1. BOR ve BOR M聴NERALLER聴
HAZIRLAYANLAR
BRA ZKAN
1411004004
SUNNATYLLA NURULLAYEV
1411004313
KAD聴R YIRTICI
1411004001
2. Bor ve Bor Mineralleri
Bor sembol端 B, atom numaras脹 5, a脹rl脹脹 10,81
olan yar脹 metal bir kimyasal elementtir. Element
hali doada doal olarak bulunmaz.
End端striyel alanda zor ekilde elde edilir. G端nl端k
hayatta bir巽ok kullan脹m alan脹na sahiptir. T端rkiyede
bor, bol miktarda elde edilmektedir.
4. Borun Kullan脹m Alanlar脹 Nelerdir?
Sanayi alan脹nda say脹s脹z bi巽imde
kullan脹lmaktad脹r. Bor minerallerinden elde
edilen boraks ve borik asit gibi 端r端nler 巽eitli
alanlarda kullan脹lmaktad脹r.
5. Savunma Sanayinde Kullan脹m脹
Tank z脹rhlar脹nda ve kurun
ge巽irmeyen yeleklerin
端retiminde kullan脹lmaktad脹r.
Boron Carbide bileeni,
sertlik skalas脹na bak脹ld脹脹nda
9,5luk bir dereceye sahiptir.
Elmas ta脹ndan sonra en sert
malzemelerden biri kabul
edilir.
6. Cam Sanayinde Kullan脹m脹
Sade bor, ie cam脹nda ve pencere cam脹nda
nadir olarak kullan脹lmaktad脹r. Bunun d脹脹nda 旦zel
cam 端retimlerinde borik asit vazge巽ilmezdir. Is脹
izolasyonunun gerek olduu camlara da bor ilave
edilmektedir.
7. Optik Cam Elyaf脹nda Kullan脹m脹
Optik camlarda kullan脹lan
bor, 脹脹k fotonlar脹n脹n etkili
bi巽imde transferini m端mk端n
k脹lar.
Elyaf sanayinde 端retilen
yeni elyaf sayesinde 140
milyon kadar bayt脹, 27 km
uzaa 巽ekebilmektedir.
Camdaki bor i巽erii tipine
bal脹 olarak % 23 oran脹na
kadar deimektedir.
9. Temizlik r端nleri Sanayinde
Kullan脹m脹
Deterjan ve sabun gibi temizlik maddelerinde
mikroplar脹 旦ld端r端c端 madde olarak ve suyu
yumuat脹c脹 etkisi nedeniyle kullan脹lmaktad脹r. Ayr脹ca
beyazlat脹c脹 etkili deterjanlarda da bor bulunur.
10. Tar脹m Alan脹nda Kullan脹m脹
Bor mineralleri, bitki
旦rt端s端nde gelimeyi
salamas脹ndan dolay脹
ya da aksine gelimeyi
旦nlemek i巽in kullan脹l脹r.
Deiik 旦l巽端lerde 巽eitli
bitkilerin temel besin
maddesi olabilir. Bor
eksiklii olan bitkiler,
端z端m, zeytin, pamuk
ve t端t端nd端r.
B旦yle durumlarda
i巽eriinde boraks i巽eren
g端breler kullan脹lmaktad脹r.
11. At脹k Temizlemede Kullan脹m脹
At脹k su i巽erisindeki c脹va, g端m端, kurun
gibi 巽eitli a脹r metallerin sudan
uzaklat脹r脹lmas脹 i巽in kullan脹lmaktad脹r.
12. Yak脹t retiminde Kullan脹m脹
Sodyum tetraborat
bileimi, yak脹tlarda katk脹
maddesi olarak kullan脹l脹r.
Y脹llar 旦nce Amerikada
u巽ak yak脹t脹 olarak
kullan脹lm脹t脹r.
13. Yak脹t retiminde Kullan脹m脹
Bor minerallerinden 端retilen sodyum borhidr端r,
旦nemli hidrojen depolama ve hatta hidrojen 端retim
ajanlar脹ndan birisi olarak bilinmektedir.
Sodyum borhidr端r端n sulu alkali 巽旦zeltileri katalitik
olarak depolam脹 olduu hidrojeni verir. Sodyum
borhidr端r a脹rl脹k巽a % 20 hidrojen depolayabilir,
yan脹c脹/patlay脹c脹 deildir, hidrojen verme reaksiyonu
kolayl脹kla kontrol edilebilir, a巽脹a 巽脹kan hidrojenin
yar脹s脹 hidr端rden, dier yar脹s脹 ise sudan gelmektedir,
kataliz旦r ve sodyum metaborat tekrar kullan脹labilir.
Sodyum borhidr端r 巽旦zeltisinden katalitik olarak elde
edilen hidrojen gaz脹 yak脹larak, geri d旦n端s端z pil
olarak ya da yak脹t pilinde kullan脹larak enerjiye
d旦n端t端r端lebilir.
14. Sal脹k Alan脹nda Kullan脹m脹
Beyin kanserleri bata olmak 端zere, 巽eitli bir巽ok
kanserin tedavisinde hasta h端crelerin se巽ilmesini
ve imha edilmesini salamaktad脹r.
Normalde sal脹kl脹 insanlarda belli d端zeyde bor
bulunmaktad脹r. Hatta kimi 端lkelerde tablet
eklinde sat脹a sunulmutur.
15. Gelimekte Olan Kullan脹m
Alanlar脹
Alev Geciktiriciler
Bor 端r端nleri, ergiyerek yanan y端zeyi kaplamak
sureti ile alev geciktirici ve duman bast脹r脹c脹 etki
yaratmaktad脹rlar.
Kal脹c脹 M脹knat脹slar
Alternatiflerine g旦re daha g端巽l端 manyetik enerji ve
performans salayan neodyum-demir-bor (Nd-Fe-
B) m脹knat脹slar脹n脹n gerek boyutlar脹, gerekse enerji
tasarrufu a巽脹s脹ndan avantajlar脹, kullan脹mlar脹n脹n
giderek yayg脹nlamas脹na yol a巽maktad脹r.
16. N端kleer Uygulamalar
N端kleer malzemeler ve n端kleer enerji
santrallerinde kullan脹labilmektedir.
Nanoteknoloji ve Bor
Sentezlenmesi baar脹lan nano yap脹l脹 elementel
bor ve bor bileikleri, dier tek boyutlu nano
malzemelere nazaran daha 端st端n 旦zellikler
i巽erdiinden son y脹llarda bir巽ok arat脹rmaya konu
olmaktad脹r.
17. F端ze / U巽u Yak脹tlar脹
Bor kimyasallar脹 旦zellikle f端ze yak脹t脹
olarak kullan脹lmaktad脹r. Sodyum
tetraborat, 旦zel uygulamalarda yak脹t
katk脹 maddesi olarak kullan脹lmaktad脹rlar.
19. T聴CAR聴 BOR M聴NERALLER聴
Boraks (Tinkal) (Na2B4O7.10H2O)
Tabiatta genellikle renksiz ve saydam olarak
bulunur. Ancak i巽indeki baz脹 maddeler nedeniyle
pembe, sar脹ms脹, gri renklerde de bulunabilir.
Sertlii 2- 2.5, 旦zg端l a脹rl脹脹 1.7 gr/cm3 B2O3
i巽erii % 36.6 dir.
20. Kernit (Razorit) (Na2B4O7.4H2O)
Tabiatta renksiz, saydam uzunlamas脹na ine
eklinde k端me kristaller eklinde bulunur. Sertlii 3,
旦zg端l a脹rl脹脹 1.95 gr/cm3 ve B2O3 i巽erii %51'dir.
K脹rka'da Na-borat k端tlesinin alt seviyelerinde yer
al脹r. D端nyada ise Arjantin ve A.B.D.'de bulunur.
21. leksit (NaCaB5O9.8H2O)
Tabiatta masif, karn脹bahar eklinde, lifsi ve
s端tun eklinde bulunur. Saf olan脹, beyaz rengin
tonlar脹ndad脹r. 聴pek parlakl脹脹nda olanlar脹 da
vard脹r. B2O3 i巽erii % 43't端r.
lkemizde K脹rka, Bigadi巽 ve Emet y旦relerinde,
d端nyada ise Arjantin'de bulunmaktad脹r.
22. Kolemanit (Ca2B6O11.5H2O)
Sertlii 4-4.5, 旦zg端l a脹rl脹脹 2.42'dir. B2O3
i巽erii % 50.8'dir.
Suda yava, asitte (HCl) h脹zla 巽旦z端n端r. Bor
bileikleri i巽inde en yayg脹n olan脹d脹r.
T端rkiye'de Emet, Bigadi巽 ve Kestelek de,
d端nyada ise A.B.D.de bilinen bir巽ok yatak
vard脹r.
23. Pandermit (Priseit) (Ca4B10O19.7H2O)
Beyaz renkte ve masif olarak teekk端l etmi
olup kire巽ta脹na benzer.
lkemizde Sultan巽ay脹r脹 ve Bigadi巽
yataklar脹nda Pandermit g旦zlenmektedir.
B2O3 i巽erii % 49.8'dir.
24. T端rkiyede Bor 脹kar脹lan Yerler
Serbest d端nyan脹n bor i巽eren mineralleri ve tuzlu
sular脹n脹n bal脹ca yataklar脹 California eyaletinde
bulunur. Yan脹 s脹ra T端rkiyede Bat脹 Anadoluda Bal脹kesir-
Bigadi巽, K端tahya Emet dolaylar脹nda yer alan bor
yataklar脹 d端nyan脹n ikinci b端y端k bor alanlar脹d脹r
26. Bor r端nleri
Bor 端r端nleri denildiinde aa脹da tan脹mlanan 端巽
kategorideki 端r端nler anla脹lmal脹d脹r;
Tabii boratlar,
Rafine 端r端nler,
驚zel Bor r端nleri ( Bor Kimyasallar脹),
27. Tabii boratlar
Cevherin y脹kama, k脹rma, eleme,
s脹n脹fland脹rma, 旦端tme gibi fiziksel ilemlerden
ge巽irilmesi ile B2O3 konsantrasyonunun
art脹r脹ld脹脹 端r端nlerdir. Bu 端r端nlerin en
旦nemlileri;
tinkal,
kolemanit,
驚leksittir.
28. Rafine 端r端nler
Ham ya da konsantre cevher hammadde olarak
kullan脹lmak suretiyle, 巽旦zme ya da reaksiyon,
filtrasyon, kristalizasyon, kurutma gibi kimyasal
ilemler sonucu elde edilen 端r端nlerdir.
boraks pentahidrat,
boraks dekahidrat,
susuz boraks,
borik asit,
bor oksit,
sodyum perborat,
disodyum oktaborat tetrahidrat (DOT)
Bu 端r端nler hammadde
olarak bir巽ok end端striyel
端retimde kullan脹lan,
d端nyada 端retimi ve t端ketimi
en 巽ok olan 端r端nlerdir.
29. zel Bor r端nleri ( Bor
Kimyasallar脹)
Genellikle Borik asit ya da B2O3 hammadde olarak
kullan脹larak 端retilen 端r端nlerdir. Bu 端r端nlerin 端retim ve
t端ketim miktarlar脹 rafine 端r端nlere g旦re 巽ok azd脹r.
Yayg脹n olarak 端retilen 旦zel bor 端r端nlerine birka巽 旦rnek;
inko borat
Ferrobor
zel sodyum boratlar
Bor karb端r
Bor nitr端r
38. BOR M聴NERALLER聴N F聴YATLARI(2016)
Dekahidrat boraks, FOB Buenos Aires -947-979$
Borik asit , FOB ili- 1250-1309$
Latin Amerika leksit %40B2O3 FOB Lima- 666-697$
Latin Amerika Kolemanit %40 B2O3- 690-730$
39. 2016 Y脹l脹 Maden 聴hracat脹m脹z脹n
Mal Gruplar脹na G旦re Paylar脹 (%)
Tabii Boratlar ve Konsantreleri 693 bin ton ve 227,2
milyon dolarla d旦rd端nc端 s脹rada yer alm脹t脹r.
40. TAB聴聴 BORATLAR ve
KONSANTRELER聴
Tabii Boratlar ve Konsantreleri ihracat脹m脹z,
2016 y脹l脹nda bir 旦nceki y脹la oranla miktarda
%2,87, deerde de %1,98 oran脹nda azalarak
692,9 bin ton kar脹l脹脹 227,2 milyon dolar olarak
ger巽eklemitir.
in Halk Cumhuriyeti, 104,4 milyon dolarla
(%3,5 azal脹) ilk s脹rada, Amerika Birleik
Devletleri 24,9 milyon dolarla ikinci (%5 art脹),
Tayvan 17,6 milyon dolarla (%0,4 azal脹) 端巽端nc端
s脹rada yer almaktad脹r.
41. Son 5 Y脹ll脹k Tabii Boratlar ve
Konsantreleri 聴hracat脹m脹z (1.000 USD)
42. YILLAR 聴T聴BAR聴 聴LE DNYA BOR
PAZARINDAK聴 RET聴C聴LER聴N PAYLARI
(Miktar Baz脹nda)
