­‐tipula kattalin, kixkiti-­‐kaxka kaxkatero, tortila-­‐mortila kozinero. Mistika-­‐mastika ñam ogia, tortila, pastela...jan zarrat eta zurrut parrat eta purrut!
-­‐ Kamamila, mantzanila, mendian gabiltza bila eta bila. Hara hemen zerbait biribil-­‐biribila! Zer ote da? Zer ote da? Behi baten kaka pila! Txikiak : https://www.youtube.com/watch?v=jeWAnntwSRk Liburuarena : https://www.youtube.com/watch?v=dUgoybnR840 Baga biga higa : https://www.youtube.com/watch?v=9JyNfyriAk0 Bibliografia http://alaibizi.blogspot.com.es/2010/01/hitz-­‐jokoak.html https://www.youtube.com/watch?v=jeWAnntwSRk https://www.youtube.com/watch?v=dUgoybnR840 https://www.youtube.com/watch?v=9JyNfyriAk0 Hitzak azti, Iñaki Arranz (2006)

More Related Content

Aho korapiloak eta hitz jokoak: Haur Hezkuntzan

  • 1. Hitz jokoak Hitz jokoek antzinako Grezian dute jatorria. Garai hartan igarkizunak, paradoxak eta hitz jokoak asmatzen zituzten hezkuntza sustatzeko helburuarekin; hau da, gaur egun bezala. Hitz jokoak denbora-­‐pasak dira, jolasteko eta dibertitzeko egokiak izateaz gain, hezkuntzarako ere egokiak dira. Izan ere, onuragarriak dira sormena eta hizkuntza, ortografia eta erredakzioa garatzen laguntzen dutelako, hiztunak hizkuntza zabalagoa lortzen duen heinean. Horrelako jolas gehienek pentsamendua erne mantentzea eskatzen dute; horregatik uste honelakoak lantzean adimena aktibo mantentzen dela eta denboraren poderioz gaitasunak garatzen doaz. Hitz joko batzuk: • Anagrama: beste hitz bateko letrak edo silabak era batera ordenatuz sortzen den hitz berria da. Literaturan figura erretoriko moduan erabili izan da. • Paradoxa: kontraesana dakarren baieztapena edo baieztapen multzoa da, nahiz eta hasiera batean egiazkoak iruditu, edo logikaz eta intuizioaz kontrakoak diruditenak. Oso maiz, ordea, paradoxetako baieztapenetan ez dago benetako kontraesanik, hasierako premisa bat edo gehiago faltsua dela frogatzen delako, edota hitz-­‐jolas bat, edo bateraezina. Edonola ere, paradoxa zenbaitek ez dute eskuarki onartzen diren irtenbiderik (Curryren paradoxa, esaterako). Kontraesanaren parekoa da paradoxa hitza sarritan. Literaturan eta bestelako arteetan, paradoxek ez dakarte kontraesanik, eta egoera ironikoei atxikita erabiltzen dira. Batzuetan, harridura soilerako erabiltzen da paradoxa hitza.
  • 2. • Hitz-­‐gurutzatuak: hitz batzuk laukitxo batzuetan bertikalki edo horizontalki jartzean datzan denbora-­‐pasa bat da. Hitzak letrak batean gurutzatzen dira. • Letra-­‐zopa: itxuraz zentzurik ez duen letra multzo batean hitz zerrenda bat aurkitzea helburu duen denbora-­‐pasa da. Bilatu beharreko hitzak horizontalean, bertikalean nahiz diagonalean egon daitezke, edozein norabidetan. • Aho korapiloak • … Aho korapiloak Aliterazioa: letra bat edo batzuk hitz segida batean errepikatzen denean, elkarren arteko hurbiltasunak hoskidetasuna nabarmenarazten du eta, ondorioz, aliterazioa sortzen da. Aliterazioa azken muturreraino eramaten bada, soinu hoskidetasunaren goxoa galdu eta hizketarako eragozle bihurtzen da. Antza duten hitzak errepikatzeak nahasketak sorten dizkio hiztunari, eta hortik jolas moduan proposatzen dira esaldi korapilatsuak; hau da aho korapiloak. Umeen jolaserako erabili ohi dira, eta hoskera antzeko material gisa erabili ohi dituzte irakasleek nahiz logopedek. Esaera erdi ludiko, erdi pedagogiko hauek fonemak ondo
  • 3. bereizteko ariketa atseginak dira umeentzat, eta hizkuntzaren ikasketa prozesuan baliabide eraginkorra suertatzen zaizkie, inkontzienteki bada ere. Aho korapiloak hizkuntza guztietan daude, hizkuntza guztietan erabiltzen dituzte hitz paronimoak (antzeko ahozkotasuna duten hitzak), errimak eta errepikapenak. Aho korapiloen funtzioak: • Azkartasuna irakurtzerakoan • Oinarrizko ezagutzen eta tradizioaren hezkuntzan erabilgarritasuna • Hiztegia handiagotu • Hitz egiterakoan erraztasuna • Bere izenak horrela esan ez arren, mihia askatzeko balio du Aho korapiloen ezaugarriak: • Osaera poetikoa da • Herri literaturaren eta herri tradizioaren aitorpena da • Lirikari dagokio • Osaera laburrak dira • Errima eta metrika bati lotuta daude • Erraztasun sintaktikoa • Zentzu gutxi izaten dute, eta askotan asmatutako hitzak erabiltzen dira • Umearen memorizazioa eta errepikapen eskatzen ditu Adibideak -­‐ Akerrak adarrak okerrak ditu, adarrak akerrak okerrak ditu, okerrak akerrak adarrak ditu. -­‐ Mari Bekain, Mari Bekain! Ohetik jaikita begiak apain! -­‐ Tza, tza, tza pasatzen dut erratza. Tze, tze, tze gela nago garbitzen. Tzi, tzi, tzi mantala dut jantzi. Tzo, tzo, tzo Zikindu nintzen atzo. Tzu, tzu, tzu dantzan tzun pan tzun! -­‐ Axala-­‐maxala mantalin, kipula-­‐tipula kattalin, kixkiti-­‐kaxka kaxkatero, tortila-­‐mortila kozinero. Mistika-­‐mastika ñam ogia, tortila, pastela...jan zarrat eta zurrut parrat eta purrut!
  • 4. -­‐ Kamamila, mantzanila, mendian gabiltza bila eta bila. Hara hemen zerbait biribil-­‐biribila! Zer ote da? Zer ote da? Behi baten kaka pila! Txikiak : https://www.youtube.com/watch?v=jeWAnntwSRk Liburuarena : https://www.youtube.com/watch?v=dUgoybnR840 Baga biga higa : https://www.youtube.com/watch?v=9JyNfyriAk0 Bibliografia http://alaibizi.blogspot.com.es/2010/01/hitz-­‐jokoak.html https://www.youtube.com/watch?v=jeWAnntwSRk https://www.youtube.com/watch?v=dUgoybnR840 https://www.youtube.com/watch?v=9JyNfyriAk0 Hitzak azti, Iñaki Arranz (2006)