2. CHNG M畉T 7
GI畛A THNG NM 1800, Napoleon v l畛c l動畛ng 36.000
qu但n v動畛t 竪o Grand St. Bernard, m畛t c担ng cu畛c m
cho t畛i l炭c 坦 v畉n 動畛c xem l vi畛c g畉n nh動 b畉t kh畉 thi.
Su畛t g畉n n畛a th叩ng, m畛t 畉o qu但n di d畉ng d畉c ng動畛i, ng畛a
v trang thi畉t b畛 t畛 Martigny qua ng畉 Orsi竪res ti畉n t畛i, v動畛t
qua thung l滴ng Entremont r畛i t畛 坦 i ti畉p, r畛ng r畉n n畛i
u担i t動畛ng ch畛ng b畉t t畉n, ti畉n l棚n con 竪o cao hai ngn
nm trm m辿t so v畛i m畉t bi畛n, binh l鱈nh ph畉i l担i nh畛ng
n嘆ng s炭ng 畉i b叩c n畉ng n畛, 畉t trong l嘆ng th但n c但y kho辿t
r畛ng, c坦 l炭c v動畛t qua bng tuy畉t, c坦 l炭c k辿o l棚 qua nh畛ng
l畛p 畉t tr董 tr畛i v d畛c 畛ng l畛m ch畛m 叩.
3. 8 W. G. SEBALD
Trong s畛 ng動畛i tham gia cu畛c hnh qu但n v動畛t n炭i
huy畛n tho畉i 畉y, v nh畛ng ng動畛i kh担ng b畛 ch担n v湛i trong c探i
l達ng qu棚n v担 danh, c坦 chng trai t棚n Marie Henri Beyle1
.
Khi 坦 m動畛i b畉y tu畛i, chng 達 c坦 th畛 nh狸n th畉y tr動畛c
m畉t m狸nh s畛 k畉t th炭c c畛a th畛i th董 畉u c湛ng tu畛i ni棚n thi畉u
m chng gh辿t cay gh辿t 畉ng v, v畛i ch炭t hng h叩i, chng
ang d畉n th但n vo binh nghi畛p, m畛t s畛 nghi畛p r畛i s畉 動a
chng i ngang d畛c kh畉p ch但u u. Nh畛ng ghi ch辿p m
Beyle l炭c nm m動董i ba tu畛i vi畉t trong l炭c t畉m d畛ng ch但n 畛
Civitavecchia2
, c畛 lm s畛ng l畉i nh畛ng n畛i kh畛 nh畛c th畛i tu畛i
m動畛i b畉y, 達 cung c畉p b畉ng ch畛ng h湛ng h畛n v畛 bi畉t bao kh坦
khn n畉y sinh trong vi畛c h畛i t動畛ng. C坦 l炭c Beyle ch畉ng th畉y
g狸 畛 qu叩 kh畛 ngoi nh畛ng m畉ng x叩m x畛t, r畛i l炭c kh叩c nh畛ng
1. T棚n th畉t c畛a nh vn Ph叩p Stendhal (1783-1842). [C叩c ch炭 th鱈ch kh担ng ghi ch炭
g狸 th棚m l c畛a ng動畛i d畛ch.]
2. Nh畉c 畉n ti畛u thuy畉t - t畛 truy畛n Vie de Henri Brulard (Cu畛c 畛i c畛a Henri
Brulard) c畛a Stendhal vi畉t d畛 dang trong hai nm 1835-1836, trong b畉n th畉o c坦
k竪m theo nhi畛u h狸nh v畉 minh h畛a v s董 畛.
4. CHNG M畉T 9
h狸nh 畉nh l畉i hi畛n ra r探 rng 畉n phi th動畛ng t畛i 畛 担ng c畉m
th畉y kh担ng th畛 tin n畛i - ch畉ng h畉n nh動 h狸nh 畉nh c畛a T動畛ng
Marmont1
, ng動畛i m 担ng tin l 達 nh狸n th畉y 畛 Martigny 畛
b棚n tr叩i con 動畛ng 畉o qu但n ang i, m畉c chi畉c 叩o chong
hong gia mu thi棚n thanh c畛a ch畛c 畛y vi棚n Hnh ch鱈nh
Ph叩p vi畛n T畛i cao, 担ng v畉n c嘆n th畉y ch鱈nh x叩c nh動 v畉y b畉t
c畛 l炭c no nh畉m m畉t l畉i h狸nh dung c畉nh t動畛ng x動a, Beyle
qu畉 quy畉t v畛i ch炭ng ta, m畉c d湛 担ng th畛a bi畉t l vo l炭c 坦
Marmont ch畉c h畉n ph畉i m畉c qu但n ph畛c t動畛ng l挑nh ch畛
kh担ng ph畉i 叩o chong xanh ph叩p vi畛n.
Beyle t畛 cho r畉ng vo giai o畉n 畉y, 担ng c坦 th畛 t畉ng nh動
m畛t c担 g叩i m動畛i b畛n tu畛i do m畛t s畛 d畉y d畛 hon ton sai
l畉c ch畛 nh畉m ph叩t tri畛n c叩c nng l畛c tinh th畉n, 担ng c滴ng vi畉t
l c畉nh t動畛ng r畉t nhi畛u x叩c ng畛a ch畉t n畉m b棚n r狸a 動畛ng,
1. Auguste de Marmont (1774-1852), t動畛ng l挑nh v nh qu箪 t畛c Ph叩p, c畉n th畉n
c畛a Napoleon.
5. 10 W. G. SEBALD
v nh畛ng tn t鱈ch chi畉n tranh kh叩c m qu但n 畛i 畛 l畉i ph鱈a
sau trong l炭c i theo hng m畛t di l棚 th棚 ti畉n l棚n n炭i, 達 t叩c
畛ng t畛i 担ng m畉nh 畉n m畛c gi畛 但y 担ng kh担ng c嘆n nh畛 r探
b畉t c畛 i畛u g狸 v畛 nh畛ng chuy畛n thu畛 no 達 t畛ng th畉y qu叩
kinh hong. ng c坦 c畉m t動畛ng nh動 nh畛ng 畉n t動畛ng c畛a
m狸nh 達 b畛 x坦a s畉ch b畛i ch鱈nh s畛 d畛 d畛i c畛a t叩c 畛ng 畉y.
Cho n棚n, ph叩c h畛a b棚n d動畛i ph畉i 動畛c xem nh動 m畛t ki畛u
ph畛 tr畛 畛 Beyle c畛 nh畛 l畉i c叩c s畛 vi畛c ra sao khi m畛t b畛
ph畉n c畛a 畉o qu但n c坦 担ng trong 坦 g畉p h畛a l畛c t畉n c担ng
g畉n ng担i lng v ph叩o i Bard. Ch畛 B l lng Bard. Ba ch畛
C tr棚n c叩c cao i畛m b棚n ph畉i bi畛u th畛 s炭ng 畉i b叩c c畛a ph叩o
i, b畉n vo nh畛ng i畛m 叩nh d畉u b畉ng c叩c ch畛 L tr棚n con
動畛ng 動a qu但n bng qua con d畛c 畛ng, ch畛 P. 畛 ch畛 ch畛
X, d動畛i 叩y thung l滴ng v n畉m ngoi m畛i hy v畛ng gi畉i c畛u,
l nh畛ng con ng畛a 達 lao kh畛i con 動畛ng trong c董n i棚n
cu畛ng v狸 s畛 h達i. Ch畛 H l Henri v 叩nh d畉u v畛 tr鱈 c畛a ch鱈nh
ng動畛i k畛 chuy畛n. Nh動ng 動董ng nhi棚n l n畉u Beyle th畛c s畛
ang 畛ng 畛 i畛m 坦 th狸 chng ta s畉 kh担ng th畛 nh狸n th畉y
ton c畉nh ch鱈nh x叩c nh動 th畉 ny 動畛c, b畛i trong th畛c t畉,
nh動 ch炭ng ta 畛u bi畉t, m畛i vi畛c lu担n lu担n kh叩c h畉n.
6. CHNG M畉T 11
Beyle vi畉t th棚m r畉ng ngay c畉 khi nh畛ng h狸nh 畉nh do
k箪 畛c cung c畉p c坦 y nh動 th畉t i n畛a th狸 ch炭ng c滴ng kh担ng
叩ng tin m畉y. Gi畛ng nh動 c畉nh t動畛ng uy phong c畛a T動畛ng
Marmont 畛 Martigny tr動畛c khi l棚n n炭i v畉n kh畉c s但u trong
tr鱈 担ng, i畛u t動董ng t畛 l sau khi o畉n 動畛ng gian kh畛 nh畉t
達 qua, v畉 畉p c畛a con 動畛ng t畛 畛nh 竪o cao i xu畛ng, v
c畛a thung l滴ng St. Bernard tr畉i r畛ng tr動畛c m畉t trong 叩nh
n畉ng mai, 達 in h畉n kh担ng th畛 x坦a nh嘆a trong k箪 畛c Beyle.
ng 達 nh狸n nh動 mu畛n nu畛t vo m畉t, v su畛t qu達ng th畛i
gian 畉y, trong 畉u 担ng vang l棚n nh畛ng t畛 ti畉ng 畉u ti棚n
動畛c v畛 tu s挑 cho 担ng t叩 t炭c m畛t ngy tr動畛c 坦 d畉y cho -
quante miglia ci sono da qui a Ivrea (畉n Ivrea c嘆n bao nhi棚u
d畉m) v donna cattiva (ph畛 n畛 h動 h畛ng). Beyle vi畉t r畉ng
su畛t nhi畛u nm 担ng c畛 m達i inh ninh l m狸nh c坦 th畛 nh畛
m畛i chi ti畉t c畛a chuy畉n i tr棚n l動ng ng畛a 畉y, v 畉c bi畛t l
thnh ph畛 Ivrea, 担ng nh狸n th畉y thnh ph畛 ny l畉n 畉u ti棚n
t畛 c叩ch xa ba ph畉n t動 d畉m, trong 叩nh s叩ng 達 nh畉t nh嘆a.
N坦 n畉m 坦, v畛 ph鱈a b棚n ph畉i, n董i thung l滴ng d畉n d畉n m畛
r畛ng thnh 畛ng b畉ng, trong khi 畛 b棚n tr叩i, ph鱈a ngoi xa,
nh畛ng ng畛n n炭i nh担 l棚n, n炭i Resegone di Lecco, n董i v畛 sau
tr畛 n棚n v担 c湛ng 箪 ngh挑a 畛i v畛i 担ng, v n畉m c叩ch xa nh畉t l
n炭i Monte Rosa.
炭ng l th畉t v畛ng trn tr畛, Beyle vi畉t, khi vi nm
tr動畛c, xem l畉i gi畉y t畛 c滴, 担ng b畉t g畉p m畛t b畉n in kh畉c t畛a 畛
Prospetto dIvrea (Ton c畉nh Ivrea) v bu畛c ph畉i th畛a nh畉n
l h狸nh 畉nh h畛i t動畛ng c畛a 担ng v畛 thnh ph畛 trong n畉ng
chi畛u 畉y hon ton ch畛 l b畉n sao c畛a ch鱈nh b畉n in kh畉c ny.
7. 12 W. G. SEBALD
V狸 th畉, l畛i khuy棚n c畛a Beyle l 畛ng mua nh畛ng b畉n in
kh畉c c畉nh 畉p v nh畛ng quang c畉nh ta 達 g畉p trong nh畛ng
chuy畉n du hnh, b畛i v狸 ch畉ng bao l但u ch炭ng s畉 thay th畉
hon ton k箪 畛c, qu畉 th畛c ta c坦 th畛 n坦i r畉ng ch炭ng h畛y di畛t
k箪 畛c. Ch畉ng h畉n, 担ng kh担ng c嘆n nh畛 n畛a b畛c tranh Sistine
Madonna1
担ng 達 xem 畛 Dresden, d畉u c坦 c畛 c叩ch m畉y, b畛i v狸
b畉n in kh畉c c畛a Midler d畛a theo b畛c tranh 畉y 達 x畉p ch畛ng
l棚n tr鱈 nh畛 担ng; m畉t kh叩c, nh畛ng b畛c tranh th畉m h畉i v畉
b畉ng ph畉n ti棚n c畛a Mengs2
trong c湛ng ph嘆ng tr動ng by 畉y,
nh畛ng b畛c m 担ng ch動a t畛ng g畉p m畛t phi棚n b畉n no, v畉n
hi畛n r探 m畛n m畛t tr動畛c m畉t nh動 l炭c th畉y ch炭ng l畉n 畉u.
畛 Ivrea, n董i on qu但n tr炭 坦ng 達 chi畉m h畉t m畛i t嘆a
nh v qu畉ng tr動畛ng, chng trai thu畛 畉y 達 c畛 t狸m ch畛 畛
trong nh kho c畛a m畛t x動畛ng nhu畛m cho m狸nh v 畉i 炭y
Burelvillers, ng動畛i 達 c湛ng Beyle phi ng畛a vo thnh ph畛.
Ch畛 tr炭 t畉m ny n畉m gi畛a 畛 th畛 th湛ng t担-n担 v chum
畛ng, trong kh担ng kh鱈 c坦 m湛i chua chua k畛 l畉, v Beyle v畛a
xu畛ng ng畛a l 達 ph畉i b畉o v畛 ch畛 畛 c畛a h畛 tr動畛c 叩m c動畛p
ang r畉p t但m th叩o h畉t c畛a ch畛p v c畛a c叩i lm c畛i cho 畛ng
l畛a tr畉i ch炭ng 達 畛t ngoi s但n. Kh担ng ch畛 v狸 chuy畛n ny
th担i m qu畉 th畛c l do m畛i chuy畛n 達 x畉y 畉n v畛i b畉n th但n
tr動畛c 坦 m chng Beyle c畉m th畉y m狸nh 達 tr動畛ng thnh
1. Sistine Madonna (畛c M畉 Sistine) l m畛t t叩c ph畉m s董n d畉u c畛a danh h畛a
Raphael (1483-1520). B畛c tranh ny do Gi叩o hong Julius II 畉t Raphael v畉 nm
1512, v l m畛t trong nh畛ng b畛c tranh 畛c M畉 cu畛i c湛ng c畛a Raphael.
2. Anton Raphael Mengs (1728-1779), h畛a s挑 畛c, m畛t trong nh畛ng ng動畛i ti棚n
phong tro l動u T但n c畛 i畛n c畛a h畛i h畛a.
8. CHNG M畉T 13
v, trong kh鱈 th畉 phi棚u l動u, b畉t k畛 坦i m畛t v nh畛ng l畛i ph畉n
畛i c畛a ng動畛i b畉n 畉i 炭y, anh i th畉ng t畛i Emporeum, n董i
vo bu畛i t畛i c湛ng ngy, nh動 anh bi畉t 動畛c qua m畉y t畛 y畉t th畛
c担ng b畛, s畉 tr狸nh di畛n v畛 nh畉c k畛ch Il Matrimonio Segreto1
.
Tr鱈 t動畛ng t動畛ng c畛a Beyle, v畛n 達 r畛i lo畉n do hon
c畉nh b畉t b狸nh th動畛ng ph畛 bi畉n kh畉p n董i l炭c 畉y, gi畛 l畉i cng
b畛 khu畉y 畛ng h董n b畛i 但m nh畉c c畛a Cimarosa. Vo m畛t l炭c
cu畛i h畛i m畛t, ch畛 hai k畉 k畉t h担n b鱈 m畉t Paolino v Caroline
h嘆a gi畛ng trong o畉n song ca 畉y lo s畛, Cara, non dubitar:
pietade troveremo, se il ciel barbaro non 竪 (Ng動畛i y棚u, 畛ng
nghi ng畉i: ta s畉 t狸m 動畛c l嘆ng tr畉c 畉n, d畉u b畉u tr畛i man r畛
kh担ng bi畉t o叩i th動董ng), anh 達 t動畛ng t動畛ng c畉nh ch鱈nh
m狸nh kh担ng ch畛 畛ng tr棚n nh畛ng t畉m v叩n c畛a c叩i s但n kh畉u
th担 s董 kia m th畛c s畛 ang 畛 trong cn nh c畛a l達o l叩i bu担n
n畉ng tai x畛 Bologna, ang 担m trong v嘆ng tay c担 con g叩i
炭t c畛a l達o ta. L嘆ng anh x炭c 畛ng s但u xa 畉n m畛c, trong
l炭c v畛 di畛n ti畉p t畛c, m畉t anh 畛a l畛 kh担ng ng畛ng, v khi r畛i
kh畛i Emporeum anh 但m ra tin r畉ng n畛 di畛n vi棚n 坦ng vai
Caroline 畉y - v l ng動畛i, Beyle qu畉 quy畉t, 達 h董n m畛t l畉n
ch畛 dnh ri棚ng 叩nh m畉t cho m狸nh anh th担i - s畉 c坦 th畛 ban
cho anh ni畛m h畉nh ph炭c 達 動畛c 但m nh畉c h畛a h畉n. Anh
kh担ng lo l畉ng ch炭t no tr動畛c s畛 th畉t l khi gi畛ng ca soprano
畉y 叩nh v畉t v畛i nh畛ng n畛t hoa m畛 kh坦 x動畛ng 但m th狸 con
1. Il Matrimonio Segreto (叩m c動畛i b鱈 m畉t) l v畛 opera hai h畛i, ph畉n 但m nh畉c
c畛a nh畉c s挑 Domenico Cimarosa (1749-1801), ph畉n l畛i c畛a Giovanni Bertati
(1735-1815).
9. M畛C L畛C
I. Beyle, hay T狸nh y棚u l c董n i棚n th畉m k鱈n nh畉t 5
II. Allestero (畛 x畛 ng動畛i) 35
III. Ti畉n s挑 K. ch畛a b畛nh b畉ng n動畛c kho叩ng 畛 Riva 137
IV. Il ritorno in patria (V畛 qu棚 c滴) 165