ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Borçlar hukuku 1.ders

•Download as PPTX, PDF•
•
K
Kağan Turan

Borçlar Hukuku Dersleri 1.DERS

1 of 14
Downloaded 101 times
BORÇLAR HUKUKUNUN TANIMI* *Kişiler arasındaki borç ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır.  Bir şahsı(borçlu) diğer bir şahsa karşı(alacaklı) bir edimi yerine getirmekle yükümlü kılan hukuki ilişkidir. • bir şey verme borcuna-satım sözleşmesi, • belirli bir davranışta bulunma borcuna-hizmet sözleşmesi, • belirli bir davranışta bulunmama borcuna-rekabet yasağı örnek olarak gösterilebilir
BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU*  Borç ilişkileri yalnızca sözleşmelerden doğmaz, kanundan doğan borç ilişkileri de vardır:  haksız fiiller ;belki de en önemlileridir.(TBK 49,BK 41) • bir kimsenin hukuka aykırı ve • kusurlu davranış ile(uygun illiyet bağı) TAZMİNAT • bir başkasının mal ya da şahıs varlığına zarar vermesidir. MÜEYYİDESİ  Böyle durumlarda hukuk düzeni haksız fiil ika eden kişiye müeyyide öngörür:  Haksız fiil işleyen kişi, ortaya çıkan zararı tazmin etmek zorundadır. Fakat bazen davranış, aynı zamanda suç teşkil eden bir davranış da olabilir. Bu durumda fail, tazminatın yanı sıra ceza müeyyidesi ile de karşı karşıya kalır.(ceza hukuku konusudur)Ceza hukuku bakımından suç teşkil eden bir davranışın tazmin borcu doğurmaması da mümkündür. Davranış suç teşkil ettiği takdirde ne tür bir cezai müeyyide uygulanacağı Ceza Hukukunun konusudur.  Borçlar hukuku ise, kişilerin haksız filleri sonucu mal ya da şahıs varlıklarında meydana gelen azalmaların giderilmesini yani zararın telafi edilmesi ile ilgilenir. Bu yönüyle de BH,  kişilerin zarar görmelerini önlemeyi ya da  ortaya çıkan zararı gidermeyi amaçlayan hukuk dalıdır.  Haksız fiiller dışında, kanundan doğan başka borç ilişkileri de mevcuttur: Sebepsiz zenginleşmeden ,vekaletsiz iş görmeden, kusursuz sorumluluk hallerinden doğan borçlar gibi.
BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI 1. Borç ilişkisinin sujeleri olan ‘TARAFLAR’: Edimi Talep Yetkisi Alacaklı(Aktif Suje) Borçlu(Pasif Suje) Edimi İfa Etme Zorunluluğu 2.Borç ilişkisinin objesi olan ‘KONU’:Edim • Alacaklının alacak hakkının karşılığını oluşturur. • Her borç ilişkisinde mutlaka bir edim bulunur.
EDİMİN UNSURLARI VE ŞARTLARI*  Bir davranışın edim sayılabilmesi için belirli şartları taşıması gerekir: 1.Kanunun emredici hükümlerine aykırı olmaması Düzenleyici hükümlere aykırılıkta borç ilişkisi geçerli iken,emredici hükemlere aykırılığın müeyyidesi hükümsüzlüktür. 2.Ahlaka aykırı olmaması 3.Kamu düzenine aykırı olmaması Kamu düzeni kavramı, muhafazasında ve uyulmasında toplumun mutlak yararı olan kuralları ifade eder. 4.Kişilik haklarına aykırı olmaması Kişilik hakları vazgeçilemez, sınırlandırılamaz, devredilemez haklardır, Anayasa ile korunurlar. 5.Edimin ifasının mümkün olması Maddi veya hukuki bir imkansızlık söz konusu olabilir  Yukarıdaki unsurlara ilaveten edimin ayrıca 6.Alacaklı lehine hukuken korunan maddi ya da manevi bir yarar sağlamalıdır 7.Belirli ya da belirlenebilir olmalıdır Borcun doğumu anında belirlenmiş olması şart değildir ancak; en azından ileride belirlenebilir olması gereklidir.
KONULARINA GÖRE EDİM ÇEŞİTLERİ* Olumlu Edim-Olumsuz Edim  Borçlunun olumlu bir davranışta bulunmak suretiyle yerine getirdiği edim olumlu edimdir:  Verme edimi, Yapma edimi  Borçlunun olumsuz bir davranılta bulunmak suretiyle yerine getirdiği edimler ise olumsuz edimlerdir.  Yapmama edimi Şahsi Edim-Maddi Edim  Borçlunun fikri ya da bedeni bir emek sarf etmek suretiyle yerine getirdiği edimlere şahsi edim denir.  Bazı şahsi edimlerde borçlunun şahsı önemlidir.Bu borç tiplerinde borç borçlunun ölümü ile sona erer,mirasçılara geçmez.  Borçlunun malvarlığından bir şey vermek suretiyle ifa ettiği edimlere maddi edimler adı verilir.Borçlu genelde,malın zilyedliğini veya mülkiyetini devretmek suretiyle borcunu ifa etmiş olur.  Borçlunun ödeme gücü,yeteneği ya da malvarlığı ile ile sınırlı değildirler,bazı durmlarda bu halleri aşabilirler fakat borçlu yine de ifa etmekle yükümlüdür.  Borçlunun şahsının önemli olduğu edimlerden farklı olarak,borcu 3.şahıslar da ifa edebilirler.
BÖLÜNEBİLİR OLUP OLMADIKLARINA GÖRE EDİM ÇEŞİTLERİ  Borcun konusu olan edim,değerinde azalma ya da mahiyetinde değişme olmaksızın küçük parçalara ayrılabiliyorsa bölünebilir bir edimdir.  Bölündüğü zaman değeri azalıyor veya mahiyetinde değişme yaşanıyorsa bölünemez edimden söz edilir.  Cins borçları genellikle bölünebilir edimlere konu olabilirken,parça borçları ve yapmama borçları genellikle bölünemez edimlere konu olmaktadır.  Ayırımın Önemi: Kısmi İfa Bölünemez borçlarda kısmi ifa mümkün değildir,kısmi imkansızlık ta söz konusu olamaz. SÜRELERİNE GÖRE EDİM ÇEŞİTLERİ  Borçlu,borcun konusunu tek bir defada,tek bir davranışla yerine getirebiliyorsa ani edim söz konusudur.Kural:geçmişe yönelik sona erer.(dönme)  Eğer borçlu borcunu zaman içerisinde kesintisiz ve devamlı bir şekilde ifa ediyorsa sürekli edimden söz edilir.Kural:geleceğe yönelik sona erer(fesih)  Olumsuz edimler,yapmama edimleri genellikle süreklidir.  Borçlunun düzenli ya da düzensiz aralıklarla belirli bir davranışı tekrarlayarak borcunu ifa ettiği edimler devri(dönemli) edimlerdir.Borçlu edimini dönem dönem ifa eder.  Ayırımın Önemi: • İfa, • Borç ilişkisinin geçersizliğine uygulanacak hükümler, • Borç ilişkisinin sona ermesi
EDİMİN MAHİYETİNE GÖRE BORÇ ÇEŞİTLERİ PARÇA BORÇLARI 1.Edim benzerleriyle karıştırılmayacak şekilde tüm ayırt edici özellikleriyle belirlenmişse parça borcu söz konusudur. 2.Borç kesin olarak belirlenmiştir.İfa edilecek edimden yeryüzünde 1 tane vardır ve borçlu o edimi ifa etmek zorundadır. 3.Genellikle gayrimisli şeylere konu olurlar. CİNS BORÇLARI 1.Edim bütün ayırt edici özellikleriyle değil de,o cinse ait genel nitelikler zikredilerek belirlenmişsse cins(çeşit/nevi) borcu söz konusudur. 2.Kararlaştıtrılan edimden yeryüzünde birden fazla bulunmaktadır.Borçlu bunlardan birini teslim ederek borcunu ödeyebilir. 3.Genellkle misli(yeryüzünde benzeri bulunabilen,ölçme,sayma,tartma ile belirlenebilen şeyler) şeylere konu olurlar. 4.Sınırlı cins borcu ise,yalnızca ayırt edilmiş belirli bir stoktan ifa edilebilen borçlardır.
EDİMİN MAHİYETİNE GÖRE BORÇ ÇEŞİTLERİ AYRIMININ ÖNEMİ PARÇA BORÇLARI 1. İFA 1.Boçlu borcun konusu edim dışında başka bir şey ile borcundan kurtulamaz. 2.İMKANSIZLIK 2.İmkansızlık söz konusu olabilir. CİNS BORÇLARI BAKIMINDAN 1.Borçlu kararlaştırılan cinsten şeylerin ifası le borcundan kurtulabilir. BAKIMINDAN 2.Kural olarak maddi açıdan imkansızlık söz konusu olmaz.[Nevi telef olmaz ilkesi] Fakat sınırlı cins borçlarında, stok yok olursa maddi imkansızlık olur.
SEÇİMLİK BORÇLAR*  Borç birden fazla edimi ifa etmekle birlikte, borçlunun bunlardan bir tanesini ifa etmek suretiyle borcunu yerine getirdiği borç türüdür.  Edimlerin aynı cinsten olması da şart değildir.  Sözleşmenin kurulması ile birlikte borç ilişkisi de kurulmuştur fakat hangi edimin ifa edileceği kesin değildir.  Seçime yetkili kişinin bu yetkisini kullandıktan sonra seçilen edim borcun kesin konusu haline gelir.  Seçme yetkisi sözleşmeyle borçluya,alacaklıya ya da 3. kişiye bırakılabilir.Fakat sözleşmede böyle bir hüküm yoksa bu yetki boçluya aittir.
BORÇLAR HUKUKUNA HAKİM OLAN BAZI PRENSİPLER  İrade Özgürlüğü Prensibi *Kişilerin ,şahsi ilişkilerini hür iradelerine göre diledikleri gibi tayin edebilme hürriyetlerini ifade eder. BH alanında şahsi ilişkileri düzenlemeye yarayan en önemli araç sözleşmelerdir. İşte bu nedenle, TBK m.26 sözleşme serbestisi ilkesi, irade özgürlüğü ilkesinin bir uzantısı olarak kabul edilmiştir.  Sözleşme Serbestisi İlkesi Kişiler kural olarak;  Sözleşme yapıp yapmamada serbest olup,  Sözleşmenin türünü belirlemede de özgürdürler.Bu bağlamda, • kanunlarda öngörülmemiş yeni sözleşmeler yapabilecekleri gibi, • sözleşmenin içeriğini de [kanunda öngörülen sınırlar içerisinde] özgürce belirleyebilirler.
 Nispilik İlkesi BH konusu olan borç ilişkilerinden doğan alacak hakkı nispi bir haktır. Bu ilkenin sonucu olarak;  Alacak hakkı yalnızca taraflar arasında ileri sürülebilir,  İlişkiye taraf olmayan kişilere karşı ileri sürülemez. • İstisnaları:  Şerhle etkisi güçlendirilmiş kişisel haklar  Tam üçüncü kişi yararına sözleşme  Üçünci kişi aleyhine borç kurulamaması ilkesi Bir sözleşme 3. kişi yararına yapılabilir fakat,3. kişi aleyhine onun rızası olmaksızın bir borç yaratılamaz  İlişki Tiplerinin Sınırlı Sayıda Olmaması Sözleşme özgürlüğü sayesinde, taraflar, yeni alacak hakları yaratabilirler.  Şekil Serbestliği İlkesi Sözleşmelerin geçerliliği [kanunda aksi öngörülmedikçe] hiçbir şekle bağlı değildir.
 Şahsilik İlkesi Borç ilişkisinden doğan alacak hakları, şahsi niteliktedir.Alacaklı hakkına kavuşabilmesi için bir başkasının(borçlunun) yardımına ihtiyaç doğar. Çünkü alacak hakkı,(ayni haklardan farklı olarak) mal üzerinde dolaylı hakimiyet sağlar.  Kusurlu Sorumluluk İlkesi Bu ilkeye göre borçlu,ancak kusuru varsa sorumludur,kusuru yoksa zaradan sorumlu değildir;yani sorumluluğu kusura dayalıdır.Hem akdi hem de haksız fiil sorumluluğunda geçerli bir ilkedir. İstisnası:Kusursuz Sorumluluk Hallleri  Dürüstlük İlkesi ve Hakkın Kötüye Kullanılması  Kanunkoyucu TMK m.2/1’de «Herkes,haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kuralına uygun davranmalıdır» emredici hükmüyle özel hukukun tamamına yaygın bir ilke oluşturmuş ve TMK m.2/2 bu ilkeye aykırığın müeyyidesini belirtmiştir:  «Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz»
BORÇLAR HUKUKUNUN KAYNAKLARI  Asli ve tali kaynaklar(ikinci derecede,tamamlayıcı,yardımıcı kaynaklar) olmak üzere iki türlüdür.Bu ayrım, özel hukuk alanında geniş bir uygulama bulan TMK.m.1'de yer almaktadır:  Hükme göre hakim, önüne gelen olayda önce,Yazılı Kaynaklara bakar: I. Uygulanabilir kanun hükmü bulunup bulunmadığını araştırmak(her ne kadar m.1 de kanun tabiri geçse de bundan anlaşılması gereken sadece teknik anlamda kanun değil, her türlü yazılı hukuk kuralıdır:kanun,khk,tüzük,yönetmelik) uygulamak zorundadır. [Asli Kaynaklar] II. Asli kaynaklar arasında somut olaya uygulanabilecek bir kural bulunamazsa Tali Kaynaklara müracaat edilir: 1. Örf ve adet hukuku,[Yazılı Olmayan Kaynak] 2. Hakimin yarattığı hukuk,(kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir. Koyduğu kural, bir kanunun taşıması gereken özellikleri taşımalıdır. Fakat bu kuralı kanundan ayıran en önemli özellik sadece o olaya uygulanabilecek bir kural olmasıdır. Diğer bir deyişle, hakimin koyduğu bu kural, diğer hakimleri bağlamaz.) 3. Yargı kararları ve Bilimsel görüşlerden yaralanır.(Yardımcı Kaynaklar)Fakat bunlarla bağlı değildir, istisnası: Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları
BAŞVURULAN KAYNAKLAR Hazırladığım slaytlar öğrencilerin dersleri daha kolay anlaması amacıyla, şematik, sade içerikli ve özet olarak hazırlanmıştır. Slaytların hazırlanmasında;  Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yard.Doç.Dr. Abdülkerim Yıldırım,Türk Adalet Yayınevi,2014 Ankara kitabı esas alınmış olup,  Borçlar Hukuku Genel Hükümler,8.Baskı,Vedat Yayıncılık İstanbul 2010,Prof.Dr.M.Kemal Oğuzman/Prof.Dr.Kemal Öz ve  Borçlar Hukuku Bilgisi,6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI kitaplarında yer alan hocalarımızın değerli yorumlarına da yer verilmiştir. Dersi alan öğrencilerin kullanımına yardımcı bir kaynak olarak sunulmuştur.

More Related Content

Borçlar hukuku 1.ders

  • 1. BORÇLAR HUKUKUNUN TANIMI* *Kişiler arasındaki borç ilişkilerini düzenleyen hukuk dalıdır.  Bir şahsı(borçlu) diğer bir şahsa karşı(alacaklı) bir edimi yerine getirmekle yükümlü kılan hukuki ilişkidir. • bir şey verme borcuna-satım sözleşmesi, • belirli bir davranışta bulunma borcuna-hizmet sözleşmesi, • belirli bir davranışta bulunmama borcuna-rekabet yasağı örnek olarak gösterilebilir
  • 2. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU*  Borç ilişkileri yalnızca sözleşmelerden doğmaz, kanundan doğan borç ilişkileri de vardır:  haksız fiiller ;belki de en önemlileridir.(TBK 49,BK 41) • bir kimsenin hukuka aykırı ve • kusurlu davranış ile(uygun illiyet bağı) TAZMİNAT • bir başkasının mal ya da şahıs varlığına zarar vermesidir. MÜEYYİDESİ  Böyle durumlarda hukuk düzeni haksız fiil ika eden kişiye müeyyide öngörür:  Haksız fiil işleyen kişi, ortaya çıkan zararı tazmin etmek zorundadır. Fakat bazen davranış, aynı zamanda suç teşkil eden bir davranış da olabilir. Bu durumda fail, tazminatın yanı sıra ceza müeyyidesi ile de karşı karşıya kalır.(ceza hukuku konusudur)Ceza hukuku bakımından suç teşkil eden bir davranışın tazmin borcu doğurmaması da mümkündür. Davranış suç teşkil ettiği takdirde ne tür bir cezai müeyyide uygulanacağı Ceza Hukukunun konusudur.  Borçlar hukuku ise, kişilerin haksız filleri sonucu mal ya da şahıs varlıklarında meydana gelen azalmaların giderilmesini yani zararın telafi edilmesi ile ilgilenir. Bu yönüyle de BH,  kişilerin zarar görmelerini önlemeyi ya da  ortaya çıkan zararı gidermeyi amaçlayan hukuk dalıdır.  Haksız fiiller dışında, kanundan doğan başka borç ilişkileri de mevcuttur: Sebepsiz zenginleşmeden ,vekaletsiz iş görmeden, kusursuz sorumluluk hallerinden doğan borçlar gibi.
  • 3. BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI 1. Borç ilişkisinin sujeleri olan ‘TARAFLAR’: Edimi Talep Yetkisi Alacaklı(Aktif Suje) Borçlu(Pasif Suje) Edimi İfa Etme Zorunluluğu 2.Borç ilişkisinin objesi olan ‘KONU’:Edim • Alacaklının alacak hakkının karşılığını oluşturur. • Her borç ilişkisinde mutlaka bir edim bulunur.
  • 4. EDİMİN UNSURLARI VE ŞARTLARI*  Bir davranışın edim sayılabilmesi için belirli şartları taşıması gerekir: 1.Kanunun emredici hükümlerine aykırı olmaması Düzenleyici hükümlere aykırılıkta borç ilişkisi geçerli iken,emredici hükemlere aykırılığın müeyyidesi hükümsüzlüktür. 2.Ahlaka aykırı olmaması 3.Kamu düzenine aykırı olmaması Kamu düzeni kavramı, muhafazasında ve uyulmasında toplumun mutlak yararı olan kuralları ifade eder. 4.Kişilik haklarına aykırı olmaması Kişilik hakları vazgeçilemez, sınırlandırılamaz, devredilemez haklardır, Anayasa ile korunurlar. 5.Edimin ifasının mümkün olması Maddi veya hukuki bir imkansızlık söz konusu olabilir  Yukarıdaki unsurlara ilaveten edimin ayrıca 6.Alacaklı lehine hukuken korunan maddi ya da manevi bir yarar sağlamalıdır 7.Belirli ya da belirlenebilir olmalıdır Borcun doğumu anında belirlenmiş olması şart değildir ancak; en azından ileride belirlenebilir olması gereklidir.
  • 5. KONULARINA GÖRE EDİM ÇEŞİTLERİ* Olumlu Edim-Olumsuz Edim  Borçlunun olumlu bir davranışta bulunmak suretiyle yerine getirdiği edim olumlu edimdir:  Verme edimi, Yapma edimi  Borçlunun olumsuz bir davranılta bulunmak suretiyle yerine getirdiği edimler ise olumsuz edimlerdir.  Yapmama edimi Şahsi Edim-Maddi Edim  Borçlunun fikri ya da bedeni bir emek sarf etmek suretiyle yerine getirdiği edimlere şahsi edim denir.  Bazı şahsi edimlerde borçlunun şahsı önemlidir.Bu borç tiplerinde borç borçlunun ölümü ile sona erer,mirasçılara geçmez.  Borçlunun malvarlığından bir şey vermek suretiyle ifa ettiği edimlere maddi edimler adı verilir.Borçlu genelde,malın zilyedliğini veya mülkiyetini devretmek suretiyle borcunu ifa etmiş olur.  Borçlunun ödeme gücü,yeteneği ya da malvarlığı ile ile sınırlı değildirler,bazı durmlarda bu halleri aşabilirler fakat borçlu yine de ifa etmekle yükümlüdür.  Borçlunun şahsının önemli olduğu edimlerden farklı olarak,borcu 3.şahıslar da ifa edebilirler.
  • 6. BÖLÜNEBİLİR OLUP OLMADIKLARINA GÖRE EDİM ÇEŞİTLERİ  Borcun konusu olan edim,değerinde azalma ya da mahiyetinde değişme olmaksızın küçük parçalara ayrılabiliyorsa bölünebilir bir edimdir.  Bölündüğü zaman değeri azalıyor veya mahiyetinde değişme yaşanıyorsa bölünemez edimden söz edilir.  Cins borçları genellikle bölünebilir edimlere konu olabilirken,parça borçları ve yapmama borçları genellikle bölünemez edimlere konu olmaktadır.  Ayırımın Önemi: Kısmi İfa Bölünemez borçlarda kısmi ifa mümkün değildir,kısmi imkansızlık ta söz konusu olamaz. SÜRELERİNE GÖRE EDİM ÇEŞİTLERİ  Borçlu,borcun konusunu tek bir defada,tek bir davranışla yerine getirebiliyorsa ani edim söz konusudur.Kural:geçmişe yönelik sona erer.(dönme)  Eğer borçlu borcunu zaman içerisinde kesintisiz ve devamlı bir şekilde ifa ediyorsa sürekli edimden söz edilir.Kural:geleceğe yönelik sona erer(fesih)  Olumsuz edimler,yapmama edimleri genellikle süreklidir.  Borçlunun düzenli ya da düzensiz aralıklarla belirli bir davranışı tekrarlayarak borcunu ifa ettiği edimler devri(dönemli) edimlerdir.Borçlu edimini dönem dönem ifa eder.  Ayırımın Önemi: • İfa, • Borç ilişkisinin geçersizliğine uygulanacak hükümler, • Borç ilişkisinin sona ermesi
  • 7. EDİMİN MAHİYETİNE GÖRE BORÇ ÇEŞİTLERİ PARÇA BORÇLARI 1.Edim benzerleriyle karıştırılmayacak şekilde tüm ayırt edici özellikleriyle belirlenmişse parça borcu söz konusudur. 2.Borç kesin olarak belirlenmiştir.İfa edilecek edimden yeryüzünde 1 tane vardır ve borçlu o edimi ifa etmek zorundadır. 3.Genellikle gayrimisli şeylere konu olurlar. CİNS BORÇLARI 1.Edim bütün ayırt edici özellikleriyle değil de,o cinse ait genel nitelikler zikredilerek belirlenmişsse cins(çeşit/nevi) borcu söz konusudur. 2.Kararlaştıtrılan edimden yeryüzünde birden fazla bulunmaktadır.Borçlu bunlardan birini teslim ederek borcunu ödeyebilir. 3.Genellkle misli(yeryüzünde benzeri bulunabilen,ölçme,sayma,tartma ile belirlenebilen şeyler) şeylere konu olurlar. 4.Sınırlı cins borcu ise,yalnızca ayırt edilmiş belirli bir stoktan ifa edilebilen borçlardır.
  • 8. EDİMİN MAHİYETİNE GÖRE BORÇ ÇEŞİTLERİ AYRIMININ ÖNEMİ PARÇA BORÇLARI 1. İFA 1.Boçlu borcun konusu edim dışında başka bir şey ile borcundan kurtulamaz. 2.İMKANSIZLIK 2.İmkansızlık söz konusu olabilir. CİNS BORÇLARI BAKIMINDAN 1.Borçlu kararlaştırılan cinsten şeylerin ifası le borcundan kurtulabilir. BAKIMINDAN 2.Kural olarak maddi açıdan imkansızlık söz konusu olmaz.[Nevi telef olmaz ilkesi] Fakat sınırlı cins borçlarında, stok yok olursa maddi imkansızlık olur.
  • 9. SEÇİMLİK BORÇLAR*  Borç birden fazla edimi ifa etmekle birlikte, borçlunun bunlardan bir tanesini ifa etmek suretiyle borcunu yerine getirdiği borç türüdür.  Edimlerin aynı cinsten olması da şart değildir.  Sözleşmenin kurulması ile birlikte borç ilişkisi de kurulmuştur fakat hangi edimin ifa edileceği kesin değildir.  Seçime yetkili kişinin bu yetkisini kullandıktan sonra seçilen edim borcun kesin konusu haline gelir.  Seçme yetkisi sözleşmeyle borçluya,alacaklıya ya da 3. kişiye bırakılabilir.Fakat sözleşmede böyle bir hüküm yoksa bu yetki boçluya aittir.
  • 10. BORÇLAR HUKUKUNA HAKİM OLAN BAZI PRENSİPLER  İrade Özgürlüğü Prensibi *Kişilerin ,şahsi ilişkilerini hür iradelerine göre diledikleri gibi tayin edebilme hürriyetlerini ifade eder. BH alanında şahsi ilişkileri düzenlemeye yarayan en önemli araç sözleşmelerdir. İşte bu nedenle, TBK m.26 sözleşme serbestisi ilkesi, irade özgürlüğü ilkesinin bir uzantısı olarak kabul edilmiştir.  Sözleşme Serbestisi İlkesi Kişiler kural olarak;  Sözleşme yapıp yapmamada serbest olup,  Sözleşmenin türünü belirlemede de özgürdürler.Bu bağlamda, • kanunlarda öngörülmemiş yeni sözleşmeler yapabilecekleri gibi, • sözleşmenin içeriğini de [kanunda öngörülen sınırlar içerisinde] özgürce belirleyebilirler.
  • 11.  Nispilik İlkesi BH konusu olan borç ilişkilerinden doğan alacak hakkı nispi bir haktır. Bu ilkenin sonucu olarak;  Alacak hakkı yalnızca taraflar arasında ileri sürülebilir,  İlişkiye taraf olmayan kişilere karşı ileri sürülemez. • İstisnaları:  Şerhle etkisi güçlendirilmiş kişisel haklar  Tam üçüncü kişi yararına sözleşme  Üçünci kişi aleyhine borç kurulamaması ilkesi Bir sözleşme 3. kişi yararına yapılabilir fakat,3. kişi aleyhine onun rızası olmaksızın bir borç yaratılamaz  İlişki Tiplerinin Sınırlı Sayıda Olmaması Sözleşme özgürlüğü sayesinde, taraflar, yeni alacak hakları yaratabilirler.  Şekil Serbestliği İlkesi Sözleşmelerin geçerliliği [kanunda aksi öngörülmedikçe] hiçbir şekle bağlı değildir.
  • 12.  Şahsilik İlkesi Borç ilişkisinden doğan alacak hakları, şahsi niteliktedir.Alacaklı hakkına kavuşabilmesi için bir başkasının(borçlunun) yardımına ihtiyaç doğar. Çünkü alacak hakkı,(ayni haklardan farklı olarak) mal üzerinde dolaylı hakimiyet sağlar.  Kusurlu Sorumluluk İlkesi Bu ilkeye göre borçlu,ancak kusuru varsa sorumludur,kusuru yoksa zaradan sorumlu değildir;yani sorumluluğu kusura dayalıdır.Hem akdi hem de haksız fiil sorumluluğunda geçerli bir ilkedir. İstisnası:Kusursuz Sorumluluk Hallleri  Dürüstlük İlkesi ve Hakkın Kötüye Kullanılması  Kanunkoyucu TMK m.2/1’de «Herkes,haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kuralına uygun davranmalıdır» emredici hükmüyle özel hukukun tamamına yaygın bir ilke oluşturmuş ve TMK m.2/2 bu ilkeye aykırığın müeyyidesini belirtmiştir:  «Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz»
  • 13. BORÇLAR HUKUKUNUN KAYNAKLARI  Asli ve tali kaynaklar(ikinci derecede,tamamlayıcı,yardımıcı kaynaklar) olmak üzere iki türlüdür.Bu ayrım, özel hukuk alanında geniş bir uygulama bulan TMK.m.1'de yer almaktadır:  Hükme göre hakim, önüne gelen olayda önce,Yazılı Kaynaklara bakar: I. Uygulanabilir kanun hükmü bulunup bulunmadığını araştırmak(her ne kadar m.1 de kanun tabiri geçse de bundan anlaşılması gereken sadece teknik anlamda kanun değil, her türlü yazılı hukuk kuralıdır:kanun,khk,tüzük,yönetmelik) uygulamak zorundadır. [Asli Kaynaklar] II. Asli kaynaklar arasında somut olaya uygulanabilecek bir kural bulunamazsa Tali Kaynaklara müracaat edilir: 1. Örf ve adet hukuku,[Yazılı Olmayan Kaynak] 2. Hakimin yarattığı hukuk,(kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir. Koyduğu kural, bir kanunun taşıması gereken özellikleri taşımalıdır. Fakat bu kuralı kanundan ayıran en önemli özellik sadece o olaya uygulanabilecek bir kural olmasıdır. Diğer bir deyişle, hakimin koyduğu bu kural, diğer hakimleri bağlamaz.) 3. Yargı kararları ve Bilimsel görüşlerden yaralanır.(Yardımcı Kaynaklar)Fakat bunlarla bağlı değildir, istisnası: Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları
  • 14. BAŞVURULAN KAYNAKLAR Hazırladığım slaytlar öğrencilerin dersleri daha kolay anlaması amacıyla, şematik, sade içerikli ve özet olarak hazırlanmıştır. Slaytların hazırlanmasında;  Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yard.Doç.Dr. Abdülkerim Yıldırım,Türk Adalet Yayınevi,2014 Ankara kitabı esas alınmış olup,  Borçlar Hukuku Genel Hükümler,8.Baskı,Vedat Yayıncılık İstanbul 2010,Prof.Dr.M.Kemal Oğuzman/Prof.Dr.Kemal Öz ve  Borçlar Hukuku Bilgisi,6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI kitaplarında yer alan hocalarımızın değerli yorumlarına da yer verilmiştir. Dersi alan öğrencilerin kullanımına yardımcı bir kaynak olarak sunulmuştur.

Editor's Notes

  1. Borçlar Hukuku Genel Hükümler,8.Baskı,Vedat Yayıncılık İstanbul 2010,Prof.Dr.M.Kemal Oğuzman/Prof.Dr.Kemal Öz
  2. * Borçlar Hukuku Bilgisi 6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI
  3. *Borçlar Hukuku Bilgisi 6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI
  4. *Borçlar Hukuku Bilgisi 6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI
  5. *Borçlar Hukuku Bilgisi 6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI
  6. *Borçlar Hukuku Bilgisi 6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI
  7. *Borçlar Hukuku Bilgisi 6.Baskı,Konya 2012,Prof.Dr.Şahin AKINCI