�ݺ�ߣ

B İ N A Y A Ş A M D Ö N G Ü S Ü N D E
B I M U Y G U L A M A L A R I
ŞİMDİ BIM İLE KOORDİNASYON ZAMANI . AUTODESK TÜRKİYE
Yapı Endüstri Merkezi, İstanbul – 10 Haziran 2014
Prof. Dr. SALİH OFLUOĞLU
w w w . s a y i s a l m i m a r . c o m
M İ M A R S İ N A N G Ü Z E L S A N A T L A R Ü N İ V E R S İ T E S İ
E N F O R M A T İ K B Ö L Ü M Ü

M S G S Ü E n f o r m a t i k B ö l ü m ü
ŞİMDİ BIM İLE KOORDİNASYON ZAMANI – PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU - 2
Mimar Sinan Güzel San. Üniversitesi
Enformatik Bölümü
Bilgisayar Ortamında Sanat ve Tasarım
Y.Lisans programı
Eğitim ve araştırma alanları:
• 2B ve 3B Geometrik Modelleme
• Yapı Bilgi Modellemesi (BIM)
• Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS)
• Bilgisayar Destekli 2B v3 3B Animasyon
• Görüntü İşleme
• Programlama ve Veritabanı Sistemleri
• Robotik
• Eğitim Teknolojileri
bost.msgsu.edu.tr
Facebook.com/msgsubost

S u n u m ö z e t i
1. Bölüm: Genel tanımlar
2. Bölüm: BIM’e gereksinim
3. Bölüm: Birlikte çalışabilirlik ve BIM veri standardı
4. Bölüm: BIM verisi temel bileşenleri
5. Bölüm: Bina yaşam döngüsü ve BIM

Bina Yaşam Döngüsünde BIM Uygulamaları

BIM ?
3B model
görselleştirme
yazılımı
veri
değişim
standardı
bina yapım
yönetimi
aracı
bina
simülasyon
ortamı
birlikte
çalışma
platformu
tümleşik
proje
ortamı

BIM ve kullanım alanları
Bina ile ilgili tüm grafik
(geometri/biçim vb.) ve
alfasayısal (malzeme, maliyet,
fiziksel çevre kontrolü vb) veriden
oluşan bir 3B model meydana
getirerek,
bu modelin proje sürecine katılan
paydaşlar tarafından binanın
yaşam döngüsü boyunca ortak
kullanımını sağlayan bir çalışma
yaklaşımıdır.
1. 3B Sanal Bina ve Görselleştirme
2. Simülasyon ve Tasarım
3. Projelendirme ve İşbirliği
4. Yapım Yönetimi
5. Bina Yaşam Döngüsü Desteği

Yapı sektöründe kaynak kullanımı
• Yüksek hammadde tüketimi
• Yüksek enerji tüketimi.
• Yüksek atık boşaltımı
• Yetersiz yenilenebilir enerji kaynağı kullanımı
Enerji tüketimi Dağılımı (Kaynak: İzoder ısı yalıtım raporu, 2010)
Küresel CO2 salınımı
(Kaynak: International Energy Agency, EIA)

Sürdürülebilir mimari beklentileri
• Yapımı sırasında ve
işletiminde daha az enerji
tüketen binalar
• Daha fazla yenilenebilir enerji
kaynağı kullanan binalar
• Yapımda hammadde
tasarrufu
• Daha az atık oluşturan yapım
• Daha az maliyetle daha
yüksek kalitede bina üretimi
Türkiye Binalarda Enerji
Performansı Yönetmeliği
ve
Binalar için enerji kimlik
belgesi zorunluluğu
Architecture 2030 insiyatifi
Yeşil bina sertifikaları
Yeşil Binalar Zirvesi
20-21 Şubat 2014
Türkiye için yeni bir Ulusal Yeşil Bina
Sertifikası’nın lansmanı (ÇETBİK)
+

Sektördeki paydaşlar ve Birlikte Çalışabilirlik
• Yapı sektöründe paydaşlar ve mevcut
bölünmüş durum
• Bina yaşam döngüsü evreleri
• Birlikte çalışabilirlik (interoperability):
paydaşlar arası doğru veri değişimi ve iyi
iletişime dayalı işbirliği
ŞEMATİK TASARIM TASARIM VE
PROJELENDİRME
İMALAT
ÇİZİMLERİ
TESİS
YÖNETİMİ
YAPIM
Yapı sektöründe paydaşlar
(Kaynak: Kirk and Spreckelmeyer)

CAD veri tipi ve iletişim sorunları
CAD verisi ile iletişim:
• Sadece grafik bilgi
(bina geometrisi) içeriği
• 2B temsile dayalı yapı: planlar,
kesitler, görünüşler ve detaylar
• Proje revizyonu zorlukları
• Fiili CAD standartları: DXF ve DWG
Fiili BDT standartlarıyla veri değişimi
Veri uyumsuzluğundan doğan sorunlar:
• Dönüştürme: Verinin farklı formatlara
dönüşümü sırasında karşılaşılan eksiklikler
ve hatalar
• Replikasyon: Aynı veriden tekrarlı kopyalar
üretilmesi
• Koordinasyon: Belgeler arası eş
güncellemenin sağlanması
Yapı sektöründe birlikte çalışabilirlik ile ilgili yetersizliklerden
kaynaklanan ilave maliyet
(Kaynak: A.B.D Standart ve Teknolojiler Enstitüsü 2002)

CAD Veri Tipi ve İletişim Sorunları
Yapı sektörünün talepleri
ve önemli yazılım
şirketlerinin katılımıyla,
birlikte çalışabilirliği daha
etkin desteleyen
bir standardın
oluşturulması için IAI’nın
(International Alliance for
Interoperability) kuruluşu
IFC (Industry Foundation
Classes) standartının
oluşturulması
BIM yazılımlarının
yaygınlaşması
15 Ocak 2014 tarihli
Avrupa Birliği Kamu
İhale Yönergesi
Üye ülkelerde
2016’ya kadar kamu
sermayeli bina
projelerde BIM
kullanımının zorunlu
olması veya teşvik
edilmesi
MÜTEAHHİTLER
PLANLAMACILAR
MİMARLAR
İNŞAAT
MÜHENDİSLERİ
MAL
SAHİPLERİ
MAKİNE
MÜHENDİSLERİ
YÜKLENİCİLER
ELEKTRİK
MÜHENDİSLERİ
Autodesk
Revit™:
Projenin IFC
dosyası olarak
kaydedilmesi

BIM temel bileşenleri  Nesneler
Nesneler (objects) bir BIM
yazılımında bilgi
kapsülleridirler.
Nesneler bina elemanlarını
temsil ederler ve bir araya
gelerek bina modelini
oluştururlar.
BIM veri standardında
nesne olacak elemanların
tanımı ve birbiriyle olan
ilişkisi için önemli bir çaba
sarfedeilmiştir.
BIM = Nesne Modelleme
olarak da bilinir.
Revit™: Pencere objesi ayarları
Objeler biraraya gelerek
yapı modelini oluşturur
Revit™ araç çubuğundaki bina elemanları-objeler

BIM temel bileşenleri  Nitelikler
Nitelikler (attributes)
nesnelere
yerleştirilen
bilgilerdir.
Yazılımlar ihtiyacı
olan nitelikleri süzüp
kullanır.
Nitelik tipleri:
•Grafik (geometrik)
•Alfa-sayısal
•Dahili linkler
•Harici linkler
Revit™: Bir duvar
elemanı için
tanımlanabilen bazı
alfasayısal nitelikler
Revit™: Bir
nesneye
harici
bir link
atama
Revit™: Metraj
tablosu ve çizim
arasında
dahili link
Revit™: Bir kapı nesnesine ait nitelikler

BIM temel bileşenleri  Görünümler
Görünüm adı verilen
anlamlı veri düzenleri
ile aynı nesne içeriği farklı meslek
gruplarından kişilerce farklı amaçlarla
kullanılabilir.
İstenen amaca uygun
gösterimler/temsiller ve hesaplamalar
elde etmek için bu veri düzenleri ana
dosyadan süzülür.
Çok disiplinli veri model görünümleri
Revit™: Modelin farklı görünüm seçeneklerine göre filtrelenmesi

BIM temel bileşenleri  3B Model
Revit™ 3B model ve ortografik temsil koordinasyonu
Nesneler bir araya gelerek
üç boyutlu (3B) modeli
meydana getirir.
Tüm plan, kesit, görünüş,
detay temsilleri ve metraj
hesaplamaları bu 3B
modelden
oluşur.
Ana amaç 3B modeli
doğru ve gereken
detayda oluşturmaktır.

BIM temel bileşenleri  Eş zamanlı veri güncelleme
3B modelden üretilen planlar,
kesitler, görünüşler vb. kendi
bağımsız ekranlarına sahip
olsalar da proje belgeleri
birbirleriyle etkileşimlidir.
Herhangi bir proje
belgesindeki değişiklik tüm
belgelerde eş zamanlı
güncellenir. Bu sayede tüm
proje belgeleri tutarlı olur ve
belgeler arası koordinasyon
sağlanır.
Revit™ Project Browser ile
Proje içinde farklı temsiller
arasında seçim yapılması
Proje belgeleri kendi çalışma
ekranında bağımsız düzenlenebilir.

BIM temel bileşenleri  Parametrik modelleme
Parametreler sonradan
düzenlenebilen
değişkenlerdir.
Parametre tanımlama
kutuya veya açılan
menüye yeni değer
girilerek gerçekleştirilir.
BIM’de modelleme
çoğu kez parametre
tanımlama işlemidir.
Doğru parametre
girilmesi için aralıklar
tanımlanarak
kullanıcının uyarılması
sağlanabilir.
Revit™: Merdiven nesnesi niteliklerinin
Parametrik olarak tanımlanması

BIM temel bileşenleri  Detay seviyesi
BIM yazılımlarında aynı
nesne için farklı detay
seviyesinde
temsiller/bilgiler gömülü
olabilir.
Detay seviyesi projenin
farklı evrelerine ve
kullanılan ölçeğe göre
değişebilir.
Nesnelerle ilişkilendirilen
menü seçenekleri de
detay seviyesini
değiştirmek için
kullanılabilir.
Revit™: Kapı elemanına gömülen
farklı detay seviyeleri

Bina yaşam döngüsü evreleri
I.
TASARIM
EVRESİ
II.
PROJELENDİRME
&
YAPIM EVRESİ
III.
TESİS YÖNETİMİ
EVRESİ
IV.
ONARIM
veya
YIKIM EVRESİ

BIM vaka çalışmaları
• Amaç: Türkiye’de yapı
sektöründe BIM kullanımını ve
meydana getirdiği
değişimleri anlamak
• İ.T.Ü, MSGSÜ ve Beykent
Üniversitesi’nde lisansüstü
dersinde 2009-2014 yılları
arasında 30’a yakın vaka
çalışması üretildi.
ayrıltılı bilgi ve vaka raporları için:
www.sayisalmimar.com

BIM vaka çalışmaları
Firmaların BIM kullanım şekillerini anlamak için
farklı değerlendirme yöntemleri kullanıldı:
VERİ SINIFLANDIRMA DEĞERLENDİRMESİ
BPMN İŞ AKIŞI NOTASYONU
ile BIM süreçlerini modellemek
1. Veri zenginliği
2. Yaşam döngüsü görünümleri
3. Rol ve disiplinler
4. İş süreçleri
5. Değişiklik yönetimi
6. Dağıtım yöntemi
7. Anındalık/erişim
8. Grafik bilgi
9. Uzamsal yeterlilik
10. Bilgi doğruluğu
11. Birlikteçalışılabilirlik/IFC desteği
YETERLİLİK SEVİYE GÖSTERGESİ
Capability Maturity Model (CMM) A.B.D National
Building Information Modeling Standard (NBIMS)

1-Tasarım evresinde BIM
İdeal tasarım süreci döngüseldir.
Projenin her aşamasında tasarım
geri dönülerek revize edilebilir.
BIM’de tasarım olanakları:
1- Tasarımın geometrik kütle oluşturma
komutları ile meydana getirilmesi.
2-Tasarımın bir skript dili ile parametrik
tasarım ilkeleriyle oluşturulması
3-Tasarımın performans analizi yapılarak
geliştirilmesi

1-Tasarım evresinde BIM  Biçim oluşturma
A-Yazılımlardaki mevcut 3B araç ve
komutlarla geometrik biçimlerin
oluşturulması
B- Parametrik tasarım çerçevesinde
skript dili yardımıyla geometrik
biçimlerin oluşturulması
Son biçim mimari elemanlarla ilişkilendirilerek BIM modeline dönüştürülür
Conceptual Mass komutları ile Revit’te amorf form üretimi Dynamo skript diliyle Revit’te form üretimi

1-Tasarım evresinde BIM  Örnek
Revit ile oluşturulan kavramsal tasarım modelleri
Tres Mimarlık: Aydos Terasları Projesi

Rhino-Grasshopper destekli Revit modelleri
Tres Mimarlık: Aydos Terasları Projesi

1-Tasarım evresinde BIM  Perfomatif Tasarım
C-Performans analizi
Bina kütleleri, iç mekanlar, cephe
elemanları, boşluk-doluluk ve malzeme
vb. girdiler iklimsel verilerle farklı
simülasyonlarda kullanılabilir.
Simülasyonlarda ortaya çıkan bina
performansı analizi
tasarım kararlarının gözden
geçirilmesine ve geliştirilmesine imkan
sağlar.
BIM performans analizleri bazı yeşil
bina sertifikasyon programları için de
puan kazanılmasını sağlar.
Güneş Pozisyonu Gölge Analizleri Güneşkırıcı Tasarımı
Akustik Tasarım Enerji Analizleri Güneş Işınımı
Aydınlatma AnaliziCephe Tasarımı Görüş Açıları Analizi
Autodesk Ecotech™ ile gerçekleştirilebilen analizler (Kaynak: Autodesk)

Tres Mimarlık: Aydos Terasları Projesi Gölge Analizi DBC Mimarlık: Teknopark ışık rafı / 3B sistem detayı
DBC Mimarlık: Teknopark Yangın Planı

2-Projelendirme ve Yapım evresinde BIM
Paralel Çalışma
Farklı veya aynı meslek
grupları arasında firma içi
ve dışı proje işbirliği
BIM sunucusu üzerinden
simültane paralel çalışma
olanağı
Kullanıcılar yetkilendirilmesi
Güvenilir ve zamanlı bilgi
paylaşımı proje verimliliğini
önemli ölçüde arttırır.
BIM
Yöneticisi
BIM Sunucusu

2-Projelendirme ve Yapım evresinde BIM  Örnek
DBC Mimarlık: Alfresco
Dashboard Kullanıcı
Arayüzü
GMW İstanbul:
Medine hızlı tren istasyonu
projesi - Veri değişim akış
diyagramı

• BIM modelinin gerçek binanın sanal bir
kopyası olması, yapım süreçlerinde
hakimiyet, metraj kolaylığı ve
hassasiyeti proje revizyonu kolaylıkları
getirmektedir
• BIM, Dome Mimarlık’ın geleneksel
tasarım ofisi yaklaşımının dışına çıkarak
sahada bina yapımı süreçlerinde
kontrolörlük görevleri almasını
sağlamıştır. BIM modeli şantiyedeki
çalışmalarla paralel güncellenmektedir.
• Trump Towers projesine yapım sürecinde
dahil olunmuştur. BIM maliyet
hesaplaması, metraj, aylık ödeme
durumu hesaplamaları, imalatın takibi
konularında şantiyedeki süreçlerin
planlandığı şekilde gerçekleşmesini
sağlamıştır.
Dome Mimarlık: Trump Towers

Revit Structure™ ve RFEM™
arasında stürüktürel analiz için veri
değişimi (Kaynak: Autodesk)
Model verisi değişimi
Mimari model, BIM yapı ve mekanik proje yazılımlarına
yazılım ailesinin desteklediği formatta veya IFC dosya
formatında aktarılıp yapı ve elektromekanik projelerin
oluşumunda kullanılabilir.
Mimari model ve dolayısıyla tasarım ihtiyaç
doğrultusunda revize edilebilir. Çoğu kez yazılımlar
arası çift yönlü düzenleme bağlantısı mevcuttur.
Revit Architecture™ ve Revit
Structure™ arasında veri değişimi
(Kaynak: Goldberg, Catalyst 2005)

Çakışma Tesbiti
Farklı BIM modelleri
(mimari, yapı ve
mekanik) biraraya
getirilerek elemanların
birbiriyle çakıştığı yerler
veya çok yaklaştığı
bölgeler
hızla bulunabilir.
Çakışmalar hem grafik,
hem de rapor halinde
gösterilebilir.
Çakışmaları önceden
görmek ve düzeltmek
sonradan oluşabilecek
zaman, iş gücü ve
maliyet ile ilgili kayıpları
ortadan kaldırır.
Autodesk Navisworks™ ile çakışma tesbiti ve raporlaması (Kaynak: Autodesk)

GMW İstanbul: Medine hızlı tren istasyonu projesi
Mimari, mekanik ve statik projeler arası çakışma tespiti

4B-5B-6B Modelleme
3B BIM modeli elemanları iş
programı, maliyet,
performans, analizi,
mekan/mahal ile
ilişkilendirilerek:
• (4B) zaman
• (5B) maliyet
• (6B) sürdürülebilirlik
• (7B) tesis yönetimi
alanlarında animasyonlar
oluşturulabilir.
Özellikle inşaat sırasında
ortaya çıkabilecek sorunlar
bina yapım ve iş akış
süreçlerini gösteren
animasyonlarda tespit
edilebilir.
Bina iş programını referans alan bir Autodesk Navisworks™ yapım animasyonu
Revit™ ortamında
BIM modelinin
animasyon için
hazırlanması

3-Tesis yönetimi evresinde BIM
BIM modeli, yapım sonrası bakım ve
işletim amaçlı kullanılabilir.
Olası kullanımlar:
• İklimlendirme (HVAC) ve
elektrik sistemlerinin düzgün
işletimi
• Bina için güvenlik ve izleme
sistemleri kurulumu
• Bina afet ve acil durum
tahliye planları hazırlanması
• Emlak ve mekan-insan
kaynağı yönetimi
BIM mekanları
ile bütünleşme
(Kaynak:
FM:Systems)

3-Tesis yönetimi evresinde BIM  Örnek
• TAV İnşaat, Atatürk
Havalimanı iç Hatlar
Terminali renovasyon
projesi
• BIM modeli ile tesisin
mahallere ayrılması ve
onlar üzerinden
yönetilmesi
• Tesis için maliyet hesabı
ve ihtiyaç
tanımlamalarının
kolaylaştırılması (özellikle
iklimlendirme hesapları)
• BIM modelinin Web
tabanlı TAV Earth yazılımı
ile ilişkilendirilerek tesis
yönetiminin daha yaygın
kullanıma açılması
Terminalin 3B
BIM Modeli
Check-in adaları
fotoğraf ve
çizimleri
TAV Earth Havaalanı Mahal Yönetim Sistemi

4-Yeniden kullanım ve yıkım evresinde BIM
BIM modelinin bazı
alternatif kullanımları:
• Bina onarımı ve
güçlendirilmesi
• Mekansal
performans geliştirimi
• Yeni işlev
çerçevesinde
kullanım
• Yıkım ve malzeme
geri dönüşümü
Sydney Opera binasında BIM modeli kullanılarak bina
performans geliştirimi
Bina yıkımı ve malzeme geri dönüşümü

Genel Tespitler
1. Firmaların bir BIM uygulama planlarının olmaması
2. Paydaşlar arası tanımlı bir işbirliği yönteminin bulunmaması
3. Firmalarda firma içi veya firmalara arası veri değişimi için çizim,
dosya isimlendirme, katman ve notasyon standartı eksikliği
4. BIM’in mühendislik firmalarında yaygın kullanılmaması
5. Kamuda BIM projesinin doğrudan kullanılabilmesi için mevzuat eksiklikleri

Teşekkürler …
• E-posta
sayisalmimar@gmail.com
• Blog:
www.sayisalmimar.com
• Facebook:
facebook/sayisalmimar
• Twitter:
@sofluoglu
(art-tech-ture)
• Linkedin:
tr.linkedin.com/in/sayisalmimar
Mimar Sinan Güz. San. Üniversitesi
Enformatik Bölümü
Bomonti, Şişli, İstanbul
İletişim bilgileri:

�ݺ�ߣ

Autodesk istanbul v1

More Related Content

Autodesk istanbul v1

Editor's Notes