ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Anne Sütünün Önemi ve Bebek Dostu Hastane

•Download as PPT, PDF•
•
Kemal ASLAN
Kemal ASLAN

www.doktorix.com

1 of 63
Download to read offline
TÜRKİYEDE EMZİRME DURUMU & ULUSAL BEBEK DOSTU HASTANELER PROGRAMI
“Bebek mümkün olduğu kadar anne sütü ile beslenmelidir. Çünkü anne sütü, bebek daha anne karnında iken onu besleyen kana, en çok benzeyen besindir” Ünlü Türk düşünürü ve tıp adamı İbn-i Sina,
Neden anne sütü? • Bebek beslenmesinde ilk 6 ay anne sütü verilmesinin önemi bebeğin beslenme, büyüme, gelişim ve hastalıklardan korunması için ideal içeriğe sahip olmasından kaynaklanır. • Bu sebeplerle de birçok uluslararası ve ulusal kuruluş emzirmeyi bebek beslenmesinde öncelikle tercih edilmesi gereken beslenme yöntemi olarak belirlemiştir. • Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de bu nedenle ilk 6 ay yalnızca anne sütüyle beslenmeyi önermektedir.
Neden anne sütü? • Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) çocuklarda obezitenin önlenmesini en önemli öncelikler arasında göstermektedir, Akademi çocuklarda obezitenin ve aşırı kilonun düşürülmesi için emzirmenin özendirilmesi ve desteklenmesi gerektiğini bildirmektedir (1) • Çocuklukta tespit edilen yüksek beden kitle indeksi adölesan ve yetişkinlik döneminde şişmanlık ve obezite ile karşılaşılacağının habercisidir • Amerika’da konu ile ilgili yapılan bir meta analizde (2011) elde edilen veriler anne sütünün aşırı kilo insidansını önemli ölçüde azalttığını ve uzun süreli emzirmenin LDL kolestrol seviyesinin ve kan basıncının düşürülmesi, tip 2 diyabet ve kardiyovasküler rahatsızlıkların azaltılması ile ilişkili olduğunu göstermektedir (2)
UNİCEF’e göre; anne sütü ile beslenmeyen çocuklarda ölüm oranları beslenenlere göre 4-6 kat daha fazla DSÖ’ne göre; emziren kadın oranları yüksek olsaydı yılda 1.5 milyon bebeğin yaşamı kurtulacaktı
Sağlıklı beslenmede ilk adım ANNE SÜTÜ
Çocuk ölümlerinin önlenmesine emzirmenin katkısı Önlem Uygulamaları Sayı (Bin) Tüm çocukların ölüm oranında yaptığı azalma Emzirme 1301 13% İlaçlar 691 7% Ek Beslenme 587 6% Çinko 459 5% Aşılama 403 4% Hijyenik Doğum 411 4% Su,sanitasyon, hijyen 326 3% Kaynak: Lancet 2003
Bebek dostu hastaneler girişimi • 1991 YILINDA WHO/UNICEF TARAFINDAN BAŞLATILDI • GİRİŞİMİN TEMELİNİNİ BAŞARILI EMZİRMEDE 10 ADIM OLUŞTURMAKTA • DÜNYADA 150 ÜLKEDE 20.000’E YAKIN BEBEK DOSTU SAĞLIK KURULUŞU BULUNMAKTA • ÜLKEMİZDE DE 1991 YILINDAN BU YANA SÜRDÜRÜLÜYOR
Programın amacı • Dünya Sağlık Örgütü’ nün önerdiği ve yürütülen programa göre “bebeklerin doğumdan hemen sonra emzirmeye başlatılması, ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi ve 6. aydan sonra uygun besinlerle beraber emzirmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesi” ve bu şekilde tüm bebeklerin yaşama sağlıklı başlaması temel amacımızdır. • Emzirmenin korunması ve desteklenmesi ile programın temelini oluşturan başarılı emzirmede 10 adım stratejisinin tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında uygulanması ve devamının sağlanması, ayrıca beslenme bozukluklarının önlemesi yoluyla çocuklarda morbidite ve mortalite oranlarını düşürmek hedeflenmektedir.
Hedefler • Akut beslenme bozukluğu bulunan çocuk oranının 2013 yılı sonuna kadar %1 in altına, • Kronik beslenme bozukluğu bulunan çocuk oranını ise 2013 yılı sonuna kadar %5 in altına düşürmek , • İlk 6 ay sadece anne sütü ile beslenme oranını %60 a çıkarmak • Anne destek gruplarının, 2014 yılı sonuna kadar tüm türkiye genelinde yapılanması, • 150 den fazla kadın istihdam eden işyerlerinin bebek dostu işyeri olmalarının sağlanması, • Anne sütü ve emzirme danışmanlık eğitim programının sürekliliği ve hızını arttırmak amaçlı hazırlanan uzaktan eğitim çalışması tamamlanıp sahada kullanılmaya başlanması
-Bebek Dostu Hastane -Bebek Dostu I.Basamak Sağlık Kuruluşu, -Bebek Dostu İl, -Bebek Dostu İlçe, -Anne Destek ve Anneden Anneye Destek Grupları Grubu -Altın ,Gümüş ve Bronz Bebek Dostu İller -Bebek Dostu İş Yeri Bugün ulaşılan nokta
Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Değerlendirmeleri Doğum Yapılan Hastaneler “Emzirmede 10 Adım” Çocuk Hastaneleri “Emzirmede 9 Adım” Bebek Dostu Aile Hekimleri “Emzirmede 8 Adım”
Bebek Dostu Hastaneler ÜLKEMİZDEKİ TÜM HASTANE DOĞUMLARININ % 92’Sİ BEBEK DOSTU HASTANELERDE YAPILMAKTADIR.
1) İl merkezinde bulunan Çocuk Hastaneleri ile Doğum Yaptırılan Hastanelerin (Devlet Has., Doğumevleri, Üniversite Has., Askeri Has., Özel Has. v.b) tamamının BDH Olmasının sağlanması 2) İlde mama kodu uygulamaları ile ilgili çalışmalar yapılması 3) İlde 1.Basamak sağlık hizmeti veren sağlık kuruluşlarının en az % 20 ‘sinin Bebek Dostu olmasının sağlanması 4) Topluma anne sütü uygulamalarını yaygınlaştırmak ve bilinçlendirmek için en az 3 faaliyette bulunulması Bebek Dostu İl Kavramı
Bebek Dostu İller
Ülkemizde son durum 16 ORTANCA EMZİRME SÜRESİ 16 AY TNSA 2008’e göre
95,2 95,2 97 97 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 1993 1998 2003 2008 ÜLKEMİZDEYILLAR İÇERİSİNDE EMZİREN KADIN SIKLIĞINDAKİ DEĞİŞMELER Emziren Kadın Yüzdesi
ANNE SÜTÜNÜN TEŞVİKİ ve BDH PROGRAMI-1991 den beri  BESLENME BOZUKLUKLARININ ÖNLENMESİ ,  BEBEK ÖLÜMLERİNİN AZALTILMASI AMAÇLARAMAÇLAR
Beslenme: • Çocuklar zihinsel ve fiziksel büyüme potansiyellerine ancak yeterli ve dengeli beslenme ile ulaşabilirler.
• Beyin yapısı ve nörolojik gelişme • Bilişsel fonksiyonlar, öğrenme • Kan basıncı, kan lipidleri • Barsak fonksiyonları • Obezite, insülin direnci • Kemik sağlığı • Atopik hastalıklar ERKEN BEBEKLİK DÖNEMİNDEKİ BESLENME BEBEĞİN YAŞAMINI PROGRAMLAR
429 HASTANE BDH PLAKETİ ALDI (2005) • KONYA, • MANİSA, • BALIKESİR, • TRABZON, • ISPARTA, • BOLU, • YALOVA, • AYDIN BEBEK DOSTU 8 İL MANİSA SOMA İZMİR KEMALPAŞA BEBEK DOSTU 2 İLÇE
PROGRAMIN UYGULANMASI DOĞUM ÖNCESİ DOĞUM SIRASI DOĞUM SONRASI Anne Sütünün Önemi Meme Bakımı Anne Beslenmesi Emzirme Teknikleri Emzirme Teknikleri Emzirme Sıklığı Laktasyonun Devamı Bilgilerin Uygulanması Uygulamanın Değerlendirilmesi
Kocaeli - 24.09.2007 Bebek beslenmesi • Yaşamın ilk iki yılı büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu dönemdir. • DSÖ anne sütü ile beslenmeyi 2 yaşına kadar önermektedir.. • Anne sütü 0-6 ay arasındaki süt çocuğunun ihtiyacı olan kalori ve besinlerin %100’ünü karşılayabilir. • 6-12 ay arasında %35’ini karşılayabilmektedir ve bu nedenle 6. ayda ek besinlere geçilir. • İlk 6 ayda su dahil hiçbir ek besin verilmemesi önerilmektedir (Doğal beslenme).
Anne Sütünün yararları 1. Bebek sağlığı yönünden anne sütü ile beslenmenin avantajları  İshal  Solunum yolları enfeksiyonları,otitis media  İdrar yolu enfeksiyonları  Nekrotizan enterokolit (6 kat)  Yenidoğan sepsisi, bakteriyemi ve menenjit  Mekonyum ileusu  Ani bebek ölümü sendromu  Aneljezik etki
2. Anne sağlığı yönünden  Doğum sonrası kanama azalmaktadır (aneminin önlenmesi)  Kemik mineralizasyonunda gelişme (osteoporoz önlenmesi)  Kanserlere karşı koruyucu (meme, uterus)  Doğum öncesi kiloya daha kolay erişme Anne Sütünün yararları
3. Besin içeriği ve beslenme avantajları  Anne sütünün biyolojik yapısındaki üstünlükler  Düşük böbrek solit yükü  Sindirim kolaylığı 3. İmmünolojik avantajlar  Antimikrobial ajanlar  Antiinflamatuar ajanlar  İmmünomodülatörler Anne Sütünün yararları
5. Gelişimle ilgili avantajları  Anne-bebek arasındaki duygusal yaklaşım  Zihinsel gelişme ve yeteneklerde, okul başarısı, zeka düzeyinde 5. Ekonomik avantajlar  Bebek beslenmesinde en ucuz yöntem  Toplum sağlığı maliyetinde azalma 5. Çevresel avantajlar  Atık azaldığı için çevre dostu Anne Sütünün yararları
8. Erişkin sağlığına etkisi  Büyüme – gelişme  Şişmanlığın önlenmesi  Kalb hastalıklarının önlenmesi  Diş sağlığı, çene-ağız gelişmesi  Otitis medianın azalması  Atopik hastalıklar ve astımda azalma,  Malign hast., çöliak, ülseratif kolit Anne Sütünün yararları
Bebek beslenmesinde hedef: İlk 6 ay “sadece” anne sütü 2 yaşına kadar ek gıda+anne sütü
Kocaeli - 24.09.2007 BAŞARILI EMZİRME ve BEBEK DOSTU HASTANE OLMAK İÇİN 10 ADIM 1.Yazılı emzirme politikası oluşturmak 2.Sağlık görevlileri için eğitim programı geliştirmek 3.Tüm hamile kadınları emzirme hakkında bilgilendirmek 4.Annelere doğum sonrası ilk yarım saatte emzirmeye başlamaları için yardım etmek 5.Annelere nasıl emzireceklerini göstermek, bebeklerinden ayrı kalsalar da emzirmeyi nasıl sürdüreceklerini öğretmek 6.Tıbbi bir gereksinme olmadıkça anne sütü dışında besin vermemek 7.Anne ve bebeğin 24 saat aynı odada kalmasını sağlamak 8.İsteğe bağlı emzirmeyi özendirmek 9.Biberon veya emzik vermemek 10.Emzirme destek gruplarının oluşmasını, annelerin hastaneden çıktıktan sonra bu organizasyonlara başvurmasını sağlamak
Sağlık Kuruluşlarında mamayı özendirici afiş, broşür bulundurulmaması AYRICA; Anne sütünün önemini vurgulayan afişlerin koridorlara ve annelerin görebileceği alanlara asılması Emzirme odalarının veya bölümlerinin oluşturulması  Üzerinde mama reklamı olan büyüme eğrisi, aşı kartı, takvim, kalem , poster vb. araç ve gereçlerin kullanılmaması veya mama ismi ve firma adının kapatılarak kullanılması
 BDH Adayı Hastaneler Öncelikle Anne Sütünün Teşviki ve BDH Danışmanlık Eğitimine Alınır,  Eğitim Alan Hastaneler Kendi Hastanelerindeki Diğer Sağlık Personelini de Eğitirler ve uygulamalarını düzenlerler. NASIL BDH OLUNUR ?
 BDH Olmaya Hazır Hastaneler Sağlık Müdürlüğü Tarafından Değerlendirilerek Genel Müdürlüğe Bildirilir.  Bu Hastaneler Ulusal Değerlendirme Ekibi Tarafından Yeniden Değerlendirilerek 80 ve Üstünde Alanlar Üst Komitenin Onayına Sunulur. NASIL BDH OLUNUR ?
Kocaeli - 24.09.2007 Nasıl Emzirelim?
Bebeği emzirmeye başlamadan; • Anne, ellerini su ve sabunla yıkamalı, • Meme başları temiz olmalı, • Çocuğun altı temiz olmalıdır.
Teknik Başarılı bir emzirme için öncelikle annenin rahat bir pozisyonda olması sağlanmalıdır.
Kocaeli - 24.09.2007 Pozisyonlar
Emzirmenin Aşamaları -1 • Bebeğin dudakları uyarılır. • Meme başı bebeğin dudaklarına temas ettirilir.
Emzirmenin Aşamaları -2 • Bebeğin ağzını açarak meme başını ve areolayı ağzının içine alması sağlanır. • Koyu renkli kısım dudakları ile çevrelenmelidir
Kocaeli - 24.09.2007 Emzirmenin Aşamaları -3 • Anne göğsünü desteklerken, memesini bebeğe doğru sıvazlayabilir.
Teknik DOĞRU YANLIŞ
Emzirmenin Aşamaları -4 Bebek emerken ağzında meme, yüzü annesine dönük eliyle memeye temas eder.
Emzirmenin Aşamaları -5 • Bebek bedeninin anneye yakın durması sağlanır. • Bedeni ile de temas halinde olması bebeğe güven verir.
Emzirmenin Aşamaları-6 • Emzirme eylemi hem anne hem de bebek için keyif verici bir olay olmalıdır. • Doyan bebek memeyi bırakabilir
Kocaeli - 24.09.2007
Anne sütü dinamik bir sıvıdır • Emzirmenin başladığı günden itibaren • Emzirme esnasında • Günün farklı zamanlarında değişiklik gösterir.
Anne sütü • Kolostrum – Doğumdan sonraki ilk birkaç günde üretilir. – Yüksek protein içerir. – Bağışıklığı sağlayan faktörler mevcuttur. • Olgun süt – Doğumdan birkaç gün sonra üretilmeye başlar.
Emzirme süresince – Önsüt : Çok miktarda üretilir, yüksek miktarda protein ve laktoz içerir. Bebeğin tüm sıvı ihtiyacını karşılar. – Sonsüt: Yüksek oranda yağ içerir, enerjinin büyük bölümünü karşılar.
Emzirme süresi: • Bebeği memeden kısa sürede ayırmamak, kendi bırakana kadar memede tutmak gerekir. • İlk günler toplam süre 45 dk • Daha sonra 10-15 dk
Anne sütü yeterli mi? • İdrar / gayta çıkışı: – İlk 3-5 gün: 3-5 kez idrar, 3-5 kez gayta • Tartı: 20-30 g/gün – 3-5.günde >%7 tartı kaybı olmamalı – 10-14.günde doğum ağırlığını yakalamalı
Sıkca sorulanlar • Sağlıklı bir annenin günlük süt üretimi ne kadardır? – 750-1000 cc, ortalama 850 cc • Bebek hangi sıklıkla emzirilmelidir? – İlk 2 hafta süt az gelebilir. Yarım saatte bir emzirilmelidir. – İlk 6 hafta her istediğinde meme almalıdır. – 6 haftadan sonra 1-4 saatte bir (kendisi düzenler). • Bir meme ne kadar sürede boşalır? – Term bebek 10-15 dakikada boşaltır.
Anne sütünün sağılması
Sağılmış sütün saklanması-1, • Sıradan kaba konmamalı, steril kapta biriktirilmelidir. • Anne sütü oda ısısında 4-6 saat dayanır. • Buzdolabının rafında ise 24-48 saat saklanabilir. • 24 saatte kullanılmayacak süt dondurulmalı, üzerine tarih yazılmalıdır • Anne sütü, derin dondurucuda 6 ay saklanabilir.
Sağılmış sütün saklanması-2, • Bir defada 60-120 ml süt dondurulabilir • Donmuş süte taze süt asla eklenmemelidir • Buzdolabına indirilerek veya ılık suda bekleterek çözülmelidir • Kesinlikle mikro dalgaya konmamalıdır • Çözülen süt 24 saat içinde kullanılmalıdır • Çözülmüş süt tekrar dondurulmamalıdır
Emzirmeye kontrendikasyon oluşturan durumlar • Bebekte galaktozemi • Annede – Aktif, tedavi edilmemiş tüberküloz – HTLV pozitif – Tanı/tedavi amaçlı radyoaktif izotop alımı – Antimetabolit/kemoterapötik alımı – Uyuşturucu, sigara kullanımı – Memede herpes lezyonu (diğer memede yoksa o memeden emebilir) - HIV ±
Emzirmeye kontrendikasyon oluşturmayan durumlar • Annede: – HBsAg /HCV pozitifliği – Ateş – CMV seropozitifliği – Annenin kullandığı ve aslında kontrendikasyon oluşturmayan ilaçlar ! • Bebekte sarılık
Dolu meme • Memeler sıcak, ağır ve serttir. • Süt gayet güzel akar. • Meme ucu serttir. • Ateş yoktur. • Dolu memeler yumru yumru olur. Çözüm: Daha sık emzirmeyle memenin boşaltılmasıdır.
SONUÇ: • Anne sütü kimyasal olarak taklit edilse de biyolojik üstünlükleri taklit edilememiş bir besindir. • Bebeğin yaşaması, fiziksel ve zihinsel gelişimi, hastalıklardan korunması, ruh sağlığı, annenin sağlığı, ailenin ve toplumun ekonomik gelişmesi, çevre sağlığı açısından anne sütü ile beslenme desteklenmeli ve teşvik edilmelidir. • Doğum yapılan her hastane anne bebek dostu hastane unvanını almalıdır.
Anne Sütünün Önemi ve Bebek Dostu Hastane
1-)1-) Yazılı Olan Anne Sütünü TeşvikYazılı Olan Anne Sütünü Teşvik İlkelerini Tüm Sağlık Personeliİlkelerini Tüm Sağlık Personeli Bilmelidir.Bilmelidir. 2-)2-) Bu İlkeler Doğrultusunda TümBu İlkeler Doğrultusunda Tüm Sağlık Personeli Eğitilmelidir.Sağlık Personeli Eğitilmelidir. 3-)3-) Hamileler Emzirmenin Yararları veHamileler Emzirmenin Yararları ve Yöntemleri KonusundaYöntemleri Konusunda Bilgilendirilmelidirler.Bilgilendirilmelidirler. 4-)4-) Annelerin, Doğumu İzleyen YarımAnnelerin, Doğumu İzleyen Yarım Saat İçinde Emzirmeye BaşlamalarıSaat İçinde Emzirmeye Başlamaları Sağlanmalıdır.Sağlanmalıdır. 5-)5-) Annelere Emzirme YöntemleriAnnelere Emzirme Yöntemleri Gösterilmelidir.Gösterilmelidir.
6-)6-) Tıbben Gerekli OlmadıkçaTıbben Gerekli Olmadıkça Yenidoğanlara Anne Sütü Dışında GıdaYenidoğanlara Anne Sütü Dışında Gıda Verilmemelidir.Verilmemelidir. 7-)7-) Anne ile Bebek Aynı OdadaAnne ile Bebek Aynı Odada Kalmalıdır.Kalmalıdır. 8-)8-) Bebek Her İsteyişinde AnneBebek Her İsteyişinde Anne Emzirmelidir.Emzirmelidir. 9-)9-) Emzirilen Bebeklere EmzikEmzirilen Bebeklere Emzik Verilmemelidir.Verilmemelidir. 10-)10-) Taburcu Olduktan Sonra, AnnelereTaburcu Olduktan Sonra, Annelere İlk 6 Ay Sadece Anne Sütüİlk 6 Ay Sadece Anne Sütü VermeyeVermeye Teşvik Edilmeli ve İzlenmelidir.Teşvik Edilmeli ve İzlenmelidir.
BEBEĞİN HER İSTEYİŞİNDEBEBEĞİN HER İSTEYİŞİNDE EMZİRİLMESİNİNEMZİRİLMESİNİN AVANTAJLARIAVANTAJLARI  Anne sütü oluşumu daha erken olur,Anne sütü oluşumu daha erken olur,  Bebek daha hızlı kilo alır,Bebek daha hızlı kilo alır,  Göğüste süt birikimi gibi sorunlarGöğüste süt birikimi gibi sorunlar daha az görülür,daha az görülür,  Emzirme daha kolay gerçekleşirEmzirme daha kolay gerçekleşir ..
Anne Sütünün Önemi ve Bebek Dostu Hastane

More Related Content

Anne Sütünün Önemi ve Bebek Dostu Hastane

  • 1. TÜRKİYEDE EMZİRME DURUMU & ULUSAL BEBEK DOSTU HASTANELER PROGRAMI
  • 2. “Bebek mümkün olduğu kadar anne sütü ile beslenmelidir. Çünkü anne sütü, bebek daha anne karnında iken onu besleyen kana, en çok benzeyen besindir” Ünlü Türk düşünürü ve tıp adamı İbn-i Sina,
  • 3. Neden anne sütü? • Bebek beslenmesinde ilk 6 ay anne sütü verilmesinin önemi bebeğin beslenme, büyüme, gelişim ve hastalıklardan korunması için ideal içeriğe sahip olmasından kaynaklanır. • Bu sebeplerle de birçok uluslararası ve ulusal kuruluş emzirmeyi bebek beslenmesinde öncelikle tercih edilmesi gereken beslenme yöntemi olarak belirlemiştir. • Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de bu nedenle ilk 6 ay yalnızca anne sütüyle beslenmeyi önermektedir.
  • 4. Neden anne sütü? • Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) çocuklarda obezitenin önlenmesini en önemli öncelikler arasında göstermektedir, Akademi çocuklarda obezitenin ve aşırı kilonun düşürülmesi için emzirmenin özendirilmesi ve desteklenmesi gerektiğini bildirmektedir (1) • Çocuklukta tespit edilen yüksek beden kitle indeksi adölesan ve yetişkinlik döneminde şişmanlık ve obezite ile karşılaşılacağının habercisidir • Amerika’da konu ile ilgili yapılan bir meta analizde (2011) elde edilen veriler anne sütünün aşırı kilo insidansını önemli ölçüde azalttığını ve uzun süreli emzirmenin LDL kolestrol seviyesinin ve kan basıncının düşürülmesi, tip 2 diyabet ve kardiyovasküler rahatsızlıkların azaltılması ile ilişkili olduğunu göstermektedir (2)
  • 5. UNİCEF’e göre; anne sütü ile beslenmeyen çocuklarda ölüm oranları beslenenlere göre 4-6 kat daha fazla DSÖ’ne göre; emziren kadın oranları yüksek olsaydı yılda 1.5 milyon bebeğin yaşamı kurtulacaktı
  • 6. Sağlıklı beslenmede ilk adım ANNE SÜTÜ
  • 7. Çocuk ölümlerinin önlenmesine emzirmenin katkısı Önlem Uygulamaları Sayı (Bin) Tüm çocukların ölüm oranında yaptığı azalma Emzirme 1301 13% İlaçlar 691 7% Ek Beslenme 587 6% Çinko 459 5% Aşılama 403 4% Hijyenik Doğum 411 4% Su,sanitasyon, hijyen 326 3% Kaynak: Lancet 2003
  • 8. Bebek dostu hastaneler girişimi • 1991 YILINDA WHO/UNICEF TARAFINDAN BAŞLATILDI • GİRİŞİMİN TEMELİNİNİ BAŞARILI EMZİRMEDE 10 ADIM OLUŞTURMAKTA • DÜNYADA 150 ÜLKEDE 20.000’E YAKIN BEBEK DOSTU SAĞLIK KURULUŞU BULUNMAKTA • ÜLKEMİZDE DE 1991 YILINDAN BU YANA SÜRDÜRÜLÜYOR
  • 9. Programın amacı • Dünya Sağlık Örgütü’ nün önerdiği ve yürütülen programa göre “bebeklerin doğumdan hemen sonra emzirmeye başlatılması, ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi ve 6. aydan sonra uygun besinlerle beraber emzirmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesi” ve bu şekilde tüm bebeklerin yaşama sağlıklı başlaması temel amacımızdır. • Emzirmenin korunması ve desteklenmesi ile programın temelini oluşturan başarılı emzirmede 10 adım stratejisinin tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında uygulanması ve devamının sağlanması, ayrıca beslenme bozukluklarının önlemesi yoluyla çocuklarda morbidite ve mortalite oranlarını düşürmek hedeflenmektedir.
  • 10. Hedefler • Akut beslenme bozukluğu bulunan çocuk oranının 2013 yılı sonuna kadar %1 in altına, • Kronik beslenme bozukluğu bulunan çocuk oranını ise 2013 yılı sonuna kadar %5 in altına düşürmek , • İlk 6 ay sadece anne sütü ile beslenme oranını %60 a çıkarmak • Anne destek gruplarının, 2014 yılı sonuna kadar tüm türkiye genelinde yapılanması, • 150 den fazla kadın istihdam eden işyerlerinin bebek dostu işyeri olmalarının sağlanması, • Anne sütü ve emzirme danışmanlık eğitim programının sürekliliği ve hızını arttırmak amaçlı hazırlanan uzaktan eğitim çalışması tamamlanıp sahada kullanılmaya başlanması
  • 11. -Bebek Dostu Hastane -Bebek Dostu I.Basamak Sağlık Kuruluşu, -Bebek Dostu İl, -Bebek Dostu İlçe, -Anne Destek ve Anneden Anneye Destek Grupları Grubu -Altın ,Gümüş ve Bronz Bebek Dostu İller -Bebek Dostu İş Yeri Bugün ulaşılan nokta
  • 12. Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Değerlendirmeleri Doğum Yapılan Hastaneler “Emzirmede 10 Adım” Çocuk Hastaneleri “Emzirmede 9 Adım” Bebek Dostu Aile Hekimleri “Emzirmede 8 Adım”
  • 13. Bebek Dostu Hastaneler ÜLKEMİZDEKİ TÜM HASTANE DOĞUMLARININ % 92’Sİ BEBEK DOSTU HASTANELERDE YAPILMAKTADIR.
  • 14. 1) İl merkezinde bulunan Çocuk Hastaneleri ile Doğum Yaptırılan Hastanelerin (Devlet Has., Doğumevleri, Üniversite Has., Askeri Has., Özel Has. v.b) tamamının BDH Olmasının sağlanması 2) İlde mama kodu uygulamaları ile ilgili çalışmalar yapılması 3) İlde 1.Basamak sağlık hizmeti veren sağlık kuruluşlarının en az % 20 ‘sinin Bebek Dostu olmasının sağlanması 4) Topluma anne sütü uygulamalarını yaygınlaştırmak ve bilinçlendirmek için en az 3 faaliyette bulunulması Bebek Dostu İl Kavramı
  • 16. Ülkemizde son durum 16 ORTANCA EMZİRME SÜRESİ 16 AY TNSA 2008’e göre
  • 17. 95,2 95,2 97 97 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 1993 1998 2003 2008 ÜLKEMİZDEYILLAR İÇERİSİNDE EMZİREN KADIN SIKLIĞINDAKİ DEĞİŞMELER Emziren Kadın Yüzdesi
  • 18. ANNE SÜTÜNÜN TEŞVİKİ ve BDH PROGRAMI-1991 den beri  BESLENME BOZUKLUKLARININ ÖNLENMESİ ,  BEBEK ÖLÜMLERİNİN AZALTILMASI AMAÇLARAMAÇLAR
  • 19. Beslenme: • Çocuklar zihinsel ve fiziksel büyüme potansiyellerine ancak yeterli ve dengeli beslenme ile ulaşabilirler.
  • 20. • Beyin yapısı ve nörolojik gelişme • Bilişsel fonksiyonlar, öğrenme • Kan basıncı, kan lipidleri • Barsak fonksiyonları • Obezite, insülin direnci • Kemik sağlığı • Atopik hastalıklar ERKEN BEBEKLİK DÖNEMİNDEKİ BESLENME BEBEĞİN YAŞAMINI PROGRAMLAR
  • 21. 429 HASTANE BDH PLAKETİ ALDI (2005) • KONYA, • MANİSA, • BALIKESİR, • TRABZON, • ISPARTA, • BOLU, • YALOVA, • AYDIN BEBEK DOSTU 8 İL MANİSA SOMA İZMİR KEMALPAŞA BEBEK DOSTU 2 İLÇE
  • 22. PROGRAMIN UYGULANMASI DOĞUM ÖNCESİ DOĞUM SIRASI DOĞUM SONRASI Anne Sütünün Önemi Meme Bakımı Anne Beslenmesi Emzirme Teknikleri Emzirme Teknikleri Emzirme Sıklığı Laktasyonun Devamı Bilgilerin Uygulanması Uygulamanın Değerlendirilmesi
  • 23. Kocaeli - 24.09.2007 Bebek beslenmesi • Yaşamın ilk iki yılı büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu dönemdir. • DSÖ anne sütü ile beslenmeyi 2 yaşına kadar önermektedir.. • Anne sütü 0-6 ay arasındaki süt çocuğunun ihtiyacı olan kalori ve besinlerin %100’ünü karşılayabilir. • 6-12 ay arasında %35’ini karşılayabilmektedir ve bu nedenle 6. ayda ek besinlere geçilir. • İlk 6 ayda su dahil hiçbir ek besin verilmemesi önerilmektedir (Doğal beslenme).
  • 24. Anne Sütünün yararları 1. Bebek sağlığı yönünden anne sütü ile beslenmenin avantajları  İshal  Solunum yolları enfeksiyonları,otitis media  İdrar yolu enfeksiyonları  Nekrotizan enterokolit (6 kat)  Yenidoğan sepsisi, bakteriyemi ve menenjit  Mekonyum ileusu  Ani bebek ölümü sendromu  Aneljezik etki
  • 25. 2. Anne sağlığı yönünden  Doğum sonrası kanama azalmaktadır (aneminin önlenmesi)  Kemik mineralizasyonunda gelişme (osteoporoz önlenmesi)  Kanserlere karşı koruyucu (meme, uterus)  Doğum öncesi kiloya daha kolay erişme Anne Sütünün yararları
  • 26. 3. Besin içeriği ve beslenme avantajları  Anne sütünün biyolojik yapısındaki üstünlükler  Düşük böbrek solit yükü  Sindirim kolaylığı 3. İmmünolojik avantajlar  Antimikrobial ajanlar  Antiinflamatuar ajanlar  İmmünomodülatörler Anne Sütünün yararları
  • 27. 5. Gelişimle ilgili avantajları  Anne-bebek arasındaki duygusal yaklaşım  Zihinsel gelişme ve yeteneklerde, okul başarısı, zeka düzeyinde 5. Ekonomik avantajlar  Bebek beslenmesinde en ucuz yöntem  Toplum sağlığı maliyetinde azalma 5. Çevresel avantajlar  Atık azaldığı için çevre dostu Anne Sütünün yararları
  • 28. 8. Erişkin sağlığına etkisi  Büyüme – gelişme  Şişmanlığın önlenmesi  Kalb hastalıklarının önlenmesi  Diş sağlığı, çene-ağız gelişmesi  Otitis medianın azalması  Atopik hastalıklar ve astımda azalma,  Malign hast., çöliak, ülseratif kolit Anne Sütünün yararları
  • 29. Bebek beslenmesinde hedef: İlk 6 ay “sadece” anne sütü 2 yaşına kadar ek gıda+anne sütü
  • 30. Kocaeli - 24.09.2007 BAŞARILI EMZİRME ve BEBEK DOSTU HASTANE OLMAK İÇİN 10 ADIM 1.Yazılı emzirme politikası oluşturmak 2.Sağlık görevlileri için eğitim programı geliştirmek 3.Tüm hamile kadınları emzirme hakkında bilgilendirmek 4.Annelere doğum sonrası ilk yarım saatte emzirmeye başlamaları için yardım etmek 5.Annelere nasıl emzireceklerini göstermek, bebeklerinden ayrı kalsalar da emzirmeyi nasıl sürdüreceklerini öğretmek 6.Tıbbi bir gereksinme olmadıkça anne sütü dışında besin vermemek 7.Anne ve bebeğin 24 saat aynı odada kalmasını sağlamak 8.İsteğe bağlı emzirmeyi özendirmek 9.Biberon veya emzik vermemek 10.Emzirme destek gruplarının oluşmasını, annelerin hastaneden çıktıktan sonra bu organizasyonlara başvurmasını sağlamak
  • 31. Sağlık Kuruluşlarında mamayı özendirici afiş, broşür bulundurulmaması AYRICA; Anne sütünün önemini vurgulayan afişlerin koridorlara ve annelerin görebileceği alanlara asılması Emzirme odalarının veya bölümlerinin oluşturulması  Üzerinde mama reklamı olan büyüme eğrisi, aşı kartı, takvim, kalem , poster vb. araç ve gereçlerin kullanılmaması veya mama ismi ve firma adının kapatılarak kullanılması
  • 32.  BDH Adayı Hastaneler Öncelikle Anne Sütünün Teşviki ve BDH Danışmanlık Eğitimine Alınır,  Eğitim Alan Hastaneler Kendi Hastanelerindeki Diğer Sağlık Personelini de Eğitirler ve uygulamalarını düzenlerler. NASIL BDH OLUNUR ?
  • 33.  BDH Olmaya Hazır Hastaneler Sağlık Müdürlüğü Tarafından Değerlendirilerek Genel Müdürlüğe Bildirilir.  Bu Hastaneler Ulusal Değerlendirme Ekibi Tarafından Yeniden Değerlendirilerek 80 ve Üstünde Alanlar Üst Komitenin Onayına Sunulur. NASIL BDH OLUNUR ?
  • 35. Bebeği emzirmeye başlamadan; • Anne, ellerini su ve sabunla yıkamalı, • Meme başları temiz olmalı, • Çocuğun altı temiz olmalıdır.
  • 36. Teknik Başarılı bir emzirme için öncelikle annenin rahat bir pozisyonda olması sağlanmalıdır.
  • 38. Emzirmenin Aşamaları -1 • Bebeğin dudakları uyarılır. • Meme başı bebeğin dudaklarına temas ettirilir.
  • 39. Emzirmenin Aşamaları -2 • Bebeğin ağzını açarak meme başını ve areolayı ağzının içine alması sağlanır. • Koyu renkli kısım dudakları ile çevrelenmelidir
  • 40. Kocaeli - 24.09.2007 Emzirmenin Aşamaları -3 • Anne göğsünü desteklerken, memesini bebeğe doğru sıvazlayabilir.
  • 42. Emzirmenin Aşamaları -4 Bebek emerken ağzında meme, yüzü annesine dönük eliyle memeye temas eder.
  • 43. Emzirmenin Aşamaları -5 • Bebek bedeninin anneye yakın durması sağlanır. • Bedeni ile de temas halinde olması bebeğe güven verir.
  • 44. Emzirmenin Aşamaları-6 • Emzirme eylemi hem anne hem de bebek için keyif verici bir olay olmalıdır. • Doyan bebek memeyi bırakabilir
  • 46. Anne sütü dinamik bir sıvıdır • Emzirmenin başladığı günden itibaren • Emzirme esnasında • Günün farklı zamanlarında değişiklik gösterir.
  • 47. Anne sütü • Kolostrum – Doğumdan sonraki ilk birkaç günde üretilir. – Yüksek protein içerir. – Bağışıklığı sağlayan faktörler mevcuttur. • Olgun süt – Doğumdan birkaç gün sonra üretilmeye başlar.
  • 48. Emzirme süresince – Önsüt : Çok miktarda üretilir, yüksek miktarda protein ve laktoz içerir. Bebeğin tüm sıvı ihtiyacını karşılar. – Sonsüt: Yüksek oranda yağ içerir, enerjinin büyük bölümünü karşılar.
  • 49. Emzirme süresi: • Bebeği memeden kısa sürede ayırmamak, kendi bırakana kadar memede tutmak gerekir. • İlk günler toplam süre 45 dk • Daha sonra 10-15 dk
  • 50. Anne sütü yeterli mi? • İdrar / gayta çıkışı: – İlk 3-5 gün: 3-5 kez idrar, 3-5 kez gayta • Tartı: 20-30 g/gün – 3-5.günde >%7 tartı kaybı olmamalı – 10-14.günde doğum ağırlığını yakalamalı
  • 51. Sıkca sorulanlar • Sağlıklı bir annenin günlük süt üretimi ne kadardır? – 750-1000 cc, ortalama 850 cc • Bebek hangi sıklıkla emzirilmelidir? – İlk 2 hafta süt az gelebilir. Yarım saatte bir emzirilmelidir. – İlk 6 hafta her istediğinde meme almalıdır. – 6 haftadan sonra 1-4 saatte bir (kendisi düzenler). • Bir meme ne kadar sürede boşalır? – Term bebek 10-15 dakikada boşaltır.
  • 53. Sağılmış sütün saklanması-1, • Sıradan kaba konmamalı, steril kapta biriktirilmelidir. • Anne sütü oda ısısında 4-6 saat dayanır. • Buzdolabının rafında ise 24-48 saat saklanabilir. • 24 saatte kullanılmayacak süt dondurulmalı, üzerine tarih yazılmalıdır • Anne sütü, derin dondurucuda 6 ay saklanabilir.
  • 54. Sağılmış sütün saklanması-2, • Bir defada 60-120 ml süt dondurulabilir • Donmuş süte taze süt asla eklenmemelidir • Buzdolabına indirilerek veya ılık suda bekleterek çözülmelidir • Kesinlikle mikro dalgaya konmamalıdır • Çözülen süt 24 saat içinde kullanılmalıdır • Çözülmüş süt tekrar dondurulmamalıdır
  • 55. Emzirmeye kontrendikasyon oluşturan durumlar • Bebekte galaktozemi • Annede – Aktif, tedavi edilmemiş tüberküloz – HTLV pozitif – Tanı/tedavi amaçlı radyoaktif izotop alımı – Antimetabolit/kemoterapötik alımı – Uyuşturucu, sigara kullanımı – Memede herpes lezyonu (diğer memede yoksa o memeden emebilir) - HIV ±
  • 56. Emzirmeye kontrendikasyon oluşturmayan durumlar • Annede: – HBsAg /HCV pozitifliği – Ateş – CMV seropozitifliği – Annenin kullandığı ve aslında kontrendikasyon oluşturmayan ilaçlar ! • Bebekte sarılık
  • 57. Dolu meme • Memeler sıcak, ağır ve serttir. • Süt gayet güzel akar. • Meme ucu serttir. • Ateş yoktur. • Dolu memeler yumru yumru olur. Çözüm: Daha sık emzirmeyle memenin boşaltılmasıdır.
  • 58. SONUÇ: • Anne sütü kimyasal olarak taklit edilse de biyolojik üstünlükleri taklit edilememiş bir besindir. • Bebeğin yaşaması, fiziksel ve zihinsel gelişimi, hastalıklardan korunması, ruh sağlığı, annenin sağlığı, ailenin ve toplumun ekonomik gelişmesi, çevre sağlığı açısından anne sütü ile beslenme desteklenmeli ve teşvik edilmelidir. • Doğum yapılan her hastane anne bebek dostu hastane unvanını almalıdır.
  • 60. 1-)1-) Yazılı Olan Anne Sütünü TeşvikYazılı Olan Anne Sütünü Teşvik İlkelerini Tüm Sağlık Personeliİlkelerini Tüm Sağlık Personeli Bilmelidir.Bilmelidir. 2-)2-) Bu İlkeler Doğrultusunda TümBu İlkeler Doğrultusunda Tüm Sağlık Personeli Eğitilmelidir.Sağlık Personeli Eğitilmelidir. 3-)3-) Hamileler Emzirmenin Yararları veHamileler Emzirmenin Yararları ve Yöntemleri KonusundaYöntemleri Konusunda Bilgilendirilmelidirler.Bilgilendirilmelidirler. 4-)4-) Annelerin, Doğumu İzleyen YarımAnnelerin, Doğumu İzleyen Yarım Saat İçinde Emzirmeye BaşlamalarıSaat İçinde Emzirmeye Başlamaları Sağlanmalıdır.Sağlanmalıdır. 5-)5-) Annelere Emzirme YöntemleriAnnelere Emzirme Yöntemleri Gösterilmelidir.Gösterilmelidir.
  • 61. 6-)6-) Tıbben Gerekli OlmadıkçaTıbben Gerekli Olmadıkça Yenidoğanlara Anne Sütü Dışında GıdaYenidoğanlara Anne Sütü Dışında Gıda Verilmemelidir.Verilmemelidir. 7-)7-) Anne ile Bebek Aynı OdadaAnne ile Bebek Aynı Odada Kalmalıdır.Kalmalıdır. 8-)8-) Bebek Her İsteyişinde AnneBebek Her İsteyişinde Anne Emzirmelidir.Emzirmelidir. 9-)9-) Emzirilen Bebeklere EmzikEmzirilen Bebeklere Emzik Verilmemelidir.Verilmemelidir. 10-)10-) Taburcu Olduktan Sonra, AnnelereTaburcu Olduktan Sonra, Annelere İlk 6 Ay Sadece Anne Sütüİlk 6 Ay Sadece Anne Sütü VermeyeVermeye Teşvik Edilmeli ve İzlenmelidir.Teşvik Edilmeli ve İzlenmelidir.
  • 62. BEBEĞİN HER İSTEYİŞİNDEBEBEĞİN HER İSTEYİŞİNDE EMZİRİLMESİNİNEMZİRİLMESİNİN AVANTAJLARIAVANTAJLARI  Anne sütü oluşumu daha erken olur,Anne sütü oluşumu daha erken olur,  Bebek daha hızlı kilo alır,Bebek daha hızlı kilo alır,  Göğüste süt birikimi gibi sorunlarGöğüste süt birikimi gibi sorunlar daha az görülür,daha az görülür,  Emzirme daha kolay gerçekleşirEmzirme daha kolay gerçekleşir ..