2. RWANDA
- serce Afryki
Tytu: Mam na imi Rwanda
Autorka: Nina Mocior
Projekt graficzny: Aleksandra Miciak
Autorka zdjcia na okadce: Nina Mocior
息 Chrzecijaska Su甜ba Charytatywna
Warszawa 2011
Broszura zostaa wydana w ramach projektu Uczmy niewidome dzieci. Projekt by
wsp坦finansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w ramach programu polskiej
wsp坦pracy rozwojowej w 2011 r. Publikacja wyra甜a wycznie pogldy autorki i nie mo甜e by
uto甜samiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
3. RWANDA.
KRAJ TYSICA WZGRZ I MILIONA UMIECHW
Rwanda to pastwo w Afryce rodkowo- Czarn kart w historii tego piknego
Wschodniej, o niewielkiej powierzchni kraju jest wojna domowa w latach
26 tys. km族, por坦wnywalnej do obszaru 1990-1993 oraz ludob坦jstwo trwajce
wojew坦dztwa lubelskiego. Jej ssiadami od kwietnia do lipca 1994 roku. Liczb
s Demokratyczna Republika Konga ofiar szacuje si na nawet milion os坦b
na zachodzie, Uganda na p坦nocy, Tan- z grupy etnicznej Tutsi i umiarkowanych
zania na wschodzie oraz Burundi Hutu. Tragedia ta wci甜 ma wpyw na
na poudniu. Klimat Rwandy ma cechy spoeczestwo i polityk tego maego
podr坦wnikowe, co znaczy, 甜e s tam dwie pastwa, gdzie przynale甜no etniczna
pory suche i dwie deszczowe w cigu roku. warunkuje pozycj spoeczn i sytuacj
polityczn poszczeg坦lnych grup. Obecna
Rwanda ma bardzo zo甜on histori: bya
struktura etniczna Rwandy to 84%
koloni niemieck, a potem, do uzyskania
Hutu, 15% Tutsi i 1% Pigmej坦w Batwa.
niepodlegoci 1 lipca 1962 roku stanowi-
a koloni belgijsk. Posiada prezydencki
system rzd坦w, jzykami urzdowymi
s kinyarwanda, francuski i angielski. Czsto spotykane okrelanie
Rwanda nale甜y do ONZ. W 2007 roku Rwandy krajem tysica wzg坦rz
przystpia do Wsp坦lnoty Wschodnioafry- wi甜e si z uksztatowaniem
kaskiej, a w 2009 r坦wnie甜 do Bry- terenu, poniewa甜 g坦ry i pag坦rki
tyjskiej Wsp坦lnoty Narod坦w. Stolic dominuj w krajobrazie caej
Rwandy jest Kigali, kt坦re zamiesz- zachodniej czci kraju. Na
kuje obecnie okoo miliona ludzi. wschodzie wystpuje sawanna,
a na poudniu liczne jeziora.
息 Tetsuo Hayashi
3
4. 42,7% Rwandyjczyk坦w ma mniej ni甜
15 lat, a 10% jest niepenospraw-
nych. Rwanda to jeden z najg-
ciej zaludnionych kraj坦w w Afryce.
Warto gstoci zaludnienia odpo-
wiada wska添nikom Belgii i Izraela.
O ROZWOJU Rwanda jest bardzo maa, a jej popula-
cja bardzo moda: redni wiek to 18,4
SW KILKA
息 Nina Mocior
lat. Wysoki przyrost naturalny 2,82
spowodoway: wy甜 po wojnie do-
Wedug UNDP (United Nations Deve- mowej, powr坦t uchod添c坦w z pastw
lopment Programme Program Na- ociennych i mniejsze tempo rozwoju
rod坦w Zjednoczonych ds. Rozwoju) na obszarach wiejskich. W efekcie licz-
Rwanda jest zaliczana do kraj坦w sabo ba ludnoci Rwandy przekracza 11 mln.
rozwinitych, ale od 2000 roku mo甜na
zaobserwowa cigy wzrost wska添nik坦w Wska添nik Warto
rozwojowych. Obecnie, mimo swych ro- Liczba ludnoci (2010) 11,3 mln
zmiar坦w, ma bardzo siln pozycj
wr坦d kraj坦w Wsp坦lnoty Wschodnio- Urbanizacja 17% obszaru pastwa
afrykaskiej, a jej rozw坦j jest widoczny, 408 os./km族
zwaszcza kiedy wybierzemy si w pod- Gsto zaludnienia
(123,5 os./km族 Polska)
r坦甜 do pozostaych czonk坦w Wsp坦lnoty.
PKB na osob $1 100 ($13 799 Polska)
Rwandyjczycy w 83% zamieszkuj ob-
szary wiejskie, a sektor rolnictwa stano-
wi niemal 40% dochodu narodowego. Mimo stopniowego wzrostu ekono-
Sytuacja pojedynczych gospodarstw micznego sytuacja 甜yciowa miesz-
jest jednak bardzo ci甜ka, poniewa甜 kac坦w Rwandy jest trudna niemal
ponad 60% z nich dysponuje mniej 57% Rwandyjczyk坦w 甜yje poni甜ej
ni甜 0,7 ha ziemi, a jedna czwarta po- granicy ub坦stwa. Pod wzgldem
siada tylko 0,2 ha na wasny u甜ytek. poziomu rozwoju Rwanda zajmu-
je 152. miejsce na wiecie (2009).
4
5. POROZMAWIAJMY
O ZDROWIU
Podobnie jak wikszo kraj坦w Afryki, tak甜e
Rwanda nie prezentuje si dobrze, jeli cho- Ten region Afryki cechuje
dzi o wska添niki dotyczce zdrowia i opieki bardzo du甜y wsp坦czynnik
zdrowotnej. Na jednego lekarza przypada umieralnoci dzieci, co w przy-
ponad 20 tys. pacjent坦w, a doda nale甜y, padku Rwandy oznacza 111
甜e dopiero od kilku lat wszyscy Rwandyj- zgon坦w na tys. dzieci poni甜ej
czycy maj prawo bezpatnej opieki zdro- pitego roku 甜ycia (11,1%).
wotnej. Dostp do lekarza jest utrudnio-
ny. W przypadku powa甜nych chor坦b dzieci
tylko 23% z nich jest hospitalizowanych,
a dostp do antybiotyk坦w ma tylko 13%.
Kolejnym niepokojcym faktem jest to, ze
wci甜 niewiele kobiet otrzymuje opiek gi-
nekologiczn w trakcie ci甜y oraz wsparcie
poo甜nych podczas porodu tylko 45% ko-
biet rodzi w szpitalu, dlatego te甜 750 na 100
tys. umiera w trakcie lub tu甜 po porodzie.
息 Anna Romaniuk
5
6. EDUKACJA.
WYZWANIE DLA ROZWOJU
Poziom edukacji w Rwandzie jest wci甜 bardzo niski, ale
nale甜y zwr坦ci uwag na pozytywne tendencje, kt坦re
prowadz do rozwoju spoeczestwa. A dla kraju mae-
go, kt坦ry nie ma bogactw naturalnych i dostpu do mo-
rza, to wanie kapita ludzki jest bogactwem narodowym.
Aby uzyska peny obraz caego systemu edukacji w Rwan-
dzie, najlepiej jest por坦wna statystyki rwandyjskie z polski-
mi; szczeg坦lnie majc na uwadze to, 甜e liczba ludnoci Rwan-
dy jest czterokrotnie ni甜sza ni甜 Polski. Przedstawia to tabela:
Wska添nik Rwanda Polska
szkoy podstawowe
liczba uczni坦w 2 190 000 2 219 000
w wieku szkolnym* 1 613 2 219 000
liczba nauczycieli 30 018 178 400
uczniowie/1 nauczyciel 71 12,3
liczba szk坦 (publ. i pryw.) 2 432 13 191
uczniowie/1 szkoa 900 167
店r坦do: Rebuilding Rwanda: From Genoside to Prosperity Through Education, Urzd
Statystyczny Republiki Rwandy, Kigali 2010; Owiata i wychowanie w roku szkolnym
2009/2010, G坦wny Urzd Statystyczny, Warszawa 2010. Dokumenty dostpne on-line.
*Uczniowie w wieku szkolnym to ci, kt坦rzy zaczli nauk zgodnie z obowizkiem szkol-
nym. W Rwandzie wiele dzieci idzie do pierwszej klasy, gdy ma 12-13 lat. R坦wnie甜 istnieje
6 obowizek szkolny, ale z powodu biedy nie jest realizowany.
7. Najwikszym problemem systemu eduka-
cyjnego w Rwandzie jest brak wykwalifi-
kowanych nauczycieli i faktycznego, r坦wnego
dostpu do edukacji mimo ustawowych za-
pewnie. Rzd rwandyjski zapewnia bezpatn
edukacj na poziomie podstawowym. Mimo to
najbiedniejsze rodziny nadal nie mog sobie po-
zwoli na zakup ubrania szkolnego (uczniowie
nosz mundurki) czy wyprawki i z powodu biedy
wstydz si wysya dzieci do szk坦. Wiele z nich
idzie do szkoy tylko z pojemnikiem na wod,
ksi甜ki s dla nich niedostpne, nie m坦wic o
materiaach do pisania i zeszytach. Uczniowie
spdzaj w szkole od 7 do 8 godzin dziennie.
7
8. CHRZECIJASKA SU纏BA
CHARYTATYWNA DLA RWANDY
Celem projekt坦w realizowanych przez nas w Rwandzie
jest poprawa dostpu do edukacji dzieci niepenospraw-
nych. Uwiadamianie rodzicom i spoecznoci lokalnej, 甜e
ka甜de dziecko ma prawo chodzi do szkoy, byo jednym z
najwikszych wyzwa, z kt坦rymi mierzylimy si w trak-
cie realizacji dziaa projektowych. Jest to bardzo trudne
w obliczu tradycyjnych przekona i wci甜 uznawanej ma-
gii. Rwandyjczycy postrzegaj dzieci niepenosprawne jako
zy znak dla caej rodziny i wsi; bywa, 甜e je zabij; uwa甜a-
j, 甜e nie s one w 甜adnym stopniu po甜yteczne dla spo-
ecznoci i oczywicie nie maj prawa uczy si i rozwija.
息 Tetsuo Hayashi
8
9. W ubiegym roku zrealizowalimy w Rwandzie projekt Tu-
bakire (przyjmijmy ich), wsp坦finansowany przez Mini-
sterstwo Spraw Zagranicznych (MSZ) w ramach progra-
mu polskiej pomocy zagranicznej w 2010 roku. W jego
ramach zbudowalimy 240 podjazd坦w dla w坦zk坦w in-
walidzkich przy 64 szkoach podstawowych w Prowincji
Wschodniej w Rwandzie. W坦wczas przebywali w tym kra-
ju r坦wnie甜 Anna i Pawe Romaniukowie, nasi wolontariu-
sze, kt坦rzy wspierali dziaania projektowe oraz mieli oka-
zj pozna tamtejszy system edukacyjny i jego problemy.
Wskie drzwi i brak podjazd坦w powoduj, 甜e
uczniowie na w坦zkach inwalidzkich nie s w sta-
nie korzysta z toalet, przez co rezygnuj ze szkoy.
Konsekwencje marginalizacji tych dzieci wida na
przykad po tym, 甜e w cigu roku od wybudowania
息 Piotr Nowacki
przez nas podjazd坦w dla w坦zk坦w inwalidzkich w
ramach projektu Tubakire liczba uczni坦w niepeno-
sprawnych w jednej ze szk坦 wzrosa czterokrotnie.
9
10. Wykorzystujc nasze dowiadczenie pracy w Rwan-
dzie, zdecydowalimy podj si kolejnego pro-
jektu. W ramach EVS (European Voluntary Service
Wolontariat Europejski) wysalimy do tego kra-
ju dwoje wolontariuszy, Nin Mocior i Krzysztofa
Suchowierskiego na pi miesicy, aby przeszkolili
nauczycieli z podstaw pierwszej pomocy, w szkoach
w Prowincji Wschodniej i innych instytucjach wsp坦-
pracowali na rzecz r坦wnoci w dostpie do edukacji,
opiekowali si dziemi z mniejszymi szansami oraz
zaszczepiali ide solidarnoci. W maju tego roku z
kolei rozpoczlimy realizacj kolejnych projekt坦w
w Rwandzie, wsp坦finansowanych przez MSZ w ra-
mach programu polskiej wsp坦pracy rozwojowej w
2011 roku. Pierwszy z nich Zdrowie dla wszyst-
kich wsp坦realizowalimy z Fundacj ADRA Pol-
ska i ADRA Rwanda. Polega on na budowie toalet
szkolnych (w tym co najmniej jednej toalety dosto-
sowanej do potrzeb uczni坦w niepenosprawnych
w ka甜dej z plac坦wek objtych projektem) i prowa-
dzeniu szkole dla nauczycieli z zakresu higieny.
10
11. 息 Piotr Nowacki
Dziki oszczdnociom i oddolnemu zaanga甜o-
waniu komitet坦w rodzicielskich zamiast plano-
wanych 30 toalet udao si nam wybudowa
ich cznie 36, w tym sze przystosowanych
do potrzeb dzieci niepenosprawnych. W szko-
ach powstay kluby zdrowia, a przeszkolonych
15 nauczycieli stao si ambasadorami zmian
w kwestii higieny. Ponadto w pobli甜u toalet
zostay zainstalowane zbiorniki na wod i kra-
ny, co w dalszej perspektywie zmieni nawy-
ki higieniczne caych spoecznoci szkolnych.
11
12. Drugi projekt Uczmy niewidome dzieci prze-
prowadzilimy we wsp坦pracy z Krakowskim Instytu-
tem Rozwoju Edukacji (KIRE). W jego ramach dwie
specjalistki KIRE, Anna Fajt i Ewa Sumera, przeszko-
liy 46 nauczycieli dzieci niewidomych i niedowidz-
cych, kt坦rzy stali si nastpnie trenerami dla kolejnych
273 nauczycieli z 27 szk坦 podstawowych w Prowincji
Wschodniej w Rwandzie. W efekcie program ten po-
zwoli obj pomoc 5 tysicy uczni坦w niewidomych
i niedowidzcych oraz zmieni nastawienie do nich.
Tematyka szkolenia obja bowiem zagadnienia pe-
dagogiki specjalnej, ale szczeg坦lny nacisk poo甜ono na
integracj dzieci z lokaln spoecznoci oraz rozwija-
nie ich umiejtnoci samodzielnego 甜ycia i poruszania.
Ponadto 27 szk坦 podstawowych zostao wyposa甜o-
nych w materiay dotykowe i do nauki jzyka Brail-
lea, uatwiajce prac z uczniami z wadami wzroku.
12
13. Najwa甜niejszym elementem tego projektu, i jednoczenie jego
najwikszym sukcesem, byy szkolenia dla czonk坦w rodzin
息 Anna Fajt
dzieci niewidomych i niedowidzcych. Prowadzili je wanie
wspomniani ju甜 przeszkoleni nauczyciele. Rodzice mogli usy-
sze o tej akcji w lokalnym radiu i bardzo licznie przychodzili do
szk坦, aby otrzyma pomoc dla swoich dzieci z wadami wzroku.
Dowiedzieli si te甜 o naszych projektach i o tym, 甜e szkoy s ju甜
przystosowane do przyjcia niewidomych dzieci oraz ich na-
uczania. Dziki takim dziaaniom lokalnym jestemy pewni, 甜e
w kolejnych latach do szk坦 bdzie chodzi coraz wicej dzieci
z wadami wzroku, a ich sytuacja w spoeczestwie si poprawi.
13
14. Uroczyste zakoczenie obu projekt坦w odbyo si w szko-
le w Janjagiro. Wzili w nim udzia przedstawiciele i koor-
dynator projekt坦w ze strony ADRA Rwanda, reprezentanci
息 Cinthia Vallejos
lokalnych wadz i innych szk坦 rwandyjskich oraz Piotr No-
wacki, dyrektor ChSCh. Licznie przybyli rodzice, kt坦rzy zaan-
ga甜owali si w budow toalet, zaproszeni gocie oraz sami
zainteresowani, czyli najmodsi. Uroczysto rozpocza si
niezwykle widowiskowym akcentem, kt坦rego w Rwandzie
nie mogoby zabrakn grupa dzieci ubranych w koszulki
projektu i przystrojona w regionalne ozdoby zaprezentowa-
a powitalny taniec, kt坦ry swoje pochodzenie wywodzi z tra-
dycyjnego taca wojownik坦w. Wdziczno dzieci, piewa-
jc, wyrazia dziewczynka na w坦zku inwalidzkim. Po licznych
przemowach i podzikowaniach dokonano przecicia wstgi i
odsonicia tablicy pamitkowej. Caa uroczysto bya filmo-
wana przez TV Rwanda jedyny kana telewizyjny w tym kraju.
14
15. Razem dla Rwandy!
Prowincja
P坦nocna
Jezioro
Kiwu Prowincja
Kigali Wschodnia
Prowincja
Zachodnia
Prowincja
Poudniowa
16. O ChSCh
Chrzecijaska Su甜ba Charytatywna (ChSCh) jest og坦lnopolsk organizacj po甜ytku pu-
blicznego zrzeszajc ludzi dobrej woli bez wzgldu na posiadane wyznanie, wiatopogld,
narodowo, pe, wiek czy ras; ludzi oddanych idei dobroczynnoci oraz poszanowania
praw i godnoci ka甜dego czowieka. Organizacja dziaa na rzecz os坦b ubogich, bezrobot-
nych, w podeszym wieku, chorych, niepenosprawnych, ofiar klsk 甜ywioowych oraz dzieci
i modzie甜y z trudnych czy ubogich rodowisk. Jej celem jest da osobom potrzebujcym
wsparcie, aby mogy pod添wign si, rozwija, 甜y godnie i szczliwie.
Status OPP
Jako organizacja po甜ytku publicznego (OPP) ChSCh mo甜e otrzymywa od os坦b fizycznych
1% podatku. Dziki posiadanemu przez ChSCh statusowi OPP istnieje mo甜liwo:
dla os坦b fizycznych odliczenia od dochodu stanowicego podstaw obliczenia podatku
darowizny na rzecz ChSCh o cznej wartoci nieprzekraczajcej 6% dochodu;
dla os坦b prawnych odliczenia od dochodu stanowicego podstaw opodatkowania daro-
wizny na rzecz ChSCh o cznej wartoci nieprzekraczajcej 10% dochodu.
Dziaalno ChSCh
Znaczna cz dziaalnoci ChSCh opiera si na pracy wolontariuszy w filiach zlokalizowa-
nych na terenie caego kraju, kt坦rzy realizuj projekty w zakresie:
pomocy osobom ubogim
pomocy zdrowotnej
pomocy dzieciom i modzie甜y
pomocy osobom z niepenosprawnoci
pomocy seniorom
pomocy rodzinie.
Realizujc projekty, organizacja wsp坦pracuje z samorzdami, orodkami pomocy spoecz-
nej, bankami 甜ywnoci, Kocioami w Polsce, szkoami, innymi organizacjami pozarzdowy-
mi, a tak甜e Ministerstwem Spraw Wewntrznych (MSW), Ministerstwem Spraw Zagranicz-
nych (MSZ) oraz Uni Europejsk (UE). Jej praca wspierana jest tak甜e przez ofiarno ludzi
wielkiego serca.
Chrzecijaska Su甜ba Charytatywna www.chsch.pl
ul. Foksal 8, 00-366 Warszawa | konto: 26 1240 1994 1111 0010 3045 8599
T 22 34 99 935 | F 22 34 99 776 | E biuro@chsch.pl
NIP: 525-19-29-411 | REGON: 012734394 | KRS: 0000220518