Barazia gjinore ne tekstet shkollore
Download as PPTX, PDF2 likes3,460 views
Teme diplome
More Related Content
More from Valbona Imeraj (20)
Barazia gjinore ne tekstet shkollore
- 2. Ky studim ka p谷r q谷llim: 1. Pasqyrimin e m谷nyr谷s si paraqiten rolet gjinore n谷 ilustrimet e teksteve t谷 arsimit fillor n谷 l谷nd谷n e gjuh谷s shqipe; 2. Pasqyrimin e m谷nyr谷s si vler谷sohen 巽谷shtjet gjinore n谷p谷rmjet vler谷suesve t谷 Paket谷s Informuese Altertekst 2012.
- 3. A pasqyrojn谷 ilustrimet e teksteve shkollore t谷 Gjuh谷s shqipe n谷 Arsimin Fillor, stereotipa t谷 roleve gjinor谷? A munden kriteret e vler谷simit t谷 vler谷suesve t谷 teksteve t谷 gjuh谷s shqipe t谷 arsimit fillor t谷 paket谷s Altertekst 2012, t谷 identifikojn谷 pabarazit谷 gjinore q谷 p谷rmbajn谷 ato? A munden vler谷suesit e teksteve gjuh谷s shqipe, t谷 arsimit fillor s谷 paket谷s Altertekst 2012 t谷 ndalojn谷 miratimin e nj谷 teksti n谷se ai vler谷sohet si nj谷 tekst q谷 p谷rmban pabarazi gjinore?
- 4. T谷 identifikoj谷 stereotipat e roleve gjinor谷 n谷 ilustrimet e teksteve t谷 gjuh谷s shqipe t谷 arsimit fillor. T谷 p谷rshkruaj谷 situat谷n q谷 paraqesin ilustrimet n谷 tekstet e gjuh谷s shqipe t谷 arsimit fillor, nga k谷ndv谷shtrimi i roleve gjinore. T谷 identifikoj谷 problemet q谷 mund t谷 ken谷 vler谷suesit e teksteve t谷 paket谷s Altertekst 2012, n谷 lidhje me 巽谷shtjet gjinore. T谷 jap谷 disa sugjerime n谷 lidhje me p谷rmir谷simin e situat谷s n谷 tekstet shkollore t谷 arsimit fillor, n谷 aspektin gjinor t谷 tyre.
- 5. Rol stereotipik gjinor Besimet e ngurta n谷 lidhje me edukimin, ndarjen gjinore t谷 pun谷s dhe cil谷sive personale t谷 grave dhe burrave q谷 lidhen me t谷 qenurit e tyre, grua apo burr谷. Tekst shkollor Teksti shkollor 谷sht谷 nj谷 material i shtypur dhe i hartuar i cili respekton programin m谷simor, standardet e miratimit t谷 tyre n谷 aspektin metodologjik dhe shkencor, t谷 cilat jan谷 t谷 miratuara nga MASH. Kompetenc谷 themelore 谷sht谷 nd谷rthurja e dijeve, aft谷sive, q谷ndrimeve dhe vlerave q谷 u nevojiten nx谷n谷sve p谷r zhvillimin vetjak, qytetarin谷 aktive, p谷rfshirjen shoq谷rore dhe pun谷simin. Diskriminim gjinor , Nj谷 akt apo nj谷 s谷r谷 aktesh t谷 padrejta, ndaj nj谷 grupi t谷 t谷r谷 njer谷zish ose ndaj pjes谷tar谷ve t谷 ve巽ant谷 t谷 atij grupi.
- 6. 1. Arsyeja e par谷: Kufizimi i fush谷s s谷 studimit. Kur themi tekstet e shkoll谷s fillore, kemi parasysh q谷 gjat谷 5 viteve t谷 arsimimit zhvillohen, 51 l谷nd谷, prej t谷 cilave 29 kan谷 tekstin shkollor p谷rkat谷s. Duke llogaritur m谷 tej q谷, p谷r 巽do l谷nd谷 ka t谷 pakt谷n 4, sht谷pi botimi q谷 kan谷 prodhuar tekstin e tyre, do t谷 kishim t谷 pakt谷n 106 tekste p谷r shqyrtim. Marrja n谷 shqyrtim e t谷 gjith谷 k谷tyre teksteve do t谷 komplikonte shum谷 studimin dhe paraqitjen e t谷 dh谷nave, gj谷 q谷 nuk do t谷 p谷rmbushte q谷llimet e k谷tij studimi. 1. Arsyeja e dyt谷 pse studimi ka v谷n谷 n谷 fokus tekstet e gjuh谷s shqipe 谷sht谷 , sepse gjuha shqipe 谷sht谷 l谷nda q谷 ka sasin谷 m谷 t谷 madhe t谷 or谷ve q谷 zhvillohen gjat谷 ciklit 5-vje巽ar t谷 arsimit fillor. Kjo l谷nd谷 p谷rmban numrin prej , 1190 or谷 nga klasa 1- 5, dhe krahasuar me or谷t q谷 z谷n谷 n谷 k谷t谷 program l谷nd谷t e tjera si psh: matematika 805 or谷, edukata shoq谷rore 140 or谷, dituri natyre 245, histori 90 or谷 duket qart谷 ndikimi i madh q谷 ka zhvillimi i k谷saj l谷nde p谷rgjat谷 nj谷 kohe kaq t谷 madhe, n谷 edukimin e vlerave dhe kompetencave tek nx谷n谷sit.
- 7. Ilustrimet konsiderohen pjes谷 e r谷nd谷sishme e p谷rmbajtjes s谷 tekstit. Ato rrisin fuqin谷 e gjuh谷s s谷 komunikimit t谷 tij. F谷mij谷t e mosh谷s 6-11 vje巽 mb谷shteten shum谷 tek shqisa e t谷 parit p谷r t谷 krijuar imazhe dhe p谷r t谷 p谷rpunuar informacione. Libri i nx谷n谷sit 谷sht谷 nj谷 model komunikimi dhe si i till谷, ashtu si 巽do model tjet谷r komunikimi, ka kat谷r elemente: burimin, mesazhin n谷 vetvete, mjetin e komunikimit dhe karakteristikat e shikuesve.
- 8. 1. Stereotipat funksionojn谷 si pjes谷 e parashikimit t谷 rolit t谷 seksit, k谷shtu njer谷zit i m谷sojn谷 ato dhe ndikohen nga ato. Megjith谷se dallimet midis sekseve mund t谷 mos i p谷rshtaten individ谷ve, vet谷 stereotipat kan谷 pushtetin si standard, t谷 cilat mund ti p谷rshtaten , kund谷r t谷 cilit mund t谷 rebelohen ose me an谷 t谷 s谷 cilit mund t谷 vler谷sojn谷 t谷 tjer谷t. 2. Stereotipat gjinor谷 b谷jn谷 t谷 ulet vet谷vler谷simi tek vajzat dhe p谷r rrjedhoj谷 shkaktohet mosshfryt谷zimi i plot谷 i potencialit t谷 tyre energjik dhe mendor. 3. Stereotipat gjinor谷 巽ojn谷 n谷 diskriminim gjinor.
- 9. P谷rgjat谷 studimit t谷 teksteve t谷 ciklit fillor, u vu re q谷 ilustrimet n谷 fokusin e tyre kishin meshkujt. N谷 tekste bien n谷 sy ilustrimet ku dominojn谷 djemt谷. Ata, p谷rmes gjuh谷s s谷 trupit, duket se jan谷 n谷 pozicione lideri apo dominues. Ata jo vet谷m q谷 z谷n谷 pjes谷n m谷 t谷 madhe t谷 faqes s谷 librit, por p谷rgjith谷sisht mbajn谷 detyra dhe p谷rcjellin. tipare si: mjek谷, trima, pun谷tor谷, t谷 urt谷, shkenc谷tar谷, iniciator谷. N谷 t谷 nj谷jt谷n koh谷, ata paraqiten si t谷 prap谷, t谷 pakujdessh谷m p谷r veten dhe higjien谷n, etj. Figurat e vajzave jan谷 vendosur kryesisht n谷 sfond t谷 ilustrimit. Edhe n谷 rastet kur vajzat kan谷 rolin kryesor, ato fshihen pas nj谷 dukurie apo fenomeni ku figura iu mbetet e zbehte. P谷rgjith谷sisht, ato jan谷 n谷 funksion t谷 djemve, v谷llez谷rve, shok谷ve etj., gjithmon谷 m谷 t谷 pastra, m谷 t谷 bukura, m谷 t谷 mira me m谷sime, por jo iniciatore. P谷rgjith谷sisht, gjenden n谷 ambientet e sht谷pis谷 ose shkoll谷s, dhe rrall谷her谷 n谷 oborr, duke luajtur me shok谷t.
- 10. N谷 k谷t谷 studim u p谷rdor谷n si kampion, tekste te gjuh谷s shqipe nga klasa e par谷 deri n谷 klas谷n e pest谷. Emrat e sht谷pive t谷 botimit nuk do t谷 b谷h谷en t谷 ditur n谷 k谷t谷 studim, pasi nuk 谷sht谷 q谷llimi i studimit, identifikimi i sht谷pive t谷 botimit t谷 cilat publikojn谷 tekste shkollore t谷 cilat nuk plot谷sojn谷 kriterin e barazis谷 gjinore, por t谷 evidentoj谷 problemet q谷 shfaiqn tekste dhe t谷 identifikoj谷 ndonj谷 faktor t谷 k谷tij problemi. P谷r leht谷si studimi dhe grupim t谷 sakt谷 t谷 t谷 dh谷nave, tekstet do t谷 sh谷nohen me em谷rtimet: Tekst 1, tekst 2, tekst 3, tekst 4, tekst 5 duke p谷rfaq谷suar respektivisht, Abetaren, Gjuh谷 shqipe 2, Gjuh谷 shqipe 3, Gjuh谷 shqipe 4, Gjuh谷 shqipe5.
- 11. Ky 谷sht谷 nj谷 studim bazuar n谷 t谷 dh谷nat sasiore dhe cilwsore. Metodat k谷rkimore q谷 do t谷 p谷rdoren p谷r studimin jan谷: Plot谷simi i vler谷suesve t谷 teksteve t谷 arsimit fillor. Analiz谷 e p谷rmbajtjes t谷 vler谷suesve t谷 teksteve shkollor谷, t谷 paket谷s Altertekst 2012.
- 12. Target grupi n谷 t谷 cil谷n do t谷 shtrihet studimi do t谷 jen谷 tekstet e gjuh谷s shqipe n谷 arsimin fillor. Madh谷sia e target grupit 谷sht谷 27 tekste. Kampioni do t谷 jet谷 5 tekste ( 1 tekst p谷r secil谷n klas谷). P谷r t谷 p谷rzgjedhur, tekstet p谷r secil谷n klas谷 do t谷 hidhet short, me letra t谷 mbyllura, ku gjithsecila ka t谷 shkruar emrin e sht谷pis谷 s谷 botimit t谷 tekstit t谷 gjuh谷s shqipe t谷 asaj klase. Do t谷 p谷rzgjidhet n谷 m谷nyr谷 rast谷sore nj谷 prej letrave. K谷shtu do t谷 vazhdohet dhe me emrat e sht谷pive t谷 botimit p谷r secil谷n klas谷 derisa t谷 kemi nga 1 tekst t谷 p谷rzgjedhur t谷 gjuh谷s shqipe p谷r secil谷n klas谷 nga 1-5.
- 13. T谷 dh谷nat sasiore do t谷 maten duke p谷rdorur si instrument mat谷s: Udh谷zuesin e vler谷simit t谷 teksteve (Davies, B 1995, Gender Bias in Text Books, london, UK; Common谷ealth Secretariat. pp, 81-94.), sesioni i Ilustrimeve, p谷rkthyer dhe propozuar n谷 botimin nga QAGJZH. Perspektiva gjinore n谷 tekstet shkollore. Udh谷zues p谷r sht谷pit谷 botuese t谷 teksteve shkollore. Tiran谷, 2008. P谷r t谷 marr谷 t谷 dh谷nat sasiore nga vler谷suesi i tekstit t谷 gjuh谷s shqipe, do t谷 b谷het num谷rim i rasteve n谷 t谷 cilat ky vler谷sues p谷rmend termin, barazi gjionore dhe vler谷sim n谷p谷rmjet krahasimit t谷 pik谷ve n谷 total me pik谷t q谷 vler谷suesi v谷 n谷 dispozicion t谷 barazis谷 gjinore, p谷r t谷 par谷 n谷se ky vler谷sues, mundet t谷 ndaloj谷, miratimin e nj谷 teksti i cili mund t谷 shkel谷 k谷t谷 barazi.
- 14. Simbolet q谷 vler谷sohen me + Karakteristikat e ilustrimeve Simbolet q谷 do t谷 vler谷sohen me - Karakteristikat e ilustrimeve A Ka nj谷 num谷r t谷 barabart谷 personazhesh m. dhe f. G F谷mij谷t f. portretizohen p谷rgjith谷sisht m谷 t谷 vogla se f谷mij谷t m. B Personazhet fem谷rore n谷 profesione zakonisht t谷 rezervuara p谷r meshkuj H Burrat jan谷 p谷rgjith谷sisht m谷 dominant se grat谷. C Femrat portretizohen n谷 veprimtari zakonisht t谷 rezervuara p谷r burrat. I Femrat p谷rgjith谷sisht portretizohen n谷 situata sht谷piake ose familjare. D Burrat shfaqen m谷 mb谷shtet谷s. J Karakteret jan谷 p谷rgjith谷sisht t谷 p谷rfaq谷suar n谷 巽ifte m-f. E Ngjashm谷ria midis karaktereve f. M., 谷sht谷 m谷 e madhe sesa ndryshimi i tyre. K Karakteret meshkuj p谷rfaq谷sohen n谷 foto, nd谷rsa kkarakteret femra n谷 piktura. F Karakteret m. dhe f. kan谷 veshje me ngjyra t谷 nj谷jta dhe mund谷sisht t谷 nj谷jtin stil veshjeje. L Grat谷 dhe vajzat shfaqen si mendjelehta dhe t谷 paafta.
- 15. Tek vler谷suesi, p谷rdoret shpesh, fjala mat谷se : zakonisht (usually). K谷to fjal谷 duhet t谷 p谷rkthehen n谷 shifra n谷 m谷nyr谷 q谷 t谷 jen谷 t谷 lexueshme. N谷 anglisht , usually, do t谷 thot谷 nj谷 ngjarje q谷 p谷rs谷ritet n谷 75% t谷 rasteve. K谷shtu do t谷 marr谷 nj谷 vler谷sim me + apo , kriteri i cili ka fjal谷n mat谷se zakonisht, n谷se karakteristika e k谷rkuar p谷rs谷ritet n谷 sasin谷 nga 75%, t谷 rasteve t谷 grupit n谷 t谷 cilin ato b谷jn谷 pjes谷. N谷 rast se nuk e p谷rmbush kriterin e shifr谷s prej 75%, nuk do t谷 vendoset asnj谷 shenj谷 n谷 kuti, pra kutia do lihet bosh Kriteri ( G, H, I, J).
- 16. N谷 rast se kriteret k谷rkojn谷 mas谷n e barazis谷 mes dy cil谷sive t谷 p谷rcaktuara (kriteri A,), do t谷 quhen t谷 barabart谷 dy sasi t谷 gjetura n谷 se ndodhen n谷 intervalin, 45% - 55%. n谷se sasit谷 e gjetura nuk do t谷 ndodhen n谷 k谷t谷 interval, kutia do lihet pa sh谷nimin + ose -. P谷r kriteret B, C, D, F, L, p谷r t谷 cilat nuk ka nj谷 fjal谷 p谷rcaktuese t谷 sasis谷, do merret si i p谷rmbushur kriteri ,n谷se 谷sht谷 i realizuar n谷 mas谷n 25%. ( 谷sht谷 p谷rdorur , masa e vler谷simit e p谷rdorur n谷 kurikul谷n e re t谷 gjimnazit, kriter i cili p谷rcakton si kalues nj谷 nx谷n谷s i cili ka plot谷suar 25% t谷 testit, t谷 dh谷n谷. N谷 rastin ton谷 do t谷 quhet q谷 nj谷 kriter 谷sht谷 kalues, dhe do t谷 vler谷sohet m谷 + ose -, n谷se ai plot谷sohet nw maswn 25%).
- 17. P谷r t谷 vler谷suar kriterin E, K k谷rkohet krahasimi i dy cilwsive nw ilustrimet e meshkujve dhe tw femrave. Do tw vlerwsohet me + nwse cilwsia e kwrkuar wshtw mw e madhe se cilwsia tjetwr. P谷r kriterin G, portrete t谷 m谷dhenj n谷 studim jan谷 quajtur t谷 gjith谷 portretet q谷 z谷n谷, 遜, 1/3 , 村, e sip谷rfaqes s谷 flet谷s s谷 librit. Portrete t谷 vogla jan谷 t谷 gjitha portretet q谷 z谷n谷 sip谷rfaqe m谷 t谷 vogla se 村 e faqes s谷 librit. M谷 pas t谷 dh谷nat do t谷 p谷rmblidhen n谷 nj谷 tabel谷 t谷 kombinuar p谷r t谷 par谷 ngjashm谷rit谷 dhe dallimet mes grupeve t谷 ndryshme t谷 t谷 dh谷nave. T谷 dh谷nat p谷r analiz谷n e p谷rmbajtjes do t谷 mblidhen duke num谷ruar, kriteret e vler谷simit n谷 vler谷suesin e paket谷s informative Alterstekst 2012.
- 18. TABELA DHE GRAFIKU I KRITERIT A. TEKSTI KRITERI A Nr. i personazheve f. Nr. I personazheve m. T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me + TEKST 1 Ka nj谷 num谷r t谷 barabart谷 personazh esh M&F (45%-55%) 39 47 45% F 55 % M + TEKST 2 131 126 51%F 49% M + TEKST 3 34 29 54%F 46% M + TEKST 4 30 59 34%F 66% M TEKST 5 53 78 40% F 60% M TOTALI + 3
- 19. TEKSTI KRITERI B GJITHSEJ FOTO ME FEMRA N PROFESION FEMRA N PROFESIONE ZAKONISHT PR MESHKUJ T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me + TEKST 1 Personazhet fem谷rore n谷 profesione zakonisht p谷r meshkuj (25%) 2 0 0% TEKST 2 17 4 24% TEKST 3 4 1 25% + TEKST 4 4 0 0% TEKST 5 3 0 0% TOTALI + 1
- 20. TEKSTI KRITERI C GJITHSEJ FOTO ME FEMRA N VEPRIMTARI FEMRA N VEPRIMTARI ZAKONISHT PR MESHKUJ T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me + TEKST 1 Femrat portretizohen n谷 veprimtari zakonisht p谷r meshkujt (25%) 24 8 33% + TEKST 2 65 14 22% TEKST 3 45 1 2% TEKST 4 63 16 25% + TEKST 5 19 7 37% + TOTALI + 3
- 21. TEKSTI KRITERI D Gjithsej foto me meshkuj n谷 veprimtari Meshkuj n谷 veprimtari mb谷shtet谷se T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me + TEKST 1 Burrat shfaqen mb谷shtet谷s (25%) 30 2 7% TEKST 2 41 12 29% + TEKST 3 21 8 16% TEKST 4 48 18 38% + TEKST 5 44 10 23% TOTALI + 2
- 22. TEKSTI KRITERI E Gjithsej ilustrime Ilustrime me karaktristika fizike te ngjashme T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me + TEKST 1 Ngjashm谷ria midis karaktereve femra dhe meshkuj 谷sht谷 m谷 e madhe sesa ndryshimet n谷 mes tyre. 22 8 36% < 64% TEKST 2 253 119 47%<53% TEKST 3 93 27 37%<63% TEKST 4 125 5 4%<96% TEKST 5 168 121 48%<52% TOTALI + 0
- 23. TEKSTI KRITERI F Gjithsej ilustrime Ilustrime me karaktristika n谷 veshje dhe stil te ngjashme T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me + TEKST 1 Karakteret mashkullore dhe fem谷rore kan谷 veshje me ngjyra t谷 nj谷jta dhe mund谷sisht t谷 nj谷jtin stil veshjeje (45%-55%) 22 13 62% + TEKST 2 253 132 52% + TEKST 3 93 41 44% TEKST 4 125 13 10% TEKST 5 168 118 70% + TOTALI + 3
- 24. TEKSTI KRITERI G Portrete t谷 m谷dhenj me meshkuj Portrete t谷 m谷dhenj me femra T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me - TEKST 1 F谷mij谷t femra portretizohen p谷rgjith谷sisht (mbi 75%), m谷 t谷 vegjwl se f谷mij谷t meshkuj 0 1 0% me 100% TEKST 2 6 17 26% me 74% TEKST 3 2 3 60% me 40% TEKST 4 0 0 0% me 0% TEKST 5 7 2 78% me 22% - TOTALI - 1
- 25. TEKSTI KRITERI H Faqe me figura gjithsej Faqe me fig me djem dominant谷 T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me - TEKST 1 Meshkujt n谷 foto p谷rgjith谷sisht (mbi 75%), jan谷 m谷 dominant se femrat 73 19 26% TEKST 2 165 46 28% TEKST 3 57 23 40% TEKST 4 73 43 59% TEKST 5 118 53 45% TOTALI - 0
- 26. TEKSTI KRITERI I Femra gjithsej n谷 situata t谷 ndryshme Femra n谷 situata familjare T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me - TEKST 1 Femrat p谷rgjith谷sisht (mbi 75%) portretizohen n谷 situata sht谷piake apo familjare( brenda ose jasht谷 sht谷pis谷) 39 9 23% TEKST 2 239 82 34% TEKST 3 64 16 25% TEKST 4 56 20 36% TEKST 5 90 29 32% TOTALI - 0
- 27. TEKSTI KRITERI J Ilustrime me 巽ifte gjithsej Ilustrime me 巽ifte vet谷m m+f T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me - TEKST 1 Karakteret jan谷 p谷rgjith谷sisht, (mbi 75%) t谷 p谷rfaq谷suar n谷 巽ifte mashkull- fem谷r. 18 13 72% TEKST 2 56 38 68% TEKST 3 8 4 50% TEKST 4 11 3 79% - TEKST 5 31 15 48% TOTALI - 1
- 28. TEKSTI KRITERI K Karaktere meshkuj n谷 fotografi Karaktere femra t谷 paraqitura me fotografi T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me - TEKST 1 Karakteret meshkuj p谷rfaq谷sohen n谷 foto, nd谷rsa karakteret femra n谷 piktura. (M>F) 10 5 67% > me 33% - TEKST 2 84 121 41% me 59% TEKST 3 3 5 37% me 63% TEKST 4 14 11 56% me 44% - TEKST 5 11 5 69% me 31% - TOTALI - 3
- 29. TEKSTI KRITERI L Ilustrime me femra gjithsej Ilustrime me femra tw paafta ose mendjelehta T谷 dh谷nat n谷 % Vler谷simi me - TEKST 1 Grat谷 dhe vajzat shfaqen si mendjelehta dhe t谷 paafta (25%) 39 2 2% TEKST 2 239 1 0% TEKST 3 64 0 0% TEKST 4 56 0 0% TEKST 5 90 3 3% TOTALI - 0
- 30. Teksti i gjuh谷s sipas klasav e A B C D E F G H I J K L TOTALI + + + + + + - - - - - - + - Tekst 1 + + + + - 4 1 Tekst 2 + + 2 0 Tekst 3 + + + 3 0 Tekst 4 + - - 1 2 Tekst 5 + + - - 2 2 Totali p谷r 巽do karakt eristik 谷 12 5
- 31. kriteret q谷 u vler谷suan me + 40% kriteret q谷 nuk mund谷n t谷 vler谷sohen me + 60% p谷rqindja e kritereve t谷 vler谷suara me +
- 32. kriteret q谷 u vler谷suan me - 17% kriteret q谷 nuk u vler谷suan me - 83% kriteret q谷 duhet t谷 vler谷soheshin me -
- 33. 38% 62% Paraqitja e stereotipave tek ilustrimet Il q谷 paraqesin st t谷 roleve gjinor谷 Il q谷 nuk paraqesin st t谷 roleve gjinor谷
- 34. Vler谷suesi e Paket谷s Informuese Altertekst 2012, ka vet谷m nj谷 kriter vler谷simi ku p谷rmendet termi barazi gjinore, por edhe aty p谷rve巽 barazis谷 gjinore kriteri k谷rkon t谷 shihen dhe 巽谷shtje t谷 tjera gjat谷 vler谷imit t谷 tekstit si : respektimi i rac谷s, komb谷sis谷, fes谷, parimeve demokratike, mosdiskriminimi etj. Ky kriter q谷 p谷rmban kaq shum谷 巽谷shtje t谷 r谷nd谷sishme brenda, ka vler谷n e vet谷m 2 pik谷ve, gj谷 q谷 nuk do ishte e mjaftueshme edhe sikur t谷 trajtonte vet谷m 2 nga 巽谷shtjet, sepse secila 巽谷shtje m谷 vete, p谷rfshin nj谷 sasi t谷 madhe n谷n巽谷shtjesh, n谷p谷rmjet t谷 cilave vler谷suesi kupton, n谷se teksti e shpreh barazin谷 apo jo n谷 lidhje me at谷 巽谷shtje. Tjet谷r problem me k谷t谷 vler谷sues 谷sht谷 se: n谷 kriteret e vler谷simit p谷rcaktohet se: klasifikohet nj谷 tekst i cili vler谷sohet me pik谷 nga 80-100. Prej k谷tej rrjedh se edhe n谷se nj谷 tekst, nuk do ti merrte dy pik谷t n谷 dispozicion, pasi do t谷 shkelte t谷 gjitha llojet e barazive, nd谷r t谷 tjera dhe ato gjinore, ai do t谷 klasifikohej si tekst shkollor, pasi me matematik谷 100-2= 98, pra do t谷 merrte 98 pik谷 t谷 mund谷shme.
- 35. Vler谷suesi 2 min max 2. P谷rshtatja e njohurive me mosh谷n shkollore 22 2.1 A respekton teksti programin m谷simor ? 0 2 2.2 A respekton teksti barazin谷 gjinore, rac谷n, komb谷sin谷, fen谷, parimet demokratike, mosdiskriminimin etj. ? 0 2 2.3 Teksti dallohet p谷r fraza t谷 gjata dhe t谷 v谷shtira p谷r tu kuptuar apo fjali t谷 shkurtra dhe t谷 qarta ? 0 2 2.4 Sa nxitet motivimi i marrjes s谷 njohurive t谷 reja n谷 temat m谷simore ? 0 2 2.5 A 谷sht谷 v谷llimi i njohurive n谷 p谷rshtatje me mosh谷n ? 0 2 2.6 A ka teksti gabime apo interpretime t谷 gabuara ? 0 2 2.7 A ka pjes谷 leximi q谷 bien n谷 kund谷rshtim me kodin e etik谷s dhe t谷 moralit t谷 shoq谷ris谷 n谷 t谷 cil谷n ai zbatohet. 0 2 2.8 A jan谷 zgjedhur drejt n谷 p谷rshtatje me mosh谷n copat e leximit ? 0 2 2.9 A jan谷 zgjedhur fjal谷t e p谷rshtatshme p谷r shtimin e fjalorit t谷 nx谷n谷sve ? 0 1 2.10 A p谷rcjell teksti ndjenj谷n e dashuris谷 p谷r atdheun ? 0 2 A p谷rmban teksti pjes谷 t谷 integruara me l谷nd谷t e tjera, si
- 36. Vler谷suesi nr.1( sakt谷sia shkencore), nga 0-20 pik谷. Nuk p谷rmban asnj谷 巽谷shtje mbi barazin谷 gjinore. Vler谷suesi nr.3(prezantimi dhe ilustrimet), nga 0-18 pik谷. Nuk p谷rmban asnj谷 巽谷shtje mbi barazin谷 gjinore. Vler谷suesi nr. 4 (p谷rzgjedhja e pjes谷ve t谷 leximit), nga 0-22 pik谷. Nuk p谷rmban asnj谷 巽谷shtje mbi barazin谷 gjinore. Vler谷suesi nr.5 ( sakt谷sia gjuh谷sore), nga 0-18 pik谷). Nuk p谷rmban asnj谷 巽谷shtje mbi barazin谷 gjinore. Vler谷simi p谷rfundimtar i p谷rbajtjes 80- 100 pik谷. Nj谷 tekst nuk mund t谷 p谷rzgjidhet n谷se merr m谷 pak se 80 pik谷.
- 37. Ky studim gjeti se : jan谷 b谷r谷 p谷rmir谷sime p谷rsa i p谷rket p谷rfaq谷simit t谷 barabart谷 n谷 sasi fotosh midis meshkujve dhe femrave. Femrat n谷 ilustrime kan谷 filluar t谷 p谷rfaq谷sohen edhe n谷 veprimtari q谷 zakonisht quhen veprimtari p谷r burra, karakter谷t mashkullore dhe fem谷rore paraqiten me veshje dhe ngjyra t谷 cilat jan谷 t谷 ngjashme me nj谷ra tjetr谷n,karakteret femra dhe meshkuj portretizohen n谷 ilustrime nj谷lloj t谷 m谷dha, burrat nuk shfaqen m谷 dominant se grat谷 n谷p谷r faqet e librave, femrat portretizohen p谷raf谷rsisht n谷 1/3 e veprimtarive n谷 situata jasht谷 familjes, karakteret p谷rfaq谷sohen n谷 巽ifte heterogjenike , shpesh por jo p谷rgjith谷sisht, grat谷 dhe vajzat nuk shfaqen nga ilustrimet si mendjelehta apo t谷 paafta. Por gjithsesi, p谷rfaq谷simi i element谷ve t谷 ilustrimeve t谷 cilat priten t谷 vler谷sohen me +, 谷sht谷 m谷 i madh se sasia e kritereve t谷 tilla t谷 p谷rmbushura. ( 60% me 40%) Gjithashtu studimi gjeti se personazhet fem谷rore, nuk paraqiten duke ushtruar profesione ( shum谷 pak fotografi me femra gjat谷 ushtimit t谷 profesioneve 20 n谷 af谷rsisht 500 foto t谷 studiuara) dhe aq m谷 t谷p谷r profesione t谷 ndryshme nga ato stereotipike, burrat shfaqen mb谷shtet谷s n谷 raste t谷 rralla, ndryshueshm谷ria midis karaktereve femra dhe meshkuj 谷sht谷 m谷 e madhe sesa ngjashm谷ria e tyre, n谷 aspektin fizik. N谷 aspektin e cil谷sive t谷 vler谷suara me -, pra t谷 paraqitjes s谷 stereotipave gjinor谷 n谷p谷r ilustrime, jan谷 vler谷suar me -, 20% e tyre dhe kan谷 ngelur pa k谷t谷 vler谷sim negativ 80% e tyre. Kjo do t谷 thot谷 q谷 ilustrimet p谷rmbajn谷 n谷 20% t谷 tyre , element谷 q谷 p谷rfaq谷sojn谷 stereotipa gjinor谷.
- 38. Studimi vuri re problematik谷n q谷 q谷ndron tek vler谷suesit e Paket谷s Altertekst 2012. Ky vler谷sues nuk mund t谷 vler谷soj谷 巽谷shtjet e barazis谷 gjinore, pasi nuk p谷rmban asnj谷 nga element谷t q谷 vler谷sohen tek tekstet mbi k谷t谷 巽谷shtje si巽 jan谷: dukshm谷ria ( e grave dhe vajzave), stereotipizimin, mardh谷niet dhe pun谷simi, respekti i barbart谷, fjalorin e ndjesh谷m ndaj p谷rkat谷sis谷 gjinore, ilustrimet, autoritetin. Gjithashtu ky vler谷sues nuk mund t谷 pengoj谷 miratimin e nj谷 teksti, n谷 rast se ai p谷rmban pabarazi gjinore, pasi kjo 巽谷shtje vler谷sohet me vet谷m 2 pik谷 nd谷rkoh谷 q谷 duhen t谷 pakt谷n 21 pik谷 minus, n谷n totalin prej 100 pik谷sh q谷 nj谷 tekst t谷 mos miratohet.
- 39. N谷 sezonin e ardhsh谷m t谷 p谷rzgjedhjes s谷 librave, n谷 Paket谷n e re t谷 Altertekstit, MASH, t谷 mundohet fus谷 brenda vler谷suesve q谷 tashm谷 jan谷 edhe nj谷 seksion t谷 ve巽ant谷 i cili t谷 p谷rmbaj谷 kritere t谷 巽谷shtjeve t谷 barazis谷 gjinore. Pesha e pik谷ve t谷 k谷tij seksioni t谷 jet谷 e till谷 q谷, n谷 rast se libri nuk i p谷rmbush kriteret t谷 mos p谷rzgjidhet si tekst shkollor. Kriteret e seksionit gjinor t谷 jen谷 t谷 tilla , q谷 t谷 vler谷sohen leht谷sisht nga vler谷suesit e KPT. Drejtorit谷 e shkollave t谷 kujdesen q谷 departamentet l谷ndore t谷 trajtojn谷 si nj谷 nga 巽谷shtjet e tyre t谷 r谷nd谷sishme, edukimin p谷r barazi gjinore, gjat谷 vitit shkollor 2012-2013, bazuar n谷 Paket谷n Burimore mbi p谷rkat谷sin谷 gjinore, t谷 marr谷 n谷 trajnimin p谷r k谷t谷 巽谷shtje nga QAGJZH, n谷 vitin 2007.
- 40. 1. Basow, A. Susan, Gender Stereotypes and Roles 3rd edition, p谷rkthyer n谷 shqip nga Edlira Haxhiymeri, Eglantina Gjermeni, sht谷pia botuese Dituria, Tiran谷, 2003. 2. Dragoti, E. (2008). Psikologjia sociale. Tiran谷 3. Fullan, M. (2010). Kuptimi i ri i ndryshimit n谷 arsim. Tiran谷: CDE 4. Giddens, A. (2007). Sociologjia. Tiran谷: ABEJ 5. IKS. (2007). Progame l谷ndore shkolla 9-vje巽are , klasa e kat谷rt. Tiran谷.: IKS 6. Karaj, T. (2005). Psikologjia e zhvillimit t谷 f谷mij谷s. Tiran谷: PROGRES 7. Kurikula. Tiran谷. 8. Matthews, B. & Ross, L. (2010). Metodat e hulumtimit. Tiran谷: CDE 9. Morris, C.G. & Maisto, A.A. (2008). Psikologjia. Tiran谷: CDE 10. Musai, B. (1999). Psikologji edukimi. Tiran谷. 11. Musai, B. (2003). Metodologjia e m谷simdh谷nies. Tiran谷: CDE 12. Orbani, Z. (2005). Psikologjia konjitive. Tiran谷: ADA 13. Orhani, Z. (2006). Psikologjia e motivacionit dhe motivimi gjat谷 t谷 nx谷 nx谷nit. Tiran谷:ADA 14. Pango, Y. (2005). Psikologjia sociale. Tiran谷: ILAR 15. Pettijohn, T.F. (1998). Psikologjia. Tiran谷. 16. Vasta, R. , Haith, M.M. , Miller, S.A. (2007). Psikologjia e f谷mij谷s. Tiran谷: UEGEN 17. Woolfolk, A. (2011). Psikologji edukimi. Tiran谷: CDE 18. Zajazi, T. (2003). Metodologji t谷 m谷simdh谷nies dhe m谷simnx谷nies. Tiran谷: VINSENT GRAPHIC
- 41. 1. Akademia e Shkencave. Instituti i gjuh谷sis谷 dhe let谷rsis谷 (1984). Fjalor i gjuh谷s shqipe. Tiran谷. 2. Basow, A. Susan .Gender Stereotypes and Roles 3rd edition., p谷rkthyer n谷 shqip nga Edlira Haxhiymeri, Eglantina Gjermeni, Dituria, Tiran谷, 2003. 3. Bronwyn Davies. Gender Bias in School Text Books. London, UK: Common谷ealth Secretariat. pp.15 4. Charles G. Morris, Albert A. Maisto (2008).. Psikologjia. CDE. Tiran谷. 5. Edmond Dragoti.(2008). Psikologjia sociale. Tiran谷. 6. Fletorja zyrtare e RSH, Ligj Nr. 69/2012 , P谷r Sistemin Arsimor Parauniversitar n谷 Republik谷n e Shqip谷ris谷. 7 Fletorja zyrtare e RSH, Ligj Nr. 69/2012 , P谷r Sistemin Arsimor Parauniversitar n谷 Republik谷n e Shqip谷ris谷 , Neni 2, pika 10. 8 Fletorja zyrtare e RSH, Ligj Nr. 69/2012 , P谷r Sistemin Arsimor Parauniversitar n谷 Republik谷n e Shqip谷ris谷 , Neni 2, pika 9. 9 Fletorja zyrtare e RSH, Ligj Nr. 69/2012 , P谷r Sistemin Arsimor Parauniversitar n谷 Republik谷n e Shqip谷ris谷 , Neni 2, pika 19. Fletorja zyrtare, Nr. 127, (2011). Miratimi i Strategjis谷 Komb谷tare p谷r Barazin谷 Gjinore dhe Reduktimin e Dhun谷s me Baz谷 Gjinore e Dhun谷s n谷 Familje, 2011-2015, dhe t谷 planit t谷 veprimit p谷r zbatimin e saj. 10 IKS (2007).Programe l谷ndore. Shkolla 9-vje巽are. Klasa 1-5. Tiran谷,. 11 KORNIZA KURRIKULARE E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR Draft. (2012). Tiran谷. 12 Paketa informuese Altertekst 2012 . MASH. Tiran谷 2012. 13 QAGJZH (2008). Perspektiva gjinore n谷 tekstet shkollore. Udh谷zues p谷r sht谷pit谷 botuese t谷 teksteve shkollore. Tiran谷. 14 QAGJZH, (2005). Analiza Gjinore e Teksteve t谷 arsimit fillor. Tiran谷. 15 QAGJZH.Paket谷 burimore mbi p谷rkat谷sin谷 gjinore. Fjalorth termash. Tiran谷, 2007. 16 Virginia Evans, Jenny Dooley. (2008). ACCESS. Students book 4.. Express Publishing. U.K. (F.4)