ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Borçlar hukuku 3.ders

•Download as PPTX, PDF•
•
K
Kağan Turan

Detaylı bilgi,yargıtay kararları,açıklamalar örnek çözümlü sorular ve pratik çalışmalar için: http://hukukkariyer.blogspot.com.tr/

1 of 16
Downloaded 81 times
SÖZLEŞMELERİN KURULMASI 1.Karşılıklı ve Birbirine Uygun İrade Beyanı İrade açıklaması açık/örtülü(kişinin davranışlarıyla) olabilir. 2.Esaslı Noktalar Üzerinde Uyuşmanın Yeterli Olması A.Esaslı Noktaların Tamamlanması b.Objektif Esaslı Noktalar Üzerinde mutabakatın zorunlu olduğu, boşluk kabul etmeyen noktalardır. Sözleşmenin niteliğine göre değişir. a.Subjektif Esaslı Noktalar Tarafların aralarında anlaşarak ikinci derecede esaslı noktayı sözleşmenin kurulması açısından zorunlu bir hale getirirler.Bu nokta üzerinde de anlaşma sağlanamazsa sözleşme kurulmuş sayılmaz. B.İkinci Derece Noktaların Tamamlanması Bu huşuların üzerinde konuşulmamış olması sözleşmenin kurulmasını engellemez. Taraflar bu hususlarda anlaşamamış olsalar dahi, eğer sözleşmenin kurulması açısından zorunlu bir unsur saymamışlarsa,sözleşme kurulmuş sayılır. Eğer taraflar ileri bir tarihte de bu hususlarda anlaşamazlarsa, bu durumda hakim işin özelliğine bakarak uyuşmazlığı karara bağlar.
İCAP(ÖNERİ)  Hukuki Niteliği: Sözleşme görüşmelerini başlamasını sağlayan irade beyanıdır.* • Karşı tarafın kabulüyle sözleşmenin meydana gelmesini sağlayacak nitelikte, • Tek taraflı, • Yöneltilmesi gerekli, • Kesin ve • Bağlayıcı bir beyandır. Yenilik doğurmaz, alelade bir irade açıklamasıdır. Kural olarak şekle bağlı değildir.  Unsurları:  Esaslı noktaları içermesi Tüm esaslı unsurlar belirli veya belirlenebilir olmalıdır  Bağlanma niyeti taşıması Öneri ile bağlanma hakkını saklı tutma,işin özelliğinden ya da durumun gereğinden anlaşılma hallerinde bağlayıcı olmaz.
Öneriye Davet: Açıklanan irade, icap için gerekli unsurları taşıyamıyorsa(yapılmak istenen sözleşmenin esaslı unsurlarını içermelidir)*, icaba davet söz konusu olabilir: • Başkalarını öneride bulunmaya yöneltme amacıyla açıklanır, • Bağlayıcı olmayan irade açıklamasıdır. ( Aksi açıkça ve)  Fiyatını göstererek mal sergilenmesi, Öneri Sayılması Kuralı Tarife,fiyat listesi vb. gönderilmesi (kolaylıkla anlaşılmadıkça)  Ismarlanmamış şeyin geri gönderilmesi Öneri Sayılmaması Kuralı • Ismarlamadığı şeyi alan kimse onu geri göndermek veya saklamakla yükümlü değildir. • Bu nedenle malı alan kişi,o mala gelen zararlardan sorumlu değildir. • Yanlışlıkla gönderilmesi durumunda,derhal gönderene bildirimde bulunulmalıdır.(DK doğan bir yükümlülük)
ÖNERİYE BAĞLILIK SÜRESİ SÜRELİ ÖNERİLERDE • Öneride bulunan,kabul için tayin edilen süre sonuna kadar bağlıdır.  Kabul bu süre içerisinde kendisine ulaşmazsa öneren, bağlılıktan kurtulur. • Öneride bulunan,tayin ettiği süreyi tek taraflı olarak  Uzatabilir ancak;  Kısaltamaz. SÜRESİZ ÖNERİLERDE • Hazırlar Arasında • Karşı tarafça derhal(taraflar arasındaki görüşme sona erene kadar) kabul edilmezse öneri sahibi önerisiyle bağlı olmaktan kurtulur. • İletişim araçları ve temsilci aracılığıyla yapılan işlemler de hazırlar arasında sayılır • Hazır Olmayanlar Arasında • Zamanında ve usulüne uygun gönderilmiş kabul haberinin normal ulaşması gereken ana kadar öneride bulunanı bağlar.
Önerinin Geri Alınması: (Kabulun Geri Alınması’nda da uygulanır) • Öneride bulunan kişinin geri alma beyanı,  Öneriden önce ulaşmış, Öneri Yapılmamış  Öneriyle aynı anda ulaşmış, Sayılır  Öneriden daha sonra ulaşmakla birlikte karşı tarafça öneriden önce öğrenilmişse  Şekle tabi değildir fakat ispat yükü geri aldığını iddia eden taraftadır. Kabulden Önce Ölüm/Fiil Ehliyetini Kaybetme: A.Öneride Bulunan Kişi Ölüm/Fiil Ehliyeti Kaybı:  Kural olarak öneriyi ortadan kaldırmaz. Yani karşı tarafın kabulüyle sözleşme kurulmuş olur.(Ölüm halinde mirasçılarla)  Fakat edim şahsi edim ise öneri hükümsüz hale gelir. B.Karşı Taraf Ölüm/Fiil Ehliyeti Kaybı:  Kural olarak öneriyi ortadan kaldırmaz. Karşı tarafın mirasçı/yasal temsilcileriyle sözleşme kurulmuş olur.  Fakat; öneri karşı tarafın şahsi özellikleri göz önünde tutularak yapılmışsa, öneri hükümsüz hale gelir.
KABUL • Öneriye karşı tarafın verdiği, • Tek taraflı ve • Yöneltilmesi gerekli olumlu irade açıklamasıdır.  Şekle bağlı değildir. • Kabul beyanı, yenilik doğuran haktır.(öneriye uygun kabulün karşı tarafa varması ile sözleşme ilişkisi kurulur) • Öneriyi değiştiren irade açıklaması ise yeni bir öneri sayılır. Kural: Susma Kabul Sayılmaz Susmanın Kabul Sayıldığı İstisna Haller: 1.Kanun gereği açık kabule gerek olmayan durumlar 2.Sözleşmenin niteliği gereği kabule gerek olmayan durumlar 3.Hal ve şartlar nedeniyle açık kabule gerek olmayan durumlar
SÖZLEŞMENİN KURULMA VE HÜKÜMLERİNİ DOĞURMA ANI 1.Hazırlar Arasında Yapılan Sözleşmelerde Kabülün açıklandığı an kurulur ve hükümlerini doğurmaya başlar.  Ancak taraflar, sözleşmenin hükümlerini doğurma anını daha ileri bir tarihe bırakabilirler. 2.Hazır Olmayanlar Arasında Yapılan Sözleşmelerde 1.Açık Bir Kabule Gerek Olan Haller Kurulma anı: Kabulün öneride bulunana ulaştığı an Hükümlerini doğurma anı: Kabul beyanının gönderildiği an 2.Açık Bir Kabule Gerek Olmayan Haller Kurulma anı: Önerinin uygun bir süre içinde reddedilmemesi ile kurulur Hükümlerini doğurma anı: Önerinin karşı tarafa ulaştığı an
ŞEKİL • İradenin belirli bir biçimde veya belirli araçlarla açıklanmasıdır. 1.Kaynağı Bakımından Şekil a. Kanuni Şekil Kanun tarafından öngörülen şekildir. b. İradi Şekil • Taraflarca kararlaştırılan şekildir.  Taraflar şekle tabi olmayan bir işlemi, yazılı veya resmi bir şekle; yazılı şekle tabi bir işlemi resmi şekle tabi kılabilirler.  Ancak; kanundaki şekil şartlarını bertaraf edemez veya yumuşatamazlar, yalnızca ağırlaştırabilirler.(kanunun geçerlilik şekline ilişkin hükümleri emredici niteliktedir) • Taraflarca kararlaştırılan şekil de,tıpkı kanuni şekil gibi,(aksi belirtilmedikçe),geçerlilik şekli sayılır.Bu şekle uyulmadıkça işlem geçerli olmaz, tarafları bağlamaz. • Taraflar bir işlemi şekle bağlamış,f akat bu şeklin türünü belirlememişse,karine olarak işlemi yazılı şekle tabi tuttukları kabul edilir ve buna ilişkin hükümler uygulanır.
Amacı Bakımından Şekil 1.Geçerlilik Şekli • Bir işlemin geçerli olabilmesi için uyulması gerekli olan şekildir. • Geçerlilik şekli açısından TBK genel prensibi, şekil serbestisidir. Yani sözleşmenin geçerliliği kanunda aksi öngörülmedikçe) hiçbir şekle bağlı değildir. • Kanun sözleşmeler için şekil şartı öngörmüşse bu şekil kural olarak geçerlilik şeklidir. Öngörülen şekle uyulmaksızın kurulan sözleşmeler hüküm doğurmaz. 2.İspat Şekli • İşlemin varlığının kanıtlanması için öngörülen şekildir. Yapılış Tarzı Bakımından Şekil 1.Sözlü Şekil İrade beyanlarının sözlü olarak açıklanması geçerlilik şekli olarak kabul edilmiş olabilir:Evlenme,Sözlü Vasiyetname 2.Yazılı Şekil Taraflarca bir metin oluşturulmakta ve imzalanmaktadır. Resmi makamların devreye girmesine gerek yoktur.
Adi Yazılı Şekil • Sözleşmeden şekil denildiğinde, kural olarak, adi yazılı şekil anlaşılır. • Kanun tarafından Yazılı şekle tabi işlemler yazılı sözlü yapılırsa geçerli olmaz. • Yazılı şekle tabi sözleşmelerde, sözleşme değişikliğinin de yazılı şekilde yapılması gerekir. Ancak,sözleşme metniyle çelişmeyen tamamlayıcı yan hükümlere ilişkin değişikliklerin yazılı şekilde yapılması gerekmez. • Unsurları: 1.Metin • Metnin üzerine yazıldığı madde (sürekli ve dayanıklı olması yeterlidir) veya nasıl yazıldığı (el yazısı,daktilo, bilgisayar) önemli değildir. • Metin, sözleşmenin objektif ve sübjektif unsurlarını içermelidir. 2.İmza • Borç altına giren tarafın imzası,(temsilcinin sıfatını belirtmesi gerekir) • Kural olarak El yazısıyla atılmalıdır, Nitelikli Yazılı Şekil Bu tür işlemlerde metin yalnızca yazılı olması yeterli değildir, ayrıca kanunun öngördüğü birtakım vasıfları da taşımalıdır.
Resmi Şekil • Hukuki işlemin resmi bir makam tarafından düzenlenmesi veya onaylanmasıdır. • Aksi belirtilmedikçe resmiyet vermekle yetkili makam noterdir. İstisnalar: bazı işlemlerde sulh hakimi, tapu mermurlarına da yetki verildiği görülür. Noter senetleri; baştan sonra bir noterin bizzat yazıya dökülmesiyle oluşuyorsa düzenleme senedi, sadece tarafların hazırladığı metni onaylıyorsa onaylama senedidir. • Resmi şekle bağlı işlemlerdeki değişiklikler de resmi şekle bağlıdır.
ŞEKLE AYKIRILIĞIN SONUÇLARI 1.Kesin Hükümsüzlük Yaptırımı: • Şekil şartı emredici niteliktedir ve • hakim şekil noksanlığını yargılamanın her aşamasında re’sen dikkate alır, taraflar ve ilgili üçüncü kişiler de bu durumu ileri sürebilir. 2.Hükümsüzlüğün İleri Sürülemeyeceği Durumlar: • Hakkın kötüye kullanılması niteliği taşıyorsa: • Şekil noksanlığına hileli davranışı ile yol açması, • Taraflardan biri bir edimi yerine getirmiş,diğer taraf ise edimi yerine getireceğine dair haklı güven uyandırmış,fakat daha sonra şekle aykırılığı ileri sürerek hükümsüzlüğü ileri sürerek ifadan kaçınmışsa 3.Tahvil İmkanı: • (Kanunda açıkça düzenlenmemekle birlikte), • Butlanla sakat olan bir sözleşmenin, • Benzer amaç güden başka bir işlemin koşullarını taşıması durumunda, • bu işleme dönüştürülmesi durumudur.Bunun için;  Hal ve şartlardan tarafların asıl işlemin geçersizliğini bilselerdi bu işlemi yapacaklarının anlaşılıyor olması(farazi iradelerinin bu yönde olması) gerekir
Açığa İmza Sorunu • Kişinin boş bir kağıda imza atması. • Beyaza imza atılmak suretiyle düzenlenen senetler anlaşmaya aykırı doldurulduğu kanıtlanmadıkça geçerli sayılır(YARGITAY) İspatı ise tanıkla olamaz. Ayrıca,senedin anlaşmaya aykırı doldurulduğu itirazı alacağı iyiniyetle devralan yeni alacaklıya karşı ileri sürülemez. Soyut Borç Tanınması • Sebebi gösterilmemiş olsa bile borç tanınması geçerlidir. • Soyut borç ikrarında alacaklı,borcun hukuki sebebini kanıtlamak zorunda değildir.Borcun sebebinin bulunmadığı/geçersiz olduğunu ispat yükü borçluya aittir. Sözleşmelerin Yorumu
GENEL İŞLEM KOŞULLARI • Bir sözleşme yapılırken düzenleyenin, • İleride yapılacak çok sayıda benzer sözleşmede kullanılmak amacıyla, • Önceden,tek başına hazırlayarak, • Karşı tarafa sunduğu sözleşmelerdir. Özellikleri: 1.Sözleşme koşullarının müzakere edilmemesi Ayrıca müzakere edilmiş olmaları,tek başına onları genel işlem koşulu olmaktan çıkarmaz. 2.Diğer tarafa sunuluş şeklinin önem taşımaması 3.Sözleşme metinlerindeki farklılıklarının önem taşımaması 4.Kamu tüzel kişileri hakkında da uygulanması 5.Emredici olması Genel işlem koşulları ve bunların denetimine ilişkin hükümler emredicidir.
GENEL İŞLEM KOŞULLARININ DENETİMİ 1.Yürürlük Denetimi-Yazılmamış Sayılma Yaptırımı • Genel işlem koşullarının sözleşme kapsamına dahil olup olmadığının denetimidir. • Karşı tarafın menfaatine aykırı genel işlem koşullarının(GİK) sözleşme kapsamına girebilmesi için; 1.Düzenleyenin sözleşmenin yapılması esnasında karşı tarafa bu koşulların varlığı hakkında açıkça bilgi vermesi, 2.Bunların içeriğini öğrenme imkanı sağlaması, İSPAT 3.Karşı tarafın bu koşulları kabul etmesi. GİK Sunan Taraf Yazılmamış Sayılma: YÜKÜ Sözleşmenin niteliğine ve işin özelliğine yabancı olan genel işlem koşulları yazılmamış sayılır.(Açıkça bilgi verilmiş ve kabul edilmiş olsa dahi) GİK bulunduğu sözleşmede veya ayrı bir sözleşmede yer alan ve düzenleyene tek yanlı olarak karşı taraf aleyhine GİK içeren sözleşmenin bir hükmünü veya yeni düzenleme getirme yetkisi veren kayıtlar yazılmamış sayılır. Yazılmamış Sayılmanın Sözleşmeye Etkisi: • Sözleşmelerin yazılmamış sayılan GİK dışındaki hükümleri geçerliliğini korur.(Kısımi Yokluk) • Bu durumda düzenleyen, yazılmamış sayılan koşullar olmasaydı diğer hükümlerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri süremez. Fakat; yazılmamış sayılan hükümler, sözleşmenin esaslı unsunu oluşturuyorsa sözleşme kurulmamış sayılır.
2.Yorum Denetimi • GİK’ de yer alan bir hüküm açık ve anlaşılır değilse, birden fazla anlama geliyorsa, Düzenleyen aleyhine ve karşı taraf lehine yorumlanır. 3.İçerik Denetimi-Kısmi Butlan Yaptırımı  GİK’na; Dürüstlük kuralına aykırı olarak, • Karşı tarafın aleyhine veya onun durumunu ağırlaştırıcı nitelikte hükümler konulamaz. Müeyyidesi: Kısmi Butlan(Kısmi Kesin Hükümsüzlük)

More Related Content

Borçlar hukuku 3.ders

  • 1. SÖZLEŞMELERİN KURULMASI 1.Karşılıklı ve Birbirine Uygun İrade Beyanı İrade açıklaması açık/örtülü(kişinin davranışlarıyla) olabilir. 2.Esaslı Noktalar Üzerinde Uyuşmanın Yeterli Olması A.Esaslı Noktaların Tamamlanması b.Objektif Esaslı Noktalar Üzerinde mutabakatın zorunlu olduğu, boşluk kabul etmeyen noktalardır. Sözleşmenin niteliğine göre değişir. a.Subjektif Esaslı Noktalar Tarafların aralarında anlaşarak ikinci derecede esaslı noktayı sözleşmenin kurulması açısından zorunlu bir hale getirirler.Bu nokta üzerinde de anlaşma sağlanamazsa sözleşme kurulmuş sayılmaz. B.İkinci Derece Noktaların Tamamlanması Bu huşuların üzerinde konuşulmamış olması sözleşmenin kurulmasını engellemez. Taraflar bu hususlarda anlaşamamış olsalar dahi, eğer sözleşmenin kurulması açısından zorunlu bir unsur saymamışlarsa,sözleşme kurulmuş sayılır. Eğer taraflar ileri bir tarihte de bu hususlarda anlaşamazlarsa, bu durumda hakim işin özelliğine bakarak uyuşmazlığı karara bağlar.
  • 2. İCAP(ÖNERİ)  Hukuki Niteliği: Sözleşme görüşmelerini başlamasını sağlayan irade beyanıdır.* • Karşı tarafın kabulüyle sözleşmenin meydana gelmesini sağlayacak nitelikte, • Tek taraflı, • Yöneltilmesi gerekli, • Kesin ve • Bağlayıcı bir beyandır. Yenilik doğurmaz, alelade bir irade açıklamasıdır. Kural olarak şekle bağlı değildir.  Unsurları:  Esaslı noktaları içermesi Tüm esaslı unsurlar belirli veya belirlenebilir olmalıdır  Bağlanma niyeti taşıması Öneri ile bağlanma hakkını saklı tutma,işin özelliğinden ya da durumun gereğinden anlaşılma hallerinde bağlayıcı olmaz.
  • 3. Öneriye Davet: Açıklanan irade, icap için gerekli unsurları taşıyamıyorsa(yapılmak istenen sözleşmenin esaslı unsurlarını içermelidir)*, icaba davet söz konusu olabilir: • Başkalarını öneride bulunmaya yöneltme amacıyla açıklanır, • Bağlayıcı olmayan irade açıklamasıdır. ( Aksi açıkça ve)  Fiyatını göstererek mal sergilenmesi, Öneri Sayılması Kuralı Tarife,fiyat listesi vb. gönderilmesi (kolaylıkla anlaşılmadıkça)  Ismarlanmamış şeyin geri gönderilmesi Öneri Sayılmaması Kuralı • Ismarlamadığı şeyi alan kimse onu geri göndermek veya saklamakla yükümlü değildir. • Bu nedenle malı alan kişi,o mala gelen zararlardan sorumlu değildir. • Yanlışlıkla gönderilmesi durumunda,derhal gönderene bildirimde bulunulmalıdır.(DK doğan bir yükümlülük)
  • 4. ÖNERİYE BAĞLILIK SÜRESİ SÜRELİ ÖNERİLERDE • Öneride bulunan,kabul için tayin edilen süre sonuna kadar bağlıdır.  Kabul bu süre içerisinde kendisine ulaşmazsa öneren, bağlılıktan kurtulur. • Öneride bulunan,tayin ettiği süreyi tek taraflı olarak  Uzatabilir ancak;  Kısaltamaz. SÜRESİZ ÖNERİLERDE • Hazırlar Arasında • Karşı tarafça derhal(taraflar arasındaki görüşme sona erene kadar) kabul edilmezse öneri sahibi önerisiyle bağlı olmaktan kurtulur. • İletişim araçları ve temsilci aracılığıyla yapılan işlemler de hazırlar arasında sayılır • Hazır Olmayanlar Arasında • Zamanında ve usulüne uygun gönderilmiş kabul haberinin normal ulaşması gereken ana kadar öneride bulunanı bağlar.
  • 5. Önerinin Geri Alınması: (Kabulun Geri Alınması’nda da uygulanır) • Öneride bulunan kişinin geri alma beyanı,  Öneriden önce ulaşmış, Öneri Yapılmamış  Öneriyle aynı anda ulaşmış, Sayılır  Öneriden daha sonra ulaşmakla birlikte karşı tarafça öneriden önce öğrenilmişse  Şekle tabi değildir fakat ispat yükü geri aldığını iddia eden taraftadır. Kabulden Önce Ölüm/Fiil Ehliyetini Kaybetme: A.Öneride Bulunan Kişi Ölüm/Fiil Ehliyeti Kaybı:  Kural olarak öneriyi ortadan kaldırmaz. Yani karşı tarafın kabulüyle sözleşme kurulmuş olur.(Ölüm halinde mirasçılarla)  Fakat edim şahsi edim ise öneri hükümsüz hale gelir. B.Karşı Taraf Ölüm/Fiil Ehliyeti Kaybı:  Kural olarak öneriyi ortadan kaldırmaz. Karşı tarafın mirasçı/yasal temsilcileriyle sözleşme kurulmuş olur.  Fakat; öneri karşı tarafın şahsi özellikleri göz önünde tutularak yapılmışsa, öneri hükümsüz hale gelir.
  • 6. KABUL • Öneriye karşı tarafın verdiği, • Tek taraflı ve • Yöneltilmesi gerekli olumlu irade açıklamasıdır.  Şekle bağlı değildir. • Kabul beyanı, yenilik doğuran haktır.(öneriye uygun kabulün karşı tarafa varması ile sözleşme ilişkisi kurulur) • Öneriyi değiştiren irade açıklaması ise yeni bir öneri sayılır. Kural: Susma Kabul Sayılmaz Susmanın Kabul Sayıldığı İstisna Haller: 1.Kanun gereği açık kabule gerek olmayan durumlar 2.Sözleşmenin niteliği gereği kabule gerek olmayan durumlar 3.Hal ve şartlar nedeniyle açık kabule gerek olmayan durumlar
  • 7. SÖZLEŞMENİN KURULMA VE HÜKÜMLERİNİ DOĞURMA ANI 1.Hazırlar Arasında Yapılan Sözleşmelerde Kabülün açıklandığı an kurulur ve hükümlerini doğurmaya başlar.  Ancak taraflar, sözleşmenin hükümlerini doğurma anını daha ileri bir tarihe bırakabilirler. 2.Hazır Olmayanlar Arasında Yapılan Sözleşmelerde 1.Açık Bir Kabule Gerek Olan Haller Kurulma anı: Kabulün öneride bulunana ulaştığı an Hükümlerini doğurma anı: Kabul beyanının gönderildiği an 2.Açık Bir Kabule Gerek Olmayan Haller Kurulma anı: Önerinin uygun bir süre içinde reddedilmemesi ile kurulur Hükümlerini doğurma anı: Önerinin karşı tarafa ulaştığı an
  • 8. ŞEKİL • İradenin belirli bir biçimde veya belirli araçlarla açıklanmasıdır. 1.Kaynağı Bakımından Şekil a. Kanuni Şekil Kanun tarafından öngörülen şekildir. b. İradi Şekil • Taraflarca kararlaştırılan şekildir.  Taraflar şekle tabi olmayan bir işlemi, yazılı veya resmi bir şekle; yazılı şekle tabi bir işlemi resmi şekle tabi kılabilirler.  Ancak; kanundaki şekil şartlarını bertaraf edemez veya yumuşatamazlar, yalnızca ağırlaştırabilirler.(kanunun geçerlilik şekline ilişkin hükümleri emredici niteliktedir) • Taraflarca kararlaştırılan şekil de,tıpkı kanuni şekil gibi,(aksi belirtilmedikçe),geçerlilik şekli sayılır.Bu şekle uyulmadıkça işlem geçerli olmaz, tarafları bağlamaz. • Taraflar bir işlemi şekle bağlamış,f akat bu şeklin türünü belirlememişse,karine olarak işlemi yazılı şekle tabi tuttukları kabul edilir ve buna ilişkin hükümler uygulanır.
  • 9. Amacı Bakımından Şekil 1.Geçerlilik Şekli • Bir işlemin geçerli olabilmesi için uyulması gerekli olan şekildir. • Geçerlilik şekli açısından TBK genel prensibi, şekil serbestisidir. Yani sözleşmenin geçerliliği kanunda aksi öngörülmedikçe) hiçbir şekle bağlı değildir. • Kanun sözleşmeler için şekil şartı öngörmüşse bu şekil kural olarak geçerlilik şeklidir. Öngörülen şekle uyulmaksızın kurulan sözleşmeler hüküm doğurmaz. 2.İspat Şekli • İşlemin varlığının kanıtlanması için öngörülen şekildir. Yapılış Tarzı Bakımından Şekil 1.Sözlü Şekil İrade beyanlarının sözlü olarak açıklanması geçerlilik şekli olarak kabul edilmiş olabilir:Evlenme,Sözlü Vasiyetname 2.Yazılı Şekil Taraflarca bir metin oluşturulmakta ve imzalanmaktadır. Resmi makamların devreye girmesine gerek yoktur.
  • 10. Adi Yazılı Şekil • Sözleşmeden şekil denildiğinde, kural olarak, adi yazılı şekil anlaşılır. • Kanun tarafından Yazılı şekle tabi işlemler yazılı sözlü yapılırsa geçerli olmaz. • Yazılı şekle tabi sözleşmelerde, sözleşme değişikliğinin de yazılı şekilde yapılması gerekir. Ancak,sözleşme metniyle çelişmeyen tamamlayıcı yan hükümlere ilişkin değişikliklerin yazılı şekilde yapılması gerekmez. • Unsurları: 1.Metin • Metnin üzerine yazıldığı madde (sürekli ve dayanıklı olması yeterlidir) veya nasıl yazıldığı (el yazısı,daktilo, bilgisayar) önemli değildir. • Metin, sözleşmenin objektif ve sübjektif unsurlarını içermelidir. 2.İmza • Borç altına giren tarafın imzası,(temsilcinin sıfatını belirtmesi gerekir) • Kural olarak El yazısıyla atılmalıdır, Nitelikli Yazılı Şekil Bu tür işlemlerde metin yalnızca yazılı olması yeterli değildir, ayrıca kanunun öngördüğü birtakım vasıfları da taşımalıdır.
  • 11. Resmi Şekil • Hukuki işlemin resmi bir makam tarafından düzenlenmesi veya onaylanmasıdır. • Aksi belirtilmedikçe resmiyet vermekle yetkili makam noterdir. İstisnalar: bazı işlemlerde sulh hakimi, tapu mermurlarına da yetki verildiği görülür. Noter senetleri; baştan sonra bir noterin bizzat yazıya dökülmesiyle oluşuyorsa düzenleme senedi, sadece tarafların hazırladığı metni onaylıyorsa onaylama senedidir. • Resmi şekle bağlı işlemlerdeki değişiklikler de resmi şekle bağlıdır.
  • 12. ŞEKLE AYKIRILIĞIN SONUÇLARI 1.Kesin Hükümsüzlük Yaptırımı: • Şekil şartı emredici niteliktedir ve • hakim şekil noksanlığını yargılamanın her aşamasında re’sen dikkate alır, taraflar ve ilgili üçüncü kişiler de bu durumu ileri sürebilir. 2.Hükümsüzlüğün İleri Sürülemeyeceği Durumlar: • Hakkın kötüye kullanılması niteliği taşıyorsa: • Şekil noksanlığına hileli davranışı ile yol açması, • Taraflardan biri bir edimi yerine getirmiş,diğer taraf ise edimi yerine getireceğine dair haklı güven uyandırmış,fakat daha sonra şekle aykırılığı ileri sürerek hükümsüzlüğü ileri sürerek ifadan kaçınmışsa 3.Tahvil İmkanı: • (Kanunda açıkça düzenlenmemekle birlikte), • Butlanla sakat olan bir sözleşmenin, • Benzer amaç güden başka bir işlemin koşullarını taşıması durumunda, • bu işleme dönüştürülmesi durumudur.Bunun için;  Hal ve şartlardan tarafların asıl işlemin geçersizliğini bilselerdi bu işlemi yapacaklarının anlaşılıyor olması(farazi iradelerinin bu yönde olması) gerekir
  • 13. Açığa İmza Sorunu • Kişinin boş bir kağıda imza atması. • Beyaza imza atılmak suretiyle düzenlenen senetler anlaşmaya aykırı doldurulduğu kanıtlanmadıkça geçerli sayılır(YARGITAY) İspatı ise tanıkla olamaz. Ayrıca,senedin anlaşmaya aykırı doldurulduğu itirazı alacağı iyiniyetle devralan yeni alacaklıya karşı ileri sürülemez. Soyut Borç Tanınması • Sebebi gösterilmemiş olsa bile borç tanınması geçerlidir. • Soyut borç ikrarında alacaklı,borcun hukuki sebebini kanıtlamak zorunda değildir.Borcun sebebinin bulunmadığı/geçersiz olduğunu ispat yükü borçluya aittir. Sözleşmelerin Yorumu
  • 14. GENEL İŞLEM KOŞULLARI • Bir sözleşme yapılırken düzenleyenin, • İleride yapılacak çok sayıda benzer sözleşmede kullanılmak amacıyla, • Önceden,tek başına hazırlayarak, • Karşı tarafa sunduğu sözleşmelerdir. Özellikleri: 1.Sözleşme koşullarının müzakere edilmemesi Ayrıca müzakere edilmiş olmaları,tek başına onları genel işlem koşulu olmaktan çıkarmaz. 2.Diğer tarafa sunuluş şeklinin önem taşımaması 3.Sözleşme metinlerindeki farklılıklarının önem taşımaması 4.Kamu tüzel kişileri hakkında da uygulanması 5.Emredici olması Genel işlem koşulları ve bunların denetimine ilişkin hükümler emredicidir.
  • 15. GENEL İŞLEM KOŞULLARININ DENETİMİ 1.Yürürlük Denetimi-Yazılmamış Sayılma Yaptırımı • Genel işlem koşullarının sözleşme kapsamına dahil olup olmadığının denetimidir. • Karşı tarafın menfaatine aykırı genel işlem koşullarının(GİK) sözleşme kapsamına girebilmesi için; 1.Düzenleyenin sözleşmenin yapılması esnasında karşı tarafa bu koşulların varlığı hakkında açıkça bilgi vermesi, 2.Bunların içeriğini öğrenme imkanı sağlaması, İSPAT 3.Karşı tarafın bu koşulları kabul etmesi. GİK Sunan Taraf Yazılmamış Sayılma: YÜKÜ Sözleşmenin niteliğine ve işin özelliğine yabancı olan genel işlem koşulları yazılmamış sayılır.(Açıkça bilgi verilmiş ve kabul edilmiş olsa dahi) GİK bulunduğu sözleşmede veya ayrı bir sözleşmede yer alan ve düzenleyene tek yanlı olarak karşı taraf aleyhine GİK içeren sözleşmenin bir hükmünü veya yeni düzenleme getirme yetkisi veren kayıtlar yazılmamış sayılır. Yazılmamış Sayılmanın Sözleşmeye Etkisi: • Sözleşmelerin yazılmamış sayılan GİK dışındaki hükümleri geçerliliğini korur.(Kısımi Yokluk) • Bu durumda düzenleyen, yazılmamış sayılan koşullar olmasaydı diğer hükümlerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri süremez. Fakat; yazılmamış sayılan hükümler, sözleşmenin esaslı unsunu oluşturuyorsa sözleşme kurulmamış sayılır.
  • 16. 2.Yorum Denetimi • GİK’ de yer alan bir hüküm açık ve anlaşılır değilse, birden fazla anlama geliyorsa, Düzenleyen aleyhine ve karşı taraf lehine yorumlanır. 3.İçerik Denetimi-Kısmi Butlan Yaptırımı  GİK’na; Dürüstlük kuralına aykırı olarak, • Karşı tarafın aleyhine veya onun durumunu ağırlaştırıcı nitelikte hükümler konulamaz. Müeyyidesi: Kısmi Butlan(Kısmi Kesin Hükümsüzlük)

Editor's Notes

  1. *Borçlar Hukuku,ÖĞÜZ/ERGÜNE/ERİŞİN,Açıköğretim Yayınları
  2. *Borçlar Hukuku,ÖĞÜZ/ERGÜNE/ERİŞİN,Açıköğretim Yayınları