Bài giảng các bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh th s. lê minh tâm
- 1. CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP Ở TRẺ SƠ SINH ThS. Lê Minh Tâm Bộ môn Phụ Sản Trường Đại học Y Khoa Huế
- 2. Mục tiêu học tập 1. Xác định được các bệnh thường gặp ở các loại trẻ sơ sinh khác nhau. 2. Liệt kê được các bệnh cần phải có những xử trí cấp cứu ngoại khoa 3.Chẩn đoán được các sang chấn sản khoa ở trẻ sơ sinh Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
- 3. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Bệnh lý trẻ sơ sinh: - Diễn biến rất nhanh - Từ trong thai kỳ - Trong chuyển dạ - Trong thời kỳ sơ sinh
- 4. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Trẻ sơ sinh đủ tháng Trẻ sơ sinh non tháng Trẻ sơ sinh già tháng. Phân loại trẻ sơ sinh
- 5. Trẻ sơ sinh đủ tháng Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
- 6. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Trẻ sơ sinh đủ tháng Những bệnh lý có thể gặp phải: - Nhiễm trùng sơ sinh - Vàng da tăng bilirubine tự do - Trào ngược dạ dày- thực quản. - Hạ đường máu. - Xuất huyết giảm tỷ prothrombin.
- 7. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Nhiễm trùng sơ sinh Nhiễm trùng sơ sinh: - NTSS sớm truyền bằng đường mẹ-thai - NT mắc phải sau sinh. Là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong thời kỳ sơ sinh với tỷ lệ 13 – 15 % do: - Sức đề kháng yếu - Da trẻ non yếu, nhiều mạch máu, pH da kiềm - Niêm mạc đường tiêu hóa dễ bị xâm nhập.
- 8. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Nhiễm trùng sơ sinh - Tác nhân thường gặp: Liên cầu khuẩn nhóm B, Colibacille, Listéria. - Tác nhân ít gặp: Haemophilus, Méningococcus, Staphylococcus, Pneumococcus....
- 9. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Nhiễm trùng sơ sinh - Lây nhiễm trước sinh: đường máu, qua nhau thai, ối vỡ kéo dài. - Lây nhiễm trong khi sinh: nhiễm trùng ối, khi lọt qua đường sinh dục mẹ, qua dụng cụ can thiệp sản khoa. - Lây nhiễm sau sinh: tiếp xúc môi trường, người bệnh
- 10. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Nhiễm trùng sơ sinh Nguy cơ - Mẹ sốt. - Nhiễm trùng đường niệu – sinh dục. - Ối vỡ trên 12 giờ hoặc dịch ối bẩn và hôi. - Đẻ non không có nguyên nhân rõ ràng. - Đẻ có can thiệp thủ thuật sản khoa.
- 11. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Nhiễm trùng sơ sinh Biểu hiện lâm sàng - Rối loạn thân nhiệt. - Rối loạn tiêu hóa như bú chậm, bú kém hoặc bỏ bú, nôn hoặc ỉa chảy, chướng bụng. - Ngủ li bì - Rối loạn trương lực cơ, vận động yếu, không đối xứng 2 bên. - Rối loạn hô hấp, tuần hoàn - Có thể có dấu xuất huyết, vàng da, cứng bì, gan lách to...
- 12. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Nhiễm trùng sơ sinh Biểu hiện cận lâm sàng - Vi khuẩn học: Soi tươi, nhuộm Gram, nuôi cấy dịch ối, dịch hầu họng, dịch dạ dày, dịch ống tai ngoài hoặc phân su, cấy mẫu bánh nhau.... Cấy máu, cấy nước tiểu, cấy dịch não tủy. - Huyết học: Bạch cầu giảm < 5.000/mm3 hoặc tăng > 25 000/mm3; Giảm tiểu cầu <100 000/mm3. CRP > 20mg/l.
- 13. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Vàng da tăng bilirubine tự do - Biểu hiện thường gặp 60% - 80%. - Có thể do: vỡ hồng cầu, kém bắt giữ bilirubin, kém kết hợp bilirubin ở gan (giảm Glucuronyl Transferase). - Vàng da sinh lý vàng da nhân tử vong (10% số trường hợp) hoặc di chứng nặng nề.
- 14. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Vàng da tăng bilirubine tự do Nguy cơ: + Con - Sang chấn sản khoa. - Ngạt. - Cho bú muộn. - Chậm thải phân su. - Tắc đường tiêu hoá. - Nhiễm trùng. - Trẻ đẻ non, nhẹ cân so với tuổi thai.
- 15. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Vàng da tăng bilirubine tự do Nguy cơ: + Mẹ - Nhiễm trùng - Dùng thuốc như sulfonamides, nitrofurantoin, kháng sốt rét... + Gia đình - Anh chị có vàng da do bất đồng nhóm máu hay vàng da do sữa mẹ.
- 16. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Vàng da tăng bilirubine tự do Biểu hiện lâm sàng - Vàng da - Nước tiểu - Phân - Thiếu máu - Những dấu hiệu bất thường khác
- 17. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Vàng da tăng bilirubine tự do Vàng da sinh lý - Xuất hiện sau 24 giờ tuổi. - Mức độ nhẹ - trung bình (bilirubin < 12 mg%) - Tốc độ tăng chậm; cao nhất ngày 3 - 5 rồi giảm dần. - Kéo dài dưới 10 ngày. - Vàng da đơn thuần, không kèm với các dấu hiệu bất thường khác.
- 18. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Vàng da tăng bilirubine tự do Vàng da bệnh lý - Xuất hiện sớm trước 24 - 36 giờ tuổi. - Mức độ vừa - rõ, vàng toàn thân (bilirubin toàn phần cao > 12 mg%). - Vàng da tăng nhanh (bilirubin tăng > 5mg%/ngày). - Vàng da kéo dài. - Kèm dấu hiệu bất thường khác.
- 19. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Trào ngược dạ dày- thực quản Thể tích dạ dày Tư thế dạ dày Chướng hơi Cơ thắt tâm vị Thức ăn lỏng
- 20. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College Vấn đề khác - Hạ đường máu. + Chức năng gan + Chức năng tuỵ - Xuất huyết giảm tỷ prothrombin. + Chức năng gan + Thành mạch
- 21. SƠ SINH ĐẺ NON Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
- 22. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College - Kém trưởng thành hệ thống cơ quan. - Tăng nguy cơ - Nguyên nhân đẻ non - Tuổi thai SƠ SINH ĐẺ NON
- 23. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College SƠ SINH ĐẺ NON Suy hô hấp: - Thiếu hụt chất surfactan. - Dễ tím tái, thở gắng sức - Hô hấp không hiệu quả
- 24. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College SƠ SINH ĐẺ NON Nhiễm trùng: - Miễn dịch kém. - Nguy cơ viêm phổi, viêm màng não, nhất là viêm ruột hoại tử. Vàng da tăng bilirubine tự do: - Thiếu hụt và kém hoạt tính enzyme chuyển hoá
- 25. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College SƠ SINH ĐẺ NON Xuất huyết: - Thiếu yếu tố V, VII, và lượng prothrombin thấp do gan kém tổng hợp - Có thể gây xuất huyết ở các cơ quan phủ tạng, xuất huyết não. Bệnh lý thuộc về chuyển hóa: - Hạ đường máu. - Hạ calci máu.
- 26. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College SƠ SINH ĐẺ NON Bệnh lý tiêu hóa: - Trào ngược dạ dày-thực quản. - Không dung nạp sữa pha Hạ thân nhiệt: - Trung tâm điều nhiệt còn non yếu. - Trẻ kém vận động và trương lực cơ yếu - Lớp mỡ dưới da kém Xơ hoá võng mạc
- 27. SƠ SINH GIÀ THÁNG Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
- 28. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College - Tỉ lệ tử vong chu sinh ở trẻ già tháng gấp 2-4 lần trẻ đủ tháng. - Suy thai cấp hoặc mạn. - Ngạt do hít phân su. - Bệnh lý não cấp thiếu máu cục bộ do thiếu oxy. - Cung cấp dinh dưỡng giảm có thể dẫn đến hạ đường máu và rối loạn điện giải. SƠ SINH GIÀ THÁNG
- 29. SANG CHẤN SẢN KHOA Ở TRẺ SƠ SINH Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
- 30. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College - Các tổn thương phần mềm: trầy sát, bầm tím ngoài da, xuất huyết dưới da, xuất huyết trong cơ ức đòn chủm. - Bướu huyết thanh, bướu máu. - Tổn thương thần kinh: liệt cơ mặt, liệt chi trên, liệt cơ hoành. SANG CHẤN SẢN KHOA
- 31. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College - Gãy xương: vỡ xương sọ, gãy xương đòn, xương cánh tay, xương đùi - Xuất huyết não, màng não - Tổn thương gan SANG CHẤN SẢN KHOA
- 32. CẤP CỨU NGOẠI KHOA TRẺ SƠ SINH Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
- 33. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College - Hẹp thực quản: + Tiết nước bọt nhiều + Rối loạn hô hấp, tắc đường thở. + Sặc, nôn ói, tím tái khi bú. Chẩn đoán: sonde dạ dày mềm và vô trùng đặt qua mũi hoặc miệng trẻ CẤP CỨU NGOẠI KHOA
- 34. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College CẤP CỨU NGOẠI KHOA -Tắc ruột: + Nôn + Không đi phân su + Bụng chướng Các hình thái: teo ruột, hẹp phì đại môn vị, tắc ruột do phân su.
- 35. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College CẤP CỨU NGOẠI KHOA -Thoát vị cơ hoành bẩm sinh: + Suy hô hấp, tím táI + Lồng ngực ít di động + Ngực phồng, bụng lép, + Mất rì rào phế nang + Tiếng tim bị đẩy về phía đối diện. + Xquang: quai ruột nằm trong lồng ngực.
- 36. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College CẤP CỨU NGOẠI KHOA
- 37. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College CẤP CỨU NGOẠI KHOA
- 38. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College CẤP CỨU NGOẠI KHOA Vấn đề khác: -Hẹp xoang mũi: + Mũi đầy nước + Có thể tím tái + Không co kéo xương ức. + Ống thông qua mũi < 35 mm. - Thoát vị rốn, thoát vị thành bụng. - Dị tật hậu môn - trực tràng.
- 39. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College CẤP CỨU NGOẠI KHOA
- 40. Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College CẤP CỨU NGOẠI KHOA -Hội chứng Piere - Robin: + Chẻ vòm hầu + Teo hàm dưới + Lưỡi tụt ra sau. -Thoát vị tuỷ - màng não: + Khối u ở đường giữa, bao bọc bởi một màng trong.