2. BALIN TARİHİ
Günümüzden on bin yıl öncesine dayanan
Cilalı Taş döneminden bu yana bal, insan
yaşamının ve ekonomisinin bir parçası
olmuştur.
İspanya, Valencia’da bir mağarada
bulunan M.Ö.6000 yılına tarihlenen bir
duvar resminde bal toplayan arılar ve o
balı toplayan tarih-öncesi bir insan
resmedilmiştir.
3. Tarih boyunca insanların bir besin kaynağı
olan bal; farklı dinler tarafından da
önemsenmiş ve kutsal kabul edilmiştir.
Peygamberimiz Hz. Muhammed’in balın
bin derde deva olduğunu ve sofradan bal
yemeden kalkılmaması gerektiği ile ilgili
hadisleri bulunmaktadır.
4. Osmanlı
Sarayında 15. ve
17. yy arasındaki
dönemdeki
kayıtlar o yıllarda
14 ila 65 ton
arasında bal
tüketildiğini
kanıtlıyor.
5. Balın tarihi
insanlık tarihi
kadar eskidir.
Son yıllarda
Mısır’da firavun
mezarlarında
yapılan
araştırmalarda
3200 yıllık
kurumuş bala
rastlanmıştır.
6. Okunan tabletlerden Eski Mısırlıların
4000 yıl öncesinden beri balı hem besin
ve ilaç olarak hem de dini törenlerde
kullandığı anlaşılıyor.
MÖ 3000 yıllarında Mezopotamya’da
yaşayan Sümerlerinde balı ilaç olarak
kabul ettiği biliniyor
7. ARILAR BALI NASIL ÜRETİYOR?
Bal,nektar olarak bilinen tatlı sıvının;
arıların vücutlarından salgılanan bir
takım enzimlerle birleşmesiyle ortaya
çıkar.
Arı, kovana getirdiği balı ilk boş bulduğu
peteğe bırakmakta ve tekrar nektar
toplamak için kovan dışına çıkmaktadır.
9. Petek gözüne konulan bal, kovan içi
hizmeti yapan arılar tarafından alınıp
ballıktaki peteklere taşınır.
Ballıktaki peteklere konulan yarı
olgunlaşmış bal, arılar tarafından
suyu uçurulup olgunlaştırılır.
Balın suyunun olgunlaştırılmasından
sonra, arılar tarafından kapatılır ve
hazır hale gelmiş olur.
10. BALIN OLUŞUMU
Balarıları 450 g bal yapmak için 2
milyondan daha fazla çiçekten nektar
alır.
Uzun dilleriyle topladıkları nektarı
karınlarında tutarlar.
Balarıları kovana döndüklerinde
topladıkları nektarı diğer işçi arılara
aktarır.
12. İşçi arılar balarılarının karınlarındaki
nektarı ağızlarıyla emer.
Bu arılar nektarı yarım saat boyunca
çiğner.
Bu süre içinde enzimler nektarın
içindeki şekeri basit şekere dönüştürür.
Kanatlarını yelpaze gibi kullanarak,
nektarın içerdiği suyu buharlaştırıp
peteklerdeki nektarı daha koyu kıvamlı
şurup haline dönüştürür.
13. DİNİ AÇIDAN BAL
Kur’an’da da bal konusu önemlidir.
"Rabbin balarısına vahyetti: Dağlarda,
ağaçlarda ve onların kurdukları
çardaklarda kendine evler edin. Sonra
meyvelerin tümünden ye, böylece
Rabbinin sana kolaylaştırdığı yollarda
yürü-uçuver. Onların karınlarından türlü
renklerde şerbetler çıkar, onda insanlar
için bir şifa vardır. Şüphesiz düşünen bir
topluluk için gerçekten bunda bir ayet
vardır. " (Nahl Suresi, 68-69)
15. PETEKLER NEDEN ALTIGENDİR?
Bal arıları milyonlarca yıldır peteklerini
altıgen yapmaktadır .
Bunu araştıran matematikçiler;
Birim alanın tamamen kullanılması ve
en az malzemeyle petek yapılabilmesi
için en ideal şeklin altıgen olduğunu
ortaya koydular.
16. Petekler üçgen ya da dörtgen olsaydı,
boşluksuz kullanılabilecekti.
Fakat altıgen hücreler için kullanılan
malzeme üçgen ya da dörtgen için
kullanılan malzemeden daha azdır.
Diğer birçok geometrik şekilde ise
kullanılmayan bölgeler ortaya çıkacaktı.
Sonuç olarak, bal peteğindeki altıgen
hücre, en çok miktarda bal depolarken,
yapılması için en az balmumu gereken
şekildir.
17. BAL ARILARI
Bal arılarının erkekleri kovan yapmaz.
Kovanın temizliği, havalanması,
korunması gibi işleri dişi arılar yapar.
Erkek arıların tek görevi; kraliçe arıyı
döllemektir.
Dişi arılar kraliçe arı gibi dişidir. Ancak
yumurtalıklarında yumurta yoktur.
18. Diğer bir mucize ise; ayet numarasının
68 olmasıdır ki; 68 arının kromozom
sayısına tekabül eder.
Dişi arıların zehirli iğnesi vardır,
erkeklerde yoktur.
Dişi arılar petek inşa ederler, erkekler
edemezler.
20. Dişi arılar besin toplayabilir, erkekler
toplayamaz.
Dişi arılar dadılık yapabilir, erkek arılar
yapamazlar.
Kovanda bala, polene ne kadar yer
ayrılacağına işçi arılar karar verir.
Hücrelerin sayısını ayarlayan da işçi
arılardır.
21. İŞÇİ ARILARIN ÖLÜMÜ
İşçi arılar çok fazla tempo nedeniyle
ancak 3-4 hafta yaşayabilirler.
Ölme nedenlerinden birisi yiyecek
aramadır.
Kraliçe arı ise en fazla 4-5 sene
yaşamaktadır.
22. BALIN FAYDALARI
Baldaki şeker emilimi en kolay olan şeker
olması ve hazmı gerektirmediğinden
kolayca kana geçer.
Midedeki fazlalıkları dışarı atar.
Romatizmal hastalıklarda haricen
kullanmak hastayı kısa sürede iyileştirir.
Bal içerdiği enzimler sebebiyle şişmanlığı
önler.
23. Bilhassa ılık bal şerbetinin zayıflatıcı
özelliği vardır.
Yara ve iltihap giderir.
Gözün görme gücünü arttırır.
Bal limon veya sütle içilirse nezleye
karşı çok faydalıdır.
Burun tıkanıklığını ve iltihabı giderir.