ºÝºÝߣ

ºÝºÝߣShare a Scribd company logo

Bakteri̇yal, vi̇ral ve mi̇koti̇k i̇nfeksi̇yonlar

•Download as PPTX, PDF•
•
ÖZAN DENTAL KLİNİK
ÖZAN DENTAL KLİNİK

ORAL MEDICINE

1 of 100
Downloaded 83 times
Doç. Dr. Fatih ÖZAN AİBÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ AĞIZ DİŞ VE ÇENE CERRAHİSİ ANABİLİM DALI
Doç. Dr. Fatih ÖZAN 2 1. Aktinomikoz 2. Sifiliz 3. Tüberküloz 4. NOMA 5. Kızıl (Scarlet fever) 6. Lepra
VİRAL ENFEKSİYONLAR 1. Herpes Simplex Virus ( HSV ) 2. Su çiçeği 3. Herpes Zoster 4. Herpanjina 5. El-Ayak-Ağız Hastalığı 6. İnfeksiyoz mononükleozisr 7. Kızamık 8. Sitomegalovirüs enfeksiyonu 9. HIV (AIDS) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 3
FUNGAL / MİKOTİK İNFEKSİYONLAR 1. Kandidiazis 2. Histoplazmozis 3. Blastomycosis 4. Asperjillus 5. Toxoplazmozis Doç. Dr. Fatih ÖZAN 4
AKTİNOMİKOZ  Aktinomikoz; apseleşme, fistülleşme ve sülfür granülleri ile karakterize kronik, ilerleyici bir enfeksiyon hastalığıdır  İlk kez 1877’de Bolinger, sığırlarda çenede süpüratif şekilde seyreden bir hastalığı fark etmiş ve Harz ile birlikte bu mikroorganizmalara Actinomyces bovis demişlerdir  Daha sonraları A. bovisin insanda seyrek olarak hastalık yaptığı; hastalık oluşturan tiplerin A. israelii başta olmak üzere A. naeslundii, A. odontolyticus, A. viscosus, A. pyogenes ve A. meyeri olduğu belirlenmiştir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 5
 Aktinomikoz genellikle sosyo- ekonomik düzeyi düşük, ağız hijyenine önem verilmeyen ülkelerde daha fazla görülmektedir  Günümüzde ilaç sektöründeki gelişmelere ve ağız hijyeni uygulamalarındaki artışa bağlı olarak seyrek görülmeye başlamıştır  Pelvik aktinomikoz dışında nedeni bilinmemekle birlikte erkekler kadınlardan daha çok etkilenmektedir  Irksal yatkınlık söz konusu değildir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 6
 Bakteri normalde ağız florasında bulunmasına karşın bir takım predispozan faktörlerin etkisi ile patojenite kazanmaktadır  Patojen mikroorganizma nekrotik pulpa, periodontal cep, çekim yarası veya ülsere mukozadan derin dokulara ulaşarak enfeksiyona yol açabilir  İnsanda görülen aktinomikoz olgularının yaklaşık % 60 ı servikofasiyal bölgede, % 22 si abdominal bölgede, % 15 i toraks bölgesinde görülmektedir  Enfeksiyondan en sık etkilenen servikofasiyal bölgeler; parotis, submandibuler bezler ve mandibuladır.  Daha seyrek olarak da enfeksiyonun burun, paranazal sinüsler, damak, orofarenks, hipofarinks, larinks, trakea ve nazofarenkste de görülebildiği bildirilmiştir  İnsandan insana bulaşma saptanmamıştır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 7
 Aktinomikoz genellikle A. İsraelii’nin neden olduğu kronik, süpüratif ve granülomatöz bir enfeksiyon hastalığıdır.  Aktinomyces normalde çürük dişlerin yüzeyinde, dişeti cebinde ve tonsiller kriptte bulunan oral kavitenin endojen gram pozitif bir bakterisidir  Normalde düşük virülansa sahip olmasından dolayı enfeksiyona neden olmayan bakteri sistemik ve lokal predispozan faktörlerin etkisi ile enfeksiyona neden olmaktadır  Aktinomikozun patogenezi tam olarak açıklığa kavuşturulmamakla beraber pek çok olguda; travmanın, mikroorganizmanın giriş kapısı olması açısından önemli bir rol oynadığı görüşünde birleşilmektedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 8
 Servikofasiyal bölgede enfeksiyon sıklıkla odontojenik kaynaklıdır  Mandibulada maksilladan daha sık görülür  Oromaksillofasiyal travma, dental işlemler ya da kötü ağız hijyeni sonucunda oluşabilmektedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 9
 Hastalığın akut dönem belirtisi ağrılı bir selülittir  Ancak enfeksiyonun sessiz seyretmesi nedeni ile hastalar, genellikle kronik safhada hekime başvururlar  Enfeksiyon lokalizedir, yayılımı yavaş fakat ilerleyici ve dokuları tahrip edici tarzdadır.  Kan ve lenf yolu ile yayılımı seyrektir.  Enfeksiyon daha çok yumuşak ve yağlı dokuda gelişmek ve yayılmak eğilimindedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 10
 Patojen mikroorganzima dokuya yerleştikten sonra burada çoğalarak yüzeyi pürüzlü, sert, mavimsi morumsu multipl abselerle kendini belli eder  Abse odakları çok sayıda tünellerle birbirleriyle ilişkilidir ve olgunlaştıkları zaman büyür, yumuşar, ortaları irinleşir ve fistülleşirler  Abse odakları hastalığın ilk aşamalarında son derece hassas iken kronik ve tedavi edilmemiş olgularda hassas olmayan son derece sert bir hal alırlar  Odaklardan drene olan materyal içinde hastalık için tipik bir özellik olan sülfür granülleri bulunur.  Lenfadenopati sıklıkla hastalığın geç evrelerinde görülmektedir  Çiğneme kaslarının tutulumunda trismus gelişebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 11
 Aktinomikoz ayırıcı tanısı zor yapılan bir hastalıktır  Klinik ve radyolojik bulgulara ek olarak mikrobiyolojik ve histolojik inceleme tanı koyulmasına yardımcı olur  Hastalık histolojik olarak miks, süpüratif ve granülamatöz inflamatuar reaksiyon, bağ dokusu proliferasyonu ve sülfür granüllerinin varlığı ile karakterizedir  Aerobik ve aneorobik bakterilerin birlikte çoğalması ve A. israelii nin yavaş bir gelişim göstermesi nedeni ile olguların yalnızca % 10-20 lik bölümünden pozitif kültür elde edilmektedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 12
 Hastalığın tedavisi tüm fistül yollarının eksizyonu, drenaj ve uzun süreli antibiyotik tedavisini içerir  Tedavi yöntemleri tartışılmakla birlikte cerrahi ve medikal tedavinin kombine uygulanması halen geçerliliğini korumaktadır  Cerrahi tedavinin esası bütün enfekte odakların küretaj ve eksizyonla ortadan kaldırılmasına dayanır.  A. israelii iyoda karşı duyarlı olduğu için iyot içeren solüsyonların kürete edilen bölgeye uygulanması ve boşluklara iyodoformlu fitil ve patların yerleştirilmesi eski yıllardan beri günümüze değin süregelen bir tedavi şeklidir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 13
 İlaç tedavisinde ilk seçenek penisilin grubu antibiyotiklerdir  İkinci seçenek olarak ise tetrasiklin, klindamisin, eritromisin, linkomisin grubu antibiyotikler tercih edilir  Bazı yazarlara göre tedavi süresi 6 ay ile 2 sene arasında olmalıdır, fakat pek çok araştırmacı servikofasiyal aktinomikozda 3 aylık antibiyotik tedavisi sonrası rekürrens görülmediğini ifade etmektedir  Erken dönemde tanı koyulan ve doğru antibiyotik tedavisi uygulanan aktinomikoz olgularında tedavide başarılı sonuçlar alınmaktadır  Tedavide gecikilmiş ve ilerlemiş olgularda altçenede, kaburgalarda ve vertebralarda osteomyelit, beyin abseleri, kronik menenjit, kraniyal, epidural, subdural enfeksiyonlar gibi santral sinir sistemi komplikasyonları; endokardit, hepatik aktinomikoz gibi komplikasyonlarla karşılaşılabilir.  Bu gibi olgular agresif antibiyotik ve cerrahi tedavi uygulanmasına karşın ölümle sonuçlanabilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 14
Bulgular:  Lezyon tahta sertliğinde asemptomatik şekilde başlar, daha sonra merkezi yumuşamış apse şekline döner  İnfeksiyon yüzeyel yayılım gösterebilir ve fistüldern drene olabilir  Süpüratif akıntı sarımsı parçalar içerebilir, bunlar bakteri kolonileridir (sülfür granülleri) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 15
SİFİLİZ  Granülomatöz reaksiyona neden olan  Kronik  Sistemik  Cinsel yol ile bulaşan  Bakteriyal etyolojisi olan bir hastalıktır ETYOLOJİ - Treponema pallidum TİPLERİ: -Kazanılmış tip; Primer safha Sekonder safha Tersiyer safha - Konjenital tipDoç. Dr. Fatih ÖZAN 16
Bulaşma yolları: 1. Sağlıklı bireyin hastalığı taşıyan kişi ile doğrudan temas etmesi (diş hekimi/dermatolog) 2. Korunmasız cinsel ilişki 3. Transplasental (anneden fetusa) 4. Kontamine kan veya kan ürünlerinden Doç. Dr. Fatih ÖZAN 17
KAZANILMIŞ SİFİLİZ - PRİMER SAFHA -  Kazanılmış tip sifilizin ilk safhasıdır  İnkübasyon süresi 3 – 90 gün arasında değişir  Bulaşıcılığın en fazla olduğu dönemdir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 18
Klinik özellikleri: Genç yetişkinler Erkeklerde daha fazla Etkilenen alan:  Oral kavite- dil, sert damak ve dudaklar  Genital organlar Primer sifiliz lezyonu ŞANKIR olarak adlandırılır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 19
Oral bulguları:  Sıklıkla soliter.  Normal renkli ülsere, ağrısız  Piyojenik granüloma benzeyen vasküler proliferasyonu andırır Genital bulgular:  Eksternal genital ve anal bölgeler etkilenir  Rejyonal lenfadenopati Doç. Dr. Fatih ÖZAN 20
Hem genital hem de ekstra genital lezyonlar kendiliğinden 3 – 8 hafta içinde iyileşir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 21
- SEKONDER SAFHA -  İnfeksiyonun başlangıcından 4 – 10 hafta sonra başlar  Primer sifiliz lezyonları iyileştikten önce lezyonlar görülebilir  Bu safhada sistemik bulgular da görülebilir  Oldukça infektif bir safhadır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 22
Klinik özellikleri: a) Sistemik bulgular:  Ateş, ağrısız lenfadenopati, boğaz ağrısı, halsizlik, kilo kaybı ve kas iskelet sistemi ağrısı  Yaygın, ağrısız, makulopapüler lekeler el içi ve ayak tabanında görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 23
b) Oral bulguları: (i) Müköz yamalar – hastaların yaklaşık %30’unda görülür (ii) Condyloma latum – viral papillom benzeri lezyondur  Sekonder safhadaki lezyonlar genellikle çok sayıdadır  Spontan iyileşme ortalama 3 – 12 hafta içinde görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 24
- TERSİYER SAFHA -  Sekonder lezyon iyileşme bu safhaya geçilir  Sekonder safha iyileştikten aylar hatta yıllar sonra bile gelişebilir KLİNİK ÖZELLİKLERİ: Semptomları şu şekilde gruplandırılabilir - Nörosifiliz - Kardiyovasküler sifiliz - Yaygın gumma benzeri lezyonlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 25
A. NÖROSİFİLİZ:  Merkezi ve periferal sinir sistemi dokularının infeksiyonu ile karakterizedir. Bulguları: 1. Çıldırma hali 2. Bunamak, bunaklık hali 3. Tabes dorsalis 4. Psikoz Doç. Dr. Fatih ÖZAN 26
B. KARDİYOVASKÜLER SİFİLİZ:  Ascending aortada anevrizma  Koroner arterde stenoz ve tıkanma  Sol ventriküler hipertrofi  Konjestiv kalp yetmezliği Doç. Dr. Fatih ÖZAN 27
C. GUMMA:  Cildi, yumuşak dokuları ve hatta kemiği de etkiler  İntraoral – en çok damak ve dili etkiler  Ciddi miktarda doku yıkımı ile ilişkili indure, nodüler ülsere lezyonlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 28
 Frengi dili, dil sırtındaki papillerin kaybı ve dilde atrofi  Premalign olabileceği belirtilmektedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 29
KONJENİTAL SİFİLİZ 4. ve 5. aylardan sonra enfekte anneden fetusa geçer Fetus ya esnasında ölür ya da doğumdan hemen sonra ölür ya da hastalıklı doğar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 30
KLİNİK ÖZELLİKLERİ: Sir Jonathan Hutchinson (Hutchinson üçlüsü) tarafından tanımlanan patognomonik özellikleri şunlardır: - Hutchinson dişleri - Interstitial keratitis - 8. kranial sinir harabiyetine bağlı sağırlık  Tüm hastalar bu üçlü bulgunun hepsini göstermeyebilirler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 31
1. Hutchinson dişleri:  Hem anteryor (Hutchinson keserleri) hem de posteryor dişlerde değişiklik olur (Mulberry molars). Doç. Dr. Fatih ÖZAN 32
2. Interstitial keratitis:  Genellikle doğumda görülmez, 5-25 yaşlar arasında gelişir  Etkilenen gözlerin korneası opaklaşır, kalıcı görme kaybı ile beraber 3. Diğer bulgular: - Sağırlık - Eyer burun - Tibiada bombelik - Derin damak Tersiyer safhanın oral bulguları etrafında psödoepitelyal hiperplazinin olduğu yüzey ülserasyonlarıdır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 33
TÜBERKÜLOZ  Kronik, granülomatöz sistemik, bakteriyal bir hastalıktır.  Etken Mycobacterium tuberculosis’tir  1940’larda antibiyotiklerin keşfi ile insidansı oldukça düşmüştür  Bununla beraber 1980’lerden itibaren HIV gibi hastalıklarla ilişkili olarak görülme sıklığı anormal yükselmiştir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 34
PATOGENEZ:  Aktif hastalık döneminde olup olmadığı ayırt edilmelidir  Primer enfeksiyon daha önce bu ajanla hiç karşılaşmamış bireylerde görülür ve sıklıkla da akciğerler etkilenir, bu organda lokalize, fibrokalsifiye nodüller oluşur  Bu nodüller içinde canlı organizmalar kalabilir ve yıllarca bu durum edebilir  Primer hastalıktan aktif hastalığa geçiş oranı %5 - %10 arasındadır, organizmaların reaktivasyonundan da genellikle immünsüprese durumlar mesuldur  AIDS, yaşlılık, yoksulluk ve kalabalık ortamlar primer hastalığın sekonder hastalığa geçişine etkendir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 35
Bulaşıcılık: - Mikroorganizmaların inhalasyonu - Kontamine sütü içmek veya süt ürünlerini yemek (sığır TB) - Kan, tükürük ve idrar gibi vücut sıvılarına direkt temas - Kan nakli - Anneden fetüsa (transplasental) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 36
KLİNİK ÖZELLİKLERİ: 1. Primer TB: Genellikle asemptomatiktir. Ateş ve plevral efüsyon olabilir 2. Sekonder TB:  Akceğer apeksinde lokalizedir, bununla beraber lenfatik ve vasküler yollarla değişik yerlere yayılabilir  Düşük ateş, gece terlemesi, halsizlik, anoreksia ve kilo kaybı  Extrapulmonar TB yaygın bir durumdur ve cilt, lenf nodu, kemik, böbrek, Gİ yol ve baş&boyun bölgelerinde görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 37
TB oral lezyonları:  En sık görülen formu kronik ağrısız ülserdir  Nodüler, granüler veya hatta lökoplakik alanlar şeklinde de görülebilir  Primer TB sıklıkla diş etini veya çekim alanını etkiler  Sekonder TB lezyonları sıklıkla damakta, dilde ve dudakta görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 38
 Drinking milk contaminated with M. Bovis ile kontamine sütün içilmesi servikal ve orofaringeal lenf nodlarının enfeksiyonuna neden olur, Scrofula.  Bazen belirgin kazeöz nekrozlar oluşur ve cillte çok sayıda fistüller görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 39
CANCRUM ORIS  Orafasiyal dokuların ve çenelerin akut, hızlı ilerleyen, lokalize, bakteriyal enfeksiyonudur  Etken mikroorganizmalar – Fusobacterium necrophorum, F.nucleatum ve Prevotella intermedia.  Predispoze faktörler fakirlik, kötü beslenme, kötü ağız hijyeni, yakın zamanda geçirilmiş hastalık, malignansi ve AIDS gibi bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 40
KLİNİK ÖZELLİKLERİ: Yaş: Çocuklar 1 – 10 yaş arası Cinsiyet: Erkek Etkilenen bölge:  Genellikle diş etinde ANUG olarak başlar, daha sonra fasyal ve lingual yönde komşu yumuşak dokulara yayılır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 41
Bulgular:  ANUG olarak başlar ve çevre yumuşak dokulara yayılır  Nekroz doku derinliklerine yayıldıkça mavi-siyah renklenmeler cilt üzerinde görülmeye başlar  Komşu kemik dokuya yayılım oldukça renk sararmaya başlar  Diğer bulguları – ateş, koku, ağrı, halsizlik ve bölgesel lenf adenopati Doç. Dr. Fatih ÖZAN 42
Doç. Dr. Fatih ÖZAN 43
KANDİDİAZİS  Fungal organizmaların neden olduğu enfeksiyonlar için kullanılır  En yaygın görülen oral fungal enfeksiyonudur  Oral florada bulunan bir m.o.  Sistemik hastalığı olanlarda veya sağlıklı bireylerde görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 44
Görülmesini kolaylaştıran etkenler: a) Lokal etkenler : - Mukozal travma - Protez kullanımı - Protez hijyeni - Karbonhidrattan zengin diyet - İlaçlar(geniş spektrumlu antibiyotikler, steroidler, immünsüpresantlar/sitotoksik ajanlar) - Kserostomi Doç. Dr. Fatih ÖZAN 45
b) Sistemik etkenler: - Demir eksikliği anemisi - Megaloblastik anemi - Akut lösemi - Diabetes mellitus - HIV enfeksiyonu - Diğer bağışıklık baskılayıcı durumlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 46
KANDİDİAZİS SINIFLANDIRILMASI Grup 1 (Oral mukoza ile sınırlı durumlar): Akut - - Akut psödomembranöz kandidiazis - Akut atrofik kandidiazis Kronik - - Kronik atrofik kandidiazis - Kandida ile ilişkili angula şelitis - Kronik hiperplastik kandidiazis Grup 2 (sistemik kandidiazisin oral bulguları) - Kronik mukokütanöz kandidiazis Doç. Dr. Fatih ÖZAN 47
AKUT PSÖDOMEMBRANÖZ KANDİDİAZİS (THRUSH )  Kandidiazisin en iyi tanımlanmış tipidir  Yüzey üzerinden kolayca sıyrılabilen beyaz plak şeklindedir  Geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı veya immün sistem baskılanması sonucu görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 48
 Bukkal mukoza, damak ve dil sırtında görülür  Genellikle asemptomatik olması ile beraber bazen mukozada yanma hissi veya kötü tat hissedilebilir  Yeni doğanlarda bile görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 49
ATROFİK KANDİDİAZİS (Eritematöz kandidiazis)  Farklı görülen şekilleri vardır: 1. Akut atrofik kandidiazis 2. Median rhomboid glossitis 3. Kronik multifokal kandidiazis 4. Angular şelitis 5. Kronik atrofik kadidiazis (hareketli protez kullanımına bağlı) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 50
1. AKUT ATROFİK KANDİDİAZİS:  Geniş spektrumlu antibiyotik kullanım sonrası görülür  Mukozalarda yanma hissi  Dil sırtında yaygın şekilde filiform papillerin kaybı görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 51
2. MEDIAN RHOMBOID GLOSSITIS:  Dil sırtı orta hattının etkilendiği, sınırları belirgin eritematöz bölge  Sıklıkla asemptomatiktir  Filiform papillerin kaybına bağlı olarak eritem  Bazen, sert damak ve ağız köşesi gibi yerlerde de bu lezyonlar görülebiliyor (kronik multifokal kandidiazis). Doç. Dr. Fatih ÖZAN 52
3. KRONİK ATROFİK KANDİDİAZİS:  Sıklıkla da maksillar protez bölgesinde olmak üzere protezlerin oturduğu mukozada değişik şiddette eritem  Genellikle asemptomaitktir  Hasta hikayesinde uzun süreli protez kullanımı vardır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 53
4. ANGULAR ŞELİTİS:  Perleş olarak da adlandırılır  Ağız köşelerinde eritem, çatlaklar ile karakterizedir  Hem multifokal kandidiazisle beraber hem de dikey boyutun düştüğü yaşlı hastalarda görülür  Bu bölgelerde biriken tükürük buraları nemli tutar ve fungal enfeksiyona açık bırakır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 54
5. KRONİK HİPERPLASTİK KANDİDİAZİS:  Tüm tipler arasında en az görülenidir  Lökoplakiye benzeyen, mukoza yüzeyinden uzaklaştırılamayan tiptir (kandidial lökoplaki)  Daha önceden var olan lökoplakinin üzerine kandidiazis eklenmesi ile oluştuğuna inanılmaktadır  Tanı alınan örneklerde kandidial hiflerin görülmesi ve lezyonun antifungal tedaviye olumlu cevap vermesi ile konulur Doç. Dr. Fatih ÖZAN 55
KRONİK MUKOKÜTANÖZ KANDİDİAZİS:  Mukokütanöz kandidiazis olarak adlandırılan immünolojik hastalığın ağız bulgusu olarak karşımıza çıkan ciddi kandidial enfeksiyondur  Otozomal resesif hastalıktır  Yaşamın erken dönemlerinde immün disfonksiyon açığa çıkar, hastanın ağzında, tırnaklarında, cildinde ve diğer mukoza yüzeylerinde lezyonlar görülür  Oral lezyonlar kalın, sabit beyaz yama şeklindedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 56
EKSFOLYATİF SİTOLOJİ:  PAS boyası ile kandidial hifler gösterilebilir  PAS ile hifler mor renkte görülürler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 57
Doç. Dr. Fatih ÖZAN 58
1. Herpes simpleks enfeksiyonu 2. Varicella 3. Herpes zoster 4. İnfeksiyöz mononükleozis 5. Enterovirus enfeksiyonları - Herpanjina - El Ayak & Ağız hastalığı - Rubeola & Rubella - HIV Doç. Dr. Fatih ÖZAN 59
HERPES SİMPLEKS İNFEKSİYONU  ETKEN: Herpes simplex virüs (HSV) – DNA virüs.  İnsan herpes virüs familyasının üyesidir (HHV)  Ailenin diğer üyeleri varisella-zoster virus, Epstein-Barr virus, Sitomegalovirus  İnsanlar bilinen tek doğal kaynaktır, konakçıda uzun yıllar kalabilirler ve peryodik olarak aktive olabilirler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 60
HSV TİPLERİ Herpes simplex virus – 1:  Tükürük ile yayılır  Bel bölgesinin üstünü etkileyen lezyonlar yüzde, ağız içinde, farinkste, göz bölgesinde ve ciltte lezyonlara neden olur Herpes simplex virus – 2:  Cinsel ilişki ile geçer  Bel altı bölgeleri etkiler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 61
PATOGENEZ  HSV infeksiyonlarının 2 farklı görülme şekli vardır. 1. Primer infeksiyon: - Virüs ile ilk karşılaşma - Genç yaşlarda görülür, sıklıkla asemptomatiktir - Virüs duyu sinirleri boyunca yerleşir ve ganglialara taşınır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 62
2. Sekonder / rekürrent infeksiyon: - Gangliada yerleşmiş virüs reaktive olur - Her zaman semptomatik değildir ; bazen hastalar virüsü tükürük yolu ile bulaştırabilirler Virüs reaktivasyonuna neden olan predispoze faktörler: 1. İleri yaş 2. UV ışık 3. Duygusal stresler 4. Travma 5. Menstruasyon 6. Sistemik hastalıklar veya malignansi Doç. Dr. Fatih ÖZAN 63
HERPETİK GİNGİVOSTOMATİTİS  Primer HSV infeksiyonunun en yaygın görülen şeklidir  3 – 9 günlük inkübasyon süresi vardır Etkilenen alanlar:  Hareketli ve hareketsiz mukozayı etkiler  Primer olarak diş eti, labial mukoza, vermilyon bölgesi ve damak Doç. Dr. Fatih ÖZAN 64
Bulgular:  Prodromal semptomları – titremenin eşlik ettiği ateş, mide bulantısı, anoreksiya ve servlikal lenfadenopati  Toplu iğne başı kadar ufak, daha sonra birleşen ve çok sayıda olan kırmızı lezyonlar  Tüm vakalarda diş etki kırmızı, büyümüş ve ağrılıdır  Dudak lezyonları vermilyon alanına kadar uzanabilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 65
REKÜRRENT HERPES LABİALİS Doç. Dr. Fatih ÖZAN 66 • Hem primer alanda hem de bitişik dokularda görülebilir •En yaygın görülen yer vermilyon bölgesi ve bitişik dudak bölgesidir • Çok sayıda, ufak, eritematöz papüller meydana gelir, içi sıvı dolu veziküller oluşur •Veziküller 2 – 3 gün içinde parçalanır v e7 günde iyileşme görülür
HERPETIC WHITLOW- DOLAMA  Daha az yaygın görülür  Baş parmak veya parmakların infeksiyonudur  Orofasiyal HSV infeksiyonu geçiren çocuklarda kendiliğinden bölgede inoküle olması  İnfekte hasta ile temasa geçen, eldiven giymeyen hekimlerde de görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 67
Teşhis :  En yaygın kullanılan yöntemler – sitolojik smear ve doku biyopsisi  En az invaziv ve ucu olması nedeniyle Sitosmear en iyi yöntemdir  Histolojik değişiklikler karakteristiktir ve epitelyumda sadece VZV benzer değişikliklere neden olmaktadır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 68
VARICELLA (Su çiçeği) (Chickenpox)  VZV bir çok bakımdan HSV ile benzerdir  Suçiçeğinin prime enfeksiyonu VZV.  Gangliada bulunan VZV reaktivasyonu sonucunda meydana gelen infeksiyon Herpes zoster veya Shingles olarak adlandırılır  VZV damlacık yolu ile veya doğrudan temas ile bulaşır  10 – 21 günlük inkübasyon süresi vardır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 69
Klinik özellikleri: Prodromal semptomları - Ateş - Halsizlik - Faranjit - Mide bulanması - Anoreksiya - Baş ağrısı Doç. Dr. Fatih ÖZAN 70
Semptomları :  Eritem, vezikül, püstül ve kabuklanma tüm lezyonların geçirdiği safhalardır  Vezikül etrafında eritem zon vardır  HSV aksi olarak, veziküller 3 – 4 gün süresince çıkmaya devam eder  Yani eski lezyonlar ile yeni oluşan lezyonlar birbirine karışır  Veziküllerin çıkmasında 2 gün öncesinden tüm veziküller kabuklanana kadar birey bulaştırıcıdır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 71
Ağız bulguları:  Ağız lezyonları yaygındır ve cilt lezyonlarından önce görülebilir  Damak ve bukkal mukoza en yaygın görülen yerlerdir  3 – 4 mm opak beyaz lezyonlar daha sonra patlar ve 1 – 3 mm’lik ülsere alan döner  VZV oral lezyonları nadiren ağrılı olması nedeniyle HSV enfeksiyonundan kolayca ayrılabilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 72
Komplikasyonları: 1.Çocuklarda: - Sekonder cilt enfeksiyonları - Ensefalit - Pnömoni 2. Yetişkinlerde: - Varisella pneumonitis - Ensefalit - Pnömoni - Düşük veya konjenital defekt Doç. Dr. Fatih ÖZAN 73
Teşhis:  Son 3 hafta içinde VZV infeksiyonu geçirme hikayesi  Vezikülleri karakteristiktir  Veziküler sıvılardan alınan örneklerde epitelyal hücrelerde sitopatolojik değişiklikler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 74
HERPES ZOSTER (Shingles)  Primer VZV infeksiyonu duyu sinirlerine yerleşir ve buradan dorsal spinal gangliona taşınır.  Herpes zoster infeksiyonu VZV reaktivasyonu sonucu meydan gelir  HSV’den farklı olarak, genellikle sadece bir kere rekürens görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 75
Predispozan faktörler: 1. İmmünsüpresyon 2. Sitotoksik ilaçların kullanımı 3. Radyasyon 4. Malignansi 5. Alkol kullanımı (Alkolik) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 76
Semptomları:  Viral infeksiyon üç safhada meydan gelir – prodromal, akut and kronik  A. Prodromal:  Gangliyonda virüs replikasyonu meydan gelir, ganglionitis meydana gelir, şiddetli nevralji görülür (cilt lezyonlarından önce ağrı görülür)  Virüs sinirden ilerledikçe ağrı da şiddetlenmektedir  Ağıya ateş, halsizlik ve baş ağrısı eşilik eder, 3 – 4 gün sonrada cilt / mukoza lezyonları meydan gelir  Tipik olarak sadece bir bölge etkilenir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 77
B. Akut safha:  Prodromal safhadadan 1 – 4 gün sonra ortaya çıkar, eritematöz tabanlı vezikül toplulukları ciltte görülür  3 – 4 gün içinde püstülleşir, ülsere olur ve 7 – 10 gün sonra kabuklaşma görülür  Lezyon duyusal sinirin yolu boyunca görülür ve orta hatta durur  2 – 3 haftada skar dokusu bırakarak iyileşme görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 78
Ağız bulguları:  Trigeminal sinir etkilenmiş ise oral lezyonlar görülür  Hareketli veya yapışık mukozada görülebilir  Su çiçeğinde olduğu gibi 1 – 4 mm’lik opak veziküller oluşur, rüptüre olduktan sonra ülserler meydana gelir RAMSAY HUNT SENDROMU – dış kulak yolu deri bölgesi lezyonları, fasyal paraliz, işitme bozukluğu ve vertigo kombinasyonu Doç. Dr. Fatih ÖZAN 79
Teşhis:  Klinik bulgusu tipiktir  Virüs kültürü yapılır (en az 24 saat sürer sonuç almak).  Sitosmear yapılır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 80
İNFEKSİYÖZ MONONÜKLEOZİS (Glandular fever)  EBV’ne maruz kalınması sonucu meydana gelir  Bulaşıcılık – öpüşmek gibi yakın temas, kontamine tükürük ile  Çocukluk döneminde maruz kalındığında asemptomatik seyreder.  Semptomatik enfeksiyonlara genç erişkinlerde rastlanılır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 81
KLİNİK ÖZELLİKLERİ; - Yaş: çocuklarda Etkilenen bölge:  Anteryor ve posteryor servikal lenf nodları ile beraber orofaringeal tonsiller  İntraoral – sert damak ve diş eti Doç. Dr. Fatih ÖZAN 82
Bulgular: 1. Sistemik =  Ateş, lenfadenopati, faranjit, rinit, öksürük, hepatosplenomegali.  Olguların %90’ında anteryor ve posteryor servikal lenf nodlarında belirgin, simetrik, hassas şişlik 2. Oral =  Sert veya yumuşak damakta peteşi ve orofaringeal tonsillerde şişlik Doç. Dr. Fatih ÖZAN 83
TEŞHİS: -  Tanı kliniğe göre konulur  Klasik serolojik bulgusu – Paul – Bunnell heterophil antibodi varlığı, etkilenen hastaların %90’ında vardır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 84
KIZAMIK-RUBEOLA/MEASLES  Paramiksovirusların neden olduğu viral infeksiyondur  Kızamık aşısının kullanılması ile görülme sıklığı dramatik şekilde düşmüştür  10 - 12 günlük inkübasyon periodu vardır  Klinik özellikleri: Yaş: genç çocuklarda Etkilenen bölge: Yüz, ekstremiteler ve gövde Doç. Dr. Fatih ÖZAN 85
Bulgular:  Vakaların çoğu ilkbaharda görülür ve damlacık yolu ile yayılır  Ateş, halsizlik, öksürük ve burun akması  Lekeler birkaç gün sonra ortaya çıkar ve 4 – 7 günde kaybolur, ilk önce yüzde sonra gövde ve ekstremitelerde görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 86
Oral bulgular:  Yumuşak damak, labial ve bukkal mukozada çok sayıda mukozal eritem alanları (Koplik lekeleri).  Bu bölgelerde mavimsi beyaz maküller görülebilir.  Lekeler epitelyal nekroz alanlarının göstergesidir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 87
KOMPLİKASYONLARI: 1. Otitis 2. Pnomoni 3. Kalıcı bronşit 4. Diyare 5. Ensefalit Doç. Dr. Fatih ÖZAN 88
HERPANJİNA  Coxackievirus A veya B veya echovirusler – tüm bunlar enterovirus ailesinin üyesidir KLİNİK ÖZELLİKLERİ: - Yaş : çocuklar & genç erişkinler Etkilenen bölge:  Oral lezyonlar esas olarak yumuşak damak ve tonsillar bölgelerde görülür, primer olarak sistemik etkileri görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 89
Bulgular::  Belirgin göğüs hastalığı, disfaji ve ateş.  Bazen kusma, miyalji ve başağrısı  Oral lezyonlar 2-4 mm ebatlarında, kırmızı maküller şeklindedir, çabucak ülsere olan frajil veziküller  Sistemik bulguları birkaç gün içinde kaybolur ve ülserler 7 – 10 günde iyileşir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 90
ACQUIRED IMMUNODEFICIENCY SYNDROME (AIDS)- KAZANILMIŞ İMMÜN YETMEZLİK SENDROMU  Dünya genelinde 25 milyon hasta olduğu tahmin edilmektedir  %100 ölümcül bir hastalıktır BULAŞICILIK: 1. Cinsel temas 2. Enfekte kan/kan ürünleri 3. IV uyuşturucu bağımlılığı 4. Transplasental geçiş Doç. Dr. Fatih ÖZAN 91
AĞIZ BULGULARI Grup 1 (HIV ile çok güçlü bağlantısı olan lezyonlar): 1. Oral kandidal infeksiyonlar - Eritematöz - Hiperplastik - Pseudomembranöz 2. Saçlı lökoplaki 3.HIV ilişkili periodontitis - HIV gingivitis - HIV periodontitis - Nekrotize ülseratif gingivitis - Nekrotize ülseratif stomatitis 4. Kaposi sarcoma 5. Non-Hodgkin’s lenfoma Doç. Dr. Fatih ÖZAN 92
ORAL KANDiDiAZİS HIV İLE İLİŞKİLİ PERIODONTITIS SAÇLI LÖKOPLAKİ Doç. Dr. Fatih ÖZAN 93
HIV İLE İLİŞKİLİ GİNGİVİTİS NEKROTİZE ÜLSERATİF GİNGİVİTİS NEKROTİZE ÜLSERATİF STOMATİTİS Doç. Dr. Fatih ÖZAN 94
Doç. Dr. Fatih ÖZAN 95 YAMA SAFHASI PLAK SAFHASI NODÜLER SAFHA KAPOSİ SARKOMA
Grup 2 (HIV ile daha az ilişkili görülen lezyonlar): 1. Aftöz ülserler (orofaringeal bölge) 2. İdiopatik trombositopeni 3. Tükürük bezi hastalıkları - Ağız kuruluğu ve tükürük salınımında azalma - Majör tükürük bezlerinde tek veya çift taraflı şişlik 4. Viral infeksiyonlar (EBV’den ayrı) - Cytomegalovirus - Herpes simplex virus - Human papilloma virus - Varicella - zoster virus Doç. Dr. Fatih ÖZAN 96
HIV İLİŞKİLİ AFTÖZ ÜLSERLER HIV İLİŞKİLİ HPV İNFEKSİYONU HIV İLİŞKİLİ HERPETİK ÜLSERLER Doç. Dr. Fatih ÖZAN 97
SAÇLI LÖKOPLAKİ Kronik, lokalize viral infeksiyon Etken Epstein-Barr virus. KLİNİK ÖZELLİKLERİ: Yaş: Gençler Cinsiyet : Erkek Etkilenen bölge: Bilateral olarak, dil lateral kenarları Bulgular: Asemptomatik, yavaş yavaş yayılan, kazınamayan, papillar, grimsi-beyaz lezyonlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 98
Doç. Dr. Fatih ÖZAN 99
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… Doç. Dr. Fatih ÖZAN 100

More Related Content

Bakteri̇yal, vi̇ral ve mi̇koti̇k i̇nfeksi̇yonlar

  • 1. Doç. Dr. Fatih ÖZAN AÄ°BÃœ DÄ°Åž HEKÄ°MLİĞİ FAKÃœLTESÄ° AÄžIZ DÄ°Åž VE ÇENE CERRAHÄ°SÄ° ANABÄ°LÄ°M DALI
  • 2. Doç. Dr. Fatih ÖZAN 2 1. Aktinomikoz 2. Sifiliz 3. Tüberküloz 4. NOMA 5. Kızıl (Scarlet fever) 6. Lepra
  • 3. VÄ°RAL ENFEKSÄ°YONLAR 1. Herpes Simplex Virus ( HSV ) 2. Su çiçeÄŸi 3. Herpes Zoster 4. Herpanjina 5. El-Ayak-Ağız Hastalığı 6. Ä°nfeksiyoz mononükleozisr 7. Kızamık 8. Sitomegalovirüs enfeksiyonu 9. HIV (AIDS) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 3
  • 4. FUNGAL / MÄ°KOTÄ°K Ä°NFEKSÄ°YONLAR 1. Kandidiazis 2. Histoplazmozis 3. Blastomycosis 4. Asperjillus 5. Toxoplazmozis Doç. Dr. Fatih ÖZAN 4
  • 5. AKTÄ°NOMÄ°KOZ ï‚ž Aktinomikoz; apseleÅŸme, fistülleÅŸme ve sülfür granülleri ile karakterize kronik, ilerleyici bir enfeksiyon hastalığıdır ï‚ž Ä°lk kez 1877’de Bolinger, sığırlarda çenede süpüratif ÅŸekilde seyreden bir hastalığı fark etmiÅŸ ve Harz ile birlikte bu mikroorganizmalara Actinomyces bovis demiÅŸlerdir ï‚ž Daha sonraları A. bovisin insanda seyrek olarak hastalık yaptığı; hastalık oluÅŸturan tiplerin A. israelii baÅŸta olmak üzere A. naeslundii, A. odontolyticus, A. viscosus, A. pyogenes ve A. meyeri olduÄŸu belirlenmiÅŸtir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 5
  • 6. ï‚ž Aktinomikoz genellikle sosyo- ekonomik düzeyi düşük, ağız hijyenine önem verilmeyen ülkelerde daha fazla görülmektedir ï‚ž Günümüzde ilaç sektöründeki geliÅŸmelere ve ağız hijyeni uygulamalarındaki artışa baÄŸlı olarak seyrek görülmeye baÅŸlamıştır ï‚ž Pelvik aktinomikoz dışında nedeni bilinmemekle birlikte erkekler kadınlardan daha çok etkilenmektedir ï‚ž Irksal yatkınlık söz konusu deÄŸildir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 6
  • 7. ï‚ž Bakteri normalde ağız florasında bulunmasına karşın bir takım predispozan faktörlerin etkisi ile patojenite kazanmaktadır ï‚ž Patojen mikroorganizma nekrotik pulpa, periodontal cep, çekim yarası veya ülsere mukozadan derin dokulara ulaÅŸarak enfeksiyona yol açabilir ï‚ž Ä°nsanda görülen aktinomikoz olgularının yaklaşık % 60 ı servikofasiyal bölgede, % 22 si abdominal bölgede, % 15 i toraks bölgesinde görülmektedir ï‚ž Enfeksiyondan en sık etkilenen servikofasiyal bölgeler; parotis, submandibuler bezler ve mandibuladır. ï‚ž Daha seyrek olarak da enfeksiyonun burun, paranazal sinüsler, damak, orofarenks, hipofarinks, larinks, trakea ve nazofarenkste de görülebildiÄŸi bildirilmiÅŸtir ï‚ž Ä°nsandan insana bulaÅŸma saptanmamıştır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 7
  • 8. ï‚ž Aktinomikoz genellikle A. Ä°sraelii’nin neden olduÄŸu kronik, süpüratif ve granülomatöz bir enfeksiyon hastalığıdır. ï‚ž Aktinomyces normalde çürük diÅŸlerin yüzeyinde, diÅŸeti cebinde ve tonsiller kriptte bulunan oral kavitenin endojen gram pozitif bir bakterisidir ï‚ž Normalde düşük virülansa sahip olmasından dolayı enfeksiyona neden olmayan bakteri sistemik ve lokal predispozan faktörlerin etkisi ile enfeksiyona neden olmaktadır ï‚ž Aktinomikozun patogenezi tam olarak açıklığa kavuÅŸturulmamakla beraber pek çok olguda; travmanın, mikroorganizmanın giriÅŸ kapısı olması açısından önemli bir rol oynadığı görüşünde birleÅŸilmektedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 8
  • 9. ï‚ž Servikofasiyal bölgede enfeksiyon sıklıkla odontojenik kaynaklıdır ï‚ž Mandibulada maksilladan daha sık görülür ï‚ž Oromaksillofasiyal travma, dental iÅŸlemler ya da kötü ağız hijyeni sonucunda oluÅŸabilmektedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 9
  • 10. ï‚ž Hastalığın akut dönem belirtisi aÄŸrılı bir selülittir ï‚ž Ancak enfeksiyonun sessiz seyretmesi nedeni ile hastalar, genellikle kronik safhada hekime baÅŸvururlar ï‚ž Enfeksiyon lokalizedir, yayılımı yavaÅŸ fakat ilerleyici ve dokuları tahrip edici tarzdadır. ï‚ž Kan ve lenf yolu ile yayılımı seyrektir. ï‚ž Enfeksiyon daha çok yumuÅŸak ve yaÄŸlı dokuda geliÅŸmek ve yayılmak eÄŸilimindedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 10
  • 11. ï‚ž Patojen mikroorganzima dokuya yerleÅŸtikten sonra burada çoÄŸalarak yüzeyi pürüzlü, sert, mavimsi morumsu multipl abselerle kendini belli eder ï‚ž Abse odakları çok sayıda tünellerle birbirleriyle iliÅŸkilidir ve olgunlaÅŸtıkları zaman büyür, yumuÅŸar, ortaları irinleÅŸir ve fistülleÅŸirler ï‚ž Abse odakları hastalığın ilk aÅŸamalarında son derece hassas iken kronik ve tedavi edilmemiÅŸ olgularda hassas olmayan son derece sert bir hal alırlar ï‚ž Odaklardan drene olan materyal içinde hastalık için tipik bir özellik olan sülfür granülleri bulunur. ï‚ž Lenfadenopati sıklıkla hastalığın geç evrelerinde görülmektedir ï‚ž ÇiÄŸneme kaslarının tutulumunda trismus geliÅŸebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 11
  • 12. ï‚ž Aktinomikoz ayırıcı tanısı zor yapılan bir hastalıktır ï‚ž Klinik ve radyolojik bulgulara ek olarak mikrobiyolojik ve histolojik inceleme tanı koyulmasına yardımcı olur ï‚ž Hastalık histolojik olarak miks, süpüratif ve granülamatöz inflamatuar reaksiyon, baÄŸ dokusu proliferasyonu ve sülfür granüllerinin varlığı ile karakterizedir ï‚ž Aerobik ve aneorobik bakterilerin birlikte çoÄŸalması ve A. israelii nin yavaÅŸ bir geliÅŸim göstermesi nedeni ile olguların yalnızca % 10-20 lik bölümünden pozitif kültür elde edilmektedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 12
  • 13. ï‚ž Hastalığın tedavisi tüm fistül yollarının eksizyonu, drenaj ve uzun süreli antibiyotik tedavisini içerir ï‚ž Tedavi yöntemleri tartışılmakla birlikte cerrahi ve medikal tedavinin kombine uygulanması halen geçerliliÄŸini korumaktadır ï‚ž Cerrahi tedavinin esası bütün enfekte odakların küretaj ve eksizyonla ortadan kaldırılmasına dayanır. ï‚ž A. israelii iyoda karşı duyarlı olduÄŸu için iyot içeren solüsyonların kürete edilen bölgeye uygulanması ve boÅŸluklara iyodoformlu fitil ve patların yerleÅŸtirilmesi eski yıllardan beri günümüze deÄŸin süregelen bir tedavi ÅŸeklidir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 13
  • 14. ï‚ž Ä°laç tedavisinde ilk seçenek penisilin grubu antibiyotiklerdir ï‚ž Ä°kinci seçenek olarak ise tetrasiklin, klindamisin, eritromisin, linkomisin grubu antibiyotikler tercih edilir ï‚ž Bazı yazarlara göre tedavi süresi 6 ay ile 2 sene arasında olmalıdır, fakat pek çok araÅŸtırmacı servikofasiyal aktinomikozda 3 aylık antibiyotik tedavisi sonrası rekürrens görülmediÄŸini ifade etmektedir ï‚ž Erken dönemde tanı koyulan ve doÄŸru antibiyotik tedavisi uygulanan aktinomikoz olgularında tedavide baÅŸarılı sonuçlar alınmaktadır ï‚ž Tedavide gecikilmiÅŸ ve ilerlemiÅŸ olgularda altçenede, kaburgalarda ve vertebralarda osteomyelit, beyin abseleri, kronik menenjit, kraniyal, epidural, subdural enfeksiyonlar gibi santral sinir sistemi komplikasyonları; endokardit, hepatik aktinomikoz gibi komplikasyonlarla karşılaşılabilir. ï‚ž Bu gibi olgular agresif antibiyotik ve cerrahi tedavi uygulanmasına karşın ölümle sonuçlanabilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 14
  • 15. Bulgular: ï‚ž Lezyon tahta sertliÄŸinde asemptomatik ÅŸekilde baÅŸlar, daha sonra merkezi yumuÅŸamış apse ÅŸekline döner ï‚ž Ä°nfeksiyon yüzeyel yayılım gösterebilir ve fistüldern drene olabilir ï‚ž Süpüratif akıntı sarımsı parçalar içerebilir, bunlar bakteri kolonileridir (sülfür granülleri) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 15
  • 16. SÄ°FÄ°LÄ°Z ï‚ž Granülomatöz reaksiyona neden olan ï‚ž Kronik ï‚ž Sistemik ï‚ž Cinsel yol ile bulaÅŸan ï‚ž Bakteriyal etyolojisi olan bir hastalıktır ETYOLOJÄ° - Treponema pallidum TÄ°PLERÄ°: -Kazanılmış tip; Primer safha Sekonder safha Tersiyer safha - Konjenital tipDoç. Dr. Fatih ÖZAN 16
  • 17. BulaÅŸma yolları: 1. SaÄŸlıklı bireyin hastalığı taşıyan kiÅŸi ile doÄŸrudan temas etmesi (diÅŸ hekimi/dermatolog) 2. Korunmasız cinsel iliÅŸki 3. Transplasental (anneden fetusa) 4. Kontamine kan veya kan ürünlerinden Doç. Dr. Fatih ÖZAN 17
  • 18. KAZANILMIÅž SÄ°FÄ°LÄ°Z - PRÄ°MER SAFHA - ï‚ž Kazanılmış tip sifilizin ilk safhasıdır ï‚ž Ä°nkübasyon süresi 3 – 90 gün arasında deÄŸiÅŸir ï‚ž Bulaşıcılığın en fazla olduÄŸu dönemdir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 18
  • 19. Klinik özellikleri: Genç yetiÅŸkinler Erkeklerde daha fazla Etkilenen alan: ï‚ž Oral kavite- dil, sert damak ve dudaklar ï‚ž Genital organlar Primer sifiliz lezyonu ÅžANKIR olarak adlandırılır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 19
  • 20. Oral bulguları: ï‚ž Sıklıkla soliter. ï‚ž Normal renkli ülsere, aÄŸrısız ï‚ž Piyojenik granüloma benzeyen vasküler proliferasyonu andırır Genital bulgular: ï‚ž Eksternal genital ve anal bölgeler etkilenir ï‚ž Rejyonal lenfadenopati Doç. Dr. Fatih ÖZAN 20
  • 21. Hem genital hem de ekstra genital lezyonlar kendiliÄŸinden 3 – 8 hafta içinde iyileÅŸir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 21
  • 22. - SEKONDER SAFHA - ï‚ž Ä°nfeksiyonun baÅŸlangıcından 4 – 10 hafta sonra baÅŸlar ï‚ž Primer sifiliz lezyonları iyileÅŸtikten önce lezyonlar görülebilir ï‚ž Bu safhada sistemik bulgular da görülebilir ï‚ž Oldukça infektif bir safhadır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 22
  • 23. Klinik özellikleri: a) Sistemik bulgular: ï‚ž AteÅŸ, aÄŸrısız lenfadenopati, boÄŸaz aÄŸrısı, halsizlik, kilo kaybı ve kas iskelet sistemi aÄŸrısı ï‚ž Yaygın, aÄŸrısız, makulopapüler lekeler el içi ve ayak tabanında görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 23
  • 24. b) Oral bulguları: (i) Müköz yamalar – hastaların yaklaşık %30’unda görülür (ii) Condyloma latum – viral papillom benzeri lezyondur ï‚ž Sekonder safhadaki lezyonlar genellikle çok sayıdadır ï‚ž Spontan iyileÅŸme ortalama 3 – 12 hafta içinde görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 24
  • 25. - TERSÄ°YER SAFHA - ï‚ž Sekonder lezyon iyileÅŸme bu safhaya geçilir ï‚ž Sekonder safha iyileÅŸtikten aylar hatta yıllar sonra bile geliÅŸebilir KLÄ°NÄ°K ÖZELLÄ°KLERÄ°: Semptomları ÅŸu ÅŸekilde gruplandırılabilir - Nörosifiliz - Kardiyovasküler sifiliz - Yaygın gumma benzeri lezyonlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 25
  • 26. A. NÖROSÄ°FÄ°LÄ°Z: ï‚ž Merkezi ve periferal sinir sistemi dokularının infeksiyonu ile karakterizedir. Bulguları: 1. Çıldırma hali 2. Bunamak, bunaklık hali 3. Tabes dorsalis 4. Psikoz Doç. Dr. Fatih ÖZAN 26
  • 27. B. KARDÄ°YOVASKÃœLER SÄ°FÄ°LÄ°Z: ï‚ž Ascending aortada anevrizma ï‚ž Koroner arterde stenoz ve tıkanma ï‚ž Sol ventriküler hipertrofi ï‚ž Konjestiv kalp yetmezliÄŸi Doç. Dr. Fatih ÖZAN 27
  • 28. C. GUMMA: ï‚ž Cildi, yumuÅŸak dokuları ve hatta kemiÄŸi de etkiler ï‚ž Ä°ntraoral – en çok damak ve dili etkiler ï‚ž Ciddi miktarda doku yıkımı ile iliÅŸkili indure, nodüler ülsere lezyonlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 28
  • 29. ï‚ž Frengi dili, dil sırtındaki papillerin kaybı ve dilde atrofi ï‚ž Premalign olabileceÄŸi belirtilmektedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 29
  • 30. KONJENÄ°TAL SÄ°FÄ°LÄ°Z ï‚ž4. ve 5. aylardan sonra enfekte anneden fetusa geçer ï‚žFetus ya esnasında ölür ya da doÄŸumdan hemen sonra ölür ya da hastalıklı doÄŸar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 30
  • 31. KLÄ°NÄ°K ÖZELLÄ°KLERÄ°: Sir Jonathan Hutchinson (Hutchinson üçlüsü) tarafından tanımlanan patognomonik özellikleri ÅŸunlardır: - Hutchinson diÅŸleri - Interstitial keratitis - 8. kranial sinir harabiyetine baÄŸlı sağırlık ï‚ž Tüm hastalar bu üçlü bulgunun hepsini göstermeyebilirler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 31
  • 32. 1. Hutchinson diÅŸleri: ï‚ž Hem anteryor (Hutchinson keserleri) hem de posteryor diÅŸlerde deÄŸiÅŸiklik olur (Mulberry molars). Doç. Dr. Fatih ÖZAN 32
  • 33. 2. Interstitial keratitis: ï‚ž Genellikle doÄŸumda görülmez, 5-25 yaÅŸlar arasında geliÅŸir ï‚ž Etkilenen gözlerin korneası opaklaşır, kalıcı görme kaybı ile beraber 3. DiÄŸer bulgular: - Sağırlık - Eyer burun - Tibiada bombelik - Derin damak Tersiyer safhanın oral bulguları etrafında psödoepitelyal hiperplazinin olduÄŸu yüzey ülserasyonlarıdır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 33
  • 34. TÃœBERKÃœLOZ ï‚ž Kronik, granülomatöz sistemik, bakteriyal bir hastalıktır. ï‚ž Etken Mycobacterium tuberculosis’tir ï‚ž 1940’larda antibiyotiklerin keÅŸfi ile insidansı oldukça düşmüştür ï‚ž Bununla beraber 1980’lerden itibaren HIV gibi hastalıklarla iliÅŸkili olarak görülme sıklığı anormal yükselmiÅŸtir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 34
  • 35. PATOGENEZ: ï‚ž Aktif hastalık döneminde olup olmadığı ayırt edilmelidir ï‚ž Primer enfeksiyon daha önce bu ajanla hiç karşılaÅŸmamış bireylerde görülür ve sıklıkla da akciÄŸerler etkilenir, bu organda lokalize, fibrokalsifiye nodüller oluÅŸur ï‚ž Bu nodüller içinde canlı organizmalar kalabilir ve yıllarca bu durum edebilir ï‚ž Primer hastalıktan aktif hastalığa geçiÅŸ oranı %5 - %10 arasındadır, organizmaların reaktivasyonundan da genellikle immünsüprese durumlar mesuldur ï‚ž AIDS, yaÅŸlılık, yoksulluk ve kalabalık ortamlar primer hastalığın sekonder hastalığa geçiÅŸine etkendir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 35
  • 36. Bulaşıcılık: - Mikroorganizmaların inhalasyonu - Kontamine sütü içmek veya süt ürünlerini yemek (sığır TB) - Kan, tükürük ve idrar gibi vücut sıvılarına direkt temas - Kan nakli - Anneden fetüsa (transplasental) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 36
  • 37. KLÄ°NÄ°K ÖZELLÄ°KLERÄ°: 1. Primer TB: Genellikle asemptomatiktir. AteÅŸ ve plevral efüsyon olabilir 2. Sekonder TB: ï‚ž AkceÄŸer apeksinde lokalizedir, bununla beraber lenfatik ve vasküler yollarla deÄŸiÅŸik yerlere yayılabilir ï‚ž Düşük ateÅŸ, gece terlemesi, halsizlik, anoreksia ve kilo kaybı ï‚ž Extrapulmonar TB yaygın bir durumdur ve cilt, lenf nodu, kemik, böbrek, GÄ° yol ve baÅŸ&boyun bölgelerinde görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 37
  • 38. TB oral lezyonları: ï‚ž En sık görülen formu kronik aÄŸrısız ülserdir ï‚ž Nodüler, granüler veya hatta lökoplakik alanlar ÅŸeklinde de görülebilir ï‚ž Primer TB sıklıkla diÅŸ etini veya çekim alanını etkiler ï‚ž Sekonder TB lezyonları sıklıkla damakta, dilde ve dudakta görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 38
  • 39. ï‚ž Drinking milk contaminated with M. Bovis ile kontamine sütün içilmesi servikal ve orofaringeal lenf nodlarının enfeksiyonuna neden olur, Scrofula. ï‚ž Bazen belirgin kazeöz nekrozlar oluÅŸur ve cillte çok sayıda fistüller görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 39
  • 40. CANCRUM ORIS ï‚ž Orafasiyal dokuların ve çenelerin akut, hızlı ilerleyen, lokalize, bakteriyal enfeksiyonudur ï‚ž Etken mikroorganizmalar – Fusobacterium necrophorum, F.nucleatum ve Prevotella intermedia. ï‚ž Predispoze faktörler fakirlik, kötü beslenme, kötü ağız hijyeni, yakın zamanda geçirilmiÅŸ hastalık, malignansi ve AIDS gibi bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 40
  • 41. KLÄ°NÄ°K ÖZELLÄ°KLERÄ°: YaÅŸ: Çocuklar 1 – 10 yaÅŸ arası Cinsiyet: Erkek Etkilenen bölge: ï‚ž Genellikle diÅŸ etinde ANUG olarak baÅŸlar, daha sonra fasyal ve lingual yönde komÅŸu yumuÅŸak dokulara yayılır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 41
  • 42. Bulgular: ï‚ž ANUG olarak baÅŸlar ve çevre yumuÅŸak dokulara yayılır ï‚ž Nekroz doku derinliklerine yayıldıkça mavi-siyah renklenmeler cilt üzerinde görülmeye baÅŸlar ï‚ž KomÅŸu kemik dokuya yayılım oldukça renk sararmaya baÅŸlar ï‚ž DiÄŸer bulguları – ateÅŸ, koku, aÄŸrı, halsizlik ve bölgesel lenf adenopati Doç. Dr. Fatih ÖZAN 42
  • 43. Doç. Dr. Fatih ÖZAN 43
  • 44. KANDÄ°DÄ°AZÄ°S ï‚ž Fungal organizmaların neden olduÄŸu enfeksiyonlar için kullanılır ï‚ž En yaygın görülen oral fungal enfeksiyonudur ï‚ž Oral florada bulunan bir m.o. ï‚ž Sistemik hastalığı olanlarda veya saÄŸlıklı bireylerde görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 44
  • 45. Görülmesini kolaylaÅŸtıran etkenler: a) Lokal etkenler : - Mukozal travma - Protez kullanımı - Protez hijyeni - Karbonhidrattan zengin diyet - Ä°laçlar(geniÅŸ spektrumlu antibiyotikler, steroidler, immünsüpresantlar/sitotoksik ajanlar) - Kserostomi Doç. Dr. Fatih ÖZAN 45
  • 46. b) Sistemik etkenler: - Demir eksikliÄŸi anemisi - Megaloblastik anemi - Akut lösemi - Diabetes mellitus - HIV enfeksiyonu - DiÄŸer bağışıklık baskılayıcı durumlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 46
  • 47. KANDÄ°DÄ°AZÄ°S SINIFLANDIRILMASI Grup 1 (Oral mukoza ile sınırlı durumlar): Akut - - Akut psödomembranöz kandidiazis - Akut atrofik kandidiazis Kronik - - Kronik atrofik kandidiazis - Kandida ile iliÅŸkili angula ÅŸelitis - Kronik hiperplastik kandidiazis Grup 2 (sistemik kandidiazisin oral bulguları) - Kronik mukokütanöz kandidiazis Doç. Dr. Fatih ÖZAN 47
  • 48. AKUT PSÖDOMEMBRANÖZ KANDÄ°DÄ°AZÄ°S (THRUSH ) ï‚ž Kandidiazisin en iyi tanımlanmış tipidir ï‚ž Yüzey üzerinden kolayca sıyrılabilen beyaz plak ÅŸeklindedir ï‚ž GeniÅŸ spektrumlu antibiyotik kullanımı veya immün sistem baskılanması sonucu görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 48
  • 49. ï‚ž Bukkal mukoza, damak ve dil sırtında görülür ï‚ž Genellikle asemptomatik olması ile beraber bazen mukozada yanma hissi veya kötü tat hissedilebilir ï‚ž Yeni doÄŸanlarda bile görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 49
  • 50. ATROFÄ°K KANDÄ°DÄ°AZÄ°S (Eritematöz kandidiazis) ï‚ž Farklı görülen ÅŸekilleri vardır: 1. Akut atrofik kandidiazis 2. Median rhomboid glossitis 3. Kronik multifokal kandidiazis 4. Angular ÅŸelitis 5. Kronik atrofik kadidiazis (hareketli protez kullanımına baÄŸlı) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 50
  • 51. 1. AKUT ATROFÄ°K KANDÄ°DÄ°AZÄ°S: ï‚ž GeniÅŸ spektrumlu antibiyotik kullanım sonrası görülür ï‚ž Mukozalarda yanma hissi ï‚ž Dil sırtında yaygın ÅŸekilde filiform papillerin kaybı görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 51
  • 52. 2. MEDIAN RHOMBOID GLOSSITIS: ï‚ž Dil sırtı orta hattının etkilendiÄŸi, sınırları belirgin eritematöz bölge ï‚ž Sıklıkla asemptomatiktir ï‚ž Filiform papillerin kaybına baÄŸlı olarak eritem ï‚ž Bazen, sert damak ve ağız köşesi gibi yerlerde de bu lezyonlar görülebiliyor (kronik multifokal kandidiazis). Doç. Dr. Fatih ÖZAN 52
  • 53. 3. KRONÄ°K ATROFÄ°K KANDÄ°DÄ°AZÄ°S: ï‚ž Sıklıkla da maksillar protez bölgesinde olmak üzere protezlerin oturduÄŸu mukozada deÄŸiÅŸik ÅŸiddette eritem ï‚ž Genellikle asemptomaitktir ï‚ž Hasta hikayesinde uzun süreli protez kullanımı vardır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 53
  • 54. 4. ANGULAR ÅžELÄ°TÄ°S: ï‚ž PerleÅŸ olarak da adlandırılır ï‚ž Ağız köşelerinde eritem, çatlaklar ile karakterizedir ï‚ž Hem multifokal kandidiazisle beraber hem de dikey boyutun düştüğü yaÅŸlı hastalarda görülür ï‚ž Bu bölgelerde biriken tükürük buraları nemli tutar ve fungal enfeksiyona açık bırakır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 54
  • 55. 5. KRONÄ°K HÄ°PERPLASTÄ°K KANDÄ°DÄ°AZÄ°S: ï‚ž Tüm tipler arasında en az görülenidir ï‚ž Lökoplakiye benzeyen, mukoza yüzeyinden uzaklaÅŸtırılamayan tiptir (kandidial lökoplaki) ï‚ž Daha önceden var olan lökoplakinin üzerine kandidiazis eklenmesi ile oluÅŸtuÄŸuna inanılmaktadır ï‚ž Tanı alınan örneklerde kandidial hiflerin görülmesi ve lezyonun antifungal tedaviye olumlu cevap vermesi ile konulur Doç. Dr. Fatih ÖZAN 55
  • 56. KRONÄ°K MUKOKÃœTANÖZ KANDÄ°DÄ°AZÄ°S: ï‚ž Mukokütanöz kandidiazis olarak adlandırılan immünolojik hastalığın ağız bulgusu olarak karşımıza çıkan ciddi kandidial enfeksiyondur ï‚ž Otozomal resesif hastalıktır ï‚ž YaÅŸamın erken dönemlerinde immün disfonksiyon açığa çıkar, hastanın aÄŸzında, tırnaklarında, cildinde ve diÄŸer mukoza yüzeylerinde lezyonlar görülür ï‚ž Oral lezyonlar kalın, sabit beyaz yama ÅŸeklindedir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 56
  • 57. EKSFOLYATÄ°F SÄ°TOLOJÄ°: ï‚ž PAS boyası ile kandidial hifler gösterilebilir ï‚ž PAS ile hifler mor renkte görülürler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 57
  • 58. Doç. Dr. Fatih ÖZAN 58
  • 59. 1. Herpes simpleks enfeksiyonu 2. Varicella 3. Herpes zoster 4. Ä°nfeksiyöz mononükleozis 5. Enterovirus enfeksiyonları - Herpanjina - El Ayak & Ağız hastalığı - Rubeola & Rubella - HIV Doç. Dr. Fatih ÖZAN 59
  • 60. HERPES SÄ°MPLEKS Ä°NFEKSÄ°YONU ï‚ž ETKEN: Herpes simplex virüs (HSV) – DNA virüs. ï‚ž Ä°nsan herpes virüs familyasının üyesidir (HHV) ï‚ž Ailenin diÄŸer üyeleri varisella-zoster virus, Epstein-Barr virus, Sitomegalovirus ï‚ž Ä°nsanlar bilinen tek doÄŸal kaynaktır, konakçıda uzun yıllar kalabilirler ve peryodik olarak aktive olabilirler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 60
  • 61. HSV TÄ°PLERÄ° Herpes simplex virus – 1: ï‚ž Tükürük ile yayılır ï‚ž Bel bölgesinin üstünü etkileyen lezyonlar yüzde, ağız içinde, farinkste, göz bölgesinde ve ciltte lezyonlara neden olur Herpes simplex virus – 2: ï‚ž Cinsel iliÅŸki ile geçer ï‚ž Bel altı bölgeleri etkiler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 61
  • 62. PATOGENEZ ï‚ž HSV infeksiyonlarının 2 farklı görülme ÅŸekli vardır. 1. Primer infeksiyon: - Virüs ile ilk karşılaÅŸma - Genç yaÅŸlarda görülür, sıklıkla asemptomatiktir - Virüs duyu sinirleri boyunca yerleÅŸir ve ganglialara taşınır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 62
  • 63. 2. Sekonder / rekürrent infeksiyon: - Gangliada yerleÅŸmiÅŸ virüs reaktive olur - Her zaman semptomatik deÄŸildir ; bazen hastalar virüsü tükürük yolu ile bulaÅŸtırabilirler Virüs reaktivasyonuna neden olan predispoze faktörler: 1. Ä°leri yaÅŸ 2. UV ışık 3. Duygusal stresler 4. Travma 5. Menstruasyon 6. Sistemik hastalıklar veya malignansi Doç. Dr. Fatih ÖZAN 63
  • 64. HERPETÄ°K GÄ°NGÄ°VOSTOMATÄ°TÄ°S ï‚ž Primer HSV infeksiyonunun en yaygın görülen ÅŸeklidir ï‚ž 3 – 9 günlük inkübasyon süresi vardır Etkilenen alanlar: ï‚ž Hareketli ve hareketsiz mukozayı etkiler ï‚ž Primer olarak diÅŸ eti, labial mukoza, vermilyon bölgesi ve damak Doç. Dr. Fatih ÖZAN 64
  • 65. Bulgular: ï‚ž Prodromal semptomları – titremenin eÅŸlik ettiÄŸi ateÅŸ, mide bulantısı, anoreksiya ve servlikal lenfadenopati ï‚ž Toplu iÄŸne başı kadar ufak, daha sonra birleÅŸen ve çok sayıda olan kırmızı lezyonlar ï‚ž Tüm vakalarda diÅŸ etki kırmızı, büyümüş ve aÄŸrılıdır ï‚ž Dudak lezyonları vermilyon alanına kadar uzanabilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 65
  • 66. REKÃœRRENT HERPES LABÄ°ALÄ°S Doç. Dr. Fatih ÖZAN 66 • Hem primer alanda hem de bitiÅŸik dokularda görülebilir •En yaygın görülen yer vermilyon bölgesi ve bitiÅŸik dudak bölgesidir • Çok sayıda, ufak, eritematöz papüller meydana gelir, içi sıvı dolu veziküller oluÅŸur •Veziküller 2 – 3 gün içinde parçalanır v e7 günde iyileÅŸme görülür
  • 67. HERPETIC WHITLOW- DOLAMA ï‚ž Daha az yaygın görülür ï‚ž BaÅŸ parmak veya parmakların infeksiyonudur ï‚ž Orofasiyal HSV infeksiyonu geçiren çocuklarda kendiliÄŸinden bölgede inoküle olması ï‚ž Ä°nfekte hasta ile temasa geçen, eldiven giymeyen hekimlerde de görülebilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 67
  • 68. TeÅŸhis : ï‚ž En yaygın kullanılan yöntemler – sitolojik smear ve doku biyopsisi ï‚ž En az invaziv ve ucu olması nedeniyle Sitosmear en iyi yöntemdir ï‚ž Histolojik deÄŸiÅŸiklikler karakteristiktir ve epitelyumda sadece VZV benzer deÄŸiÅŸikliklere neden olmaktadır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 68
  • 69. VARICELLA (Su çiçeÄŸi) (Chickenpox) ï‚ž VZV bir çok bakımdan HSV ile benzerdir ï‚ž SuçiçeÄŸinin prime enfeksiyonu VZV. ï‚ž Gangliada bulunan VZV reaktivasyonu sonucunda meydana gelen infeksiyon Herpes zoster veya Shingles olarak adlandırılır ï‚ž VZV damlacık yolu ile veya doÄŸrudan temas ile bulaşır ï‚ž 10 – 21 günlük inkübasyon süresi vardır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 69
  • 70. Klinik özellikleri: Prodromal semptomları - AteÅŸ - Halsizlik - Faranjit - Mide bulanması - Anoreksiya - BaÅŸ aÄŸrısı Doç. Dr. Fatih ÖZAN 70
  • 71. Semptomları : ï‚ž Eritem, vezikül, püstül ve kabuklanma tüm lezyonların geçirdiÄŸi safhalardır ï‚ž Vezikül etrafında eritem zon vardır ï‚ž HSV aksi olarak, veziküller 3 – 4 gün süresince çıkmaya devam eder ï‚ž Yani eski lezyonlar ile yeni oluÅŸan lezyonlar birbirine karışır ï‚ž Veziküllerin çıkmasında 2 gün öncesinden tüm veziküller kabuklanana kadar birey bulaÅŸtırıcıdır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 71
  • 72. Ağız bulguları: ï‚ž Ağız lezyonları yaygındır ve cilt lezyonlarından önce görülebilir ï‚ž Damak ve bukkal mukoza en yaygın görülen yerlerdir ï‚ž 3 – 4 mm opak beyaz lezyonlar daha sonra patlar ve 1 – 3 mm’lik ülsere alan döner ï‚ž VZV oral lezyonları nadiren aÄŸrılı olması nedeniyle HSV enfeksiyonundan kolayca ayrılabilir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 72
  • 73. Komplikasyonları: 1.Çocuklarda: - Sekonder cilt enfeksiyonları - Ensefalit - Pnömoni 2. YetiÅŸkinlerde: - Varisella pneumonitis - Ensefalit - Pnömoni - Düşük veya konjenital defekt Doç. Dr. Fatih ÖZAN 73
  • 74. TeÅŸhis: ï‚ž Son 3 hafta içinde VZV infeksiyonu geçirme hikayesi ï‚ž Vezikülleri karakteristiktir ï‚ž Veziküler sıvılardan alınan örneklerde epitelyal hücrelerde sitopatolojik deÄŸiÅŸiklikler Doç. Dr. Fatih ÖZAN 74
  • 75. HERPES ZOSTER (Shingles) ï‚ž Primer VZV infeksiyonu duyu sinirlerine yerleÅŸir ve buradan dorsal spinal gangliona taşınır. ï‚ž Herpes zoster infeksiyonu VZV reaktivasyonu sonucu meydan gelir ï‚ž HSV’den farklı olarak, genellikle sadece bir kere rekürens görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 75
  • 76. Predispozan faktörler: 1. Ä°mmünsüpresyon 2. Sitotoksik ilaçların kullanımı 3. Radyasyon 4. Malignansi 5. Alkol kullanımı (Alkolik) Doç. Dr. Fatih ÖZAN 76
  • 77. Semptomları: ï‚ž Viral infeksiyon üç safhada meydan gelir – prodromal, akut and kronik ï‚ž A. Prodromal: ï‚ž Gangliyonda virüs replikasyonu meydan gelir, ganglionitis meydana gelir, ÅŸiddetli nevralji görülür (cilt lezyonlarından önce aÄŸrı görülür) ï‚ž Virüs sinirden ilerledikçe aÄŸrı da ÅŸiddetlenmektedir ï‚ž Ağıya ateÅŸ, halsizlik ve baÅŸ aÄŸrısı eÅŸilik eder, 3 – 4 gün sonrada cilt / mukoza lezyonları meydan gelir ï‚ž Tipik olarak sadece bir bölge etkilenir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 77
  • 78. B. Akut safha: ï‚ž Prodromal safhadadan 1 – 4 gün sonra ortaya çıkar, eritematöz tabanlı vezikül toplulukları ciltte görülür ï‚ž 3 – 4 gün içinde püstülleÅŸir, ülsere olur ve 7 – 10 gün sonra kabuklaÅŸma görülür ï‚ž Lezyon duyusal sinirin yolu boyunca görülür ve orta hatta durur ï‚ž 2 – 3 haftada skar dokusu bırakarak iyileÅŸme görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 78
  • 79. Ağız bulguları: ï‚ž Trigeminal sinir etkilenmiÅŸ ise oral lezyonlar görülür ï‚ž Hareketli veya yapışık mukozada görülebilir ï‚ž Su çiçeÄŸinde olduÄŸu gibi 1 – 4 mm’lik opak veziküller oluÅŸur, rüptüre olduktan sonra ülserler meydana gelir RAMSAY HUNT SENDROMU – dış kulak yolu deri bölgesi lezyonları, fasyal paraliz, iÅŸitme bozukluÄŸu ve vertigo kombinasyonu Doç. Dr. Fatih ÖZAN 79
  • 80. TeÅŸhis: ï‚ž Klinik bulgusu tipiktir ï‚ž Virüs kültürü yapılır (en az 24 saat sürer sonuç almak). ï‚ž Sitosmear yapılır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 80
  • 81. Ä°NFEKSÄ°YÖZ MONONÃœKLEOZÄ°S (Glandular fever) ï‚ž EBV’ne maruz kalınması sonucu meydana gelir ï‚ž Bulaşıcılık – öpüşmek gibi yakın temas, kontamine tükürük ile ï‚ž Çocukluk döneminde maruz kalındığında asemptomatik seyreder. ï‚ž Semptomatik enfeksiyonlara genç eriÅŸkinlerde rastlanılır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 81
  • 82. KLÄ°NÄ°K ÖZELLÄ°KLERÄ°; - YaÅŸ: çocuklarda Etkilenen bölge: ï‚ž Anteryor ve posteryor servikal lenf nodları ile beraber orofaringeal tonsiller ï‚ž Ä°ntraoral – sert damak ve diÅŸ eti Doç. Dr. Fatih ÖZAN 82
  • 83. Bulgular: 1. Sistemik = ï‚ž AteÅŸ, lenfadenopati, faranjit, rinit, öksürük, hepatosplenomegali. ï‚ž Olguların %90’ında anteryor ve posteryor servikal lenf nodlarında belirgin, simetrik, hassas ÅŸiÅŸlik 2. Oral = ï‚ž Sert veya yumuÅŸak damakta peteÅŸi ve orofaringeal tonsillerde ÅŸiÅŸlik Doç. Dr. Fatih ÖZAN 83
  • 84. TEÅžHÄ°S: - ï‚ž Tanı kliniÄŸe göre konulur ï‚ž Klasik serolojik bulgusu – Paul – Bunnell heterophil antibodi varlığı, etkilenen hastaların %90’ında vardır Doç. Dr. Fatih ÖZAN 84
  • 85. KIZAMIK-RUBEOLA/MEASLES ï‚ž Paramiksovirusların neden olduÄŸu viral infeksiyondur ï‚ž Kızamık aşısının kullanılması ile görülme sıklığı dramatik ÅŸekilde düşmüştür ï‚ž 10 - 12 günlük inkübasyon periodu vardır ï‚ž Klinik özellikleri: YaÅŸ: genç çocuklarda Etkilenen bölge: Yüz, ekstremiteler ve gövde Doç. Dr. Fatih ÖZAN 85
  • 86. Bulgular: ï‚ž Vakaların çoÄŸu ilkbaharda görülür ve damlacık yolu ile yayılır ï‚ž AteÅŸ, halsizlik, öksürük ve burun akması ï‚ž Lekeler birkaç gün sonra ortaya çıkar ve 4 – 7 günde kaybolur, ilk önce yüzde sonra gövde ve ekstremitelerde görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 86
  • 87. Oral bulgular: ï‚ž YumuÅŸak damak, labial ve bukkal mukozada çok sayıda mukozal eritem alanları (Koplik lekeleri). ï‚ž Bu bölgelerde mavimsi beyaz maküller görülebilir. ï‚ž Lekeler epitelyal nekroz alanlarının göstergesidir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 87
  • 88. KOMPLÄ°KASYONLARI: 1. Otitis 2. Pnomoni 3. Kalıcı bronÅŸit 4. Diyare 5. Ensefalit Doç. Dr. Fatih ÖZAN 88
  • 89. HERPANJÄ°NA ï‚ž Coxackievirus A veya B veya echovirusler – tüm bunlar enterovirus ailesinin üyesidir KLÄ°NÄ°K ÖZELLÄ°KLERÄ°: - YaÅŸ : çocuklar & genç eriÅŸkinler Etkilenen bölge: ï‚ž Oral lezyonlar esas olarak yumuÅŸak damak ve tonsillar bölgelerde görülür, primer olarak sistemik etkileri görülür Doç. Dr. Fatih ÖZAN 89
  • 90. Bulgular:: ï‚ž Belirgin göğüs hastalığı, disfaji ve ateÅŸ. ï‚ž Bazen kusma, miyalji ve baÅŸaÄŸrısı ï‚ž Oral lezyonlar 2-4 mm ebatlarında, kırmızı maküller ÅŸeklindedir, çabucak ülsere olan frajil veziküller ï‚ž Sistemik bulguları birkaç gün içinde kaybolur ve ülserler 7 – 10 günde iyileÅŸir Doç. Dr. Fatih ÖZAN 90
  • 91. ACQUIRED IMMUNODEFICIENCY SYNDROME (AIDS)- KAZANILMIÅž Ä°MMÃœN YETMEZLÄ°K SENDROMU ï‚ž Dünya genelinde 25 milyon hasta olduÄŸu tahmin edilmektedir ï‚ž %100 ölümcül bir hastalıktır BULAÅžICILIK: 1. Cinsel temas 2. Enfekte kan/kan ürünleri 3. IV uyuÅŸturucu bağımlılığı 4. Transplasental geçiÅŸ Doç. Dr. Fatih ÖZAN 91
  • 92. AÄžIZ BULGULARI Grup 1 (HIV ile çok güçlü baÄŸlantısı olan lezyonlar): 1. Oral kandidal infeksiyonlar - Eritematöz - Hiperplastik - Pseudomembranöz 2. Saçlı lökoplaki 3.HIV iliÅŸkili periodontitis - HIV gingivitis - HIV periodontitis - Nekrotize ülseratif gingivitis - Nekrotize ülseratif stomatitis 4. Kaposi sarcoma 5. Non-Hodgkin’s lenfoma Doç. Dr. Fatih ÖZAN 92
  • 93. ORAL KANDiDiAZÄ°S HIV Ä°LE Ä°LÄ°ÅžKÄ°LÄ° PERIODONTITIS SAÇLI LÖKOPLAKÄ° Doç. Dr. Fatih ÖZAN 93
  • 94. HIV Ä°LE Ä°LÄ°ÅžKÄ°LÄ° GÄ°NGÄ°VÄ°TÄ°S NEKROTÄ°ZE ÃœLSERATÄ°F GÄ°NGÄ°VÄ°TÄ°S NEKROTÄ°ZE ÃœLSERATÄ°F STOMATÄ°TÄ°S Doç. Dr. Fatih ÖZAN 94
  • 95. Doç. Dr. Fatih ÖZAN 95 YAMA SAFHASI PLAK SAFHASI NODÃœLER SAFHA KAPOSÄ° SARKOMA
  • 96. Grup 2 (HIV ile daha az iliÅŸkili görülen lezyonlar): 1. Aftöz ülserler (orofaringeal bölge) 2. Ä°diopatik trombositopeni 3. Tükürük bezi hastalıkları - Ağız kuruluÄŸu ve tükürük salınımında azalma - Majör tükürük bezlerinde tek veya çift taraflı ÅŸiÅŸlik 4. Viral infeksiyonlar (EBV’den ayrı) - Cytomegalovirus - Herpes simplex virus - Human papilloma virus - Varicella - zoster virus Doç. Dr. Fatih ÖZAN 96
  • 97. HIV Ä°LÄ°ÅžKÄ°LÄ° AFTÖZ ÃœLSERLER HIV Ä°LÄ°ÅžKÄ°LÄ° HPV Ä°NFEKSÄ°YONU HIV Ä°LÄ°ÅžKÄ°LÄ° HERPETÄ°K ÃœLSERLER Doç. Dr. Fatih ÖZAN 97
  • 98. SAÇLI LÖKOPLAKÄ° ï‚žKronik, lokalize viral infeksiyon ï‚žEtken Epstein-Barr virus. KLÄ°NÄ°K ÖZELLÄ°KLERÄ°: YaÅŸ: Gençler Cinsiyet : Erkek Etkilenen bölge: Bilateral olarak, dil lateral kenarları Bulgular: Asemptomatik, yavaÅŸ yavaÅŸ yayılan, kazınamayan, papillar, grimsi-beyaz lezyonlar Doç. Dr. Fatih ÖZAN 98
  • 99. Doç. Dr. Fatih ÖZAN 99

Editor's Notes

  1. Tabes dorsali: bir sinir sistemi hastalığıdır. frengi ilerle­dikçe, hastada ataksi başlar (hareketleri ayarlı, uyumlu değildir) ve yürürken, ayağını fazla yukarı kaldırır, yere şid­detle basar, bacaklarının kontrolünü kay­betmiş gibidir. kol ve bacaklarının du­rumunu anlayamaz ve bundan ötürü, gözleri kapalıyken ayakta durmaya ça­lışsa, sallanıp düşer (romberg bulgusu).
  2. Perleş: dudak kenarı çatlağı