ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Akraba evliliği slideshare

•Download as PPTX, PDF•
•
S
sebhul

Akraba evlililği sıklığı, nedenleri, sonuçları ve önlenmesi

1 of 30
Downloaded 29 times
Prof. Dr. Sebahat ATAR
Tanım  Eşler arasında kan bağının bulunması  1. derece akraba evliliği (Kuzen evliliği)  2. derece akraba evliliği (Torun evliliği)  Sıklık (Hacettepe Ünv Nüfus Etüdleri Enstitüsü)  1968 %30  1983 %20  1998 %27  2012 %22
Dünyada akraba evliliklerinin durumu
 Libya %48  Mısır %20-40  Ürdün %30-65  Kuveyt %20-65  Filistin %20-65  Suudi Arabistan %45-65  Sudan %45-65  Yemen %45  Tunus %20-40  Birleşik Arap Emir %40-55  Suriye %30-40 Bazı Müslüman ülkelerde akraba evlilik oranları
Dünya’da akraba evliliklerine bakış  Müslüman, Yahudi ve Protestanlarda serbest  Katolik ve Ortodokslarda yasak  İngiltere ve Avustralya’da serbest  ABD’de çoğu eyalette kötü suç veya yasak  Çin’de, Çin Cumhuriyeti Evlilik Kanunu ile yasaklanmış (1981).  Yahudilerde amca yeğen evliliği de serbest
Türkiye’de akraba evliliklerinin sıklığı  Sıklık: %22-25  Sıklıkta azalma yok
Akraba evliliği slideshare
Akraba evliliğinin sık görüldüğü durumlar  Kırsalda yaşama  Şehir: %24, kırsal: %40.7 (Alper ve ark, 2004)  Düşük eğitim düzeyi  Eğitimsiz: %40 Ünv: %10  (Alper ve ark, 2004)  Coğrafik yerleşim (Japonya adaları)  Düşük sosyoekonomik düzey  Ailede akraba evliliğinin varlığı  Genç yaşta yapılan evlilikler
Akraba evliliğinin nedenleri-I  Gelenek ve görenekler (örf ve adetler)  Urfa yöresinden gelenek  Malın bölünmemesi,  Soyluluk düşüncesi,  Kan davası ve aşiretçilik,  Evlilikte istikrar (sosyal garanti)  Gelinin daha saygılı olacağı düşüncesi,
Akraba evliliğinin nedenleri-II  Ekonomik yardımlaşma,  Birarada, aynı yerde büyüme (sosyo-psikolojik etkenler)  Gelinin daha dürüst ve- namuslu olacağı inancı  Coğrafi şartlar ve ulaşım güçlüğü,  Üvey çocukların bakımı,  Başlık parasını azaltma amacı
Akraba evliliğinin nedenleri  Sevgi: %67.8  Aile dışında uygun eş adayının bulunamaması  Kırsalda yaşama  Kültürel izolasyon vb  Aile baskısı: %30.2  Aileden birisinin aileye daha iyi uyum sağlayacağı düşüncesi  Daha iyi tanıma ve güven duyma  Özellikle arazi olmak üzere ekonomik değerlerin korunma isteği  Ekonomik: %0.5
Akraba evliliği yapan kadınlar  Eğitim düzeyi düşük  İşte çalışma oranı düşük  Aile planlaması yöntemlerini daha az kullanıyorlar  Daha çok doğum yapıyorlar  Daha erken yaşta evleniyorlar.
 Akraba evliliklerinde sosyokültürel etki daha önemli  En az 8 yıl eğitimi olan kızlarda oran: %4  Erkeklerde eğitimin etkisi düşük
Akraba evliliğini destekleyen değişler  Eldeki bülbülden bendeki karga iyidir.  Elin yoğurdundan benim ayranım iyidir.  Elin iyisinden köyün köpeği iyidir.  Huyunu bildiğinin bir huyu var; bilmediğinin bin huyu var.  Elin iyisinden kendi kötün yeğdir.
Akraba evliliğini destekleyen türküler  Bahçelerde kelebek  Dalları benek benek  Amcaoğlu dururken  Eloğlu neme gerek.  Emmim kızını vermezse  Turşu koysun fincana  Muallim türküsü
İSLAM DİNİNDE AKRABA EVLİLİĞİ  “Analarınız, kızlarınız, kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, kardeş kızları, kız kardeş kızları, sizi emziren analarınız, süt bacılarınız, eşlerinizin anaları, kendileri ile birleştiğiniz eşlerinizden olup, evlerinizde bulunan üvey kızlarınız size haram kılındı. …  Nisa Suresi, Ayet 22-23  «Pek yakınınız olan bir kadınla evlenmeyin; çünkü çocuk zayıf, çelimsiz olur"  hadis-i şerifi  "Zayıfladınız, neslinizin güçlenmesi için akraba olmayan yabancı kadınlarla evlenin"  Hz Ömer  Cinsel duygu zayıf olacağından evlenilecek kız yakın akraba olmamalı  İmam-ı Gazâli
Akraba evliliklerinin üreme sağlığı açısından olumsuz sonuçları  Çekinik (resesif) geçiş gösteren genetik hastalık sıklığında artış  Doğuşsal sakatlık sıklığında artış, (2-2.5 misli)  Kısırlık  Ölü doğum  Düşük, tekrarlayan düşükler  Bebek ölümlerinde artış
Çekinik geçişli hastalıkların akraba evliliği yapanlarda sık görülmesi  Fenilketonüri  Talasemi  Kistik fibrozis  Spinal müsküler atrofi  Jüvenil müsküler distrofi  Retinosblastoma  (binden fazla hastalık var)
Genetik hastalıklar  20 binden fazla hastalık  Kimde ortaya çıkacağı bilinmez  Tam olarak tedavileri yok  Bazılarının doğum öncesi tanısı var ancak güç ve masraflı  Genellikle tedavileri masraflı ve ömür boyu  Akraba evliği, nadir görülen çekinik geçişli genetik hastalıkları sıklığını çok arttırır.  Genetik hastalıklar, doğuşsal anomaliler vb bebek ölüm sıklığını arttırır.
Genetik hastalıkların önlenmesi  Akraba evlilikleri önlenmeli  İleri yaş gebelikleri önlenmeli  Genetik danışma  Preimplantasyon genetik tanı  Ölümcül kas erime hastalığı (spinal müsküler atrofi)
Doğuşsal sakatlık sıklığından artış  Toplumda doğuşsal sakatlık: %2-%4  Akraba evliliklerinde 2-2.5 misli yüksek  Akraba evliliklerinde : %4-%8  Bebekte hastalık geç çıkabilir.
 Sakat doğum yapanların %40’nın ana-babası akraba  Engelli bireylerin %17’sinde de anne veya akrabası engelli.  Engelli bireylerin %16’sında baba veya akrabası engelli  Engelli bireylerin evli kardeşlerinin %37’sinde akraba evliliği var ve çocuklarının %6’sı engelli  (Tunçbilek ve ark)
Doğuşsal sakatlıkların önlenmesi  Amaç sağlıklı gebelik ve sağlıklı çocuk olmalıdır.  Ailede sakat doğum, ölü doğum, tekrarlayan düşük, zeka geriliği vb var ise akraba evliliğinden özellikle kaçınılmalı  Ayrıntılı ultrason önemli
Birmingham çalışması  Akraba evliliği  İngiliz: %0.4  Pakistanlı: %69 (1. derece: %57)  Doğuşsal ve genetik hast  İngiliz: %4.3  Pakistanlı: %8.0 (iki misli)  Çekinik genetik hast  İngiliz: %0.3  Pakistanlı: %3 (10 misli)
Akraba evliliklerinin diğer sağlıkla ilgili olumsuz sonuçları  Epilepsi  Sağırlık  Diyabet  Körlük  Bronşial astım  Alzheimer  Zeka geriliği  Parkinson  Metabolik hastalıklar  Öğrenme güçlüğü  Huntington hastalığı  Konjenital hipotiroidi  Kısırlık  Ölü doğum  Düşük  Tekrarlayan düşük  Bebek ölümleri
 Akraba evlilikleri sosyal ilişkileri güçlendirir, aile içi sürtüşmeler ve boşanmalar azalır.  İsrail Sağlık Bakanı Joel Zlotogora  Akraba evliliği yapanlarda evlilik uyumu akraba olmayan çiftlerden daha düşük, aile içi çatışma daha fazla  Fışıloğlu 2001
Akraba evliliklerinin önlenmesi  Kız çocuklarına en az 8 yıllık eğitim verilmeli.  Toplum akraba evliliklerinin olumsuz sonuçları konusunda bilinçlendirilmeli  Toplumumuzda akraba evlilik oranları, tercih edilme nedenleri, sosyal, kültürel ve sağlık ile ilgili sonuçlarına yönelik araştırmalar yapılmalı  Başlık parası, kan davası vb ile mücadele edilmeli  Sosyal güvenlik kurumları güçlendirilmeli
Sonuç  Akraba evliliği soyda var olan hastalığın görülme sıklığını arttırır.  Sağlık üzerine olumsuz etkileri nedeniyle önerilmez  Akraba evliliği yapmış olanlar gebelikten önce genetik danışma almalı  Akrabada tekrarlayan düşük, ölü doğum, kısırlık, sakat doğum yap, genetik hastalık vb var ise akraba evliliği yapılmamalı  Başlık parası, kan davası vb ile mücadele edilmeli
Akraba evlliliği yapmış meşhurlar  Süleyman – Nazmiye Demirel  Sakıp – Türkan Sabancı  Kemal – Selvi Kılıçdaroğlu -  Tevfik Fikret – Nazime Hanım
Akraba evliliği slideshare

More Related Content

Akraba evliliği slideshare

  • 2. Tanım  Eşler arasında kan bağının bulunması  1. derece akraba evliliği (Kuzen evliliği)  2. derece akraba evliliği (Torun evliliği)  Sıklık (Hacettepe Ünv Nüfus Etüdleri Enstitüsü)  1968 %30  1983 %20  1998 %27  2012 %22
  • 4.  Libya %48  Mısır %20-40  Ürdün %30-65  Kuveyt %20-65  Filistin %20-65  Suudi Arabistan %45-65  Sudan %45-65  Yemen %45  Tunus %20-40  Birleşik Arap Emir %40-55  Suriye %30-40 Bazı Müslüman ülkelerde akraba evlilik oranları
  • 5. Dünya’da akraba evliliklerine bakış  Müslüman, Yahudi ve Protestanlarda serbest  Katolik ve Ortodokslarda yasak  İngiltere ve Avustralya’da serbest  ABD’de çoğu eyalette kötü suç veya yasak  Çin’de, Çin Cumhuriyeti Evlilik Kanunu ile yasaklanmış (1981).  Yahudilerde amca yeğen evliliği de serbest
  • 6. Türkiye’de akraba evliliklerinin sıklığı  Sıklık: %22-25  Sıklıkta azalma yok
  • 8. Akraba evliliğinin sık görüldüğü durumlar  Kırsalda yaşama  Şehir: %24, kırsal: %40.7 (Alper ve ark, 2004)  Düşük eğitim düzeyi  Eğitimsiz: %40 Ünv: %10  (Alper ve ark, 2004)  Coğrafik yerleşim (Japonya adaları)  Düşük sosyoekonomik düzey  Ailede akraba evliliğinin varlığı  Genç yaşta yapılan evlilikler
  • 9. Akraba evliliğinin nedenleri-I  Gelenek ve görenekler (örf ve adetler)  Urfa yöresinden gelenek  Malın bölünmemesi,  Soyluluk düşüncesi,  Kan davası ve aşiretçilik,  Evlilikte istikrar (sosyal garanti)  Gelinin daha saygılı olacağı düşüncesi,
  • 10. Akraba evliliğinin nedenleri-II  Ekonomik yardımlaşma,  Birarada, aynı yerde büyüme (sosyo-psikolojik etkenler)  Gelinin daha dürüst ve- namuslu olacağı inancı  Coğrafi şartlar ve ulaşım güçlüğü,  Üvey çocukların bakımı,  Başlık parasını azaltma amacı
  • 11. Akraba evliliğinin nedenleri  Sevgi: %67.8  Aile dışında uygun eş adayının bulunamaması  Kırsalda yaşama  Kültürel izolasyon vb  Aile baskısı: %30.2  Aileden birisinin aileye daha iyi uyum sağlayacağı düşüncesi  Daha iyi tanıma ve güven duyma  Özellikle arazi olmak üzere ekonomik değerlerin korunma isteği  Ekonomik: %0.5
  • 12. Akraba evliliği yapan kadınlar  Eğitim düzeyi düşük  İşte çalışma oranı düşük  Aile planlaması yöntemlerini daha az kullanıyorlar  Daha çok doğum yapıyorlar  Daha erken yaşta evleniyorlar.
  • 13.  Akraba evliliklerinde sosyokültürel etki daha önemli  En az 8 yıl eğitimi olan kızlarda oran: %4  Erkeklerde eğitimin etkisi düşük
  • 14. Akraba evliliğini destekleyen değişler  Eldeki bülbülden bendeki karga iyidir.  Elin yoğurdundan benim ayranım iyidir.  Elin iyisinden köyün köpeği iyidir.  Huyunu bildiğinin bir huyu var; bilmediğinin bin huyu var.  Elin iyisinden kendi kötün yeğdir.
  • 15. Akraba evliliğini destekleyen türküler  Bahçelerde kelebek  Dalları benek benek  Amcaoğlu dururken  Eloğlu neme gerek.  Emmim kızını vermezse  Turşu koysun fincana  Muallim türküsü
  • 16. İSLAM DİNİNDE AKRABA EVLİLİĞİ  “Analarınız, kızlarınız, kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, kardeş kızları, kız kardeş kızları, sizi emziren analarınız, süt bacılarınız, eşlerinizin anaları, kendileri ile birleştiğiniz eşlerinizden olup, evlerinizde bulunan üvey kızlarınız size haram kılındı. …  Nisa Suresi, Ayet 22-23  «Pek yakınınız olan bir kadınla evlenmeyin; çünkü çocuk zayıf, çelimsiz olur"  hadis-i şerifi  "Zayıfladınız, neslinizin güçlenmesi için akraba olmayan yabancı kadınlarla evlenin"  Hz Ömer  Cinsel duygu zayıf olacağından evlenilecek kız yakın akraba olmamalı  İmam-ı Gazâli
  • 17. Akraba evliliklerinin üreme sağlığı açısından olumsuz sonuçları  Çekinik (resesif) geçiş gösteren genetik hastalık sıklığında artış  Doğuşsal sakatlık sıklığında artış, (2-2.5 misli)  Kısırlık  Ölü doğum  Düşük, tekrarlayan düşükler  Bebek ölümlerinde artış
  • 18. Çekinik geçişli hastalıkların akraba evliliği yapanlarda sık görülmesi  Fenilketonüri  Talasemi  Kistik fibrozis  Spinal müsküler atrofi  Jüvenil müsküler distrofi  Retinosblastoma  (binden fazla hastalık var)
  • 19. Genetik hastalıklar  20 binden fazla hastalık  Kimde ortaya çıkacağı bilinmez  Tam olarak tedavileri yok  Bazılarının doğum öncesi tanısı var ancak güç ve masraflı  Genellikle tedavileri masraflı ve ömür boyu  Akraba evliği, nadir görülen çekinik geçişli genetik hastalıkları sıklığını çok arttırır.  Genetik hastalıklar, doğuşsal anomaliler vb bebek ölüm sıklığını arttırır.
  • 20. Genetik hastalıkların önlenmesi  Akraba evlilikleri önlenmeli  İleri yaş gebelikleri önlenmeli  Genetik danışma  Preimplantasyon genetik tanı  Ölümcül kas erime hastalığı (spinal müsküler atrofi)
  • 21. Doğuşsal sakatlık sıklığından artış  Toplumda doğuşsal sakatlık: %2-%4  Akraba evliliklerinde 2-2.5 misli yüksek  Akraba evliliklerinde : %4-%8  Bebekte hastalık geç çıkabilir.
  • 22.  Sakat doğum yapanların %40’nın ana-babası akraba  Engelli bireylerin %17’sinde de anne veya akrabası engelli.  Engelli bireylerin %16’sında baba veya akrabası engelli  Engelli bireylerin evli kardeşlerinin %37’sinde akraba evliliği var ve çocuklarının %6’sı engelli  (Tunçbilek ve ark)
  • 23. Doğuşsal sakatlıkların önlenmesi  Amaç sağlıklı gebelik ve sağlıklı çocuk olmalıdır.  Ailede sakat doğum, ölü doğum, tekrarlayan düşük, zeka geriliği vb var ise akraba evliliğinden özellikle kaçınılmalı  Ayrıntılı ultrason önemli
  • 24. Birmingham çalışması  Akraba evliliği  İngiliz: %0.4  Pakistanlı: %69 (1. derece: %57)  Doğuşsal ve genetik hast  İngiliz: %4.3  Pakistanlı: %8.0 (iki misli)  Çekinik genetik hast  İngiliz: %0.3  Pakistanlı: %3 (10 misli)
  • 25. Akraba evliliklerinin diğer sağlıkla ilgili olumsuz sonuçları  Epilepsi  Sağırlık  Diyabet  Körlük  Bronşial astım  Alzheimer  Zeka geriliği  Parkinson  Metabolik hastalıklar  Öğrenme güçlüğü  Huntington hastalığı  Konjenital hipotiroidi  Kısırlık  Ölü doğum  Düşük  Tekrarlayan düşük  Bebek ölümleri
  • 26.  Akraba evlilikleri sosyal ilişkileri güçlendirir, aile içi sürtüşmeler ve boşanmalar azalır.  İsrail Sağlık Bakanı Joel Zlotogora  Akraba evliliği yapanlarda evlilik uyumu akraba olmayan çiftlerden daha düşük, aile içi çatışma daha fazla  Fışıloğlu 2001
  • 27. Akraba evliliklerinin önlenmesi  Kız çocuklarına en az 8 yıllık eğitim verilmeli.  Toplum akraba evliliklerinin olumsuz sonuçları konusunda bilinçlendirilmeli  Toplumumuzda akraba evlilik oranları, tercih edilme nedenleri, sosyal, kültürel ve sağlık ile ilgili sonuçlarına yönelik araştırmalar yapılmalı  Başlık parası, kan davası vb ile mücadele edilmeli  Sosyal güvenlik kurumları güçlendirilmeli
  • 28. Sonuç  Akraba evliliği soyda var olan hastalığın görülme sıklığını arttırır.  Sağlık üzerine olumsuz etkileri nedeniyle önerilmez  Akraba evliliği yapmış olanlar gebelikten önce genetik danışma almalı  Akrabada tekrarlayan düşük, ölü doğum, kısırlık, sakat doğum yap, genetik hastalık vb var ise akraba evliliği yapılmamalı  Başlık parası, kan davası vb ile mücadele edilmeli
  • 29. Akraba evlliliği yapmış meşhurlar  Süleyman – Nazmiye Demirel  Sakıp – Türkan Sabancı  Kemal – Selvi Kılıçdaroğlu -  Tevfik Fikret – Nazime Hanım