4. • Bitcoin kripto para birimi ile «blockchain» kelimesi hayatımıza girdi ve
bu teknoloji bir çok sektörde konuşulmaya başlandı.
• 2013’ten bu yana artan bir ivme ile Blockchain, Interent of Things ve
FinTech tüm dünyada en çok konuşulan konuların başında geliyor.
• Gartner’in araştırmasına göre blockchain "peak of inflated
expectations" safhasında. Optimistic yaklaşımlarla blockchain bir çok
soruna çözüm olarak sunuluyor.
TRENDS
9. • Blockchain aslında yeni bir teknoloji değil, birden fazla teknolojinin
birleşimidir: P2P networks, distributed databases, kriptografi. Ve bu
yapıya «distributed ledger technology» denir.
• Bir otoritye ihtiyaç duymadan transactionların gerçekleşmesini
sağlayan bu teknolojide «ledger» yani kayıt defteri networke katılan
tüm üyelerde bulunur.
• Merkezi otorite olmadığı için «aracı»lara ihtiyaç duyulmaz ve aracı
maliyetleri de ortadan kalkar.
DISTRIBUTED LEDGER TECHNOLOGY (DLT)
11. • Blockchain ile Bitcoin birbiri ile karıştırılan konseptlerdir.
• Bitcoin para birimidir, Bitcoin’in üzerinde çalıştığı teknoloji
Blokchain’dir.
• Blockchain bir «distributed ledger» türüdür. Blockchain dışında bir çok
farklı distributed ledger türü vardır.
NOT: Bu sunumda terminoloji olarak kolay olması adına DLT yerine Blokckchain ismini kullandım.
DLT HİYERARŞİSİ
13. • Shared ledger: Muhasebe defteri tüm üyelerde tutulur ve geriye
dönük oynama yapılamaz, sadece yeni transaction eklenir.
• Smart contract: Önceden belirlenen şartların oluşması durumunda
çalışacak kodlara smart contract denir ve ileride avukatların hazırladığı
sözleşmelerin yerine geçmesi bekleniyor.
• Consensus: Bir işlemin gerçekleşmesi için networke bağlı tüm üyelerin
onayı gerekir, böylece tamamen şeffaf ve güvenilir işlem garanti edilir.
BLOCKCHAIN ÖZELLİKLERİ
16. • Bir önceki sayfada özetlenen bitcoin transaction’ındaki en önemli özellik
belki de «Proof of Work» konseptidir.
• Bob’un Alice’e para göndermesi sırasında transaction’ın doğrulanması için
miner’lar bir matematiksel problem çözmeye çalışırlar.
• Bu problem karmaşıktır ve CPU gücü harcar. Problemi çözen kişiye ödül
olarak üretilen Bitcoin verilir.
• Bu parasal teşvik ile kötü niyetli girişimlerin başarı şansı azalır ve daha güçlü
miner’ların ortaya çıkması sağlanır.
PROOF OF WORK
17. BLOCKCHAIN AVANTAJLARI
• Aracı ve otorite olmadığı için hızlıdır. Örneğin SWIFT ile yurt dışına para
göndermek 2 gün iken blockchain ile maksimum 10 dakikadır.
• Aracı ve otorite olmadığı için aracı komisyonları yoktur, transaction
maliyetleri düşüktür.
• Geriye dönük oynama yapılmayacağı ve kayıt defteri tüm üyelerde olduğu
için fraud riski, silinme riski yok denecek kadar azdır.
18. YETKİLERİNE GÖRE BLOCKCHAIN
• Distributed ledger çeşitleri izinli ve
izinsiz olmak üzere ikiye ayrılır.
• İzinli DLT’ler ise public ve private
ledger olmak üzere ikiye ayrılır.
• Kayıtları görebilme ve yazabilme
yetkisi farklılık gösterebilir.
• Bitcoin’in kullandığı DLT ise publictir,
herkes görebilir, herkes yazabilir (yani
herkes miner olabilir)
19. • Şirketler kendi hisse senetlerini çıkarabilir. Aracılara ihtiyaç olmayacağı için
hisse kağıtları için prosedürlere gerek kalmaz.
• Uluslararası ticaret daha hızlı olur.
• Müzik ve enerji endüstrisinde üretici ile tüketici direk olarak birbirine
bağlanabilir. Örneğin, müziği tüketen kişi ücreti direk müziği üreten kişiye
aktarabilir, müzik lisanslama firmalarının rolü azalır.
• Colored coins: Tapu kayıtları, sanat eserleri, elmaslar birer coin gibi alınıp
satılabilir çünkü sahiplik ve tarihçe bilgisi güvenle saklanır.
UYGULAMA ALANLARI - 1
20. • Gazete ve yayın sektörü: Transaction maliyetleri sıfıra yakın olduğu
için gazete, dergi üyeliği yerine sadece bir köşe yazısı veya bir sayfa
satın alınabilir (pay-per-article, pay-per-page)
• DAO: Decentralized autonomous organization: Bir vending machine
kendi muhasebesini, kendi stoklarını tutup kararlar verebilir.
• Oy verme işlemleri, sağlık kayıtları tutulabilir.
UYGULAMA ALANLARI - 2
22. • Standardizasyon ve yasal altyapı eksikliği nedeniyle blockchain geniş
uygulama alanları bulamıyor.
• Firmalar tam olarak hangi «business case» için kullanacaklarını bilemiyorlar.
• Interetin protokolü gibi (TCP/IP) blockchain de kendi protokolünü
belirlemesi gerekiyor.
• Firmalar DLT’leri kullandıklarında kar veya maliyet avantajlarını net olarak
belirleyemedikleri için bu teknolojilere uzak kalıyorlar.
BLOCKCHAIN GÜNCEL DURUM
25. • Bir bitcoin transaction süresi: 10 dakika, böylece günde maksimum 150 bin adet
transaction yapılabilir. Visa ise günde 150 milyon adet transaction’ı yerine
getirebiliyor.
• Blockchain boyutu arttıkça tüm üyelerde saklanması kapasite sorununa neden
olacaktır.
• Blockchain’in boyutu büyüdükçe «proof of work» maliyeti artacak: Elektrik ve
cpu güç ihtiyacı günden günden artacaktır.
• Blockchain’e geçiş riskli ve maliyetli olabilir.
• Blockchain’de rollback olmaması bazı sektörler için istenen bir durum değil.
BLOCKCHAIN’İN TEKNİK KISITLARI
26. • Finans sektörü oyuncuları transaction yerine yatırım ve finansal
danışmanlık hizmetine ağırlık verecektir.
• Bitcoin gibi herkesin "NODE" olabildiği sistemler finans sektöründe
olmayacak. İzinli DLT’ler yaygınlaşacaktır.
• Bankalar ve finans kuruluşları kendi «distributed ledger»larını
oluşturacaktır.
• Bir önceki sayfada bahsedilen kısıtlardan dolayı blockchain kullanılmayacak
farklı DLT türleri kullanılacaktır.
FİNANS SEKTÖRÜNÜ NE BEKLİYOR ?
27. • Blokchain aslında «maliyet azaltma aracı» için kullanılabilir, tüm iş
süreçleri buna göre düşünülmelidir.
• Çünkü blockchain’i kullanmak %20 teknoloji değişimidir, %80 iş
süreçleri değişimidir.
• Konsorsiyumlara katılarak closed-loop denemeler yapılabilir.
• Para transferi, KYC süreçleri, dış ticaret ve capital markets işlemleri
için iş süreçleri tekrar değerlendirilmelidir.
FİNANS SEKTÖRÜ OYUNCULARI NE YAPMALI ?
29. • Global Blockchain Benchmarking Study Dr Garrick Hileman & Michel Rauchs - 2017
• The Future Of Blockchain: Applications And Implications Of Distributed Ledger Technology Chartered Accountants Australia And
New Zealand
• Banking On Blockchain: Charting The Progress Of Distributed Ledger Technology In Financial Services A Finextra White Paper
Produced In Assocıatıon Wıth IBM - January 2016
• Banking On The Blockchain Reengineering The Financial Architecture November 16, 2015 The Institute Of International Finance, Inc.
• Blockchain in Banking: A Measured Approach Cognizant Reports - April 2016
• Blockchain Technology Beyond Bitcoin - Sutardja Center For Entrepreneurship & Technology Technical Report
• Blockchain: Enigma. Paradox. Opportunity - Deloitte
• How Blockchain Technology Could Change Our Lives -EU February 2017
• Building The Trust Engine How The Blockchain Could Transform Finance (And The World) - A Ubs Group Technology White Paper
• Music On The Blockchain Blockchain For Creative Industries Research Cluster - Middlesex University Report Nº 1 July 2016
Özgür Koç - 2017
www.linkedin.com/in/ozgurkoc
Kaynakça