1. ANIMALIEN ERREINUA
Animaliak zelula anitzeko izakiak dira; zelula guztien
funtzionamendu koordinatuaren emaitza da animalien
bizitza.
Animaliaren zelula guztiak ingurune urtsuan bizi dira.
Uretako animaliarik bakunenetan, ingurune urtsu hori
bizitoki den ura bera da, hau da beren kanpo-ingurunea.
Animalia konplexuagoetan, zelula gehienek ez dute kanpoingurunea ukitzen, baina ingurune likido batean bizi dira,
barne-ingurunean.
Animalia bakunetan, likido interstizialez osatuta
barne-ingurunea, eta bertan bizi dira zelulak.
Animalia konplexuagoetan hodien barruan dabiltzan
likidoek osatzen dute barne-ingurunea, eta likido horiei
likido zirkulatzaile esaten zaie; horiek likido interstiziala
berritzen dute.
dago
3. BIZI-FUNTZIOAK
Barne-inguruneak kanpo-ingurunetik eskuratzen
ditu mantenugaiak eta bertara egozten ditu
hondakinak. (ELIKADURA-FUNTZIOAK)
Animalia
osatzen
duten
koordinatuta daude, adibidez
(HARREMAN-FUNTZIOAK)
Zelulen ugalketak ez dakar animaliaren ugalketa,
baizik eta zelula hilak ordeztea eta gorputza
haztea. Animalien ugalketa zelula zehatzek
bideratzen dute, zelula germinalak, gainerako
zelulei zelula somatiko esaten zaie. (UGALFUNTZIOAK)
zelulen
jarduerak
hormonen bitartez.
9. DIGESTIO-APARATUAK
Animalien eboluzioan zehar aldatu egin da horien digestio-mota
Lehenengo
animaliek
zelula
barneko
digestioa egiten zuten. Adib. Belakiak.
Ondoren zelula barneko zein kanpokoa, hau
da, digestio mistoa egiten zuten. Adib.
Zelenteratuak.
Hurrena beste animalia batzuk zelulaz
kanpoko digestioa egiten zuten soilik. Gaur
egun gehienek horrelakoa dute, hodi
itxurako digestio-aparatua.
16. ARNAS-APARATUA
Arnas egiturak lotura du animaliaren gorputzaren konplexutasunmailarekin eta ingurunearen ezaugarriekin.
IGURUNE URTARRA:
Abantaila: gasak uretan disolbatuta daude eta
urak heze mantentzen ditu arnas azalak.
Desabantaila: uretan oxigeno gutxiago eta CO 2
gehiago dago airean baino, beraz, motel zabaltzen
dira gas horiek.
INGURUNE LEHORTARRA:
Abantaila: gas-trukaketaren abiadura handiagoa
da.
Desabantaila: heze eduki behar da arnas azala.
17. LAU ARNAS EGITURA MOTA DAUDE:
AZALA
Azal mehearen
bidez.
Azala odolkapilarrekin
harremanetan
dago.
Anelido batzuk
Molusku batzuk
Anfibioak