Aviyonik sistemler ve modernizasyon
- 1. Askeri Aviyonik Sistemler ve Modernizasyon Oktay ELDEM / Elektronik Y. M端h./ oktay.eldem@gmail.com Aviyonik Sistemler AVIONICS havac脹l脹k elektronigi demektir. Bir u巽akta kullan脹lan b端t端n elektronik sistemleri kapsar. Bu sistemler temel olarak navigasyon, haberlesme, g旦sterge ve diger u巽us ve g旦rev fonksiyonlar脹n脹 yerine getirir. AVIONICS kelimesi AVIation ve electrONICS kelimelerin birlesiminden meydana gelmistir. 0lk defa 1930larda telaffuz edilmeye baslanm脹s, 2.d端nya savas脹 ve sonras脹ndaki soguk savas y脹llar脹nda bilimsel ve teknolojik olarak b端y端k gelismeler kaydetmistir. Askeri aviyonik sistemler insanl脹, insans脹z u巽aklar脹n, f端zelerin ve silahlar脹n vazge巽ilmezidir. Bu sistemler bir savas u巽ag脹n脹n u巽us maliyetlerinin neredeyse %50sini olusturur ve u巽ag脹n savunma, sald脹r脹 ve g旦zetleme g旦revlerini yerine getirmesini saglar. Askeri Aviyonik Sistemler Nelerdir Askeri aviyonik sistemler u巽ag脹n tipine, 端retim veya modernizasyon tarihine bagl脹 olarak farkl脹 sekillerde s脹n脹fland脹r脹labilmektedir. G端n端m端z modern u巽aklar脹n脹n yap脹s脹na bagl脹 yap脹lacak bir s脹n脹fland脹rma asag脹daki gibidir: 1. Navigation: Seyr端sefer sistemleri 2. Communications: Haberlesme sistemleri 3. Electronic warfare: Elektronik harp sistemleri 4. Flight control: U巽us kontrol sistemleri 5. G旦stergeler ve kontroller sistemleri Fotografta bir F18-E savas u巽ag脹n脹n cockpiti g旦r端lmektedir. Kaynak:http://commons.wikimedia.org/wiki Askeri Aviyonik Sistemlerin Modernizasyonu Aviyonik degisir 巽端nk端 d端nyada elektronik s端rekli olarak ve 端stel bir bi巽imde gelismektedir. Elektronikteki bu h脹zl脹 gelisme Moore yasas脹 olarak bilinir ve s旦yle ifade edilmektedir. Elektronik her 18 ayda bir kapasite olarak 2 kat脹na 巽脹kmakta fiyat olarak ta yar脹ya d端smektedir Aviyonik modernizasyonun gelisimi asag脹da verilmektedir. 0ncelenince g旦r端lmektedir ki gittik巽e daha kapsaml脹 b端t端nlesme yap脹lmakta ve bunun sonucunda daha b端y端k bir karmas脹kl脹k meydana gelmektedir. Neredeydi 1980ler: Elektronik U巽us kontrol cihazlar脹 Birbirine yak脹n fonksiyonlar脹n b端t端nlestirilmesi Donan脹m ve g旦m端l端 yaz脹l脹m olarak fonksiyonellik. 1990lar: b端t端nlestirilmis g旦sterge sistemi Bir巽ok g旦sterge baglant脹l脹 aviyonik fonksiyonlar脹n b端t端nlestirilmesi. Yeniden programlanabilir fonksiyonlar 2000ler: B端t端nlestirilmis moduler sistem BMS Bir巽ok aviyonik fonksiyonun b端t端nlestirilmesi Kabindeki cihaz raflar脹na yerlestirilen islemci kartlar脹 2010ler: Genisletilmis BMS Aviyoniklerin + U巽us kontrol ve u巽ak sistemlerinin b端t端nlestirilmesi Kabin raflar脹na yerlestirilen islemci kartlar脹 Daha genel islemci, yaz脹l脹m tabanl脹 fonksiyonellik. Sekilde Bir u巽ag脹n aviyonik veri yolunun gelisimi g旦r端lmektedir Nereye gidiyor Elektromanyetik etkilerin Aviyonik sistemlere olan etkisini gidermek Kullan脹lan yar脹 iletkenlerin 旦mr端n端 uzatmak Daha ileri u巽us planlar脹 olusturmak U巽us verilerinin yer sistemleri ile daha kapsaml脹 bir b端t端nlestirme(Veri baglar脹). Askeri aviyonik sistemler ilerleyen b旦l端mlerde detaylar脹yla tan脹t脹lacak ve 端lkemizde bu alanda neler yap脹labildigi incelenecektir.