3. Ang kapaligiran ay mahalagang
salik sa paghubog sa pamumuhay
ng mga mamamayan. Dito
nanggagaling ang mga hilaw na
materyales na pinagmumulan ng
mga produktong kinukonsumo ng
mga tao. Dito rin galing ang mga
kalakal na panluwas upang kumita
ang bansa.
4. PAKSA 1: Suliranin sa Solid Waste
Binigyang-kahulugan ng Batas Republika
Bilang 9003 na kilala bilang Solid Waste
Management Act of 2000 ang solid waste
bilang mga itinapong basura na
nanggagaling sa mga kabahayan at
komersyal na establisimyento, mga non
hazardous na basurang institusyunal at
industriyal, mga basura na galing sa
lansangan at konstruksiyon, mga basura na
nagmumula sa sektor ng agrikultura, at iba
pang basurang hindi nakalalason.
5. Ayon sa National Solid Waste
Management Status Report (2008-
2018), ang municipal solid wastes
(MSW) ay nagmumula sa residensyal,
komersyal, institusyunal, at
instrustriyal na establisimyento. Ayon
sa ulat, pinakamalaking bahagdan nito
ay mula sa mga kabahayan (56.7%).
6. Nagkakaroon ng suliranin sa solid
waste sa bansa dahil sa ibat ibang
dahilan. Marami ang walang
disiplina sa pagtatapon ng basura.
Marami ang nagtatapon ng basura
mula sa tahanan kung saan-saan.
7. Nakadadagdag pa sa suliranin sa
basura ang kakulangan ng
kaalaman o di kayay di pagsunod
sa tinatawag na waste segregation
o pagbubukod ng basura lalo na
ang pagbubukod ng basura sa
pinagmulan nito.
8. Ang hindi maayos na
pagtatapon ng basura ay
nakaaapekto sa kapaligiran at
kalusugan.
9. Paglutas sa Suliranin ng Solid Waste
Pamamahala ng Basura sa Pilipinas
Ang pamamahala ng basura (waste
management) ay tumutukoy sa wastong
pagkuha, paglilipat, pagtatapon o
paggamit, at pagsubaybay ng basura ng mga
tao. Isinasagawa ito upang mapangasiwaan
ng maayos ang mga basura para maiwasan
ang masasamang epekto nito sa kalusugan
at kapaligiran
10. Noong Enero 26, 2001 naging ganap na
batas ang Republic Act 9003 na kilala
bilang Ecological Solid Waste Management
Act of 2000. Nakasaad sa batas na ito ang
mga alituntunin sa wastong pamamahala
ng basura at pagpapatupad ng mga
programang nakatuon sa pakikiisa ng
bawat mamamayan upang mabawasan ang
basurang itinatapon
11. 居 Pagtatatag ng National Solid Waste
Management Commission at ng
National Ecology Center
Pagtatatag ng Materials Recovery
Facility
Pagsasaayos ng mga tapunan ng
basura
12. Ang Materials Recovery Facility (MRF)
ay ang pinaglalagyan ng mga
nakolektang nabubulok na basura
upang gawing compost o pataba ng
lupa. Dito rin pansamantalang
inilalagak ang mga balik-gamit
(recyclables) na bagay tulad ng bote,
plastic, papel, lata, at iba pa.
Isinasagawa rin dito ang pagbubukod
ng mga basurang nakolekta mula sa
pinagmulan.
13. Pagbubukod sa mga basurang nabubulok,
balik-gamit, special wastes at latak, o
tirang basura. Dapat magkakahiwalay ang
kanilang lalagyan.
Pagsunod sa iskedyul ng pangongolekta ng
basura
Pagkakaroon ng Materials Recovery
Facility (MRF)
Kung may mga special waste o recyclable
dapat alam kung saan ito dadalhin o
pwedeng ibenta
14. Sa seksyon 48 ng batas na ito,
nakasaad na ipinagbabawal ang
pagtatapon o pagtatambak ng
anumang uri ng basura sa mga
pampublikong lugar
15. Pagsusunog ng basura
Pagpapakolekta o pagpayag sa pagkolekta
ng hindi pinaghiwa-hiwalay
na basura
Pagtatambak/pagbabaon ng mga basura
sa mga lugar na binabaha
Walang paalam na pagkuha ng recyclables
na may nakatalagang mangongolekta.
18. PAKSA 2: Pagkasira ng mga Likas na Yaman
Sagana ang Pilipinas sa likas na yaman.
Malaki ang pakinabang na nakukuha ng
ating bansa mula rito. Maraming Pilipino
ang kumikita mula sa direktang paggamit ng
mga likas na yaman tulad ng pagtatanim at
pangingisda. Ito rin ang pinagmumulan ng
mga hilaw na materyales na ginagamit sa
pagbuo ng mga produkto sa ibat ibang
pagawaan o pabrika.
19. Sa kabila ng pakinabang na nakukuha mula
sa mga likas na yaman, patuloy itong
nasisira at nauubos dahil sa mapang-
abusong paggamit dito. Ang pagtaas ng
demand dahil sa lumalaking populasyon,
hindi epektibong pagpapatupad ng mga
programa at batas para sa pangangalaga sa
kalikasan, at mga natural na kalamidad ay
banta rin sa likas na yaman.
20. 1. Paghahawan ng Kagubatan o Deforestation
Ayon sa lathalain na inilabas ng Senado ng
Pilipinas na pinamagatang Philippine Forests
At a Glance noong 2015, ang kagubatan ng
Pilipinas ay sumasaklaw ng mahigit sa kalahati
(57%) ng kabuuang kalupaan ng bansa noong
1934. Noong 2010, ito ay nabawasan at naging
23% o mga 6.8 milyong ektarya na lamang. Ang
datos na ito ay nakababahala dahil ipinapakita
nito na napakabilis ang pagkaubos ng ating
kagubatan.
21. Ang kagubatan ay isa sa pinakamahalagang
pinagkukunang yaman ng bansa. Hindi
lamang ito nagsisilbing tahanan ng ibat
ibang uri ng hayop kundi nagbibigay din
ito ng kabuhayan sa mga tao.
Nakatutulong din ito upang maiwasan ang
pagguho ng lupa, at nagsisilbing
proteksyon sa mga water sheds. Bukod sa
mga ito, nakatutulong din ang mga
kagubatan sa mitigasyon ng climate
change.
22. Ang pagkaubos o pagkasira ng
kagubatan ay may malaking
epekto hindi lamang sa forest
ecosystem kundi pati na rin sa
iba pang ecosystem na may
kaugnayan dito.
23. Dahil sa pagkasira ng kagubatan,
naging mas madalas ang mga
pagbaha at pagguho ng mga
bundok. Iniaanod ang mga lupa
mula sa pagguho patungo sa mga
daan, kabahayan, bukirin at sa
ibat-ibang anyong tubig.
24. Ang paglala ng mga suliraning dulot ng
climate change ay iniuugnay rin sa
deporestasyon dahil sa epekto nito sa
carbon cycle. Tumitindi ang init na
nararanasan dahil wala nang punong
nagbabalanse sa lamig at init. Ang mga
mahihirap na umaasa sa kagubatan ang
higit na apektado ng deforestation. Ang
patuloy na pagliit ng forest cover ay
nagpapaliit din sa pinagkukunan nila ng
kabuhayan
25. Mga Programa at Pagkilos Upang
Mapangalagaan ang Yamang Likas
29. Mga Batas Tungkol sa Pagmimina
Philippine Mining Act
Ito ay naisabatas noong 1995 upang
makapagbigay ng makabuluhang panlipunan
at pangkapaligirang kaligtasan mula sa
pagmimina kasama ang obligasyon ng mga
industriyang nagsasagawa nito. Ang batas na
ito ay nilikha upang masubaybayan ang
operasyon ng pagmimina sa buong bansa
kasabay ng pangangalaga sa kalikasan
30. Executive Order No. 79
Ipinatupad ito upang mapagtibay ang
proteksiyong pangkapaligiran,
masuportahan ang responsableng
pagmimina, at makapagbigay ng
karampatang revenue-sharing scheme
kasabay ng paglago ng industriya ng
pagmimina.
31. 3. Pagku-quarry o Quarrying
Ang pagku-quarry o quarrying ay
ang paraan ng pagkuha ng mga
bato, buhangin, graba at iba pang
mineral mula sa lupa sa
pamamagitan ng pagtitibag,
paghuhukay, o pagbabarena.
32. PAKSA 3: Climate Change
Ano ang Climate Change?
Ang climate change ay tumutukoy sa
pagbabago ng klima sa buong mundo. Ito ay
naramdaman simula noong kalagitnaan ng
ika-20 na siglo. Ayon sa Climate Change at
Pagpapalayan (2014), ang ay ang abnormal
na pagbabago ng klima tulad ng pag-init o
paglamig ng temperatura, at tuluy-tuloy at
malakas na pag-ulan sa isang lugar.
33. Dahilan ng Climate Change
1. ang natural na pagbabago ng klima ng buong
mundo. Ito ay sama-samang epekto ng enerhiya
mula sa araw, sa pag-ikot ng mundo at sa init na
nagmumula sa ilalim ng lupa na nagpapataas ng
temperatura o init sa hangin na bumabalot sa
mundo.
2. Ang gawain ng tao na nakapagpapataas sa
konsentrasyon ng carbon dioxide at iba pang
greenhouse gases sa atmospera. Ilan sa mga ito ay
paggamit ng mga fossil fuels gaya ng langis at
coal, at ang pagputol ng mga puno na sanhi ng
pagkakalbo ng mga kagubatan.
34. Epekto ng Climate Change
Ang global warming o pag-init ng
temperatura ng mundo na siyang
palatandaan ng climate change ay
nagdudulot ng sakuna kagaya ng
heatwave, baha, malalakas na bagyo,
at tagtuyot na maaring magdulot ng
pagkakasakit at pagpakamatay
35. Nagkakaroon din ng suliranin sa
karagatan dahil sa tinatawag na coral
bleaching na pumapatay sa mga coral
reef na siyang tahanan ng mga isda at
iba pang lamang dagat. Nagdudulot din
ito ng pagbaba sa bilang ng nahuhuling
mga isda at pagkawala (extinction) ng
ilang mga species.
