�ݺ�ߣ

4/6/2012

CHƯƠNG 2

LỊCH SỬ TƯ TƯỞNG
QUẢN TRỊ

CHƯƠNG 3 : LỊCH SỬ TƯ TƯỞNG
QUẢN TRỊ

I. Giai đoạn từ cổ đại đến CNTB phát sinh
II. Giai đoạn từ khi CNTB phát triển đến cuối 1960s:
1. Trường phái quản trị cổ điển
2. Trường phái tâm lý xã hội
3. Trường phái quản trị định lượng
4. Quản trị theo tiến trình
5. Quản trị theo tình huống

III. Giai đoạn từ 1970 đến nay
4/6/2012
2

1

4/6/2012


1. Quản Trọng (640-538 TCN):
Ông đưa ra 5 lĩnh vực của hoạt động quản trị:
- Ngoại giao
- Kinh tế
- Luật pháp
- Quốc phòng
- Hệ thống kiểm tra giám sát chống tham nhũng và lạm
quyền ở những nơi tập trung quyền lực.

4/6/2012
3


2. Khổng Tử (551-450 TCN):
Để quản lý, dạy dỗ con người cần “lễ”, “danh”.

à Chủ trương: “Đức trị”.

4/6/2012
4

2

4/6/2012


3. Mạnh Tử (372-289 TCN):
q Để quản lý, giáo dục con người thì phải dùng điều thiện:
“nhân chi sơ tính bản thiện”.

q Phải lấy dân làm gốc,

q Vua quan cần phải coi nhẹ hơn.

4/6/2012
5


4. Tuân Tử ( 300–237 TCN):
q Con người sinh ra đã là ác: “Nhân chi sơ, tính bản ác”à
phải lấy nhân nghĩa để cải tạo.

q Ông chủ trương:

kết hợp “pháp trị” và “đức trị”.

4/6/2012
6

3

4/6/2012


5. Hàn Phi Tử (280 – 233 TCN):
q Chủ trương “pháp trị”.

q Vua phải biết giữ suy nghĩ của mình.

q Vua phải biết cách dùng người.

4/6/2012
7

2 sự kiện lịch sử quan trọng

1. A. Smith: năm 1776

2. Cách mạng công nghiệp
đầu thế kỷ 18

4/6/2012
8

4

4/6/2012

II. Giai đoạn từ khi CNTB phát triển đến
cuối 1960s:

4/6/2012
9

1. LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ KHOA HỌC:
-
Taylor (1856-1915):
Con người là cái máy phải hành động, tuân thủ nghiêm
ngặt theo chỉ dẫn, quản lý của đốc công.
Ø Bản chất con người: lười biếng, luôn trốn
việc khi có thể.
Ø Ông chủ trương:
- Chia nhỏ công việc ra những công đoạn.
- Tổ chức sản xuất theo dây chuyền.
- Cải tiến công cụ và tổ chức lao động hợp lý.
- Đưa ra định mức LĐ để nâng cao NSLĐ.
4/6/2012
10

5

4/6/2012


Taylor đề ra 4 nguyên tắc quản trị:
q Chủ phải thạo việc: nhà quản lý, đốc công phải thành thạo
công việc quản lý có khoa học.
q Lựa chọn, huấn luyện và đào tạo người lao động theo hướng
chuyên môn hóa để đảm nhận công việc.
q Chủ phải gương mẫu và hợp tác: tác phong làm việc công
nghiệp khẩn trương, khoa học, hiệu quả.
q Phân chia công bằng công việc và trách nhiệm; Đề cao kỷ
luật, kèm theo khuyến khích xứng đáng.
4/6/2012
11


Ø Ưu điểm:
- Cải thiện NSLĐ.
- Thúc đẩy ứng dụng phân tích công việc 1 cách khoa học.
- Phát triển trả lương theo thành tích.
Ø Hạn chế:
- Giả thiết về động cơ quá đơn giản: “tiền”.
- Coi con người như máy móc.
- Không quan tâm đến mối quan hệ tổ chức và môi trường.

4/6/2012
12

6

4/6/2012

2. LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ HÀNH CHÍNH

Henry Fayol (1841-1925):
Fayol là người đầu tiên nghiên cứu và đưa ra 5 chức năng của
quản trị:
+ Kế hoạch.
+ Tổ chức.
+ Chỉ huy, lãnh đạo (điều hành).
+ Kiểm tra.
+ Điều chỉnh.

4/6/2012
13


- Tập trung trực tiếp vào tất cả các hoạt động của các nhà
quản trị.

- Đề cao nguyên tắc phân công lao động, thiết lập cơ cấu
tổ chức, quy chế lao động cụ thể, rõ ràng.

- Trọng tâm của lý thuyết quản trị kiểu hành chính là nhà
quản trị.

4/6/2012
14

7

4/6/2012


Ø Ưu điểm:
§ Coi quản trị là 1 nghề.
§ Giúp các nhà quản trị có cách nhìn bao quát về các hoạt động
quản trị tổ chức.
Ø Hạn chế:
§ Các tư tưởng được thiết lập trong một tổ chức ổn định,
hệ thống vẫn bị đóng kín.
§ Quan điểm quản trị cứng rắn.
4/6/2012
15

3. LÝ THUYẾT TÂM LÝ XÃ HỘI
(QUẢN TRỊ HÀNH VI)

1. Elton Mayo (1880 - 1949) :
q Những nghiên cứu ở Hawthorne:
ü Phòng ánh sáng bình thường
ü Phòng ánh sáng mạnh
ü Phòng ánh sáng trắng lóa
ü Phòng ánh sáng như trăng mờ.

Kết quả ?
4/6/2012
16

8

4/6/2012

q Hiệu ứng Hawthorne:

ü Khi các nhà quản trị chú trọng đặc biệt đến công nhân, NSLĐ
thay đổi bất kể điều kiện làm việc có thay đổi hay không.

ü Làm tăng sự quan tâm đến nhân tố con người.

ü Làm thay đổi quan điểm đương thời coi con người như máy
móc.

4/6/2012
17

Tự
khẳng
2. A. Maslow (1908 - 1970):
định
Tháp 5 cấp bậc nhu cầu Được tôn
trọng

Xã hội

An Toàn

Sinh lý
4/6/2012
18

9

4/6/2012

3. D. Mc Gregor (1906 – 1964) :
Thuyết X Thuyết Y
- Con người không thích làm việc, ít - Làm việc là 1 bản năng như vui
khát vọng. chơi, giải trí.

- Tìm cách trốn việc, lảng tránh công - Mỗi người đều tự điều khiển, kiểm
việc. soát bản thân.
- Con người sẽ gắn bó với tổ chức
- Khi làm việc phải giám sát chặt
nếu được khen ngợi, thưởng xứng
chẽ.
đáng, kịp thời.
- Con người muốn bị điều khiển.
- Con người có óc sáng tạo, khéo
léo.
4/6/2012
19


Ø Ưu điểm:
- Rất chú trọng tới con người cả về vật chất và tinh thần.
- Các nhà lãnh đạo phải nắm bắt tâm lý nhân viên.
- Tập thể có tác động rất lớn đến người lao động.
Ø Hạn chế:
- Quá chú trọng đến yếu tố tình cảm.
- Quan niệm đơn giản : khi nhân viên hạnh phúc, NSLĐ sẽ
cao hơn.

4/6/2012
20

10

4/6/2012

3. LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ ĐỊNH LƯỢNG

Ưu điểm:
§ Phát triển các phương pháp toán để giải quyết các bài toán
quản trị.
§ Giúp nhà quản trị tìm ra các phương án tối ưu.
Hạn chế:
• Không phải yếu tố nào cũng lượng hóa được.
• Việc xử lý các số liệu phức tạp.
• Các nhà quản trị khó tiếp cận vì mang tính kỹ thuật cao.
• Không phù hợp với các quyết định sáng tạo.
4/6/2012
21

4. LÝ THUYẾT QUẢN TRỊ TIẾN TRÌNH

HOẠCH TỔ CHỨC LÃNH ĐẠO KIỂM
ĐỊNH SOÁT

PHẢN HỒI

4/6/2012
22

11

4/6/2012

5. QUẢN TRỊ THEO TÌNH HUỐNG

Ưu điểm:
q Xác định các biến tình huống quan trọng.

q Quản lý phải linh hoạt, không dùng 1 phương pháp để

quản lý tất cả các vấn đề.

Hạn chế:

q Không thể xác định được tất cả các biến tình huống

quan trọng.

q Không có 1 nguyên lý chung khái quát.
4/6/2012
23

III. Giai đoạn từ 1970 đến nay:

1. Trường phái quản trị Tây Âu

2. Trường phái quản trị Bắc Âu

3. Trường phái quản trị XHCN

4. Trường phái quản trị Châu Á

4/6/2012
24

12

4/6/2012

1. Trường phái các nước Tây Âu:

Peter Drucker (1919 - 2005) : là người đầu tiên đề ra: cải tổ các
DN từ hệ thống kín sang hệ thống mở.
(Tiếp cận theo hệ thống)
+ Hệ thống kín: nhà tư bản tự sáng chế, tự quản lý, khép kín trong 1
DN à NSLĐ nội bộ DN rất cao, nhưng có thể vẫn bị phá sản
thừa hoặc thiếu.
+ Hệ thống mở: mở cửa với thị trường công chúng. DN phải gắn bó
chặt chẽ với các thành phần khác:…

4/6/2012
25

2. Trường phái quản trị Bắc Âu:

ü Chia một phần phúc lợi xí nghiệp vào phúc lợi xã hội
để giải quyết vấn đề công bằng dân chủ.

ü Bóc lột tới ngưỡng: làm cho người công nhân cảm thấy
mình có quyền tự do, dân chủ hơn.

4/6/2012
26

13

4/6/2012

3. Trường phái quản lý XHCN:

- Hệ thống kinh tế XHCN sử dụng 2 tiêu chí: hiệu quả và công bằng.
- Những kế hoạch 5 năm đầu tiên đã đạt được những thành tựu to
lớn: tăng trưởng 10%/năm.
+ Phát triển công nghiệp nặng.
+ Quản lý theo cơ chế tập trung cao độ, mọi quyền lực thuộc về
Nhà nước, xóa bỏ sở hữu tư nhân.
- Hạn chế: quản lý sơ cứng, tập trung cao độ à không linh hoạt, khó
thay đổi, khó thích nghi với môi trường, đặc biệt là có sự thoái hóa
biến chất trong đội ngũ lãnh đạo.

4/6/2012
27

4. Trường phái quản trị Châu Á:

+ Ứng dụng khoa học hiện đại vào kinh tế và kinh doanh.
+ Quản lý có tính đến những yếu tố truyền thống và dân tộc.
+ Chú trọng vào nhân tố con người (nguồn tài nguyên vô giá của DN)
à Khai thác triệt để tiềm năng của con người trong kinh doanh.
+ Đề cao văn hóa xí nghiệp, coi DN vừa là 1 tổ chức kinh doanh,
vừa là 1 cộng đồng sinh sống.
+ Tìm ra những mũi nhọn thích hợp trong từng thời kỳ phát triển
kinh tế.

4/6/2012
28

14

4/6/2012

Trường phái quản trị Nhật Bản:

Lý thuyết Z (của William Ouchi):
- Chú trọng: đến quan hệ xã hội và yếu tố con người trong

tổ chức.

- Đặc điểm: công việc dài hạn, trách nhiệm cá nhân, xét thăng
thưởng chậm, kiểm soát kín đáo bằng các biện pháp công
khai, quan tâm đến tập thể và cả gia đình nhân viên...

4/6/2012
29

Trường phái quản trị Nhật Bản:

Kaizen (cải tiến) của Masaaki Imai:
- Chú trọng: đến quá trình cải tiến liên tục, tập trung vào 3 yếu tố
nhân sự: giới quản lý, tập thể và cá nhân.
- Đặc điểm:
ü Trong quản lý bao hàm khái niệm sản xuất vừa đúng lúc
(JIT: Just-in-time).
ü Công ty luôn ghi nhận các ý kiến đóng góp của công nhân,
khuyến khích công nhân khám phá và báo cáo mọi vấn đề
phát sinh trong quá trình làm việc.
4/6/2012
30

15

4/6/2012

Kết luận:

- Sự ra đời của các lý thuyết quản trị hiện đại là sự kế thừa các

tư tưởng quản trị truyền thống nhằm đáp ứng những thay đổi của:

Ø Môi trường kinh doanh.

Ø Mức độ cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thương trường.

- Khoa học quản trị là 1 trong những thành tựu của loài người,

cần được trân trọng và khai thác triệt để, tránh cực đoan.

4/6/2012
31

Kết luận:

- Các lý thuyết quản trị tuy xuất hiện tuần tự theo thời gian,
nhưng chúng không thay thế nhau mà bổ sung cho nhau.

- Việc quản trị có hiệu quả chỉ đạt được trên cơ sở vận dụng
sáng tạo các lý thuyết quản trị vào những tình huống cụ thể trong
mỗi tổ chức.

4/6/2012
32

16

�ݺ�ߣ

Chuong 2 lich su tu tuong quan tri

More Related Content

Chuong 2 lich su tu tuong quan tri