2. Yönetici Kimdir? Ne İş Yapar?
Yöneticilerin Fonksiyonları
Yöneticilerin Rolleri Nelerdir?
Yöneticilerin Sahip Olması
Gereken Bilgi ve Beceriler
Küreselleşme ve Küresel
Yöneticinin Değişen Rolleri
Liderlik = Etkileme Gücü
Liderlik Fonksiyonları
Liderlik Faktörlerini
Etkileyen Değişkenler
Liderlikte Güç
Liderlik Teorileri
Modern Liderlik Yaklaşımı
Yöneticilik ve Liderlik
Arasındaki Farklar
İçindekiler
3. Örgütler bilinçli bir biçimde koordine olmuş sosyal
bilimlerdir.
Örgütler iki veya daha fazla kişiden oluşur ve sürekli olarak
belirli fonksiyonları ortak amaçlar doğrultusunda
sürdürürler.
Hizmet ve üretim amaçlı şirketlerin hepsi birer örgüttürler.
Örgütlerde çalışan bireylerin davranışlarını ve çalışmalarını
yürüten, belirli amaçlara ulaşmayı hedefleyen
yöneticilerdir.
Yönetici ; insanları kullanarak işleri yaptıran ve yürüten
kişidir.
Yönetici Kimdir? Ne İş Yapar?
4. 1. Planlama; Örgütlerin amaçlarını belirleme ve tanımlama,
stratejiler oluşturma, çeşitli faaliyetleri koordine için planlar
yapma fonksiyonu.
2. Örgütleme(Organizasyon); Yöneticiler örgütün
yapısından sorumlu olan kişilerdir.
3. Yürütme
4. Eşgüdüm(Koordinasyon) (Liderlik Etme); Çalışanları
işe yönlendirmek, koordine etmek en önemli fonksiyondur.
5. Denetleme(Kontrol); Örgüt içinde faaliyetleri gözleyerek,
daha önce planladığı biçimde gitmelerini izleme, aksayan
veya başarılı gitmeyen işleri rayına koymak.
Yöneticilerin Fonksiyonları
5. 1- Bireylerarası Rolü ; Örgüte başkanlık etme, diğer
şirketlerle ilişkiler düzenleme, çalışanı işe alma, eğitme,
cezalandırma, güdüleme
2- Bilgi Rolü; Diğer şirketlerden bilgi toplama, yeni dergileri ve
yazılanları okuma, diğer şirketlerin yaptıklarını öğrenme, bu
bilgilerin diğer çalışanlara duyurulması ve örgütün dışarıda
temsil edilmesi
3- Karar Verme Rolü; Yatırımcılık, kaynak ayırma, görüşmeci
ve sorun çözücü fonksiyonları içerir.
Yöneticilerin Rolleri Nelerdir?
6. Bunları Robert Katz üçe ayırır
1- Teknik Bilgi ; İhtisaslaşmış bilgidir. Eğitimle veya iş sırasında
kazanılır
2- İnsanlarla İlgili Bilgi ; İnsanı güdülemek, anlamak, onlarla
çalışmak, grup yaşantısını bilmek ile ilgili
3- Kavrama İle İlgili Bilgi ve Beceri ; Yöneticilerin zeka
yapısı açısından karmaşık olayların tasnifi, teşhisi ve
çözümleyici bir beceriye gereksinimini ifade eder.
Yöneticilerin Sahip Olması Gereken Bilgi ve
Beceriler
7. Küreselleşme; en basit bir biçimde dünyadaki örgüt ve
insanların birbirleriyle bağlanmasıdır.
Çağımızda yönetimi güncel ve karmaşık hale getiren en
önemli olgu küreselleşmedir.
Kültüre uyum, küresel ekonomide başarı için en önemli
etkendir.
Yöneticiler 5 temel nedenle kültür içindeki bu farklılıkları
öğrenme ve mücadele etme durumundadır.
Küreselleşme ve Küresel Yöneticinin Değişen
Rolleri 1
8. 1- Yaratıcılığı Arttırmak
2- Esneklik; farklı bakış açılarına sahip örgütler daha esnek bir yapıya
sahip olup, çevrenin değişik taleplerine daha uygun cevaplar verirler.
3- Yeni Üyeler Almak
4- Pazarlama
5- Maliyeti Azaltma; farklı kültürden gelen insanlarla, olumlu bakış
açıları ile çalışanların işten ayrılma, işe gelmeme ve iş değiştirme
oranları azaldığından maliyetler azalır.
Başarılı bir küresel yönetici kozmopolit olmalı , ben merkeziyetçi
olmamalı,
Tüm insanlara açık ve esnek olmalı, onları kategorileştirip,
dışlamamalıdır.
Küreselleşme ve Küresel Yöneticinin Değişen
Rolleri 2
9. Geçmişte, liderliğin “sonradan kazanılan” bir yetenek değil
“doğuştan gelen Allah vergisi” olduğuna inanılıyordu.
20. yüzyılda da liderliğin bir sanat mı, yoksa bilimsel temeli
olan, sonradan kazanılan bir beceri mi olduğu uzun süre
irdelenmiştir.
Tartışmalar bugün de bitmedi. Ancak, liderliğin sanat yönü
kabul edilse de, kazanılmış bilgi ve tecrübelerle daha güçlü
hale gelmiştir.
Yöneticilik ve liderlik, otoritesini nereden alırsa alsın, belirli
bilgi, beceri ve tecrübeyi içinde barındırmak zorundadır.
Bunları içermeyen yöneticilik, sadece müdür, genel müdür,
şef gibi bir statü grubu olacak, yönetim sürecine, yönetim
anlayışına ilişkin bir şey ifade etmeyecektir.
Liderlik = Etkileme Gücü 1
10. Yöneticilik, planlama, örgütleme, kontrol gibi klasik yönetim
işlevlerinin yerine getirilmesi ile ilgili bir kavram iken,
Liderlik, hedefe ulaşmanın beşeri yönlerine bakan, insanı
yönlendiren, yetkilendiren ve harekete geçiren bir kavramdır.
Yapılan tüm tanımlardaki ortak nokta liderliğin “amacın
başarımı için ikna edebilme, etkileyebilme ve güdüleme
yeteneği” olduğudur.
Hangi özelliklerin olduğu çok tartışılmış ve liderlerin üstün
fiziksel ve psikolojik özelliklerinin olduğu sonucuna varılmıştır.
Zeka, sosyal olgunluk, içsel motivasyona sahip, başarı odaklı
olma, insan ilişkilerinde başarılı, kişisel kontrole sahip, cesaret,
çalışkanlık, sadakat gibi pek çok üstün özellik vurgulanmıştır.
Bu tür özellikler “etkili yönetici” için de söylenebilir.
Liderlik = Etkileme Gücü 2
11. Liderlik; organize etme, insanları uyumlu bir şekilde bir araya
getirme ve onlara etkin iş yaptırma sanatıdır.
Liderin 2 temel sorumluluğu vardır;
1) Sorun çözme,
2) İzleyenlerine mümkün olan her biçimde yardım etme.
Bir şeyi başkalarına benimsetmek suretiyle yaptırabilme
gücüne sahip olan lider ile izleyiciler arasında belirli
durumlarda ortaya çıkan ve etkileşim şeklinde ifade edilen
karşılıklı ilişkiler bütünü vardır.
Lider Süreç Açısından; Örgüt üyelerinin faaliyetlerini örgüt
amaçları doğrultusunda yönlendirerek, düzenleştiren kişidir.
Lider Özellik Açısından; Liderin grup üyelerini başarılı bir
şekilde etkileyebilecek karakteristik özelliklere sahip olması
şeklinde tanımlanabilir.
Liderlik = Etkileme Gücü 3
12. 1- Gruplar için bir davranış modeli ortaya koymak
2- Grup faaliyetlerini düzenlemek
3- Grup ideolojilerini belirlemek
4- Grupları dışarıda temsil etmek
5- Grup içindeki tartışmaları engellemek
6- Grup üyelerini ödüllendirmek
Liderlik Fonksiyonları
13. - Liderin karakteri, kişiliği, tutumları ve becerileri
- Liderin etkileme gücü ve liderlik ilişkisinin temeli
- İzleyenlerin karakterleri, ihtiyaçları ve beklentileri
- Lider - grup ve grup üyelerinin aralarındaki ilişki
- Organizasyonun türü ve yapısı
- Organizasyonun yapısı ve yönetim sistemleri
- Problemin türü ve liderin kararlarının niteliği
- Dış çevrenin etkileri, niteliği, ulusal kültürün etkileri
- Yapılması gereken işin türü
Liderlik Faktörlerini Etkileyen Değişkenler
14. Liderlik etkin bir biçimde güç kullanılma sürecidir.
Güç kavramı ise başkalarını etkileyebilme yeteneğidir.
Kullanılan 5 çeşit güç kaynağı vardır.
1. Zorlayıcı Güç, korku ve cezaya dayalı, otorite yetmediğinde devreye
girer, ödüllendirmenin zıttıdır.
2. Yasal Güç, biçimselliği ve otoriteyi ifade eder, üstten aşağıya indikçe
etkisi zayıflar.
3. Ödüllendirme Gücü, motivasyonu ve bağlılığı artırır, lider güçlenir,
adalet, hakkaniyet ve eşitlik gözetilmeli.
4. Karizmatik Güç, kişilikle ilgilidir, lidere benzemeye çalışmak, liderin
takipçilerini etkilemesini kolaylaştırır.
5. Uzmanlık Gücü,sahip olunan bilgi ve tecrübe ile ilgilidir fakat faaliyet
alanıyla sınırlıdır, yine astların algısı önemlidir.
Liderlikte Güç
15. 1. Özellikler Kuramı
2. Davranışsal Liderlik Yaklaşımı
Ohio State Üniversitesi Liderlik Çalışmaları
Michigan Üniversitesi Liderlik Çalışmaları
Blake ve Mounton’un Yönetim Tarzı Matriksi Modeli
Mc Gregor’un X ve Y Teorileri
3. Durumsal Liderlik
Fred Fiedler’in Etkin Liderlik Modeli
Hersey’in Durumsallık (Koşul Bağımlılık) Yaklaşımı
Yol-Amaç Kuramı
Karar Verme Modeli
Liderlik Teorileri
16. Mikro Liderlik ve Stratejik Liderlik
Karizmatik Liderlik
Vizyoner Liderlik
Süper Liderlik
Koçluk ve Koruyuculuk
Etkileşimli Liderlik
Dönüştürücü (Transformasyonel) Liderlik
Modern Liderlik Yaklaşımı
18. Karizmatik liderlerin sahip olması gereken beceriler;
1. Karmaşık fikirleri basit mesajlara indirgeme becerisi,
2. Metaforlar ve hikayeleri kullanarak iletişim kurma becerisi,
3. Riski elverişli hale getirme ve risk olmadığından kendini
boşlukta hissetme,
4. Statüye meydan okuma becerisi,
5. Empati becerisi,
6. Teşvik etme ve mücadele becerisi.
20. Vizyon, bir işletmenin, geleceğe yönelik olarak sahip olduğu
ve çalışanlarının yüreklerini ve beyinlerini etkileyen istek ya
da amaçtır.
Vizyon, gelenekleri kabul edip onlar üzerine gelişim için
yenilikçi bir yol inşa eden ve insanları değişimi yakalamaya
yada ona ayak uydurmaya yönelten tasvirlerdir.
Vizyoner liderlik, bugünden ya da mevcut durumdan hareket
ederek gerçekçi, inanılır, çekici bir gelecek görüntüsü ya da
vizyonu oluşturma ve bunu diğerleri ile onların anlayabileceği
şekilde paylaşma yeteneğidir.
Vizyoner liderin önemi, örgüt için uzun vadeli stratejiler ve
planlar kurabilmesi ve yeni fırsatlar geliştirmesi açısından
önemlidir.
21. Etkin vizyonlar 6 önemli niteliği paylaşır;
1. Vizyon, bir yön duygusu ortaya çıkarır.
2. İşletmeyi yürütmek ya da çalıştırmak için bir çerçeve sağlar.
3. Gelecekteki bir durumu ortaya koyar.
4. Bireyleri motive eder.
5. Çalışanlara belirli bir durumun ve amaç setinin
gerçekleşmesi için ilham verir ya da onları bu amaca teşvik
eder.
6. Örgütsel davranış ve başarı için merkezi bir hedef olma işlevi
görür.
25. Yönetici Lider
Astlarını baskı ve kontrol altında tutar Astlarına güven verir
“Nasıl?” ve “Ne zaman?” der “Ne?” ve “Niçin?” der
Kriz döneminde önlem alır ve dere
ortasında at değiştirmez.
Lider reformlarını başarının zirvesinde
yapar. İleri görüş ve sezgi gücüyle zor
şartlarda başarıya imza atar.
Emir komutanın üstünlüğüne inanır.
İnsanları makinenin bir dişlisi gibi
görür. Bina ve makine yatırımlarında
cömert, insana yatırımda pintidir.
Bir insan mühendisidir. İnsana öncelik
verir ve onunla başarıya ulaşacağının
farkındadır.
Organizasyonda kaynakları etkin
biçimde yönetirler ve sayıları çoktur
Özel durumlar için gereklidir ve sayıları
azdır.
Yöneticilik ve Liderlik Arasındaki Farklar
26. Yönetici Lider
Kopyadır Orjinaldir
Yetkidir, biçimseldir Yetenektir, biçimsel değildir
Muhafaza eder Değiştirir, geliştirir
Sistem ve yapılara odaklanır İnsanlara odaklanır
Tek adamdır Ekip adamıdır
Taklit eder Yenilikçidir, icat eder
İşlerin nasıl yapılacağına yoğunlaşır Sonuçlara yoğunlaşır
Dar görüşlüdür Geniş görüş açısı vardır
İşi doğru yapar Doğru işler yapar
Düzeni sürdürür, kabul eder Farklılık yaratır, sorgular, meydan okur
Tipik bir iyi askerdir Kendine has bir kişiliktir
Astlarını zorla çalıştırır Astlarını motive ederek çalıştırır
Emir verir Danışır, görüş ve fikir alır
Cezalandırır Ödüllendirir
27. Yönetici Lider
Astlarını kontrol eder Astlarını yetkilendirir
Bugüne (kısa vadeli) odaklanır Geleceğe (uzun vadeli) odaklanır
Tarafsızlık için astlarından uzak durur Astlarıyla arasında duygusal bağ yaratır
Politika ve kuralları uygular Paylaşılan değere dayalı kültür yürütür
Pozisyon gücünü kullanır Kişisel gücünü kullanır
Başkalarının hedeflerine hizmet eder Kendi hedeflerini kendisi koyar
Başkaları tarafından getirilir Grubu tarafından seçilir
Gücünü kanun ve prosedürden alır Gücünü grubundan alır
Biçimsel olanı temsil eder Doğal olanı temsil eder
Sadece yönetir Yönetirken yönlendirir, yenilik yapar
Arkadan iter Önde gider
Vizyon içerisinde faaliyette bulunur. Vizyonu oluşturur
Beyni etkiler Kalp ve ruha seslenir
Elindekileri korumaya çalışır Elindekileri geliştirmeye çalışır
28. Özkalp E., Kırel Ç., “Örgütsel Davranış”, Ünite8, TC. Anadolu Üniversitesi
Yayını No: 1468, Açık Öğretim Fakültesi Yayını No:782, Anadolu
Üniversitesi Web Ofset Tesisleri, Eskişehir, Ekim 2004
Kurtuluş İ., “Dönüştürücü Liderlik – Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi,
Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bilim Dalı, Erzurum
2007, syf 1-94
Tunçer P., “Örgütsel Değişim ve Liderlik”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 80, syf 57-
83,
Şahin B., “Örgütsel Gelişmenin Sağlanmasında Dönüşümcü Liderlerin
Rolü”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 11,
Sayı:3, Yıl: 2009, Sayfa: 97-118
Kaynaklar