ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitələr

•Download as PPT, PDF•
•
Nermin27
Nermin27
1 of 20
Downloaded 11 times
Masallı rayonu Q ribl r k nd tam ortaə ə ə m kt bininə ə mü llimi Haşımov K nanınə ə «D fin » m kt b-liseyind IXbə ə ə ə ə sinfind Az rbaycan diliə ə f nnind n keçirdiyiə ə Açıq d rsə
Standart • 4.1.1. Mür kk b cüml nin növl riniə ə ə ə f rql ndirir.ə ə • 4.1.3. Mür kk b cüml d , vasit siz nitqdə ə ə ə ə ə durğu işar l rind n istifad edir.ə ə ə ə
T lim üsulları v T lim formasıə ə ə • Beyin h ml siə ə • Müzakirə •Qruplarla iş •Kollektivlə iş
Resurslar • D rslik, işçi v r q si,ə ə ə ə • İKT v proyektorə
Motivasiya
T DQİQAT SUALIƏ Tabeli mür kk bə ə cüml l rd budaq cüml l rə ə ə ə ə baş cüml l r hansıə ə ə vasit l rl bağlanılır?ə ə ə
Nümun l rd verilmiş budaq cüml l rin növünü sxemini mü yy nl şdirin və ə ə ə ə ə ə ə ə budaq cüml l rin baş cüml l r hansı vasit l rl bağlandığını izah edin?ə ə ə ə ə ə ə ə K ss h r kim tökül n qan izini,ə ə ə ə Qurtaran dahi odur yer üzünü Kim z hm t könül vers ,ə ə ə ə vv l-axır xeyir ç k rƏ ə ə ə Söz var k s r savaşı,ə ə Söz var k sdir r başı.ə ə Söz var ağulu aşı, Bal il ed r yağ bir söz.ə ə I qrup- İnam
Verilmiş cüml l rd nöqt l rin yerin müvafiq g l n v zlikl ri lavə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə edib budaq cüml l rin növünü mü yy nl şdirin.ə ə ə ə ə  Lev Tolstoy h cmi çox çıxan m ktubların sonuna ...... yazırdı ki, uzunə ə yazdığı üçün onu bağışlasınlar , qısa yazmağa vaxtı olmamışdır.  ......danılmaz h qiq tdir ki, insanı t bi t yaradır, c miyy t is inkişafə ə ə ə ə ə ə etdirir v yetişdirir.ə  Xalq r ssamı Tahir Salahov ölm z b st kar Qara Qarayevi oturaqə ə ə ə v ziyy td ......t svir etmişdi ki,sanki Q.Qarayev ele indic qalxıbə ə ə ə ə pianonun arxasına keç c k, böyük enerji il yaradıcılıqla m şğul olacaq.ə ə ə ə II qrup-Arzu
Nümun l rd f rql ndirilmiş hiss l rin n olduğunuə ə ə ə ə ə ə ə v funksiyasını izah edin.ə  Dili söyl diə sə də, Ür yind o d rhal:ə ə ə «L n t şeytana»-dedi.ə ə  g rƏ ə z hm t ç kmə ə ə əsən, g l c kd uğur qazanaə ə ə ə bilm zs n.ə ə Yay g ldiə mi, b zil ri xarici ölk l r s yah t gedir.ə ə ə ə ə ə ə ə III qrup- Sülh
Verilmiş budaq cüml l rin vv lin baş cüml l rə ə ə ə ə ə ə lav edib budaq cüml l rin növünüə ə ə ə mü yy nl şdirin v hansı yollarla baş cüml l rə ə ə ə ə ə ə bağlandığını aydınlaşdırın.  ...28 May Az rbaycan Xalq Cümhuriyy tininə ə yaranması günüdür.  ...Yaxşı günd d , pis günd d s nin yanındaə ə ə ə ə olsun.  ...Avropa m d niyy ti il tanış olsun.ə ə ə ə IV qrup- Ümid
İnformasİya müzakİr sİə  Budaq cüml ni baş cüml y bağlayanə ə ə vasit l r hansılardır?ə ə  Hansı tabeli mür kk b cüml l rdə ə ə ə ə budaq cüml h miş birinci g lir?ə ə ə ə
Artıq qeyd etmişik ki, Tərkib hissələrindən biri qrammatik cəhətdən digərindən asılı olan mürəkkəb cümlələrə tabeli mürəkkəb cümlələr deyilir. Qrammatik cəhətdən müstəqil olan cümləyə baş cümlə deyilir • Baş cümlədən asılı olan hissəyə budaq cümlə deyilir. • Məsələn: Məktubda o da yazılmışdı ki, tezliklə hər şey aydınlaşacaq. Ümumİl şdİrm v n tİcə ə ə ə ə
Baş cümlənin şərti işarəsi- Budaq cümlənin şərti işarəsi- Nümunə: Başa düşdüm ki, onu narahat edən mənim uğurlarımdır. Ümumİl şdİrm v n tİcə ə ə ə ə Baş cümlə Budaq cümlə
Ümumİl şdİrm v n tİcə ə ə ə ə Budaq cümlə Baş cümlə Əgər dərsə gəlməsən, mənə xəbər elə. Hansı şərtlə? Dərsə gəlmədiyin şərtdə.
Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitələr 1. İntonasiya Mən bilirəm, biz görüşəcəyik. 2. Tabelilik bağlayıcıları ki, belə ki, çünki, ona görə ki, hərçənd, madam, əgər.
3. Bağlayıcı sözl rə Budaq cümlələrin bir qismi baş cümləyə kim, nə, necə, nə cür, nə vaxt, nə zaman, neçə,nə qədər sual əvəzliklərinin köməyi ilə bağlanır. Baş cümləni budaq cümləyə bağlayan bu sual əzəliklərinə bağlayıcı sözlər deyilir. Bağlayıcı sözlər çox vaxt ki ədatı ilə birgə işlənir. Məsələn: Kimə ki məktub gələrdi, o hədsiz sevinərdi.
4. –sa (-sə) şəkilçisi və mı4 Atam tez gəlsə, mənə xəbər ver. Bir şey oldumu, özünü itirmə, mənə zəng vur.
TABELİ MÜRƏKKƏB CÜMLƏLƏRDƏ DURĞU İŞARƏLƏRİ • Tabeli mürəkkəb cümlələrin tərkib hissələri yazıda vergüllə ayrılır. • Budaq cümlə baş cümləyə ki, çünki, ona görə ki, indi ki, bir halda ki,madam ki bağlayıcıları ilə bağlandıqda ki-dən sonra vergül qoyulur,lakin o biri bağlayıcılardan əvvəl vergül qoyulur. Qız deyir ki, rayondan təzə gəlmişəm. Qeyd. Bağlayıcı sözdə ki ədatından sonra vergül qoyulmur: Harada ki iş çoxdur, orda mən yada düşürəm. Amma tabeli mürəkkəb cümlələrdə ki bağlayıcısından sonra vergül qoyulur. Mən eşitmişəm ki, onlar çoxdan bu evdən köçüblər.
Qruplar Meyarlar İnam Arzu Sülh Ümid Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitəni tanıyır Tədqiqetmə Təqdimetmə Əməkdaşlıq etmə Yekun Qiymətləndirmə
Ev tapşırığı: Dərslik, Çalışma №

More Related Content

Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitələr

  • 1. Masallı rayonu Q ribl r k nd tam ortaə ə ə m kt bininə ə mü llimi Haşımov K nanınə ə «D fin » m kt b-liseyind IXbə ə ə ə ə sinfind Az rbaycan diliə ə f nnind n keçirdiyiə ə Açıq d rsə
  • 2. Standart • 4.1.1. Mür kk b cüml nin növl riniə ə ə ə f rql ndirir.ə ə • 4.1.3. Mür kk b cüml d , vasit siz nitqdə ə ə ə ə ə durğu işar l rind n istifad edir.ə ə ə ə
  • 3. T lim üsulları v T lim formasıə ə ə • Beyin h ml siə ə • Müzakirə •Qruplarla iş •Kollektivlə iş
  • 4. Resurslar • D rslik, işçi v r q si,ə ə ə ə • İKT v proyektorə
  • 6. T DQİQAT SUALIƏ Tabeli mür kk bə ə cüml l rd budaq cüml l rə ə ə ə ə baş cüml l r hansıə ə ə vasit l rl bağlanılır?ə ə ə
  • 7. Nümun l rd verilmiş budaq cüml l rin növünü sxemini mü yy nl şdirin və ə ə ə ə ə ə ə ə budaq cüml l rin baş cüml l r hansı vasit l rl bağlandığını izah edin?ə ə ə ə ə ə ə ə K ss h r kim tökül n qan izini,ə ə ə ə Qurtaran dahi odur yer üzünü Kim z hm t könül vers ,ə ə ə ə vv l-axır xeyir ç k rƏ ə ə ə Söz var k s r savaşı,ə ə Söz var k sdir r başı.ə ə Söz var ağulu aşı, Bal il ed r yağ bir söz.ə ə I qrup- İnam
  • 8. Verilmiş cüml l rd nöqt l rin yerin müvafiq g l n v zlikl ri lavə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə edib budaq cüml l rin növünü mü yy nl şdirin.ə ə ə ə ə  Lev Tolstoy h cmi çox çıxan m ktubların sonuna ...... yazırdı ki, uzunə ə yazdığı üçün onu bağışlasınlar , qısa yazmağa vaxtı olmamışdır.  ......danılmaz h qiq tdir ki, insanı t bi t yaradır, c miyy t is inkişafə ə ə ə ə ə ə etdirir v yetişdirir.ə  Xalq r ssamı Tahir Salahov ölm z b st kar Qara Qarayevi oturaqə ə ə ə v ziyy td ......t svir etmişdi ki,sanki Q.Qarayev ele indic qalxıbə ə ə ə ə pianonun arxasına keç c k, böyük enerji il yaradıcılıqla m şğul olacaq.ə ə ə ə II qrup-Arzu
  • 9. Nümun l rd f rql ndirilmiş hiss l rin n olduğunuə ə ə ə ə ə ə ə v funksiyasını izah edin.ə  Dili söyl diə sə də, Ür yind o d rhal:ə ə ə «L n t şeytana»-dedi.ə ə  g rƏ ə z hm t ç kmə ə ə əsən, g l c kd uğur qazanaə ə ə ə bilm zs n.ə ə Yay g ldiə mi, b zil ri xarici ölk l r s yah t gedir.ə ə ə ə ə ə ə ə III qrup- Sülh
  • 10. Verilmiş budaq cüml l rin vv lin baş cüml l rə ə ə ə ə ə ə lav edib budaq cüml l rin növünüə ə ə ə mü yy nl şdirin v hansı yollarla baş cüml l rə ə ə ə ə ə ə bağlandığını aydınlaşdırın.  ...28 May Az rbaycan Xalq Cümhuriyy tininə ə yaranması günüdür.  ...Yaxşı günd d , pis günd d s nin yanındaə ə ə ə ə olsun.  ...Avropa m d niyy ti il tanış olsun.ə ə ə ə IV qrup- Ümid
  • 11. İnformasİya müzakİr sİə  Budaq cüml ni baş cüml y bağlayanə ə ə vasit l r hansılardır?ə ə  Hansı tabeli mür kk b cüml l rdə ə ə ə ə budaq cüml h miş birinci g lir?ə ə ə ə
  • 12. Artıq qeyd etmişik ki, Tərkib hissələrindən biri qrammatik cəhətdən digərindən asılı olan mürəkkəb cümlələrə tabeli mürəkkəb cümlələr deyilir. Qrammatik cəhətdən müstəqil olan cümləyə baş cümlə deyilir • Baş cümlədən asılı olan hissəyə budaq cümlə deyilir. • Məsələn: Məktubda o da yazılmışdı ki, tezliklə hər şey aydınlaşacaq. Ümumİl şdİrm v n tİcə ə ə ə ə
  • 13. Baş cümlənin şərti işarəsi- Budaq cümlənin şərti işarəsi- Nümunə: Başa düşdüm ki, onu narahat edən mənim uğurlarımdır. Ümumİl şdİrm v n tİcə ə ə ə ə Baş cümlə Budaq cümlə
  • 14. Ümumİl şdİrm v n tİcə ə ə ə ə Budaq cümlə Baş cümlə Əgər dərsə gəlməsən, mənə xəbər elə. Hansı şərtlə? Dərsə gəlmədiyin şərtdə.
  • 15. Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitələr 1. İntonasiya Mən bilirəm, biz görüşəcəyik. 2. Tabelilik bağlayıcıları ki, belə ki, çünki, ona görə ki, hərçənd, madam, əgər.
  • 16. 3. Bağlayıcı sözl rə Budaq cümlələrin bir qismi baş cümləyə kim, nə, necə, nə cür, nə vaxt, nə zaman, neçə,nə qədər sual əvəzliklərinin köməyi ilə bağlanır. Baş cümləni budaq cümləyə bağlayan bu sual əzəliklərinə bağlayıcı sözlər deyilir. Bağlayıcı sözlər çox vaxt ki ədatı ilə birgə işlənir. Məsələn: Kimə ki məktub gələrdi, o hədsiz sevinərdi.
  • 17. 4. –sa (-sə) şəkilçisi və mı4 Atam tez gəlsə, mənə xəbər ver. Bir şey oldumu, özünü itirmə, mənə zəng vur.
  • 18. TABELİ MÜRƏKKƏB CÜMLƏLƏRDƏ DURĞU İŞARƏLƏRİ • Tabeli mürəkkəb cümlələrin tərkib hissələri yazıda vergüllə ayrılır. • Budaq cümlə baş cümləyə ki, çünki, ona görə ki, indi ki, bir halda ki,madam ki bağlayıcıları ilə bağlandıqda ki-dən sonra vergül qoyulur,lakin o biri bağlayıcılardan əvvəl vergül qoyulur. Qız deyir ki, rayondan təzə gəlmişəm. Qeyd. Bağlayıcı sözdə ki ədatından sonra vergül qoyulmur: Harada ki iş çoxdur, orda mən yada düşürəm. Amma tabeli mürəkkəb cümlələrdə ki bağlayıcısından sonra vergül qoyulur. Mən eşitmişəm ki, onlar çoxdan bu evdən köçüblər.
  • 19. Qruplar Meyarlar İnam Arzu Sülh Ümid Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitəni tanıyır Tədqiqetmə Təqdimetmə Əməkdaşlıq etmə Yekun Qiymətləndirmə