AKILCI ANTÄ°BÄ°YOTÄ°K KULLANIMI
- 2. Neler Var? Neler Yok? • Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? • Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Örnekleri • Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Etkileri • Akılcı İlaç Kullanımındaki Sorumlu Taraflar • Mikrop Nedir? • Antibiyotik Nedir? • Antibiyotik Ne İşe Yarar? • Antibiyotik Nedir? Ne Değildir? • Antibiyotik Direnci • Bunları Biliyor muydunuz? • Ne Yapmalıyız?
- 3. Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? • Kişilerin hastalığına ve bireysel özelliklerine göre; – Uygun ilacı, – Uygun sürede, – Uygun dozda, – En düşük maliyetle kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır.
- 4. Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Örnekleri • İlaç kullanımında özensiz davranılması (uygulama yolu, süre, doz..) • İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı • Gerekmediği halde çoklu ilaç kullanımı • İlaçların su yerine başka içeceklerle alınması • Süresi geçmiş ilaçların kullanılması • Hekim önerisi dışında uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması
- 5. Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Örnekleri • Gereksiz yere enjeksiyon kullanımı • Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı • Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı • İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi • Gereksiz antibiyotik kullanımı
- 6. Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Etkileri • Hastaların tedaviye uyumunun azalmasına, • İlaç etkileşimlerine bağlı istenmeyen sonuçlara, • Bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine, • Hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına, • Yan etki görülme sıklığının artmasına, • Tedavi maliyetlerinin artmasına neden olur.
- 7. • Hekim • Eczacı • Hemşire • Diğer sağlık personeli • Hasta/ hasta yakını • Üretici • Düzenleyici Otorite • Diğer (Medya, Akademi vb.) Akılcı İlaç Kullanımındaki Sorumlu Taraflar
- 8. Mikrop Nedir? • Mikroplar; hastalığa sebep olabilen gözle görülmesi mümkün olmayan küçük canlılardır. • İnsanda hastalık yapan mikroplar arasında bakteriler, virüsler, mantarlar veya parazitler sayılabilir. • Her bir etkende kullanılacak ilaç grubu farklıdır. Antibiyotikler ise sadece bakterilere etkilidir.
- 9. Antibiyotik Nedir? • Antibiyotikler, bazı bakterilerin sebep olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılan bakterileri öldüren ve/veya üremesini durduran ilaçlardır.
- 10. Antibiyotik Ne İşe Yarar? Enfeksiyon varlığında kullanılan uygun antibiyotik tedavisi; • Hastalığın şifa ile düzelmesi, • Yaşam kalite ve süresinin artırılması, • Hastalığa bağlı gelişen istenmeyen durumların önlenmesi, • Hastalığın müzminleşmesinin önlenmesi, • Hastalık şiddet ve süresinin kısaltılması açısından önemlidir.
- 11. Antibiyotik Nedir? Ne Değildir? • Antibiyotikler yalnızca bakteriler için etkilidir, virüslere bağlı enfeksiyonları tedavi edemez. • Antibiyotik ateş düşürmez, sadece uygun doz ve şekillerde kullanılan antibiyotik, hastalığın kaynağı olan enfeksiyonu ortadan kaldırdığı için ateş düşer.
- 12. Antibiyotik Nedir? Ne Değildir? • Soğuk algınlığı ve grip çoğunlukla kendi kendine iyileşebilen hastalıklardır ve antibiyotik alımını gerektirmez. İyi bir bağışıklık sistemi bu tür hastalıkları yenebilir. • Antibiyotik, sizin grip ve soğuk algınlığını atlatmanıza yardımcı olmaz.
- 13. Antibiyotik Nedir? Ne Değildir? • Antibiyotik ağrıyı dindirmez, burun akıntısını ve öksürüğü hafifletmez. • Antibiyotik, grip ve soğuk algınlığının başkalarına geçişine engel olmaz.
- 14. Her antibiyotik her hastalıkta kullanılmaz!
- 15. Antibiyotiklerin Kendi İşini Yapmasına İzin Verin!
- 16. Antibiyotik Direnci • Antibiyotiklerin yanlış nedenlerle veya doğru olmayan biçimde kullanılması, bakterilerin sonraki ilaç tedavilerine karşı direnç göstermesine neden olabilir. • Antibiyotik direnci, bakterilerin herhangi bir antibiyotiğin varlığına rağmen üreyebilmesi ve enfeksiyon yapabilmesidir.
- 17. Antibiyotik Direnci • Antibiyotiklere karşı direnç geliştiğinde, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde bu antibiyotikler etkili olamaz. • Bu durum, yalnızca antibiyotiği uygun olmayan biçimde kullanan kişi açısından değil, sonradan dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için tehlike oluşturmaktadır.
- 18. Bugün Dur Demezsek Yarın Çok Geç Olabilir!
- 20. Bunları Biliyor muydunuz? • Ülkemizde antibiyotiklerin, en çok kullanılan ilaçlar içerisinde olduğunu ve ne yazık ki bunların önemli bir kısmının gereksiz ya da yanlış kullanıldığını;
- 22. Bunları Biliyor muydunuz? • Antibiyotik dozunun yetersiz veya aşırı olmasının yanı sıra doz aralıklarının uygunsuz olmasının da antibiyotik direncine yol açtığını;
- 23. Bunları Biliyor muydunuz? • Antibiyotiğin etkili olduğu bakterilerin antibiyotiğe maruz kaldıklarında öldükleri halde, dirençli bakterilerin büyümeye ve çoğalmaya devam edebildiğini, • Bu dirençli bakterilerin toplumda hızla yayılarak diğer insanlarda enfeksiyonlara neden olabildiğini;
- 24. Bunları Biliyor muydunuz? • Yeni antibiyotiklerin uzun süredir geliştirilmediğini, • Var olan antibiyotiklerin gereksiz kullanılması ile gelişebilecek olan antibiyotik direnci yüzünden, gerçekten ihtiyaç duyulduğunda kullanılabilecek antibiyotiğin kalmayabileceğini;
- 25. Bunları Biliyor muydunuz? • Uygunsuz antibiyotik kullanımıyla gelişen antibiyotik direncinin her kıtada endişe yaratmaya devam ettiğini ve dirençli bakterilerin neden olduğu enfeksiyon hastalıklarının insanların hayatlarını kaybetmesine neden olduğunu;
- 26. Bunları Biliyor muydunuz? • Antibiyotik direncinin yüksek olduğu ülkelere seyahatte bulunan yolcuların, dirençli bakterileri ülkelerine taşıyarak yaydığını;
- 27. Bunları Biliyor muydunuz? • Artan antibiyotik direncinin günümüzde ve gelecekte antibiyotiklerin etkinliğini tehdit ettiğini; • Etkili antibiyotikler olmadan yoğun bakım, organ nakli, kanser kemoterapisi, yeni doğan bebeklerin bakımı veya kalça ya da diz protezi ameliyatı gibi yaygın cerrahi işlemlerin uygulanmasının mümkün olamayacağını;
- 28. Bunları Biliyor muydunuz? • Antibiyotiklerin, çeşitli hayvan türlerinde birçok hastalığın kontrolü amacıyla kullanıldığını; • Antibiyotiklerin hayvanlarda bilinçsizce kullanılması ve atık kontrolünün iyi yapılmaması durumunda da antibiyotiklere dirençli bakterilerin geliştiğini ve dolaylı olarak insanların etkilendiğini; • Ayrıca tarımda kullanılan antibiyotiğin de doğaya karışarak insanı etkilediğini;
- 29. Bunları Biliyor muydunuz? • Eğer antibiyotik kullanımı kontrol altına alınamazsa kolaylıkla tedavi edilebilecek bir hastalığın bile, direnç nedeniyle ölümcül olabileceğini, insanlığın antibiyotik öncesi çağa geri dönmek durumu ile karşı karşıya kalacağını; • Dünya Sağlık Örgütü’nün, toplumları büyük tehlikelerin beklediği konusunda uyardığını ve antibiyotik direncinin artık küresel bir tehdit oluşturduğunu;
- 30. Antibiyotiklere Karşı Oluşan Direnç Sorunu Sanılandan Daha Büyük!
- 31. Bilinçsizce antibiyotik kullanımı, bakterilerin zaferine yardım etmektir!
- 32. Bilinçli Olalım, Dirençli Bakteriye Dur Diyelim!
- 33. Bunları Biliyor muydunuz? • Birine iyi gelen antibiyotiğin başkasına zarar verebileceğini; • Gereksiz kullanılan her ilaç gibi gereksiz antibiyotik kullanımıyla da istenmeyen yan etkilerin görülebileceğini; • Kişinin daha önceki bir hastalıkta kullandığı antibiyotiğin, tekrar benzer hastalığa yakalansa bile etkili olamayabileceğini;
- 34. Bunları Biliyor muydunuz? • Uygunsuz antibiyotik kullanımının önemli sonucu olarak; dirençli mikroorganizmaların vücut florasına hakim olacağını ve buna bağlı enfeksiyon seyrinde, hastanede kalış süresinde ve hastalığa bağlı ölüm oranlarında artış olacağını; • Hekim önerisi ve eczacı danışmanlığı olmadan kullanılan antibiyotiklerin, sonu ölümlere varabilecek ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini;
- 35. Ne Yapmalıyız? • Antibiyotik kullanımı için hekim tarafından tanı konmuş bir enfeksiyon varlığı gereklidir. • Hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanılmamalıdır. • Daha önceki bir hastalıkta kullanılan antibiyotiğin, tekrar benzer hastalığa yakalanılsa bile hekime danışmadan kullanılmaması gerekir.
- 36. İyileşmek İçin Antibiyotiğe Değil, Hekiminize Danışın!
- 37. Hekiminizin önerdiği antibiyotiğin kullanım bilgisi için eczacınıza danışın!
- 38. İlacınızı sadece eczaneden temin edin!
- 39. Ne Yapmalıyız? • Antibiyotikleri ne zaman ve nasıl kullanılacağı hakkında daima hekim ve eczacı tavsiyeleri uygulanmalıdır. • İlaçlar doğru yoldan, doğru zaman aralıklarında, doğru dozda ve belirtilen süre boyunca kullanılmalıdır. • İlacın doğru zamanda alınmasını hatırlatıcı düzenlemeler yapılmalıdır. • İlaçlar su ile alınmalıdır.
- 40. Hekim gerekli görmediği halde, hekimlere antibiyotik yazılması konusunda ısrarcı olunmamalıdır!
- 41. Ne Yapmalıyız? • Özellikle nezle ya da grip gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yerinin olmadığı unutulmamalıdır. • Nezle ve grip için; hastalığın ilerlememesi, enfeksiyon etkeninin topluma yayılmaması için yatak istirahati, C vitamininden zengin beslenmek ve bol sıvı alımı yeterli olabilir.
- 42. Ne Yapmalıyız? • Her boğaz ağrısının, • Her baş ağrısı ve geniz akıntısının, antibiyotik kullanmayı gerektirecek bir durum olmayabileceği akılda tutulmalıdır.
- 43. Antibiyotikler Her Zaman Çözüm Değildir!
- 44. Ne Yapmalıyız? • Virüslerin veya bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar birbirlerine benzediğinden kişiyi yanıltabilir. • Hastalığınızın ne kaynaklı olduğunu ve ne yapılması gerektiğini yalnızca hekiminiz bilir!
- 45. Ne Yapmalıyız? • Bazen olayın sadece bir kısmını görerek bütünü hakkında bir yorum yapmak yanlış olabilir. Tıpkı hastalıklarda olduğu gibi… • Çünkü sağlık, hata götürmeyen bir alandır!
- 46. Tanı koyma ve tedavi etme işini lütfen hekiminize bırakın!
- 47. Ne Yapmalıyız? • Eğer kişinin soğuk algınlığı 10 günden fazla sürüyorsa, sağlık durumu gittikçe kötüleşiyorsa, ateşi düşmüyorsa hekime başvurmalıdır. • Kişiler arası nezle-grip gibi hastalıkların geçişini önlemek için hijyenik önlemler alınmalıdır. Bir mendile hapşırdıktan veya öksürdükten sonra o mendil atılmalı, diğer nesnelerle ve insanlarla temas etmeden önce eller mutlaka yıkanmalıdır.
- 49. Ne Yapmalıyız? • Komşusuna iyi gelen ilacın kişinin kendisine zarar verebileceği unutulmamalıdır. • Başkasının antibiyotiği kullanılmamalıdır.
- 50. Unutmayın, antibiyotik bir ikram değildir!
- 51. Ne Yapmalıyız? • İlaçlar kullanma talimatında belirtilen şekilde saklanmalıdır. • Uygun olmayan saklama koşullarında ilaçların kimyasal yapıları bozularak etkinliğini kaybedebileceği hatta istenmeyen etkilerin ortaya çıkabileceği ve zehirlenmelerin oluşabileceği unutulmamalıdır.
- 52. Ne Yapmalıyız? • Antibiyotiğin saklanması, hekimin önerdiği tedavi süresi ile sınırlı tutulmalıdır. • Antibiyotikler, ileride kullanılmak amacıyla evde bulundurulması gereken ilaçlar değildir.
- 53. Ne Yapmalıyız? • Bütün ilaçlar gibi antibiyotikler de çocukların göremeyeceği, ulaşamayacağı yerlerde, ışıktan ve nemden korunarak ve ambalajında saklanmalıdır. • Kesilmiş veya açılmış ambalajlar satın alınmamalı, son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır.
- 54. Ne Yapmalıyız? • İlaç; hekimin veya eczacının önerisi dışında farklı bir yolla (çiğnenerek, kırılarak, bölünerek veya suda çözülerek) kullanılmamalıdır. • Unutmayınız ki; her ilaç her kullanım şekline uygun olarak üretilmemiştir.
- 55. Ne Yapmalıyız? • Hekime; gebelik, emzirme durumu, alerji, kronik hastalıkların varlığı ve başka ilaçların kullanımı gibi özel durumlar mutlaka bildirilmelidir.
- 56. Ne Yapmalıyız? • Hasta kendisini iyi hissetse bile tedaviyi hekimin belirttiği süreden önce sonlandırmamalıdır. Aksi halde antibiyotik direnci gelişebilir.
- 57. Ne Yapmalıyız? • Bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlara karşı en önemli silahımız olan antibiyotiklere direnç gelişimini önlemek için antibiyotikleri doğru kullanma konusunda toplum olarak farkındalığımızı artırmamız gerekmektedir.
- 58. Antibiyotik Direncine Karşı Dur Diyelim! Unutmayalım, Çözüm Elimizde!..
- 59. Sonuç Olarak… • Antibiyotikler, hekimin gerekli görmesi halinde uygun süre ve uygun dozda kullanılması gereken ilaçlardır. • Antibiyotiklerin uygun olmayan kullanımı, etkinin yok olmasına sebep olan dirence neden olur. • Antibiyotikler yalnızca eczanelerden temin edilmeli ve hekime danışılmadan antibiyotik kullanılmamalıdır.
- 60. 60