TSOL İstanbul'da 9.3.2016'da yaptığım bir seminerin slaytlarından seçmeler. Dijital hayata ilişkin sık sorulan sorulara yanıtlarım sunumun en son slaytlarından birisi.
10. Beyin araştırmaları
JCPP, 2011
17 anne
Emzirme vs. mama.
fMRI
postpartum 4 ay.
“patterns of brain activation in response to listening to her own
baby's cry vs. control baby-cry.”
Etkileşimlerin video kayıtları maternal sensitivity.
11. Babalar
2–4 weeks postpartum (Time 1) and at 12–16 weeks postpartum
(Time 2).
Motivasyon (hypothalamus, amygdala and striatum and lateral
prefrontal cortex) sistemlerinde hücre çoğalması
“savunma”, “dış tehlikeye tepki” ve “agresyon”da etkisi olan
sistemlerde azalma
(the orbitofrontal cortex, posterior cingulate cortex and insula).
Social Neuroscience, 2014
12. • Toplum ve aileyi bir arada tutan bağlar
evrim içinde gelişmiş, güçlü genetik ve
biyolojik zeminde.
• Anne-babalık ise genleri aşan bir miras
• Beyin bölgelerinin biribiriyle
bağlantılanması ve genlerin hangisinin
aktifleşeceği anne-babalık uygulamalarına
bağlı (interconnectedness of brain regions,
epigenetics) and organların (somatik)
gelişimi ve işleyişi (metabolizma, telomer
uzunluğu, barsak florası/mikrobiyom)
Bilimin gündeminde
13. Beyin avucumuzda
100 milyar nöron (1011) ve 100 trilyon (1014)
bağlantı noktası (sinaps)
Bu nöronların ve bağlantıların işleyişi anne-
babalık uygulamalarından etkilenir.
21. ‘like’ edenlerin çok olsun…
• ‘Instagramda like edenlerimin sayısı düştü’
• ‘FB’da 25K arkadaşım var’
• ‘Twitter’daki takipçilerim arttı’
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
22. Günümüzün üniversite mezunları
(ABD)
• 5,000 saatten az okuma
• 10,000 saat videogame ve 20,000 saat TV
(not to mention 20,000 hours watching TV).
• (Prensky 2001)
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
23. Türkiye verileri
• Hareketsizlik % 25 (o da mavi yakalılar,
mecburiyetten9
• Çocukların en hareketsiz oldukları yerler
evleri ve hafta sonlar
• Ekran başı süre 7 saate kadar uzamakta
(adhoc, 2014)
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
24. Anne-Baba ne yapmalı?
• Bir şey yapabilir mi?
• Her zaman.
• Yeter mi?
• Yetmez ama…
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
25. Aileler ne yapmalı?
• Anne-babalar doğru kullanmalı, örnek
olmalı
• “el yıkamayı, diş fırçalamayı öğretir gibi”
teknolojik cihazların doğru kullanımını
öğretmeli
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
26. Aileler ne yapmalı?
• 3 yaş öncesi çocuklar “elektronik medya ile tanıştırılmamalı”
• 3-5 yaş arası 1 sa/gün,
• 5 yaş sonrası 2 sa/gün aşılmamalı (“internetten ödev” vb dahil)
• Belirgin kurallar: sofrada, uyku öncesinde, çalışma odasında
kullanım düzeni
• Telefon, ipad gibi taşınabilir cihazlar uyuduğu oda dışında
tutulmalı
www.yankiyazgan.com
@yankiyazgancom
27. Sorun sayılmalı mı ?
• Kullanım süresi gittikçe artıyorsa
• Okula hazırlanma, yemeğe gelme, spora gitme gibi günlük aktiviteler
etkilenmeye başladıysa
• Derslerine odaklanamıyorsa
• Okul başarısı giderek düşüyorsa
• Kullanımı ile ilgili endişeler dile getirildiğinde tartışmaya dönüşüyorsa
• Bilgisayar/ tablet/ telefondan uzak kalınca yoksunluk belirtileri
gösteriyorsa (sinirlilik, gerginlik)
www.yankiyazgan.com @yankiyazgancom