際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

Bmm 3112

Download as DOCX, PDF
Shila Daly
Shila Daly
1 of 8
Download to read offline
Sebelum kajian tentang bahasa Melayu diperkatakan dengan lebih mendalam adalah lebih baik sekiranya kita memperkatakan tentang asal usul bangsa Melayu itu terlebih dahulu. Ini adalah kerana sesuatu bahasa itu lahir seiring dengan kewujudan bangsa yang menuturkan bahasa itu sendiri.Secara umumnya sehingga kini belum ada penemuan yang tepat dari mana asalnya orang atau keturunan Melayu itu sendiri .Segala maklumat yang diberikan berdasarkan kajian yang telah dijalankan oleh para sejarawan masih lagi kabur.Penggunaan istilah Melayu buat pertama kalinya telah muncul dalam hasil tulisan orang Cina antara tahun 644 dan 645 Masihi. Berdasarkan dua teori yang telah dikemukakan oleh para pengkaji iaitu R.H.Geldern, seorang ahli pengkaji prasejarah yang mengatakan bahawa bangsa Melayu berasal dari Asia Tengah berdasarkan satu kajian yang telah dijalankan terhadap kapak tua ( beliung batu) yang ditemui di sekitar hulu Sungai Brahmaputra, Irrawaddy ,Hwang ,Salween dan Yangtze yang didapati serupa dengan kapak tua yang ada di kawasan Nusantara. Kesimpulan dibuat oleh beliau bahawa kapak tua itu telah dibawa oleh masyarakat daripada Asia Tengah bersama-sama dengan bahasanya sekali. Satu kajian pula menyatakan bahawa sekitar tahun 644 dan 645 Masihi, terdapat satu catatan orang-orang Cina yang menyebut terdapat sebuah kerajaan Mo-lo-yeu yang telah mempersembahkan hasil bumi kepada raja China.Walau bagaimanapun tidak dapat dipastikan dimana letaknya kerajaan orang Mo-lo-yeu itu . Ada pendapat menyatakan kerajaan ini terletak di Semenanjung Tanah Melayu da nada juga yang berpendapat kerajaan ini terletak di Jambi , Sumatera.Ini dapat dibuktikan lagi terdapat sebatang sungai yang dinamakan Sungai Melayu di Jambi, Sumatera. Selain bukti-bukti yang dikemukakan oleh para pengkaji sejarah ini, terdapat satu lagi bukti yang agak kuat iaitu penemuan batu bersurat yang terlihat akan bentuk dan sifat bahasa Melayu sejak tahun 683 Masihi di beberapa tempat :- i) di Kedukan Bukit, Palembang pada 683 Masihi ii) di Talang Tuwo, Palembang pada 684 Masihi iii) di Kota Kapur, Pulau Bangka pada 686 Masihi iv) di Karang Brahi, Meringin daerah Hulu Jambi pada 686 Masihi Bukti bukti ini menunjukkan bahawa bahasa Melayu telah lama wujud di Kepulauan Melayu sejak beratus-ratus tahun dahulu .J.H.C.Kern seorang ahli filologi Belanda mengatakan bahawa bangsa Melayu itu berasal dari Asia Tengah berdasarkan persamaan beberapa perkataan. Beliau dapati ada beberapa perkataan yang terdapat di
Kepulauan Nusantara itu juga terdapat di Madagascar, Taiwan, beberapa pulau di kepulauan Pasifik dan Filipina . Beliau dapati perkataan yang digunakan berasal daripada induk yang sama iaitu Asia. Asmah Hj Omar dalam bukunya yang bertajuk Susur Galur Bahasa Melayu (1985) telah menyatakan bahawa istilah Melayu digunakan dalam pengertian yang luas dan sempit .Dalam pengertian luas, istilah ini merujuk kepada bangsa Austronesia yang terdapat di Semenanjung Tanah Melayu yang kawasan secara tradisional disebut gugusan pulau Melayu, termasuklah Indenesia sekarang.Bermula daripada pengertian inilah , didapati selepas Perang Dunia Kedua, wujud hasrat untuk menubuhkan sebuah Negara yang mencantumkan Tanah Melayu dengan Indonesia untuk menjadi Negara Melayu Raya. Akan tetapi hasrat itu tidak berjaya .Oleh itu UNESCO pada tahun 1972 menggunakan nama Melayu untuk merujuk suku bangsa di Semenanjung termasuk orang-orang Melayu di Thailand, Indonesia, Filipina dan Madagascar.Konsep Melayu yang digunakan oleh UNESCO sama dengan konsep Indonesia yang digunakan dalam pengelompokan bahasa Austronesia. Di Malaysia pula , pengertian Melayu mempunyai implikasi keagamaan yang dikaitkan dengan agama Islam. Dalam Perlembagaan Malaysia tercatat bahawa Melayu ditakrifkan sebagai orang yang bertutur dalam bahasa Melayu, menganut agama Islam dan mengamalkan cara hidup dan budaya Melayu.Hal ini bermakna bahawa sesiapa sahaja yangmempunyai ciri-ciri tersebut boleh menjadi ahli kepada suku bangsa Melayu. Sejarah Perkembangan Bahasa Melayu Sejarah perkembangan bahasa Melayu bermula dengan zaman bahasa Melayu Kuno. Penghijrahan manusia purba kea lam Melayu dikatakan terjadi antara 100,000 hingga 160,000 tahun yang lalu.Kira-kira pada abad ke-20 sebelum Masihi atau 2,000 tahun sebelum Masihi pula gelombang pergerakan manusia secara besar-besaran telah masuk ke Kepulauan Melayu yang dilakukan oleh bangsa Austeronesia dari Yunan yang dikatakan mereka inilah nenek moyang kepada suku-suku di wilayah Nusantara barat.Sebelum kedatangan pedagang India ke Kepulauan Melayu , bahasa yang digunakan oleh masyarakat setempat ialah bahasa Melayu purba yang kemudiannya dikenali sebagai bahasa Melayu Kuno setelah mendapat pengaruh India.Bahasa ini mencapai zaman kegemilangannya pada zaman kerajaan Sriwijaya dimana bahasa ini telah menjadi bahasa perantaraan dan kingua franca. Bahasa ini menjadi pertuturan yang merangkumi kawasan Semenanjung Tanah Melayu, Kepulauan Riau dan Sumatera.
Bahasa ini telah tersebar luas kea lam Melayu melalui pedagang-pedagang India yang berdagang hingga ke seluruh pelusuk Nusantara. Bahasa Melayu kuno banyak dipengaruhi oleh bahasa Sanskrit disebabkan pada masa itu kebanyak penduduk di alam Melayu menganut agama Hindu.Antara perkataan-perkataan bahasa Sanskrit yang terdapat dalam bahasa Melayu Kuno ialah syukasyitta, athava, karana, tatakala dan sebagainya.Bukti sejarah bahasa Melayu kono ini boleh dilihat pada batu bersurat yang telah ditemui di sekitar Sumatera dan Jawa pada abad ke-7. Bahasa Melayu kuno juga merupakan bahasa yang digunakan pada zaman kerajaan Melayu kuno. Antara kerajaan Melayu kuno ialah Sriwijaya, Funan dan Majapahit. Sehingga kini pengaruh bahasa Melayu kuno masih terdapat dalam bahasa Melayu Moden berdasarkan beberapa perkataan ybahasa Melayu kuno yang masih kekal digunakan dalam perbendaharaan kata bahasa Melayu pada hari ini. Bahasa Melayu Kuno Bahasa Melayu nasyik asyik mamava membawa saribu seribu dangan dengan vanakna banyaknya ko ke Dari segi tulisan pula , bahasa Melayu kuno menggunakan tulisan Palava seperti bukti yang terdapat pada yupa iaitu tiang batu persembahan atau prasti di daerah Muara Kaman.Selain itu juga digunakan tulisan Rencong yang banyak terdapat di Sumatera Selatan ( Bangkahulu dan hulu Palembang).Huruf ini kekal sehingga abad ke-18 sebelum Belanda menjajah Indonesia.Tulisan ini dijumpai di sebatang tiang batu di kota kapur iaitu di Bangka Barat.Selain itu terdapat juga tulisan Kawi iaitu tulisan jawa kuno yang wujud pada abad ke -8. Menurut Awang Sariyan bahasa Melayu Klasik merupakan tahap ketiga dalam periodisasi Bahasa Melayu, selepas bahasa Melayu Purba dan Bahasa Melayu
Kuno.Bahasa Melayu klasik bermula pada abad ke-13 dan berakhir pada abad ke -19.Bahasa Melayu klasik ini diasaskan sewaktu tertubuhnya kerajaan Islam pertama di sebelah timur Aceh iaitu Kerajaan Samudera Pasai di bawah pemerintahan Sultan Malikul Salih. Bahasa ini wujud kesan secara langsung kedatangan agama Islam dan kebudayaan Islam .Zaman permulaan ini ditandai dengan kemunculan prasasti atau batu bersurat Terengganu yang bertarikh 702 Hijrah bersamaan dengan 1303 Masihi. Bahasa Melayu klasik muncul dengan wujudnya tulisan Jawi iaitu tulisan Arab berbahasa Melayu pada awal abad ke-14.Terdapat juga bukti-bukti lain kedatangan bahasa Melayu klasik pada beberapa lagi batu bersurat yang ditemui di Pagar Ruyung , Minangkabau bertarikh 1356 Masihi.Satu lagi bukti ialah batu bersurat yang ditemui di Minye Tujuh, Aceh bertarikh 1380 Masihi yang menggunakan abjad India dan buat pertama kalinya terdapat penggunaan kata-kata Arab seperti kalimat nabi, Allah dan rahmat. Kemunculan bahasa Melayu klasik ini juga ditemui dalam manuskrip Melayu lama. Terdapat kira-kira 10,000 naskah manuskrip Melayu yang tersimpan di beberapa buah Negara terutamanya di Barat. Manuskrip Melayu lama yang tertua ialah surat kiriman Sultan Ternate, dari Kepulauan Maluku kepada Raja Portugis yang bertarikh tahun 1521 dan 1522. Tulisan berbentuk buku oula ialah kitab Aqaid al-Nafisi yang bertarikh 1590 ( 988 H). Terdapat juga manuskrip lama lain seperti Tutinameh (1600) , Hikayat Seri Rama (1633), Surat Raja Aceh kepada Harry Middleton (1602) dan surat emas Sultan Iskandar Muda Alam, Aceh kepada Raja Inggeris , King James I (1615). Penemuan-penemuan ini telah membuktikan bahawa bahasa Melayu telah menjadi bahasa lingua franca di Asia Tenggara pada masa itu. Bahasa Melayu klasik dikatakan berada di zaman kegemilangannya semasa berada di bawah pemerintahan kerajaan Melaka, Aceh dan Johor Riau.Keadan ini berpunca daripada lokasi tersebut giat dengan kegiatan perdagangan, perkembangan agama Islam dan seterusnya perkembangan bahasa.Zaman keagungannya pula dikatakan pada zaman Melayu Melaka. Kerajaan Melayu Melaka pada ketika itu telahpun menerima Islam dan berjaya membina dan meluaskan empayar serta jajahannya.Secara tidak langsung ianya dapat meningkatkan lagi kemajuan dan perkembangan bahasa Melayu di rantau tersebut.Penggunaannya telah menjadi semakin meluas dalam kegiatan perdagangan dan pentadbiran .Bahasa Melayu juga telah diangkat sebagai alat penyebar kepada agama Islam di seluruh kepulauan Melayu.Bukan sahaja bentuk tulisan baru iaitu tulisan jawi, perbendaharaan katanya juga telah bertambah dengan wujudnya keperluan untuk menzahirkan idea-idea yang telah dibawa oleh peradaban Islam.Keagungan kesultanan Melayu ini telah digambarkan oleh banyak penulis , antaranya ialah Tun Seri Lanang
menerusi Sejarah Melayu sebuah karya yang sangat tinggi nilainya. Dari segi fonologi, sistem bahasa Melayu klasik ini tidak dapat ditentukan kerana tiada data lisan. Kebanyakannya adalah data tulisan yang menyukarkan pengesanan sebutan yang sebenar.Awang Sariyan menyatakan , bahasa Melayu klasik ini mempunyai vocal yang terbatas iaitu i ,a dan u ( daripada vokal Arab iaitu alif, ya dan wau) Namun begitu dapat juga diandaikan bahawa bahasa Melayu klasik mempunyai enam bunyi vocal seperti yang terdapat dalam bahasa Melayu , iaitu a,epepet,e taling,i,o dan u.Dari segi bunyi konsonan nya pula dapat diandaikan bahawa bunyi bunyi konsonan bahasa Melayu klasik sama dengan bahasa Melayu moden.Dari segi tatabahasa pula, imbuhan yang digunakan sama dengan yang digunakan dalam bahasa Melayu moden. Hal ini juga sama bagi proses morfofonemik, penggandaan dan pemajmukan. Dari segi sintaksis pula , ayat dalam bahasa ini memanfaatkan empat pola ayat dasar, iaitu ayat tunggal, ayat majmuk yang sama rumusnya dengan bahasa Melayu moden , ayat kompleks dan ayat pasif. Bahasa Melayu klasik ini mempunyai ciri-ciri yang khusus dan tersendiri. Ini disebabkan pengaruh Islam telah menjadi semakin kuat hingga bahasa Melayu mengalami banyak perubahan dari segi aspek kosa kata, struktur ayat dan juga bentuk tulisan.Antara ciri-ciri bahasa Melayu klasik ialah : a) Penggunaan ayat yang panjang dan berbelit-belit. b) Mengandungi banyak ayat pasif dan ayat songsang c) Menggunakan bahasa istana d) Seringkali menggunakan kosa kata klasik seperti ratna, mutu, manikam, edan kasmaran ( mabuk asmara), masyghul (bersedih),sahaya dan lain-lain. e) Kerap menggunakan perdu perkataan ( kata pangkal ayat ) seperti sebermula , alkisah, hatta, adapun dan sebagainya f) Banyak mengunakan partikal lah dan pun. g) Telah menerima pelbagai jenis kosa kata Arab dan Parsi dalam pelbagai bidang bahasa. h) Turut menggunakan aksara jawi yang dipinjam daripada bahasa Arab yang telah ditambah dengan beberapa huruf tambahan. i) Frasa dan ayatnya banyak menerima pengaruh dari bahasa Arab terutamanya dalam kitab-kitab Melayu Klasik seperti frasa maka, kemudian, daripada itu ( dari Amma badu) ataupun pada ayat sunat berbuka atas tamar. Frasa ayat tersebut diperolehi hasil daripada terjemahan teks-teks bahasa Arab.
Kajian Asmah Hj Omar tentang kitab Aqaiid al-Nasafi iaitu teks tertua bahasa Melayu menunjukkan hampir 82% kosa katanya merupakan kosa kata bahasa Melayu asli .Terdapat juga kata pinjaman iantu bahasa Arab, Parsi dan Sanskrit. Terdapat juga penggunaan penanda wacana yang tidak lagi digunakan dalam bahasa Melayu moden iaitu bermula, hatta, syahdan, kalakian dan sebagainya. Bahasa Melayu klasik jelas banyak digunakan dalam penulisan agama khususnya bidang tauhid atau usuluddin, syariah atau undang-undang Islam dan tasawwuf .Kitab Aqaid al-Nafisi membicarakan tentang hakikat kejadian benda , kemungkinan ilmu, punca ilmu, keobjektifan ilmu, teori cakerawala, hakikat Tuhan dan diri manusia.Kesimpulannya dapatlah dikatakan bahawa kitab ini merupakan titik awal bidang ilmu yang jauh dari jangkauan pemikiran manusia dan diungkapkan dalam bahasa Melayu.Ini juga sabagai bukti penting bahawa bahasa Melayu mampu menjadi bahasa ilmu. Antara tokoh-tokoh yang terkenal pada zaman ini ialah Hamzah Fansuri, Syamsuddin Pasai atau Syamsuddin al-Sumaterani dan Abdul Rauf Singkel.Ada juga tokoh dari luar alam Melayu yang muncul seperti Nuruddin al-Raniri. Hamzah Fansuri terkenal dengan karya prosa seperti Asrarul-Arifin fi bayan ilm al-Sukuk wal Tawhid, al-Muntahi dan Sharabul Asyiqin. Perkembangan Bahasa Melayu Moden Bahasa Melayu Moden merujuk kepada bahasa yang digunakan pada abad ke-18 hinggalah sekarang.Bahasa ini dipercayai berkembang selari dengan penguasaan Negara dan pengaruh Eropah di Asia Tenggara.Keadaan ini telah menyebabkan bahasa Portugis,bahasa Belanda dan kemudiannya Bahasa Inggeris mula bertapak di Nusantara, seterusnya mempengaruhi bahasa Melayu. Bahasa Melayu Moden merupakan kesinambungan daripada bahasa Melayu klasik tetapi bahasa ini telah menerima pengaruh bahasa Inggeris yang sangat kuat.Namun begitu, bahasa Melayu moden ini tidak menerima sistem pembentukan bahas tersebut.Ianya juga tidak mengenepikan bahasa Sanskrit dan bahasa Arab yang pernah diguna pakai sebelumnya. Sebelum Tanah Melayu mencapai kemerdekaan,bahasa Melayu moden telah mengalami dua fasa perkembangan. Ianya dikenali sebagai fasa sebelum Perang Dunia Kedua dan selepas Perang Dunia Kedua. Sebelum Perang Dunia Kedua , Bahasa Melayu Moden mendapat kedudukan yang tinggi ekoran daripada
kedudukannya sebelum itu.Sungguhpun British yang mentadbit Tanah Melayu pada ketika itu, pegawai-pegawainya dikehendaki mempelajari bahasa Melayu dan lulus dalam ujian bahasa yang diadakan bagi membolehkan mereka berhunung dengan penduduk tempatan dengan mudah dan lancar. Terdapat ramai pegawai British yang mahir berbahasa Melayu seperti Brown, Maxwell, Winstedt, Skinner dan lain-lain lagi. Sebaliknya , selepas Perang Dunia Kedua , British telah mengubah dasarnya dengan menjadikan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar dalam pendidikan.Individu yang berjaya menguasai bahas Inggeris dengan baik akan diberi keutamaan bekerja dengan pemerintah Inggeris.Akibat daripad itu, ramai pelajar Melayu telah diberi peluang mengikuti pendidkan Inggeris dan dihantar berkursus di England. Segala urusan seharian dalam pentadbiran British pada ketika itu menggunakan Bhasa Inggeris. Namun begitu, apabila Negara kita mencapai kemerdekaan, status bahasa Melayu telah dikembalikan. Menurut Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan telah mengangkat bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan wajib diguna pakai dalam urusan rasmi. Bahasa Melayu juga telah menjadi bahasa pengantar di sekolah rendah hinggalah di peringkat institusi pendidikan tinggi.Status bahasa Melayu kini telah diperkukuhkan kagi dengan Penggubalan Akta Bahasa Kebangsaan 1963/1967. Selain digunakan dalam bidang pendidikan , bahasa Melayu telah diperluaskan lagi penggunaannya dalam urusan kehakiman, persidangan Dewan Rakyat, Dewan Undangan Negeri dan Dewan Negara. Banyak istilah daripada bahasa Inggeris diterima pakai dalam bahasa Melayu moden bagi tujuan mengungkap pelbagai ilmu baharu yang berkembang dari masa ke semasa.Keadaan ini berlaku kerana tamadun Melayu dan bahasanya tidak mempunyai keuoayaan berbuat demikian. Keterbukaan bahasa Melayu Moden menerima unsur-unsur asing telah menjadikannya semakin dinamik dan dapat kelangsungannya.Tidak seperti bahasa Melayu Kuno atau bahasa Melayu klasik, bahasa Melayu moden tidak mempu berkembang secara bersendirian. Menurut catatan sejarah , bahasa Melayu moden terbukti telah mengalami beberapa perancangan dan pembangunan oleh sebuah badan bahasa yang ditubujkan khas iaitu Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP).
Bmm 3112

More Related Content

Bmm 3112

  • 1. Sebelum kajian tentang bahasa Melayu diperkatakan dengan lebih mendalam adalah lebih baik sekiranya kita memperkatakan tentang asal usul bangsa Melayu itu terlebih dahulu. Ini adalah kerana sesuatu bahasa itu lahir seiring dengan kewujudan bangsa yang menuturkan bahasa itu sendiri.Secara umumnya sehingga kini belum ada penemuan yang tepat dari mana asalnya orang atau keturunan Melayu itu sendiri .Segala maklumat yang diberikan berdasarkan kajian yang telah dijalankan oleh para sejarawan masih lagi kabur.Penggunaan istilah Melayu buat pertama kalinya telah muncul dalam hasil tulisan orang Cina antara tahun 644 dan 645 Masihi. Berdasarkan dua teori yang telah dikemukakan oleh para pengkaji iaitu R.H.Geldern, seorang ahli pengkaji prasejarah yang mengatakan bahawa bangsa Melayu berasal dari Asia Tengah berdasarkan satu kajian yang telah dijalankan terhadap kapak tua ( beliung batu) yang ditemui di sekitar hulu Sungai Brahmaputra, Irrawaddy ,Hwang ,Salween dan Yangtze yang didapati serupa dengan kapak tua yang ada di kawasan Nusantara. Kesimpulan dibuat oleh beliau bahawa kapak tua itu telah dibawa oleh masyarakat daripada Asia Tengah bersama-sama dengan bahasanya sekali. Satu kajian pula menyatakan bahawa sekitar tahun 644 dan 645 Masihi, terdapat satu catatan orang-orang Cina yang menyebut terdapat sebuah kerajaan Mo-lo-yeu yang telah mempersembahkan hasil bumi kepada raja China.Walau bagaimanapun tidak dapat dipastikan dimana letaknya kerajaan orang Mo-lo-yeu itu . Ada pendapat menyatakan kerajaan ini terletak di Semenanjung Tanah Melayu da nada juga yang berpendapat kerajaan ini terletak di Jambi , Sumatera.Ini dapat dibuktikan lagi terdapat sebatang sungai yang dinamakan Sungai Melayu di Jambi, Sumatera. Selain bukti-bukti yang dikemukakan oleh para pengkaji sejarah ini, terdapat satu lagi bukti yang agak kuat iaitu penemuan batu bersurat yang terlihat akan bentuk dan sifat bahasa Melayu sejak tahun 683 Masihi di beberapa tempat :- i) di Kedukan Bukit, Palembang pada 683 Masihi ii) di Talang Tuwo, Palembang pada 684 Masihi iii) di Kota Kapur, Pulau Bangka pada 686 Masihi iv) di Karang Brahi, Meringin daerah Hulu Jambi pada 686 Masihi Bukti bukti ini menunjukkan bahawa bahasa Melayu telah lama wujud di Kepulauan Melayu sejak beratus-ratus tahun dahulu .J.H.C.Kern seorang ahli filologi Belanda mengatakan bahawa bangsa Melayu itu berasal dari Asia Tengah berdasarkan persamaan beberapa perkataan. Beliau dapati ada beberapa perkataan yang terdapat di
  • 2. Kepulauan Nusantara itu juga terdapat di Madagascar, Taiwan, beberapa pulau di kepulauan Pasifik dan Filipina . Beliau dapati perkataan yang digunakan berasal daripada induk yang sama iaitu Asia. Asmah Hj Omar dalam bukunya yang bertajuk Susur Galur Bahasa Melayu (1985) telah menyatakan bahawa istilah Melayu digunakan dalam pengertian yang luas dan sempit .Dalam pengertian luas, istilah ini merujuk kepada bangsa Austronesia yang terdapat di Semenanjung Tanah Melayu yang kawasan secara tradisional disebut gugusan pulau Melayu, termasuklah Indenesia sekarang.Bermula daripada pengertian inilah , didapati selepas Perang Dunia Kedua, wujud hasrat untuk menubuhkan sebuah Negara yang mencantumkan Tanah Melayu dengan Indonesia untuk menjadi Negara Melayu Raya. Akan tetapi hasrat itu tidak berjaya .Oleh itu UNESCO pada tahun 1972 menggunakan nama Melayu untuk merujuk suku bangsa di Semenanjung termasuk orang-orang Melayu di Thailand, Indonesia, Filipina dan Madagascar.Konsep Melayu yang digunakan oleh UNESCO sama dengan konsep Indonesia yang digunakan dalam pengelompokan bahasa Austronesia. Di Malaysia pula , pengertian Melayu mempunyai implikasi keagamaan yang dikaitkan dengan agama Islam. Dalam Perlembagaan Malaysia tercatat bahawa Melayu ditakrifkan sebagai orang yang bertutur dalam bahasa Melayu, menganut agama Islam dan mengamalkan cara hidup dan budaya Melayu.Hal ini bermakna bahawa sesiapa sahaja yangmempunyai ciri-ciri tersebut boleh menjadi ahli kepada suku bangsa Melayu. Sejarah Perkembangan Bahasa Melayu Sejarah perkembangan bahasa Melayu bermula dengan zaman bahasa Melayu Kuno. Penghijrahan manusia purba kea lam Melayu dikatakan terjadi antara 100,000 hingga 160,000 tahun yang lalu.Kira-kira pada abad ke-20 sebelum Masihi atau 2,000 tahun sebelum Masihi pula gelombang pergerakan manusia secara besar-besaran telah masuk ke Kepulauan Melayu yang dilakukan oleh bangsa Austeronesia dari Yunan yang dikatakan mereka inilah nenek moyang kepada suku-suku di wilayah Nusantara barat.Sebelum kedatangan pedagang India ke Kepulauan Melayu , bahasa yang digunakan oleh masyarakat setempat ialah bahasa Melayu purba yang kemudiannya dikenali sebagai bahasa Melayu Kuno setelah mendapat pengaruh India.Bahasa ini mencapai zaman kegemilangannya pada zaman kerajaan Sriwijaya dimana bahasa ini telah menjadi bahasa perantaraan dan kingua franca. Bahasa ini menjadi pertuturan yang merangkumi kawasan Semenanjung Tanah Melayu, Kepulauan Riau dan Sumatera.
  • 3. Bahasa ini telah tersebar luas kea lam Melayu melalui pedagang-pedagang India yang berdagang hingga ke seluruh pelusuk Nusantara. Bahasa Melayu kuno banyak dipengaruhi oleh bahasa Sanskrit disebabkan pada masa itu kebanyak penduduk di alam Melayu menganut agama Hindu.Antara perkataan-perkataan bahasa Sanskrit yang terdapat dalam bahasa Melayu Kuno ialah syukasyitta, athava, karana, tatakala dan sebagainya.Bukti sejarah bahasa Melayu kono ini boleh dilihat pada batu bersurat yang telah ditemui di sekitar Sumatera dan Jawa pada abad ke-7. Bahasa Melayu kuno juga merupakan bahasa yang digunakan pada zaman kerajaan Melayu kuno. Antara kerajaan Melayu kuno ialah Sriwijaya, Funan dan Majapahit. Sehingga kini pengaruh bahasa Melayu kuno masih terdapat dalam bahasa Melayu Moden berdasarkan beberapa perkataan ybahasa Melayu kuno yang masih kekal digunakan dalam perbendaharaan kata bahasa Melayu pada hari ini. Bahasa Melayu Kuno Bahasa Melayu nasyik asyik mamava membawa saribu seribu dangan dengan vanakna banyaknya ko ke Dari segi tulisan pula , bahasa Melayu kuno menggunakan tulisan Palava seperti bukti yang terdapat pada yupa iaitu tiang batu persembahan atau prasti di daerah Muara Kaman.Selain itu juga digunakan tulisan Rencong yang banyak terdapat di Sumatera Selatan ( Bangkahulu dan hulu Palembang).Huruf ini kekal sehingga abad ke-18 sebelum Belanda menjajah Indonesia.Tulisan ini dijumpai di sebatang tiang batu di kota kapur iaitu di Bangka Barat.Selain itu terdapat juga tulisan Kawi iaitu tulisan jawa kuno yang wujud pada abad ke -8. Menurut Awang Sariyan bahasa Melayu Klasik merupakan tahap ketiga dalam periodisasi Bahasa Melayu, selepas bahasa Melayu Purba dan Bahasa Melayu
  • 4. Kuno.Bahasa Melayu klasik bermula pada abad ke-13 dan berakhir pada abad ke -19.Bahasa Melayu klasik ini diasaskan sewaktu tertubuhnya kerajaan Islam pertama di sebelah timur Aceh iaitu Kerajaan Samudera Pasai di bawah pemerintahan Sultan Malikul Salih. Bahasa ini wujud kesan secara langsung kedatangan agama Islam dan kebudayaan Islam .Zaman permulaan ini ditandai dengan kemunculan prasasti atau batu bersurat Terengganu yang bertarikh 702 Hijrah bersamaan dengan 1303 Masihi. Bahasa Melayu klasik muncul dengan wujudnya tulisan Jawi iaitu tulisan Arab berbahasa Melayu pada awal abad ke-14.Terdapat juga bukti-bukti lain kedatangan bahasa Melayu klasik pada beberapa lagi batu bersurat yang ditemui di Pagar Ruyung , Minangkabau bertarikh 1356 Masihi.Satu lagi bukti ialah batu bersurat yang ditemui di Minye Tujuh, Aceh bertarikh 1380 Masihi yang menggunakan abjad India dan buat pertama kalinya terdapat penggunaan kata-kata Arab seperti kalimat nabi, Allah dan rahmat. Kemunculan bahasa Melayu klasik ini juga ditemui dalam manuskrip Melayu lama. Terdapat kira-kira 10,000 naskah manuskrip Melayu yang tersimpan di beberapa buah Negara terutamanya di Barat. Manuskrip Melayu lama yang tertua ialah surat kiriman Sultan Ternate, dari Kepulauan Maluku kepada Raja Portugis yang bertarikh tahun 1521 dan 1522. Tulisan berbentuk buku oula ialah kitab Aqaid al-Nafisi yang bertarikh 1590 ( 988 H). Terdapat juga manuskrip lama lain seperti Tutinameh (1600) , Hikayat Seri Rama (1633), Surat Raja Aceh kepada Harry Middleton (1602) dan surat emas Sultan Iskandar Muda Alam, Aceh kepada Raja Inggeris , King James I (1615). Penemuan-penemuan ini telah membuktikan bahawa bahasa Melayu telah menjadi bahasa lingua franca di Asia Tenggara pada masa itu. Bahasa Melayu klasik dikatakan berada di zaman kegemilangannya semasa berada di bawah pemerintahan kerajaan Melaka, Aceh dan Johor Riau.Keadan ini berpunca daripada lokasi tersebut giat dengan kegiatan perdagangan, perkembangan agama Islam dan seterusnya perkembangan bahasa.Zaman keagungannya pula dikatakan pada zaman Melayu Melaka. Kerajaan Melayu Melaka pada ketika itu telahpun menerima Islam dan berjaya membina dan meluaskan empayar serta jajahannya.Secara tidak langsung ianya dapat meningkatkan lagi kemajuan dan perkembangan bahasa Melayu di rantau tersebut.Penggunaannya telah menjadi semakin meluas dalam kegiatan perdagangan dan pentadbiran .Bahasa Melayu juga telah diangkat sebagai alat penyebar kepada agama Islam di seluruh kepulauan Melayu.Bukan sahaja bentuk tulisan baru iaitu tulisan jawi, perbendaharaan katanya juga telah bertambah dengan wujudnya keperluan untuk menzahirkan idea-idea yang telah dibawa oleh peradaban Islam.Keagungan kesultanan Melayu ini telah digambarkan oleh banyak penulis , antaranya ialah Tun Seri Lanang
  • 5. menerusi Sejarah Melayu sebuah karya yang sangat tinggi nilainya. Dari segi fonologi, sistem bahasa Melayu klasik ini tidak dapat ditentukan kerana tiada data lisan. Kebanyakannya adalah data tulisan yang menyukarkan pengesanan sebutan yang sebenar.Awang Sariyan menyatakan , bahasa Melayu klasik ini mempunyai vocal yang terbatas iaitu i ,a dan u ( daripada vokal Arab iaitu alif, ya dan wau) Namun begitu dapat juga diandaikan bahawa bahasa Melayu klasik mempunyai enam bunyi vocal seperti yang terdapat dalam bahasa Melayu , iaitu a,epepet,e taling,i,o dan u.Dari segi bunyi konsonan nya pula dapat diandaikan bahawa bunyi bunyi konsonan bahasa Melayu klasik sama dengan bahasa Melayu moden.Dari segi tatabahasa pula, imbuhan yang digunakan sama dengan yang digunakan dalam bahasa Melayu moden. Hal ini juga sama bagi proses morfofonemik, penggandaan dan pemajmukan. Dari segi sintaksis pula , ayat dalam bahasa ini memanfaatkan empat pola ayat dasar, iaitu ayat tunggal, ayat majmuk yang sama rumusnya dengan bahasa Melayu moden , ayat kompleks dan ayat pasif. Bahasa Melayu klasik ini mempunyai ciri-ciri yang khusus dan tersendiri. Ini disebabkan pengaruh Islam telah menjadi semakin kuat hingga bahasa Melayu mengalami banyak perubahan dari segi aspek kosa kata, struktur ayat dan juga bentuk tulisan.Antara ciri-ciri bahasa Melayu klasik ialah : a) Penggunaan ayat yang panjang dan berbelit-belit. b) Mengandungi banyak ayat pasif dan ayat songsang c) Menggunakan bahasa istana d) Seringkali menggunakan kosa kata klasik seperti ratna, mutu, manikam, edan kasmaran ( mabuk asmara), masyghul (bersedih),sahaya dan lain-lain. e) Kerap menggunakan perdu perkataan ( kata pangkal ayat ) seperti sebermula , alkisah, hatta, adapun dan sebagainya f) Banyak mengunakan partikal lah dan pun. g) Telah menerima pelbagai jenis kosa kata Arab dan Parsi dalam pelbagai bidang bahasa. h) Turut menggunakan aksara jawi yang dipinjam daripada bahasa Arab yang telah ditambah dengan beberapa huruf tambahan. i) Frasa dan ayatnya banyak menerima pengaruh dari bahasa Arab terutamanya dalam kitab-kitab Melayu Klasik seperti frasa maka, kemudian, daripada itu ( dari Amma badu) ataupun pada ayat sunat berbuka atas tamar. Frasa ayat tersebut diperolehi hasil daripada terjemahan teks-teks bahasa Arab.
  • 6. Kajian Asmah Hj Omar tentang kitab Aqaiid al-Nasafi iaitu teks tertua bahasa Melayu menunjukkan hampir 82% kosa katanya merupakan kosa kata bahasa Melayu asli .Terdapat juga kata pinjaman iantu bahasa Arab, Parsi dan Sanskrit. Terdapat juga penggunaan penanda wacana yang tidak lagi digunakan dalam bahasa Melayu moden iaitu bermula, hatta, syahdan, kalakian dan sebagainya. Bahasa Melayu klasik jelas banyak digunakan dalam penulisan agama khususnya bidang tauhid atau usuluddin, syariah atau undang-undang Islam dan tasawwuf .Kitab Aqaid al-Nafisi membicarakan tentang hakikat kejadian benda , kemungkinan ilmu, punca ilmu, keobjektifan ilmu, teori cakerawala, hakikat Tuhan dan diri manusia.Kesimpulannya dapatlah dikatakan bahawa kitab ini merupakan titik awal bidang ilmu yang jauh dari jangkauan pemikiran manusia dan diungkapkan dalam bahasa Melayu.Ini juga sabagai bukti penting bahawa bahasa Melayu mampu menjadi bahasa ilmu. Antara tokoh-tokoh yang terkenal pada zaman ini ialah Hamzah Fansuri, Syamsuddin Pasai atau Syamsuddin al-Sumaterani dan Abdul Rauf Singkel.Ada juga tokoh dari luar alam Melayu yang muncul seperti Nuruddin al-Raniri. Hamzah Fansuri terkenal dengan karya prosa seperti Asrarul-Arifin fi bayan ilm al-Sukuk wal Tawhid, al-Muntahi dan Sharabul Asyiqin. Perkembangan Bahasa Melayu Moden Bahasa Melayu Moden merujuk kepada bahasa yang digunakan pada abad ke-18 hinggalah sekarang.Bahasa ini dipercayai berkembang selari dengan penguasaan Negara dan pengaruh Eropah di Asia Tenggara.Keadaan ini telah menyebabkan bahasa Portugis,bahasa Belanda dan kemudiannya Bahasa Inggeris mula bertapak di Nusantara, seterusnya mempengaruhi bahasa Melayu. Bahasa Melayu Moden merupakan kesinambungan daripada bahasa Melayu klasik tetapi bahasa ini telah menerima pengaruh bahasa Inggeris yang sangat kuat.Namun begitu, bahasa Melayu moden ini tidak menerima sistem pembentukan bahas tersebut.Ianya juga tidak mengenepikan bahasa Sanskrit dan bahasa Arab yang pernah diguna pakai sebelumnya. Sebelum Tanah Melayu mencapai kemerdekaan,bahasa Melayu moden telah mengalami dua fasa perkembangan. Ianya dikenali sebagai fasa sebelum Perang Dunia Kedua dan selepas Perang Dunia Kedua. Sebelum Perang Dunia Kedua , Bahasa Melayu Moden mendapat kedudukan yang tinggi ekoran daripada
  • 7. kedudukannya sebelum itu.Sungguhpun British yang mentadbit Tanah Melayu pada ketika itu, pegawai-pegawainya dikehendaki mempelajari bahasa Melayu dan lulus dalam ujian bahasa yang diadakan bagi membolehkan mereka berhunung dengan penduduk tempatan dengan mudah dan lancar. Terdapat ramai pegawai British yang mahir berbahasa Melayu seperti Brown, Maxwell, Winstedt, Skinner dan lain-lain lagi. Sebaliknya , selepas Perang Dunia Kedua , British telah mengubah dasarnya dengan menjadikan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar dalam pendidikan.Individu yang berjaya menguasai bahas Inggeris dengan baik akan diberi keutamaan bekerja dengan pemerintah Inggeris.Akibat daripad itu, ramai pelajar Melayu telah diberi peluang mengikuti pendidkan Inggeris dan dihantar berkursus di England. Segala urusan seharian dalam pentadbiran British pada ketika itu menggunakan Bhasa Inggeris. Namun begitu, apabila Negara kita mencapai kemerdekaan, status bahasa Melayu telah dikembalikan. Menurut Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan telah mengangkat bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan wajib diguna pakai dalam urusan rasmi. Bahasa Melayu juga telah menjadi bahasa pengantar di sekolah rendah hinggalah di peringkat institusi pendidikan tinggi.Status bahasa Melayu kini telah diperkukuhkan kagi dengan Penggubalan Akta Bahasa Kebangsaan 1963/1967. Selain digunakan dalam bidang pendidikan , bahasa Melayu telah diperluaskan lagi penggunaannya dalam urusan kehakiman, persidangan Dewan Rakyat, Dewan Undangan Negeri dan Dewan Negara. Banyak istilah daripada bahasa Inggeris diterima pakai dalam bahasa Melayu moden bagi tujuan mengungkap pelbagai ilmu baharu yang berkembang dari masa ke semasa.Keadaan ini berlaku kerana tamadun Melayu dan bahasanya tidak mempunyai keuoayaan berbuat demikian. Keterbukaan bahasa Melayu Moden menerima unsur-unsur asing telah menjadikannya semakin dinamik dan dapat kelangsungannya.Tidak seperti bahasa Melayu Kuno atau bahasa Melayu klasik, bahasa Melayu moden tidak mempu berkembang secara bersendirian. Menurut catatan sejarah , bahasa Melayu moden terbukti telah mengalami beberapa perancangan dan pembangunan oleh sebuah badan bahasa yang ditubujkan khas iaitu Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP).
AboutCopyright
息 2025 際際滷