2. ALJEBRAREN ESANAHIA Aljebra matematikaren garrantzi handiko atal bat da. Dakizun bezala, gure inguruan badira hainbat eta hainbat sinbolo , elkarrekin komunikatzen laguntzen digutenak: anagramak, ikurrinak,Jakintzaren eremu askotan (ekonomian, kimikan, fisikan,) badira interpretatzen jakin beharreko datuak; horretarako arau batzuk behar dira. BURDINIBARRA BHI M捉 TERESA GONZALEZ CALVO ALJEBRA hizkuntza berezi bat da, sinbolikoa , informazioa interpretatzen laguntzen digun eta balio ezezagunak adierazteko letrak erabiltzen dituen tresna ahaltsu bat da.
3. ALJEBRAREN JATORRIA Izena arabierazko al-jabr ( 悋悴惡惘 ) ) izenetik dator, osaketa, burutze esanahiarekin. Lehen aldiz Muhammad bin M笛s al-Khwrizm朝 matematikari pertsiarrak idatzitako saiakera batean agertzen da, Al-Kitab al-Jabr wa-l-Muqabala izenekoa (arabieraz 惠悋惡 悋悴惡惘 悋悋惡悸 e uskaraz Burutze eta orekatze bidezko kalkuluaz). Aldi berean, etimologiaz, arabierazko aljebra, hezurrak osatzearen jakintzarekin du zerikusia. BURDINIBARRA BHI M捉 TERESA GONZALEZ CALVO
4. ZENBAKIZKO HIZKUNTZA- K BURDINIBARRA BHI M捉 TERESA GONZALEZ CALVO Zenbakiak soilik erabiltzen ditu, informazio matematikoa emateko. Ohiko hizkuntza Zenbakizko hizkuntza Lauren eta hiruren batura 4+3 Bosten hirukoitza 3揃 5 Hamazortziren erdia 18/2 Hiruren berbidura 3 2
5. HIZKUNTZA ALJEBRAIKOAK BURDINIBARRA BHI M捉 TERESA GONZALEZ CALVO Zenbakiak eta letrak erabiltzen ditu, informazio matematikoa emateko . Hizkuntza berezi honetan letra xeheak erabiltzen dira balio ezezagunak edo zehaztugabeak ordezkatzeko. Balio horiek eragiketa matematikoz elkarrekin loturik daude askotan. Letra, zenbaki eta eragiketa multzo horiei adierazpen aljebraikoak deitzen diegu . Ohiko hizkuntza (Enuntziatua, adierazpen idatzia) Hizkuntza aljebraikoa (adierazpen aljebraikoak) Zenbaki bikoitia 2x Zenbaki baten hirukoitza 3x Bi zenbakien arteko diferentziaren erdia (x-y)/2 Zenbaki baten berbidura x 2
6. ADIERAZPEN ALJEBRAIKO BATEN ZENBAKIZKO BALIOA BURDINIBARRA BHI M捉 TERESA GONZALEZ CALVO Adierazpen aljebraiko baten zenbakizko balioa lortzeko, adierazpenetan ageri diren letren ordez dagozkien balioak idatzi behar dira eta adierazita dauden eragiketak egin. ADIBIDEAK : Kalkulatu adierazpen aljebraiko hauen zenbakizko balioa, adierazitako balioetarako: 2x+3; x=1 denean 2揃 1+3=2+3=5 2x+3; x=-1 denean 2揃 (-1)+3= -2+3=1 3 a -5b; a=1 eta b=-1 direnean 3 揃 1 5 揃 (-1)= 3 +5 = 8