Animalia histologia
- 1. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI AnimaliaAnimalia EhunakEhunak
- 2. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI EhunEhun motakmotak Epitelioa Konektiboa Muskulua Nerbio-ehuna
- 3. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI ESTALDURAKO EPITELIOA Gorputzaren kanpoko eta barnealdeko estaldura Funtzioak isolatzailea eta elkartrukaketak (zurgapena eta iraizketa ) Ezaugarriak Zelulak estu-estu elkarturik, haien artean ia substantziarik gabe Zelulen bizitza laburra, etengabe berritzen dira. Epitelioaren oinarria mintz basala Ez dute odol-basorik Motak: ZelulaZelula itxurarenitxuraren araberaarabera LAUALAUA, (, (sinplesinple // estratifikatuaestratifikatua)) KUBIKOAKUBIKOA ZILINDRIKOAZILINDRIKOA (( sinplesinple // pseudoestratifikatuapseudoestratifikatua)) GURUIN EPITELIOA Ezaugarriak , zelula jariatzaileak ( beste epitelio zelulen artean kokatzen dira edo multzoka guruinak osatuz Motak: ekoiztutako Jariakinen kanporaketaren arabera EXOKRINOAK ENDOKRINOAK MISTOAK EPITELIOA EHUNAEPITELIOA EHUNA
- 4. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI EPITELIO LAUA EDO EZKATADUNAEPITELIO LAUA EDO EZKATADUNA ZelulenZelulen itxuraitxura laualaua da.da. BiBi motamota bereiztenbereizten diradira segunsegun etaeta zenbatzenbat zelulazelula--geruzageruza agertzenagertzen direndiren.(.( sinpleasinplea edoedo estratifikatuaestratifikatua)) EPITELIO LAUA SINPLEAEPITELIO LAUA SINPLEA (( endotelioaendotelioa)) ZelulaZelula geruzageruza bakarrabakarra Odol kapilareak, linfa kapilareak Biriketako albeoloak EPITELIO LAUA ESTRATIFIKATUAEPITELIO LAUA ESTRATIFIKATUA ZelulaZelula geruzageruza batbat bainobaino gehiagogehiago Larruazala (keratina agertzen da) bagina Esofagoa Mingaina
- 5. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI LAUA SINPLEA arteriola
- 6. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI LAUA ESTRATIFIKATUA Mintz basala esofagoa Epitelio- zelulak
- 7. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI LAUA ESTRATIFIKATUA keratinaduna keratina larruazala Epitelio- zelulak
- 8. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI EPITELIO KUBIKOAEPITELIO KUBIKOA Zelula kubikoak dira eta jariatzaile , absorzio edo sekrezio funtzio duten hodietan agertzen dira Kokapena: Giltzurrun tubuluetan Pankreasaren hodietan Obulotegiaren azalean
- 9. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI EpitelioEpitelio zilindrikoazilindrikoa Zelula prismatikoak dira, altuak . EpitelioEpitelio zilindrikozilindriko sinpleasinplea Geruza sinple bat eta zelulen nukleo guztiak altuera berdinean daude. microvilli edo mikrobiloskak izeneko luzakinak ager daitezke zurgapen-azalera handiagotzeko. Urdaila Umetokia Hestemeharra ( mikrobiloskak ) epitelioepitelio zilindrikozilindriko pseudoestratifikatuapseudoestratifikatua Geruza bakarra , zelula guztiak mintz basalarekin kontaktuan baina zelulen nukleoak altuera desberdinetan daude eta geruza estratifikatua dela ematen du. Zilioak ager daitezke mukia edo gametoak mugimendurako bronkioak trakea, epididimoa obiduktoak
- 10. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI mikrobiloska k EPITELIO ZILINDRIKO SINPLEAEPITELIO ZILINDRIKO SINPLEA ( hestemeharra ) Mintz basala
- 11. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI zilioak ZILINDRIKO PSEUDOESTRATIFIKATUAZILINDRIKO PSEUDOESTRATIFIKATUA ( trakea ) Mintz basala
- 12. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI GURUIN EPITELIOAGURUIN EPITELIOA Zelula espezializatruik jariatzaileak (zelula bakarrak edo multzoka guruina osatuz) • Zelula bakarrak zelula kaliziformeak ( hestemeharrean mukia jariatzen dute) •Zelula multzoa guruinak ( pankreasa)
- 13. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI KONEKTIBO EHUNAKONEKTIBO EHUNA Ehun honetako zelulak beraiek ekoizturiko substantzia batean murgildurik agertzen dira. Substantzia matrizea deitzen da matrizea: oinarrizko substantzia : ura, polisakaridoak, proteinak, …( likidoa , gel edo solidoa izan daiteke) zuntzak: proteikoak dira 2 motakoak : ez elastikoak ( kolagenoa) eta elastikoak ( erretikulina eta elastina) zelulak : egonkorrak : ehun berean sortzen dira eta matrizea sintetizatzen dute. zelula gazteak - blasto atzizkia ( fibroblasto, osteoblasto,..) helduak - zito atzizkia ( fibrozito, osteozito, …) migratzaileak: organismoaren beste lekuetan sortuak eta konektibo ehunetan kokatzen dira funtzio espezifikoak burutzeko. mastozitoak, makrofagoak, linfozitoak, .. Motak: KONJUNTIBOA ( LAXOA , TRINKOA, ELASTIKOA ) ADIPOSOA KARTILAGO-EHUNA HEZUR-EHUNA ODOL-EHUNA
- 14. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI EhunEhun konektiboenkonektiboen funtzioakfuntzioak Organismoaren ehunak haien artean elkarturik mantendu Organoen azpiegitura osatu Defentsa lanetan aritzen diren zelulen kokalekua osatu Gantzak metatu energia iturri bezala erabiltzeko Trakzio aurrean erresistentzia handiko egiturak sortu Konpresio-marruskaduraren aurrean xaflak osatu Euste-egiturak osatu Substantzien garraioa eta homeostasia burutu
- 15. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI EHUN KONEKTIBO MOTAKEHUN KONEKTIBO MOTAK KonjuntiboaKonjuntiboa KonjuntiboKonjuntibo laxoalaxoa KonjuntiboKonjuntibo trinkoatrinkoa KonjuntiboKonjuntibo elastikoaelastikoa KonjuntiboKonjuntibo erretikularraerretikularra AdiposoaAdiposoa KartilagoaKartilagoa HezurraHezurra OdolaOdola
- 16. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI
- 17. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI Ezaugarriak: matrizea liskatsua, eta zuntz gutxi (ez elastiko eta elastikoak agertzen dira) Zelula gazteak ( fibroblastoak) forma irregularra eta luzakin asko dute. Zelula helduak fibrozitoak deitzen dira eta jarduteko ahalmena galtzen dute. Kokapena : Hipodermisa , muskuluen artean, odol hodietan eta organoen arteko hutsuneetan. Funtzioak: Epitelioaren oinarria ( mintz basala) /Babes mekanikoa / nutrienteen difusioa Defentsa ( makrofagoak) Zuntz elastikoak matrizea fibroblastoak Kolageno zuntzak KONJUNTIBO LAXOAKONJUNTIBO LAXOA
- 18. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI KONJUNTIBOKONJUNTIBO ZUNTZEZKOA (TRINKOA)ZUNTZEZKOA (TRINKOA) Ezaugarriak: Matrizean substantzia gutxi eta zuntz ugari paraleloki jarrita (batez ere kolagenoa) fibroblastoak bakarrik, zelula migratzailerik ez Kokapena : Larruazaleko sakoneko dermisa, kornea, organoen kapsula eta tendoiak. Funtzioak: Babes mekanikoa Zuntzak orientatzen badira trakziorako erresistentzia tendoiak Kolageno zuntzak fibroblastoa k
- 19. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI Ezaugarriak: zuntz elastiko ugari (elastina) Kokapena : itxura aldaketa edo deformazioa jasaten duten organoetan ( birikak) Funtzioak: Organoaren eitea mantendu Zuntzak orientatzen badira malgutasuna lotailuak KONJUNTIBO ELASTIKOAKONJUNTIBO ELASTIKOA KONJUNTIBO ERRETIKULARRAKONJUNTIBO ERRETIKULARRA Ezaugarriak: zuntz ugari sare tridimentsionala osatuz (erretikulina) funtzioak: Organoen euskarria gongoilak
- 20. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI EHUN ADIPOSOAEHUN ADIPOSOA Ehun oso espezializatuta. Zelulak adipozitoak deitzen dira eta lipidoak metatzen dira. Funtzioa: lipidoen metaketa erreserba energetikoa babesa Motak: Adiposo txuria larruazalaren azpian aurkitzen da. Zuntz erretikularren artean adipozitoak aurkitzen dira. Zelula handiak, zitoplasman bakuola erraldoia dago eta nukleoa baztertuta dago. Adiposo marroia edo naparra Zelula txikiagoak, eta zitoplasman lipido tanta ugari ( multiokularra) odol-kapilare asko zelulen artean. Hibernazio egiten duten animalietan agertzen da ehun mota hau.
- 21. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI nukleoak Lipido tanta ADIPOSO TXURIA
- 22. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI Lipido tantak nukleoa ADIPOSO MARROIA
- 23. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI KartilagoaKartilagoa Ezaugarriak: matrizea nagusitzen da. Oinarrizko substantzia sasisolidoa da baina oso elastikoa eta malgua. Zelulak aintzira izeneko barrunbetan isolaturik geratzen dira. Kondroblastoak sortzen dute matrizea eta gero kondrozitoak deitzen dira. Ez du odol-kapilarerik eta ez nerbiorik. Nutrizioa matrizean zehar difusioz egiten da. Konposizioa: oinarrizko substantzia kondroitin sulfatoa zuntzak kolageoa eta elastina Motak : KARTILAGO HIALINOAKARTILAGO HIALINOA enbrioiaren hezurdura, hezurretakoa. KARTILAGO ELASTIKOAKARTILAGO ELASTIKOA belarrianbelarrian KARTILAGO EZ ELASTIKOA sudurrean KARTILAGO ARTIKULARRA giltzarrietan
- 24. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI KARTILAGO HIALINOA Kondrozitoak matrizea
- 25. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI KARTILAGO ELASTIKOA kondrozitoak zuntzak
- 26. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI HezurraHezurra Ezaugarriak: Bakarrik ornodunetan agertzen da. Matrizea egoera solidoan agertzen da. Konposizioa: Matrizearen osagiak: % 65-koa inorganikoa gatz mineralak ( fosfato kaltzikoen plakak ) % 25-koa organikoa kolageno zuntzak , kondroitin sulfatoa Zelulak: zelula mota ezberdinak agertzen dira Osteoblastoak matrizearen atal organikoa eratzen dute Osteozitoak matrizea eratu eta solidifikatu egiten den heinean barrunbetan geratzen dira. Barrunbe hauek haien artean komunikaturik daude hodi kalkoforoen bitartez. Osteoklastoak hezurraren birzurgapenaz arduratzen dira. Motak : HezurHezur trinkoatrinkoa edoedo laminarralaminarra hezurhezur laminaklaminak hodihodi batenbaten inguruaninguruan kokatzenkokatzen diradira kontzentrikokikontzentrikoki. – Havers sistema HezurHezur erretikularraerretikularra trabekulatrabekula sareasarea etaeta haienhaien arteanartean barrunbeakbarrunbeak hezur-muina
- 27. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI HEZUR TRINKOA
- 28. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI Havers hodiak Osteozitoak Hezur-matrizearen xaflak HEZUR TRINKOA
- 29. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI trabekulak Hezur muina HEZUR AROLA EDO ERRETIKULARRA
- 30. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI OdolOdol ehunaehuna Matrizea = plasma 90% ura eta 10% substantzia organikoak eta inorganikoak : ProteÃnak : • Albuminak: ( presio osmotikoa) • Globulinak: ( antigorputzak) • Fibrinogenoa: ( koagulazioa) Gluzidoak: • Glukosa: Gantzak: • Kolesterola • Triglizeridoak metabolismoaren produktuak: Urea / kreatinina / Acido urikoa /Bilirrubina Elektrolitoak: • Ca ++ Na ++ K + Hormonak Zelulak ERITROZITOAKERITROZITOAK LEUKOZITOAKLEUKOZITOAK PLAKETAKPLAKETAK (( zelulazelula zatiakzatiak))
- 31. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI ODOLA eritrozitoak plaketak leukozitoak
- 32. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI •Ahurbiko disko baten itxura dute eta ugaztunetan ez dute nukleorik ez ta ere zitoplasmako organulorik. Eten gabe eratzen dira hezurretako muin gorrian. •Zitoplasmaren konposizioa: % 60 ura , % 34 hemoglobina . Hemoglobina molekula bakoitzak 4 oxigeno molekulekin lotzen da. •Eritrozitoaren mintzean odol taldea determinatzen duten proteinak kokatzen dira. ERITROZITOAK
- 33. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI •Leukozitoek gorputzean sartzen diren organismoen kontrako defentsa eta hondakinen garbiketa lana. ( zelula zatiak, bakterio hilak, hondakinak, ..) burutzen dute. •Leukozitoak odolean dauden bitartean borobilak dira baina odol-kapilaretatik ateratzean itxura desberdinak hartzen dituzte. ( plastizitate handia) •Infekzio batek hezurretako muinean leukozitoen ekoizpena areagotzen du, odol zirkulazioan leukozito kopurua handiagotuz. Mikroskopiaren arabera honako leukozito mota bereizten ditugu: LEUKOZITOAK
- 34. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI GRANULOZITOAK neutrofiloak funtzioa : bakterio eta partikula txikiak fagozitatu ( pseudopodoak edo luzakinak erabiltzen ditu bakterioa inguratzeko eta gero entzima litikoak askatu) Eosinofiloak funtzioa: Alergia eta inmunulogia prozesuetan parte hartzen dute Basofiloak funtzioa : Zitoplasman heparina eta histamina kantitate handiak dituzte. Hipersentsibilatete erreakzioetan parte hartzen dute LINFOZITOAK Funtzioak : Antigorputzak sintetizatu eta inmunitate prozesuetan eta txertoekin norberako zelulak eta atzerritarrak antzematea T linfozitoak ( timo-menpekoak ) B linfozitoak ( hezurretako muina-menpekoak) T linfozitoek % 70-80a. osatzen dute. Urte batzu irauten dute bizirik eta memoria inmunologikoa mantentzen dute. Aktibatuak direnean zelula hiltzaileak dira. B linfozitoek antigorputzak ekoizten dituzte . MONOZITOAK Hezurretako muinean eratzen dira eta gero odolaren bitartez ehun konnektiboetara migratzen dira ( gibela, area, gongoil linfatikoak, birikak, ....) . Organo hauetan makrofago libreak edo finkoak bihurtzen dira. LEUKOZITO MOTAK:
- 35. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI MuskuluMuskulu ehunaehuna ZelulaZelula osooso espezializaturikespezializaturik.. UzkurtzekoUzkurtzeko gaitasunagaitasuna agertzenagertzen dutedute.. Miozuntzak aktina / miosina motak: ILDASKATSUA Zelula luzeak eta paraleloki jarrita miozuntzak paraleloak sarkomeroak) nukleo anitzak eta aldeetara bazterturik Nahitazko mugimenduak sortzen dituzte KARDIAKOA Nukleoa zelularen erdian. Miozuntzak paraleloak sarkomeroak ) Zelulen artean diska interkalarrak. LEUNA Ez dira sarkomeroak bereizten. Nukleoak zelularen erdian eta zuntzak ez daude paraleloki jarrita. funtzioa : nahigabeko mugimenduak sortzen dituzte ( erantzun autonomoak: jariaketa, eiakulazioa, umetokiaren uzkurdura, mugimendu peristaltikoak, odol hodien uzkurdurak, ...
- 36. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI MUSKULU ILDASKATSUA
- 37. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI sarkomeroa k MUSKULU ILDASKATSUA nukleoak
- 38. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI MUSKULU KARDIAKOA disko artekatuaknukleoak
- 39. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI MUSKULU LISOA nukleoak miozuntzak
- 40. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI NERBIONERBIO--EHUNAEHUNA Zelula motak : Neuronak Neuronak izeneko zelulak kinada elektrikoa Garraiatzen dute Gliako zelulak •astrozitoak neuronaren nutrizioaz arduratzen da, odol kapilareekin kontaktuan daude. •oligodendrozitoak neuronaren axoiaren mielinazko estaldura sortzen du N.S.zentralean •Schawnn zelulak neuronaren axoiaren mielinazko estaldura sortzen du N.S.periferikoan
- 41. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI NEURONA soma axoia dendritak
- 42. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI ASTROZITOAK astrozitoa Odol kapilarea
- 43. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI OLIGODENDROZITOA
- 44. Ehun motak Pello Mendaza 2008 ALAITZ BHI BIRPASATZEKO http://webs.uvigo.es/mmegias/inicio.html http://www.virtual.unal.edu.co/cursos/veterinaria/20 03897/index.html