際際滷

際際滷Share a Scribd company logo

CEST 20140513 digitaliseren

datable_be
datable_be

際際滷s van de opleidingsessie Module 3 | CEST-richtlijnen voor beheerders van digitale collecties | Digitaliseren

1 of 45
CEST 20140513 digitaliseren
DIGITALISEREN
≒ kopie谷n 油 ≒ binair coderen ≒ metadata digitaliseren (overg.; digitaliseerde, h. gedigita- liseerd) in een digitale code overbrengen DIGITALISEREN? 油
BINAIRE CODE 油
TEKST 油
BEELD: RASTERAFBEELDING 油
VIDEO 油
BEELD: RGB KLEURMODEL 油
KLEUR 油& KLEURDIEPTE RED GREEN BLUE 000000000000000000000000 000000000000000000000001 000000000000000000000010 111111111111111111111111 256 * 256 * 256 = 16,7 miljoen combinaties
BEELD: RGB KLEURMODEL 油
KLEURDIEPTE ≒ Aantal bits gebruikt om een kleur te bepalen ≒ Bepalend voor grootte bestand
BEELD: KLEURRUIMTE 油
GELUID 油
GELUID 油
GELUID: ANALOOG SIGNAAL 油
GELUID: DIGITAAL SIGNAAL 油
bestandsformaten 油
DIGITAAL BESTAND 油 Om 油welk 油type 油bestand 油gaat 油het? 油 油 Welk 油kleurruimte 油gebruikt 油het 油 bestand? 油 油 Wat 油beeldt 油het 油bestand 油precies 油af? 油 油 Hoe 油is 油het 油beeld 油opgebouwd? 油 油 De 油gecodeerde 油a<eelding 油zelf. 油
RESOLUTIE ≒ sample rate (bemonsteringsfrequentie) ≒ uitgedrukt in PPI (beeld) of Hz (geluid) ≒ bepalend voor bestandsgrootte: ≒ Audio: sample rate x2 bestand x2 ≒ 2D: resolutie x2 bestand x4
RESOLUTIE ≒ Beeld ≒ Pixels per Inch (PPI) ≒ Let op met interpolatie! ≒ Video ≒ lineaire pixels: 2K, 4K, 8K ≒ originele frame rate ≒ Audio ≒ Sample frequency: 48 tot 96 kHz
RESOLUTIE BEREKENEN 油 油 油 ≒ 1 inch = 2,56 cm ≒ voorbeeld dia op A4: 21 cm x 300 dpi / 3,6 cm = 1750 ppi ≒ voorbeeld poster op A4: 21 cm x 300 dpi / 70 cm = 90 ppi breedte gewenste afdruk x gewenste resolutie afdruk breedte origineel
COMPRESSIE 油 ≒ Afhankelijk van bestandsformaat ≒ Lossless: geen informatieverlies (bv. LZW, ZIP) ≒ Lossy: artefacten, kleurverlies (JPEG)
≒ Embedded/extern ≒ Descriptief: wat is de inhoud van het bestand? ≒ Administratief: hoe kan/mag ik het bestand gebruiken? ≒ Structureel: hoe is het bestand opgebouwd? METADATA 油
≒ moederbestand ≒ archiveringsbestand ≒ reproductiebestand ≒ raadplegingsbestand KOPIEN 油
Een moederbestand is een digitale kopie waarvan verder kopie谷n worden afgeleid. KOPIEN: MOEDERBESTAND 油
Een 油archiveringsbestand 油is 油een 油digitale 油kopie 油van 油het 油 oorspronkelijke 油(digitale 油of 油analoge) 油document 油in 油de 油 hoogst 油mogelijke 油kwaliteit 油-足 油bij 油voorkeur 油voldoende 油 hoog 油om 油het 油origineel 油in 油geval 油van 油vernie<ging 油of 油 beschadiging 油te 油vervangen. 油 油 Archiveringsbestanden 油worden 油gemaakt 油wanneer 油het 油 oorspronkelijke 油document 油te 油kwetsbaar 油is 油om 油het 油te 油 kunnen 油raadplegen, 油of 油wanneer 油het 油verloren 油dreigt 油te 油 gaan. 油 油 Ze 油worden 油bij 油voorkeur 油bewaard 油in 油een 油beveiligde 油 opslagomgeving. 油 UF: 油preserva<on 油master 油 KOPIEN: ARCHIVERINGSBESTAND 油
Een reproductiebestand is een digitale kopie waarvan de kwaliteit voldoende hoog is om de inhoud van het oorspronkelijke (digitale of analoge) document op een betekenisvolle manier toegankelijk te maken. Reproductiebestanden worden bij voorkeur bewaard in een beveiligde opslagomgeving en zijn doorgaans enkel ter beschikking via het intranet van een bewaarinstelling. UF: reproduction master, submaster, distributiekopie KOPIEN: REPRODUCTIEBESTAND 油
Een 油raadplegingsbestand 油is 油een 油digitale 油kopie 油die 油 gebruikt 油wordt 油om 油een 油document 油digitaal 油ter 油 beschikking 油te 油stellen. 油 油 De 油kwaliteit 油van 油een 油raadplegingsbestand 油wordt 油bepaald 油 door 油de 油aard 油van 油het 油gebruik. 油De 油kwaliteit 油is 油vaak 油veel 油 lager 油om 油de 油opslagcapaciteit 油en 油de 油benodigde 油 bandbreedte 油beperkt 油te 油houden 油en 油het 油document 油 makkelijker 油raadpleegbaar 油te 油maken. 油 油 Een 油raadplegingsbestand 油worden 油enkel 油bewaard 油en 油 beheerd 油voor 油de 油termijn 油van 油het 油beoogde 油gebruik. 油 油 油 UF: 油distribu<on 油copy, 油access 油copy, 油raadplegingskopie 油 KOPIEN: RAADPLEGINGSBESTAND 油
BEGRIPPEN:
≒ Concrete gevallen ≒ Dos & donts ≒ Minimum standaarden ≒ Aanbevolen standaar- den CEST RICHTLIJNEN 油
≒ Ik wil mijn fotocollectie digitaliseren ≒ Ik wil tekstdocumenten digitaliseren ≒ Ik wil geluidsopnames digitaliseren ≒ Ik wil video digitaliseren 4 DIGITALISERINGSSCENARIOS 油
≒ Beschrijf steeds de collectie die je digitaliseert ≒ Maak een moederbestand van voldoende hoge kwaliteit ≒ Registreer metadata ≒ Maak archiverings-, reproductie en raadplegingsbestanden DIGITALISEREN IN 4 STAPPEN 油
1STE GEBOD: BESCHRIJF DE COLLECTIE Minimum: ≒ Beschrijft de (deel)collectie (COMETA) ≒ Beschrijf het niveau waarop je ontsluit (reeks, stuk) Aanbevolen: ≒ Beschrijf volgens het 1-op-1-principe (object, inhoud, representatie) ≒ Beschrijf het niveau van het digitale bestand (reeks, stuk, onderdeel) ≒ Beschrijf m.b.v. de standaarden voor: ≒ het type collectie (musea, bibliotheek, archief) ≒ het soort object (tekst, foto, geluid, video)
2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND Algemeen: ≒ Bewaar een onbewerkte versie van het moederbestand ≒ Kwaliteitseisen 坦 doelstellingen digitalisering ≒ Toegang tot de inhoud? ≒ Betrouwbare weergave? ≒ Substitutie origineel? ≒ Infrastructuur & kennis in huis?
2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (TEKST) Minimum: ≒ Open en goed gedocumenteerd formaat ≒ Beeldformaat: TIFF of JPEG2000, soms JPG of PNG, geen PDF! ≒ Resolutie: punten&openingen 300ppi ≒ Bitdiepte: 8bit 24 bit; sRGB ECIRGB ≒ Tekstformaat: UTF-8 Aanbevolen: ≒ TEI ≒ METS
2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (FOTO) Minimum: ≒ TIFF v6.0 Part 1: Baseline Tiff Uncompressed ≒ Resolutie: 300ppi ≒ Bitdiepte: 8bit 24 bit; ECIRGB Aanbevolen: ≒ JPEG2000, soms JPG, PNG of GIF, geen PDF!
2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (GELUID) Minimum: ≒ Magneetbanden reinigen en correct identificeren! ≒ Vermijd subjectieve correcties! ≒ Open en goed gedocumenteerd formaat ≒ Linear Pulse Code Modulatie: 48kHz-96kHz; 24 bit ≒ Geen compressie! Aanbevolen: ≒ WAV, AIFF, FLAC
2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (VIDEO) Minimum: ≒ Magneetbanden reinigen en correct identificeren! ≒ Vermijd subjectieve correcties! ≒ Open en goed gedocumenteerd formaat ≒ Bewaar beeldeigenschappen (frame rate, aspect ration, etc.) ≒ Geen compressie! Aanbevolen: ≒ MXF, AVI, MOV ≒ MXF/JPEG2000 codering
2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (BESTANDSNAMEN) Minimum: ≒ uniek! ≒ letters ≒ cijfers ≒ liggend streepje ( _ ) ≒ koppelteken (-) Aanbevolen: ≒ Betekenisloze namen (UUID) ≒ Betekenisvolle namen (collectiecode / identificatienummer)
2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (STRUCTUUR) Minimum: ≒ gestructureerd tekstbestand (CSV, XML) ≒ soms in de bestandsnaam (eenvoudige objecten) ≒ geen mappen! Aanbevolen: ≒ XML Schemas: ≒ MPEG DIDL ≒ METS ≒ PREMIS
3DE GEBOD: REGISTREER ADMINISTRATIEVE METADATA editievermelding: ≒ Wie heeft het bestand gemaakt en hoe? (technische data) ≒ Welke beperkingen rusten op het gebruik ? (rechten data) ≒ Hoe moet het bestand bewaard worden? (preserveringsdata)
3DE GEBOD: REGISTREER ADMINISTRATIEVE METADATA Minimum: ≒ Selecteer de elementen ≒ Gestructureerd tekstbestand (CSV, XML) ≒ Of in de header Aanbevolen: ≒ PREMIS ≒ Identificeer en valideer (DROID, JHOVE)
4DE GEBOD: MAAK BESTANDEN: ARCHIVERING/REPRODUCTIE Minimum: ≒ Archivering: Open ≒ Reproductie: Open en goed ondersteund Aanbevolen: ≒ XML/UTF-8 ≒ TIFF ≒ JPEG2000 ≒ WAV/LPCM ≒ AIFF/LPCM ≒ FLAC ≒ MXF/MJPEG2000
4DE GEBOD: MAAK BESTANDEN: RAADPLEGING Minimum: ≒ Breed ondersteund ≒ Gebruikt door je doelgroep Aanbevolen: ≒ JPEG2000 ≒ JPG ≒ PNG ≒ PDF ≒ HTML ≒ MP3 ≒ MPEG-2 ≒ MPEG-4
CEST 20140513 digitaliseren

More Related Content

CEST 20140513 digitaliseren

  • 3. ≒ kopie谷n 油 ≒ binair coderen ≒ metadata digitaliseren (overg.; digitaliseerde, h. gedigita- liseerd) in een digitale code overbrengen DIGITALISEREN? 油
  • 9. KLEUR 油& KLEURDIEPTE RED GREEN BLUE 000000000000000000000000 000000000000000000000001 000000000000000000000010 111111111111111111111111 256 * 256 * 256 = 16,7 miljoen combinaties
  • 11. KLEURDIEPTE ≒ Aantal bits gebruikt om een kleur te bepalen ≒ Bepalend voor grootte bestand
  • 18. DIGITAAL BESTAND 油 Om 油welk 油type 油bestand 油gaat 油het? 油 油 Welk 油kleurruimte 油gebruikt 油het 油 bestand? 油 油 Wat 油beeldt 油het 油bestand 油precies 油af? 油 油 Hoe 油is 油het 油beeld 油opgebouwd? 油 油 De 油gecodeerde 油a<eelding 油zelf. 油
  • 19. RESOLUTIE ≒ sample rate (bemonsteringsfrequentie) ≒ uitgedrukt in PPI (beeld) of Hz (geluid) ≒ bepalend voor bestandsgrootte: ≒ Audio: sample rate x2 bestand x2 ≒ 2D: resolutie x2 bestand x4
  • 20. RESOLUTIE ≒ Beeld ≒ Pixels per Inch (PPI) ≒ Let op met interpolatie! ≒ Video ≒ lineaire pixels: 2K, 4K, 8K ≒ originele frame rate ≒ Audio ≒ Sample frequency: 48 tot 96 kHz
  • 21. RESOLUTIE BEREKENEN 油 油 油 ≒ 1 inch = 2,56 cm ≒ voorbeeld dia op A4: 21 cm x 300 dpi / 3,6 cm = 1750 ppi ≒ voorbeeld poster op A4: 21 cm x 300 dpi / 70 cm = 90 ppi breedte gewenste afdruk x gewenste resolutie afdruk breedte origineel
  • 22. COMPRESSIE 油 ≒ Afhankelijk van bestandsformaat ≒ Lossless: geen informatieverlies (bv. LZW, ZIP) ≒ Lossy: artefacten, kleurverlies (JPEG)
  • 23. ≒ Embedded/extern ≒ Descriptief: wat is de inhoud van het bestand? ≒ Administratief: hoe kan/mag ik het bestand gebruiken? ≒ Structureel: hoe is het bestand opgebouwd? METADATA 油
  • 24. ≒ moederbestand ≒ archiveringsbestand ≒ reproductiebestand ≒ raadplegingsbestand KOPIEN 油
  • 25. Een moederbestand is een digitale kopie waarvan verder kopie谷n worden afgeleid. KOPIEN: MOEDERBESTAND 油
  • 26. Een 油archiveringsbestand 油is 油een 油digitale 油kopie 油van 油het 油 oorspronkelijke 油(digitale 油of 油analoge) 油document 油in 油de 油 hoogst 油mogelijke 油kwaliteit 油-足 油bij 油voorkeur 油voldoende 油 hoog 油om 油het 油origineel 油in 油geval 油van 油vernie<ging 油of 油 beschadiging 油te 油vervangen. 油 油 Archiveringsbestanden 油worden 油gemaakt 油wanneer 油het 油 oorspronkelijke 油document 油te 油kwetsbaar 油is 油om 油het 油te 油 kunnen 油raadplegen, 油of 油wanneer 油het 油verloren 油dreigt 油te 油 gaan. 油 油 Ze 油worden 油bij 油voorkeur 油bewaard 油in 油een 油beveiligde 油 opslagomgeving. 油 UF: 油preserva<on 油master 油 KOPIEN: ARCHIVERINGSBESTAND 油
  • 27. Een reproductiebestand is een digitale kopie waarvan de kwaliteit voldoende hoog is om de inhoud van het oorspronkelijke (digitale of analoge) document op een betekenisvolle manier toegankelijk te maken. Reproductiebestanden worden bij voorkeur bewaard in een beveiligde opslagomgeving en zijn doorgaans enkel ter beschikking via het intranet van een bewaarinstelling. UF: reproduction master, submaster, distributiekopie KOPIEN: REPRODUCTIEBESTAND 油
  • 28. Een 油raadplegingsbestand 油is 油een 油digitale 油kopie 油die 油 gebruikt 油wordt 油om 油een 油document 油digitaal 油ter 油 beschikking 油te 油stellen. 油 油 De 油kwaliteit 油van 油een 油raadplegingsbestand 油wordt 油bepaald 油 door 油de 油aard 油van 油het 油gebruik. 油De 油kwaliteit 油is 油vaak 油veel 油 lager 油om 油de 油opslagcapaciteit 油en 油de 油benodigde 油 bandbreedte 油beperkt 油te 油houden 油en 油het 油document 油 makkelijker 油raadpleegbaar 油te 油maken. 油 油 Een 油raadplegingsbestand 油worden 油enkel 油bewaard 油en 油 beheerd 油voor 油de 油termijn 油van 油het 油beoogde 油gebruik. 油 油 油 UF: 油distribu<on 油copy, 油access 油copy, 油raadplegingskopie 油 KOPIEN: RAADPLEGINGSBESTAND 油
  • 30. ≒ Concrete gevallen ≒ Dos & donts ≒ Minimum standaarden ≒ Aanbevolen standaar- den CEST RICHTLIJNEN 油
  • 31. ≒ Ik wil mijn fotocollectie digitaliseren ≒ Ik wil tekstdocumenten digitaliseren ≒ Ik wil geluidsopnames digitaliseren ≒ Ik wil video digitaliseren 4 DIGITALISERINGSSCENARIOS 油
  • 32. ≒ Beschrijf steeds de collectie die je digitaliseert ≒ Maak een moederbestand van voldoende hoge kwaliteit ≒ Registreer metadata ≒ Maak archiverings-, reproductie en raadplegingsbestanden DIGITALISEREN IN 4 STAPPEN 油
  • 33. 1STE GEBOD: BESCHRIJF DE COLLECTIE Minimum: ≒ Beschrijft de (deel)collectie (COMETA) ≒ Beschrijf het niveau waarop je ontsluit (reeks, stuk) Aanbevolen: ≒ Beschrijf volgens het 1-op-1-principe (object, inhoud, representatie) ≒ Beschrijf het niveau van het digitale bestand (reeks, stuk, onderdeel) ≒ Beschrijf m.b.v. de standaarden voor: ≒ het type collectie (musea, bibliotheek, archief) ≒ het soort object (tekst, foto, geluid, video)
  • 34. 2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND Algemeen: ≒ Bewaar een onbewerkte versie van het moederbestand ≒ Kwaliteitseisen 坦 doelstellingen digitalisering ≒ Toegang tot de inhoud? ≒ Betrouwbare weergave? ≒ Substitutie origineel? ≒ Infrastructuur & kennis in huis?
  • 35. 2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (TEKST) Minimum: ≒ Open en goed gedocumenteerd formaat ≒ Beeldformaat: TIFF of JPEG2000, soms JPG of PNG, geen PDF! ≒ Resolutie: punten&openingen 300ppi ≒ Bitdiepte: 8bit 24 bit; sRGB ECIRGB ≒ Tekstformaat: UTF-8 Aanbevolen: ≒ TEI ≒ METS
  • 36. 2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (FOTO) Minimum: ≒ TIFF v6.0 Part 1: Baseline Tiff Uncompressed ≒ Resolutie: 300ppi ≒ Bitdiepte: 8bit 24 bit; ECIRGB Aanbevolen: ≒ JPEG2000, soms JPG, PNG of GIF, geen PDF!
  • 37. 2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (GELUID) Minimum: ≒ Magneetbanden reinigen en correct identificeren! ≒ Vermijd subjectieve correcties! ≒ Open en goed gedocumenteerd formaat ≒ Linear Pulse Code Modulatie: 48kHz-96kHz; 24 bit ≒ Geen compressie! Aanbevolen: ≒ WAV, AIFF, FLAC
  • 38. 2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (VIDEO) Minimum: ≒ Magneetbanden reinigen en correct identificeren! ≒ Vermijd subjectieve correcties! ≒ Open en goed gedocumenteerd formaat ≒ Bewaar beeldeigenschappen (frame rate, aspect ration, etc.) ≒ Geen compressie! Aanbevolen: ≒ MXF, AVI, MOV ≒ MXF/JPEG2000 codering
  • 39. 2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (BESTANDSNAMEN) Minimum: ≒ uniek! ≒ letters ≒ cijfers ≒ liggend streepje ( _ ) ≒ koppelteken (-) Aanbevolen: ≒ Betekenisloze namen (UUID) ≒ Betekenisvolle namen (collectiecode / identificatienummer)
  • 40. 2DE GEBOD: MAAK EEN MOEDERBESTAND (STRUCTUUR) Minimum: ≒ gestructureerd tekstbestand (CSV, XML) ≒ soms in de bestandsnaam (eenvoudige objecten) ≒ geen mappen! Aanbevolen: ≒ XML Schemas: ≒ MPEG DIDL ≒ METS ≒ PREMIS
  • 41. 3DE GEBOD: REGISTREER ADMINISTRATIEVE METADATA editievermelding: ≒ Wie heeft het bestand gemaakt en hoe? (technische data) ≒ Welke beperkingen rusten op het gebruik ? (rechten data) ≒ Hoe moet het bestand bewaard worden? (preserveringsdata)
  • 42. 3DE GEBOD: REGISTREER ADMINISTRATIEVE METADATA Minimum: ≒ Selecteer de elementen ≒ Gestructureerd tekstbestand (CSV, XML) ≒ Of in de header Aanbevolen: ≒ PREMIS ≒ Identificeer en valideer (DROID, JHOVE)
  • 43. 4DE GEBOD: MAAK BESTANDEN: ARCHIVERING/REPRODUCTIE Minimum: ≒ Archivering: Open ≒ Reproductie: Open en goed ondersteund Aanbevolen: ≒ XML/UTF-8 ≒ TIFF ≒ JPEG2000 ≒ WAV/LPCM ≒ AIFF/LPCM ≒ FLAC ≒ MXF/MJPEG2000
  • 44. 4DE GEBOD: MAAK BESTANDEN: RAADPLEGING Minimum: ≒ Breed ondersteund ≒ Gebruikt door je doelgroep Aanbevolen: ≒ JPEG2000 ≒ JPG ≒ PNG ≒ PDF ≒ HTML ≒ MP3 ≒ MPEG-2 ≒ MPEG-4