2. EVRE
Bir kuruluun faaliyetlerini
i巽inde y端r端tt端端 hava, su,
toprak, doal kaynaklar,
belirli bir ortamdaki bitki ve
hayvan topluluu, insan ve
bunlar aras脹ndaki
faaliyetleri i巽ine alan
ortamd脹r.
3. EVRE
聴nsan脹n yery端z端ndeki faaliyetleri 巽evre sorunlar脹na neden olmaktad脹r.
Teknolojik gelimeler bir yandan hayat脹m脹z脹 kolaylat脹r脹rken, bir yandan
da sal脹脹m脹z脹 tehdit etmektedir.
4. EVRE BOYUTU
Bir kuruluun 巽evre ile etkileime girebilen faaliyetlerinin,
端r端nlerinin veya hizmetlerinin bir eleman脹.
Not - nemli 巽evre boyutu, 旦nemli bir 巽evresel etkiye sahiptir
veya sahip olabilir.
5. EVRE 聴聴N TEHL聴KELER
Sera Etkisi-K端resel Is脹nma
Kaynaklar脹n israf脹
Doal ekolojik dengenin bozulmas脹
聴nsan sal脹脹na olumsuz etki
Ozon tabakas脹nda delinme
Hayvan ve bitki t端rlerinde azalma
Ekolojik dengede bozulma
Asit yamurlar脹
Su kirlilii
Toprak kirlilii
Doal kaynaklar脹n t端kenmesi
6. ATIKLAR
ATIK
evrede bakalamaya yol a巽acak miktarda 巽evreye boalt脹lan kat脹, s脹v脹, gaz
ya da radyoaktif istenmeyen her t端rl端 madde
ATIK YNET聴M聴
At脹脹n kayna脹nda; 旦zelliine g旦re ayr脹lmas脹, toplanmas脹, ge巽ici depolanmas脹,
geri kazan脹lmas脹, ta脹nmas脹, bertaraf脹 ve bertaraf ilemleri sonras脹 kontrol端
ilemleridir.
8. ATIKLAR
KATI ATIK
reticisi taraf脹ndan at脹lmak istenen ve
toplumun huzuru ile 旦zellikle 巽evrenin
korunmas脹 bak脹m脹ndan, d端zenli bir ekilde
bertaraf edilmesi gereken kat脹 maddeler ve
ar脹tma 巽amuru
EVSEL KATI ATIK (P)
G端nl端k faaliyetler sonucunda konutlarda
oluan ve d端zenli olarak uzaklat脹r脹lmas脹
gerekli olan kat脹 at脹klard脹r.
Yiyecek at脹klar脹, ka脹t, karton, plastik, 脹s脹nma
at脹klar脹 (k端l), k脹r脹lan eyalar (porselen vb.),
eskiyen ve kullan脹lmayacak durumdaki eyalar
(tekstil, ayakkab脹, ev eyalar脹 vb.)
10. Sizce hangi t端r at脹klar geri kazan脹labilir?
Ka脹t ve Karton
Plastik
Cam
Metal Kau巽uk ve Lastik
Tekstil
Tahta Bah巽e At脹klar脹
Uygun At脹k Yalar
12. GER聴 KAZANIMIN NEM聴
Cam Hammadde ileyerek 1500 o
Geri kazan脹m enerji tasarrufu %33
Al端minyum Hammadde ileyerek 650-760 o
Geri kazan脹m enerji tasarrufu %75
Plastik Hammadde ileyerek Geri kazan脹m enerji tasarrufu %33
Ka脹t Hammadde ileyerek Geri kazan脹m enerji tasarrufu %64
Cam, plastik, seramik, tula, ka脹t, 巽elik, al端minyum, 巽ok b端y端k enerji ile
elde edilir ve doada 10-4000 y脹l kadar bozulmadan kalabilirler.
Bunlar脹, yeniden kullan脹ma kazand脹rmakla 旦nemli miktarda enerji
tasarrufu salanm脹 olur.
1 ton kullan脹lm脹 ka脹d脹n geri kazan脹lmas脹 ile
1- 4100 kwh (1 ailenin y脹ll脹k t端ketimi) enerji tasarrufu yap脹lm脹 olur.
(17 b端y端k aa巽=35 orta boy aa巽= 55 aa巽 =1 ton ka脹t)
2- Bir evin y脹ll脹k kullan脹m脹 kadar su tasarrufu salar
Enerji kullan脹m脹 ;
13. ATIKLAR
GER聴 KAZANIM 聴LE,
Doal kaynaklar脹m脹z korunur
Enerji tasarrufu salan脹r
Ekonomiye katk脹 salan脹r
旦p sahas脹na giden at脹k miktar脹 azal脹r
18. ATIKLAR
TIBB聴 ATIK
Sal脹k 端nitelerinden kaynaklanan
patolojik ve patolojik olmayan,
enfekte, kimyasal ve
farmasotik at脹klar ile kesici-delici
malzemeler ve s脹k脹t脹r脹lm脹 kaplar.
ATIK YA
Kullan脹lm脹 ta脹t yalar脹, end端striyel
yalar, 旦zel m端stahzarlar
(kal脹nlat脹r脹c脹, koruyucu, temizleyici
vb.) ve kontamine olmu ya
端r端nleri.
20. B聴TK聴SEL ATIK YALAR
Kullan脹lm脹 bitkisel yalar (k脹zartma yalar脹),
evsel at脹klardan ve kanalizasyon sisteminden
ayr脹 olarak toplanmas脹, ta脹nmas脹, geri
kazan脹m脹 gerekmektedir.
Bu at脹klar Bitkisel At脹k Yalar脹n Kontrol端
Y旦netmelii ne tabidir ve ayr脹 toplanarak geri
kazan脹m脹 esast脹r.
ATIKLAR
21. ATIK P聴L VE AKMLATRLER
ATIKLAR
Yeniden kullan脹labilecek durumda olmayan,
evsel at脹klardan ayr脹 olarak toplanmas脹,
ta脹nmas脹, bertaraf edilmesi gereken
kullan脹lm脹 pil ve ak端m端lat旦rlerdir.
Bu at脹klarda tehlikeli at脹k s脹n脹f脹na girdii i巽in
ayr脹 olarak toplan脹p bertaraf edilmesi
gerekmektedir. Bu at脹klar At脹k Pil ve
Ak端m端lat旦rleri Kontrol端 Y旦netmelii ne
tabidir ve evsel at脹klarla beraber toplanmas脹
yasakt脹r.
25. ATIK AKMLATRLER
NE YAPILMALI!
S脹zd脹rmaz tavalar i巽inde, yamura
korunakl脹 bir ekilde ge巽ici olarak
depolan脹r.
Yeni ak端 al脹n脹rken sat脹c脹ya teslim edilir
veya at脹k ak端 toplayan yetkili kurululara
verilir.
ATIKLAR
26. MRN TAMAMLAMI LAST聴KLER
Lastikler ara巽 alt脹ndan s旦k端ld端kten sonra ya "kullan脹lm脹 lastik" ya da "旦mr端n端 tamamlam脹 lastik" olurlar.
Lastiklerin di derinlii belirli bir milimetreye d端t端端 zaman lastiklerin ara巽 alt脹nda kullan脹m脹 tehlikelidir. Fakat
baz脹 lastikler ara巽 alt脹ndan s旦k端ld端kten sonra, kaplanarak yeniden ara巽 alt脹nda kullan脹ma uygun hale getirilebilir.
Kaplamaya uygun olmayan ve 旦mr端n端 tamamlam脹 lastik stat端s端nde deerlendirebileceimiz lastikler, ya enerji
geri kazan脹m脹 veya malzeme geri d旦n端端m端 i巽in kullan脹l脹rlar.
Bu t端r lastikler her ne sebeple olur ise olsun kesinlikle vadi veya 巽ukurlara g旦m端lmemelidir.
Her y脹l T端rkiye'de yakla脹k olarak 180.000 ton lastik 旦mr端n端 tamamlam脹 lastik olutuu i巽in bu lastiklerin geri
kazan脹m/geri d旦n端端m端n端n salanmas脹 巽ok 旦nemlidir.
Yeni lastik sat脹n al脹nmas脹 durumunda, kullanmaktan vazge巽ilen lastiklerin 端cretsiz olarak sat脹n al脹nan bayiine iade
edilmesi gerekmektedir. Kullan脹lm脹 lastiklerin bunun d脹脹nda bir y旦ntemle ortadan kald脹r脹lmaya 巽al脹脹lmas脹
yasakt脹r.
ATIKLAR
28. TEHL聴KES聴Z ATIKLAR
Tehlikesiz at脹k: Kar脹脹k metal at脹klar脹n脹n oluturduu hurdalar, ahap at脹klar脹,
k脹r脹lm脹 seramikler veya tulalar, k脹r脹lm脹 pencere camlar脹, toprak ve talar
say脹labilir.
ATIKLAR
Sanayi tesislerinde b端y端k hacimde
oluabilen tehlikesiz at脹klar, hurda
malzemelerdir. Hurda 巽eitleri; 巽elik hurdas脹
ve paslanmaz 巽eitleri, demir hurdas脹 ve
巽eitleri, sa巽 hurdas脹 ve 巽eitleri, aliminyum
hurdas脹 ve 巽eitleri, bak脹r hurdas脹 ve
巽eitleri, krom hurdas脹 ve nikel hurdas脹,
plastik hurdas脹, ka脹t hurdas脹, 巽inko hurdas脹,
kablo hurdas脹d脹r.
29. ATIKLAR
Yap脹lan arat脹rmalara
g旦re, metallerin geri
kazan脹lmas脹 i巽in
harcanan enerji,
metallerin madenlerden
巽脹kart脹lmas脹 i巽in
gereken enerjiden 巽ok
daha azd脹r.
Cevherden Geri Kazan脹lm脹
Metalden
1 ton al端minyum
yapmak i巽in
gereken enerji
1 0,04
Bak脹r elde etmek
i巽in gereken enerji
1 0,13
Demir/elik elde
etmek i巽in gereken
enerji
1 0,19
TEHL聴KES聴Z ATIKLAR
31. GRLT VE T聴TRE聴M
GRLT
聴stenmeyen ses bi巽iminde tan脹mlan脹r.
EVRESEL GRLT
Ula脹m ara巽lar脹, kara yolu trafii, demir yolu trafii, hava yolu trafii,
deniz yolu trafii, a巽脹k alanda kullan脹lan te巽hizat, antiye alanlar脹,
sanayi tesisleri, at旦lye, imalathane, iyerleri ve benzeri ile rekreasyon
ve elence yerlerinden 巽evreye (d脹ar脹ya) yay脹lan, istenmeyen veya
zararl脹 a巽脹k hava seslerinin b端t端n端 ile yap脹 i巽indeki mekanik sistemler
ve dier kaynaklardan doan ve dier bir mekan i巽inde bulunan
insanlar脹 olumsuz etkileyen yap脹 i巽i g端r端lt端leri,
33. TOPRAK K聴RL聴L聴聴
Ya, kimyasal maddeler, a脹r metaller, radyoaktivite, g端bre,
tar脹m ila巽lar脹 ile kirlenme Yer alt脹 depolar脹 veya yer 端st端
faaliyetlerden kirlenme
NLEMLER
Kimyasal madde kullan脹m脹n脹n izlenmesi
Toprak kirlenmesini izleme
Faaliyetleri kontrol ederek toprak kirlenmesini engelleme
34. HAVA K聴RL聴L聴聴
Dorudan veya dolayl脹 olarak insanlar taraf脹ndan d脹
havaya b脹rak脹lan ve insan sal脹脹 端zerinde ve/veya
b端t端n olarak 巽evre 端zerinde muhtemel zararl脹 etkileri
olan her t端rl端 madde
NLEMLER
Yanma verimliliinin izlenmesi
Yak脹t sarfiyat脹n脹n izlenmesi
Enerji tasarrufu
Hava kirlilii izleme (NOx, partik端l, SO2)
Faaliyetleri kontrol ederek zararl脹 emisyonu 旦nleme
35. HAVA K聴RL聴L聴聴
A巽脹kta depolanan y脹ma malzeme:
A巽脹kta depolanan y脹ma malzeme, hava
kalitesi standartlar脹n脹 salamak art脹yla
a巽脹kta depolanabilir. Bu ama巽la;
Araziye r端zgar脹 kesici levhalar yerletirir,
duvar 旦r端l端r veya r端zgar脹 kesici aa巽lar
dikilir,
Ta脹y脹c脹lar脹n ve bunlar脹n birbiri 端zerine
malzeme boaltt脹脹 balant脹 k脹s脹mlar脹n脹n
端st端 kapat脹l脹r,
36. HAVA K聴RL聴L聴聴
Tesis 聴巽i Yollar脹n Durumu
Tesis i巽i yollar hava kalitesini olumsuz y旦nde etkiliyorsa yollar脹n bit端ml端 kaplama
malzemeleri, beton veya benzeri malzemelerle kaplanmas脹, d端zenli olarak
temizlenmesi veya toz balayan maddelerle muameleye tabi tutulmas脹 gereklidir.
37. SU K聴RL聴L聴聴
Kanalizasyon bulunmayan ve 84 kiiden fazla n端fusa sahip yerlerde at脹k sular
i巽in ar脹tma tesisi yap脹lmal脹d脹r.
84 kiiden az n端fuslu yerlerde s脹zd脹rmas脹z fosseptik yap脹larak at脹k sular
toplanmal脹d脹r. Fosseptik ilgili belediyeye vidanj旦r ile boaltt脹r脹lmal脹d脹r.
39. S脹v脹 at脹klar脹n sularda oluturduu kirlilik ve etkileri:
Fiziksel Etkiler: Suyun s脹cakl脹k, tat, koku gibi 旦zellikleri deiir.
Y端ksek s脹cakl脹ktaki fabrika sular脹 nehirlere b脹rak脹ld脹脹nda
nehirlerin s脹cakl脹脹n脹 y端kseltir. S脹cakl脹脹 artan suyun oksijen
miktar脹 azal脹r ve ekolojik denge bozulur.
Kimyasal Etkiler: Kurun, civa gibi metaller suda birikir.
Organik ve inorganik maddeler sularda birikir.
Biyolojik Etkiler: Organik at脹klar脹n etkisiyle su kaynaklar脹nda
端reyen algler, bakteriler ve k端fler oluur. Bunlar da sulardaki
oksijeni azalt脹rlar.
SU K聴RL聴L聴聴
#4: Hava, su , toprak kirlilii, n端kleer kirliliin 巽evreye verdii zarar脹n yan脹 s脹ra, insan sal脹脹nada olumsuz etkilerinden bahsedebiliriz.
rnein, kirlenmi bir 巽evre ortam脹nda yetitirilen g脹dalar ve bu g脹dalardan elde edilen 端r端nler g脹da kirlilii yaratmaktad脹r.
Bu durumda faydal脹 bildiimiz g脹dalar脹n v端cudumuza tam tersi etki yapaca脹n脹 s旦yleyebiliriz.
evre kirliliinin sal脹脹m脹z 端zerindeki olumsuz etkilerinin y脹llarca birikmesi sonucunda hastal脹a yakalanma riskimiz artmaktad脹r.
#5: evre boyutuna, bir kuruluun faaliyetlerinin 巽evresel etkileri diyeliriz.
evresel tedbirlerin al脹nabilmesi i巽in, 旦ncelikle faaliyetin 巽evre boyutunun belirlenmesi gerekmektedir.
#7: Sanayi kurulular脹nda en s脹k g旦zlenen 巽evre sorunu olan at脹klar konusu ile eitimimize giri yapal脹m!
Burada bulunan herkes asl脹nda at脹脹n ne olduunu tahmin edebiliyor. Ama bu konudaki as脹l s脹k脹nt脹m脹z, at脹k 巽eitlerini ay脹rt edemiyor olmam脹z.
At脹klar kapsam脹 geni olan bir bal脹kt脹r ve ilgili Y旦netmeliklerden yard脹m alarak, at脹k 巽eitleri ile ilgili size bilgi vermeye 巽al脹aca脹m.
#8: ncelikle at脹klar脹 tesis i巽erisinde ne yapmam脹z gerekiyor sorusuna cevap verelim