Avrupadaki GeliÅŸMeler 6
- 2. HAÇLI SEFERLERİ (1096-1270) Nedenleri: 1. Hıristiyanların kutsal yerleri geri almak istemesi 2. Kulini tarikatının çalışmaları 1. Kilise ve papalık teşkilatının halkı kışkırtması 4, Doğu'nun zenginliklerinin ele geçirilmek istenmesi 5. Bizans'ın Türk ilerleyişine karşı Avrupa'dan yardım istemesi 6. Soyluların macera tutkuları 7. Türk'lerin Anadolu'daki ilerlemelerinin durdurulmak istenmesi NOT: Yaklaşık sekiz haçlı seferi düzenlenmiştir. Bu seferlerin İlk dördü önemlidir. Fakat bu seferler amacına ulaşmamıştır.
- 3. Sonuçları: Kiliseye ve papalığa olan güven sarsıldı. 2. Derebeylik rejimi zayıfladı, merkezi krallıklar güçlendi. 3. Akdeniz ticareti önem kazandı. 4. Burjuva sınıfı güçlenmiş ve Avrupa'da ticaret gelişmeye başlamıştır. 5. Avrupalıların kutsal yerleri ele geçirme istekleri gerçekleşmedi. 6. Pusula, kâğıt, barut ve matbaa gibi Avrupalının o güne kadar bilmedikleri teknik buluşlar Avrupa'ya götürülmüştür. Bu sayede Avrupa'da düşünsel, kültürel ve bilimsel hayat canlanmıştır. Türk-İslam Dünyasına Etkileri 1. Türklerin Avrupa yönündeki ilerleyişi bir süreliğine durdu. 2. Türk şehirleri harap olmuştur. 3. Türklerin İslamiyet'teki önemi artmıştır. 4. Anadolu'da Türk siyasi birliğinin sağlanması gecikti. 5. Türklerin Anadolu'dan atılamayacağı kesinleşti.
- 4. COĞRAFİ KEŞİFLER Coğrafi Keşifler; XV. yüzyılın son yarısında başlayan ve XVI. yüzyıl boyunca devam eden yeni yolların ve bölgelerin keşfedilmesidir. Nedenleri: 1. ipek ve baharat yollarının Türklerin elinde olması ve doğu ülkelerinden gelen malların Avrupa'ya pahalıya mal olması 2. Pusulanın sapma açısının hesaplanması 3. Hurafelere inanmayan cesur gemicilerin yetişmesi 4. Okyanuslara dayanıklı büyük gemiler yapılması 5. Hıristiyanlığı geniş bölgelere yayma düşüncesi 6. Avrupa'nın dünyayı tanıma arzulan 7. Kralların gemicileri desteklemesi NOT: Coğrafi Keşifler sonucunda Portekizli denizci Kristof Kolomb Amerika kıtasına ulaştı fakat buranın Hindistan olduğunu düşündü. Daha sonra keşfe çıkan Ameriko Vespuçi oranın yeni bir kıta olduğunu söyledi. Portekizli gemici Barteimö Diyaz'ın Ümit Burnu'nu bulmasından sonra Vaskö Dö Gama Ümit Burnu 'nu dolaşarak Hint Okyanusu'na ve Hindistan'a ulaştı. Portekizli Maceilan ve Del Kano dünyayı dolaşarak yuvarlaklığını kanıtladı.
- 5. Sonuçları: 1. Dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlanmıştır. 2. Yeni kıtalar, okyanuslar, ticaret yolları, ırklar, uygarlıklar, bitkiler ve hayvanlar tanınmıştır. 3. İpek ve Baharat yolları ile Akdeniz Limanları önemini kaybetmiştir. 4. Sömürge imparatorlukları kurulmuştur. İspanya ve Portekiz, Güney Amerika ve Afrika'da, İngiltere ve Fransa Kuzey Amerika'da ve Kanada'da sömürgeler edinmişlerdir. 5. Keşfedilen yerlere Avrupa'dan göçler olmuş bu durum Avrupa kültür medeniyetinin yayılmasını sağlamıştır. 6. Yeni keşfedilen yerlerden Avrupa'ya bol miktarda değerli madenlerin gelmesi Avrupa ekonomisinin temeli olan toprağın yerini değerli madenlere bırakmasına neden olmuştur. 7. Burjuva sınıfının ticaretten dolayı zenginleşmesi ve önem kazanması, soylu sınıfın önemini yitirmesine neden olmuştur. Böylece tarımsal feodal üretim biçimi yerini sermayeye dayalı kapitalizme bırakmıştır. 8. Hıristiyanlık yeni ülkelere yayılmıştır.
- 6. Coğrafi Keşiflerin Osmanlı Devleti'ne Etkisi 1. İpek ve Baharat yollarının önemini kaybetmesi Osmanlı ekonomisini büyük zarara uğratmıştır. 2. Değerli madenlerin Avrupa'dan Osmanlı'ya girmesi Osmanlı'da enflasyonun yükselmesine neden olmuş 3. Enflasyonun yükselmesi sonucunda Osmanlı parası değer kaybetmiş 4. Osmanlı Devleti'nde fiyat artışları olmuş 5. Osmanlı Devleti yabancılara vermiş olduğu ayrıcalıkları genişletmek zorunda kalmıştır.
- 7. RÖNESANS HAREKETLERİ (YENİDEN DOĞUŞ) XV ve XVI. yüzyıllarda önce İtalya'da başlayan ve daha sonra Avrupa'da yayılan edebiyat, güzel sanatlar ve bilim alanındaki gelişme, yenilik ve anlayışlara "Yeniden Doğuş" anlamında Rönesans denilmiştir. Nedenleri: 1. Ortaçağ'ın sonlarına doğru kültür sanat alanında önemli bir birikimin olması 2. Avrupa'nın İspanya'da Endülüs Emevi Devleti aracılığı ile İslam medeniyetini tanımaları (İbn-i Sina, İbn-i Rüşt ve Farabi gibi İslam alimlerinin eserlerinin Latinceye çevrilmesi) 3. Kâğıt ve matbaa sayesinde yeni buluş ve düşüncelerin yayılması 4. Avrupa'da kültür ve sanat faaliyetlerini destekleyen, bilim adamları ve sanatkarları himaye eden varlıklı (mesenleri) bir sınıfın ortaya çıkması 5. Antik Çağ (Eski Çağ) eserlerinin incelenmesi 6. İstanbul'un fethinden sonra Bizanslı bilginlerin İtalya'ya göç ederek eski Yunancayı öğretmeleri ve eski eserleri tanıtmaları 7. Coğrafi Keşiflerin sonucu zenginleşen Avrupa'da sanattan ve edebiyattan zevk alan bir sınıfın ortaya çıkması
- 8. Rönesans Hareketleri İtalya'da edebiyat ve güzel sanatlar, Fransa'da bilim, Almanya'da din. İngiltere'de edebiyat, Hollanda'da resim, Polonya'da bilim alanında daha çok gelişmiştir. Sonuçları: 1. Avrupa'da skolastik düşünce yıkılmış, serbest düşünce doğmuş, bilim, sanat ve edebiyat alanlarında yeni bir dünya görüşü ortaya çıkmıştır. 2. Deney ve gözleme dayalı pozitif düşünce yaygınlaşmıştır. 3. Hümanizma düşüncesi başlamış (Hümanizma; Eski Yunan ve Latin kültürlerini en yüksek kültür örneği olarak alan ve Ortaçağ'ın skolastik düşüncesine karşı Avrupa'da doğup gelişen felsefe, bilim sanat görüşü ve insanlık sevgisini en yüce amaç ve olgunluk sayan bir doktrindir.) 4. Din adamları ve Katolik Kilisesi hümanistler tarafından eleştirilmiş ve Reform hareketlerine ortam hazırlamıştır. 5. Dünyanın güneş etrafında döndüğü ve küçük kan dolaşımı bulunmuştur. Rönesans Hareketinin Osmanlı Devleti'ne Etkisi Osmanlı Devleti Avrupa'daki bilim, sanat ve edebiyat alanında gelişmelere ayak uyduramamıştır. Bu alanlarda Avrupa'nın gerisinde kalmış, bu durum Osmanlı Devleti'nin yenileşme hareketlerine yönelmesine ortam hazırlamıştır.
- 9. REFORM HAREKETLERİ Katolik Kilisesinin bozulması ve dini amaçlarından uzaklaşması üzerine, XVI. yüzyılda Almanya'da başlayarak diğer Avrupa ülkelerine yayılan dini yeniliklere "Reform" denilmiştir. Nedenleri: 1. Katolik Kilisesinin bozulması ve Hıristiyanlar arasında yenilik fikirlerinin yayılması 2. Hümanizma sayesinde Hıristiyanlığın kaynaklarına inilmesi, İncil'in milli dillere çevrilerek teme! ilkelerinin ortaya konulması 3. Kâğıt ve matbaanın yaygınlaşması ile okuma-yazma bilenlerin artması üzerine Katolik Kilisesinin sorgulanmaya başlanılması 4. Endüljans (cennetten yer satma) sorununun ortaya çıkması, kiliselerin para karşılığı günahlar! affetmesi 5. Rönesans hareketlerinin etkisi ile özgür düşüncenin yayılması NOT: Reform hareketlerinin Almanya'da başlamasının nedeni Katolik Kilisesinin baskısının bu ülkede dana fazla olmasıdır.
- 10. Sonuçları: Avrupa'da mezhep birliği bozuldu. Katolik ve Ortodoks mezhepleri yanında Protestanlık, Kalvenizm, Angikalizm mezhepleri ortaya çıktı. 2. Mezhepler arasında çatışmalar başladı. 3. Din adamları ve Katolik Kilisesi kendini yenilemek ve düzenlemek zorunda kaldı. 4. Eğitim-öğretim faaliyetleri kiliseden alınarak Laik bir eğitim sistemi kuruldu. 5. Kilisenin mallarına ve topraklarına el konuldu. 6. Papa ve Kilisenin krallar üzerindeki etkisi sona erdi. Reform Hareketleri Avrupa'nın bir dinsel meselesi olduğundan dolayı Osmanlı Devleti'ni doğrudan etkilememiştir. Ayrıca Osmanlı ülkesinde yaşayan Hıristiyan toplumlar dinsel serbestliğe sahip olduklarından dolayı bu hareketlerden etkilenmemişlerdir.
- 11. FRANSIZ İHTİLALİ (1789) Nedenleri: 1. Kralların halk üzerindeki baskısı 2. Halka haksız ve adil olmayan keyfi vergilerin yüklenmiş olması 3. Toplumsal sınıf ayrımlarının yoğun olması 4. Fransa'nın içinde bulunduğu siyasal, sosyal, ekonomik durumunu tespit edip çözüm önerileri getiren aydınların ortaya çıkması (Montesquieu, Voltaire, Jean Jaegues Rousseau, Didero) 5. Burjuva sınıfının çalışmaları 6. Uzun süren savaşlardan dolayı ekonomik sıkıntıların ortaya çıkması 7. Amerika'daki kolonilerin İngiltere'ye karşı vermiş olduğu bağımsızlık mücadelesinin etkisi 8. 1215'ten itibaren İngiltere'de kralların yetkilerinin kısıtlanmasının etkileri NOT: İhtilal 14 Temmuz 1789 yılında siyasi tutukluların bulunduğu Bastil Hapishanesinin basılmasıyla başladı.
- 12. Sonuçları: 1. Kralın mutlak otoritesi yıkılarak halk egemenliği kabul edildi. 2. Toplumda sınıf ayrıcalıkları kaldırılarak eşitlik sağlandı. 3. Eşitlik, özgürlük, hürriyetçilik, milliyetçilik, adalet gibi kavramlar gelişerek diğer toplumlara yayılmaya başladı. 4. İmparatorluklar milliyetçilik fikrinin etkisi ile dağılma sürecine girdi. 5. Milli devlet kavramı ortaya çıktı. 6. Sonuçları evrensel nitelikte olduğundan dolayı Yeniçağ'ın kapanmasına ve Yakınçağ'ın başlamasını sağladı. 7. Soylular ve din adamları ayrıcalıklarını tamamen kaybetti.
- 13. Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti'ne Etkisi 1. Osmanlı Devleti başlangıçta Fransız İhtilali'ni Fransa'nın bir iç sorunu olarak gördü ve bu gelişmelerden endişe duymadı. Fakat daha sonraki yıllarda Fransız İhtilali'nin Osmanlı üzerinde olumlu ve olumsuz birtakım etkileri ortaya çıktı. 2. Fransız İhtilali Osmanlı ülkesinde vatandaş haklarının korunması, yargı güvencesi, din ayrımı yapılmadan eşitlik gibi ilkelerin yayılmasına neden oldu. Böylece Osmanlı İmparatorluğu'nda demokrasi hareketlen başladı. {Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Meşrutiyet'in ilanına ortam hazırladı.) 3. Fransız İhtilali'nin sonucu milliyetçilik düşüncesi Osmanlı ülkesinde hızla yayılmaya başladı. Bu durum XIX. yüzyılda Osmanlı'da milliyetçilik İsyanlarının çıkmasına neden oldu. Böylelikle Osmanlı Devleti'nin parçalanma süreci hızlandı.
- 14. SANAYİ DEVRİMİ (1750) Çeşitli alanlarda araştırmalar yapan bilginler, bilimin insanlığın hizmetine girmesini sağladılar. Yeni buluşların üretime uygulanması ve bunların en önemlisi olan buharlı makinelerin kullanılması sonucunda İnsan ve hayvan gücünün yerini makinelerin almasına sanayi inkılabı denilmiştir. Sanayi İnkılabı, büyük sömürgelerin olması özgür düşünce ortamının olması, demir ve kömür gibi madenlerin ülkede bol miktarda olmasından dolayı ilk önce İngiltere'de başlamıştır.
- 15. Sonuçları: 1. Avrupa'da üretim artmış ve insanların refah seviyesi yükselmiştir. 2. Küçük atölyeler ve el tezgahları kapanmış bunların yerine ucuz ve kaliteli mallar üreten fabrikalar kurulmuştur. 3. Hammadde ve pazar bulma önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu durum sömürgecilik yarışını hızlandırmıştır. (I. Dünya Savaşı'nın en önemli nedeni) 4. Büyük fabrikaların kurulması İşçi sınıfının ortaya çıkmasını sağlamış 5. Sosyalist düşünce akımı ortaya çıkmış 6. Ticaret hızlı bir şekilde gelişmeye başlamış 7. Büyük sanayi kentleri ortaya çıkmış, kentlerin hızla büyümesi işsizlik gibi sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. 8. Fazla üretim, gelirin artmasını ve ucuzluğu sağlamıştır.
- 16. Sanayi Devriminin Osmanlı Devleti'ne Etkisi: 1. Avrupa'dan gelen ucuz mallar karşısında rekabet edemeyen Osmanlı Devleti'nde küçük el tezgahları ve atölyeler kapanmaya başlamış 2. İşsizlik artmış 3. Dış ticarette denge bozulmuş, Osmanlı Devleti XIX. yüzyıldan itibaren Avrupa mallarının istilasına uğramış 4. Ekonomik alanda Avrupa'ya bağlılık artmış 5. Osmanlı Devleti Avrupa'nın açık pazarı hailine gelmiş 6. Osmanlı topraklan hammadde ve Pazar arayışı içinde olan Avrupalı devletler tarafından işgal edilmeye başlanılmış 7. Ekonomideki bu gerileme siyasi çöküşü hızlandırmıştır.