ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo

ТУХН (CIS)

•
•
Б. Сүндэръяа
Б. Сүндэръяа
1 of 47
Тусгаар Улсуудын Хамтын Нийгэмлэг (CIS) Б.Сүндэръяа Б.Эрдэнэболд
ТҮҮХ o 1991.12.08 Белорусь-д БНБУ,ОХУ мөн Украйн o 1991.12.21 Алма-Ата протокол +9 o 1993.12 Гүрж улс o Эстони,Латви,Литви интеграцид нэгдээгүй.
ТУХН (CIS)
Гишүүн орнууд • 2008.8.18 Гүрж улс татгалзан гарсан. • 2005 Туркменистан Улс гишүүн байхаас татгалзан ажиглагчийн статустай болсон.
ТУХН-ийг бий болгох үе шатууд • | үе шат • || үе шат • ||| үе шат • |V үе шат
ТУХН-ийн тунхаглал • 1993.01.22 • Зорилт Улс төр,ЭЗ,Байгаль орчин, соелын хүрээнд дэхь хамтын ажиллагааны хэрэгжилт; • Common economic space,улсуудын интеграцчлалын хүрээнд орнуудын олон талт болон тэнцвэрт эз,нийгмийн хөгжил
• • ensuring human rights and fundamental liberties in accordance with generally recognized principles and norms of international law and documents of the OSCE; • cooperation between member states to ensure international peace and security, the realization of effective measures for the reduction of arms and military expenditures, the elimination of nuclear and other types of weapons of mass destruction, and the achievement of universal and full disarmament; • assisting citizens of member states in free interaction, contacts and movement in the Commonwealth; • mutual legal assistance and cooperation in other spheres of legal relations; • peaceful resolution of disputes and conflicts between states of the Commonweal
ТУХН-ийн Бүтэц • Төрийн тэргүүнүүдийн зөвлөл • ЗГ-ийн тэргүүнүүдийн зөвлөл • Гадаад хэргийн яамдуудын зөвлөл • Батлан хамгаалах яамдуудын зөвлөл • Council of Commanders-in-Chief of Frontier Troops • Inter Parliamentary Assembly • Economic Court
ТУХН уулзалт • ТТЗ 2007.05.25 Ялта-д • ТУХН-ийн орнуудын эрчим хүчний нөөцийг ихэсгэх,цахилгаан хэрэгслийн зах зээлд commom energy marketийн өргөжүүлхийг зорих хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан. • 05.29 Ереванд energy power зөвлөл ()ийн болоцоо байдлын талаар хэлэлцсэн
ТУХН уулзалт • 2009 11сард Орос Беларусь Казакстан form a customs union that will open the doors a single • Unlike the three countries, Ukraine has abstained from joining the customs union as it wishes to develop their policy "in accordance with WTO principles", stated by Viktor Yanukovych on April 27, 2010. The customs union is bound to come into effect by January 1, 2012.area зөвшилцсөн.
ТУХН Уулзалт • 2007.06.20 ТУХН агаарын хамгаалалтын системд нэгдсэн,санхөөгийн асуудлуудынх нь талаар хэлэлцсэн
ТУХН уулзалт • 2006.05.25 Душанбэ Таджикистан • 22баримт бичгээс 15ийг нь шууд баталсан.ОУ-н сан ,Хүний төлөөх байгуулгын тухай. • 11.24 Минск-т Хууль сахиулалт,аюулгүй байдалийн хүрээнд ТУХНийн орнуудын интэграчцлалын талаар хэлэлцсэн
ТУХН-ийн гол үзүүлэлтүүд
Commercial connections within and outside the CIS: IMPORT Source: CIS Statcometee Database 14
Commercial connections within and outside the CIS: EXPORT Source: CIS Statcomettee Database 15
Удирдлага Гүйцэтэх нарийн бичгийн дарга нар Иван 1991.12.26 Кротченая Беларус 1998.4.29 Борис 1998.4.29 Березовски Орос 1999.4.4 Иван 1999.4.4 Кротченая Беларус 2000.3.4 Юри Яаров 2000.3.4 Орос 2004.6.14 Владимер 2004.6.14 Юшайлов Орос 2007.10.5 Сергей 2007.10.5 Лебедев Орос Одоог хүртэл ● Эх сурвалж: Wikipedia
ТУХН-н хүрээн дэх Хамтын ажиллагаа
1. Цэрэг – Улс төрийн байгууллага 2. Чөлөөт худалдааны бүс – 1994, 2011 3. Дөрвийн холбоо 4. Төв Азийн холбоо/ажиллагаа 5. Нэгдсэн эдийн засгийн орон зай 6. Хамтын аюулгүй байдлын гэрээ 7. Орос, Беларусын холбоо
Цэргийн-Улс төрийн байгууллага •ТУХН-н дүрэм нь Батлан Хамгаалах Яамдын сайд нарын Зөвлөлийг үүсгэн бий болгосон бөгөөд энэхүү зөвлөл нь гишүүн орнуудын цэрэг-улс төрийн хамтын ажиллагааг зохицуулах зорилтуудыг гаргадаг юм.
Үүрэг Зөвлөл гишүүн орнуудын цэрэг ✔ ✔ батлан хамгаалах, цэрэг улс улс төр болон батлан хамгаалахын төрийн хөгжилтэй холбоотой бодлогод гарсан асуудлуудыг гэрээ хэлэлцээрийн ноорог шийдвэрлэхэд туслах, төсөл боловсруулах үйл ажиллагаанд Гишүүн орнуудын оролцоотой ✔ мэргэжилтнүүдийн санал болон оролцоогүйгээр тэдний нутаг оруулцах дэвсгэр дээр армийн зөрчил, мөн ✔ анхаарал татсан мөрөлдөөн үүсэхээс сэргийлэх, асуудлыг цаг алдалгүй ТУХН-н Бас нэг чухал үүрэг нь батлан ✔ Удирдлагуудын Зөвлөлд хамгаалах цэрэг улс төрийн салбар хүргэх дахь хууль зүйн актууд дээр ажиллах юм.
Үзүүлэлт •ТУХН-н гишүүн орнуудын цэрэг улс төр, хамтын ажмллагааны салбар дахь интеграцийн үйл ажиллагааны нэгэн чухал илрэл бол 1995 онд хамтран үүсгэн бий болгосон CIS Air Defense System юм. Харин одоо хамтарсан CIS Air Defense System-н цэрэг улс төрийн бие бүрэлдэхүүн ТУХН-н баруун болон Европтой хиллэх хилийн дагуу 2 дахин харин зүүн өмнөд хилийн дагуу 1.5 дахин нэмэгдүлсэн.
Чөлөөт худалдааны бүс 1994 он • 1994 оны 4-р сард “Чөлөөт Худалдааны Бүс” байгуулах шийдвэр гарсан бөгөөд энэхүү гэрээний нэг онцлог нь гэрээнд гарын үсэг угаасаа зураагүй байсан юм. Энэхүү гэрээгээр Гадаад худалдааны зохицуулалтын хоёр талт механизмаас олон талт механизмдшилжих болжээ. Энэхүү чөлөөт худалдааны бүсэд Туркменистанаас бусад 12 гишүүн улс хамарагдаж байсан юм.
Уг хэлэлцээр нь дараахь зүйлд чиглэгдсэн: ● худалдаанд гаалийн тариф ба хураамж, хөнгөлөлтийг байнга бууруулж улмаар үгүй болгох ● бараа, үйлчилгээний чөлөөт хөдөлгөөний саад хоригийг арилгах ● гаалийн бүрдүүлэлтийг хялбаршуулж, нэг мөр болгох ● барааны ангилал, тодорхойлолтой уялдуулсан гадаад эдийн засгийн үйл ажиллагааны барааны нэрийн цогцыг хэрэглэхэд чиглэсэн байна.
Чөлөөт худалдааны бүс 2011 он • Тиймээс 2009 онд дахин шинээр “Чөлөөт худалдааны бүс” байгуулахаар гэрээ хэлэлцээр хийсэн бөгөөд энэхүү Чөлөт худалдааны бүс нь 2011 оны эхээр хэрэгжиж эхлэх ёстой байсан. 2011 оны Аравдугаар сард энэхүү шинэ гэрээ хэлэлцээр нь амжилтанд хүрсэн бөгөөд гэрээнд ТУХН-н гишүүн 11 орны 8 нь Санкт Петербургт болсон уулзалтын үеэр гарын үсэг зурсан юм. Үүнд: • Армен, Беларус,
Уулзалтын үеэр тус гэрээнд ТУХН-н хүрээн дэх валютын дүрэм журам болон валютын хяналтын үндсэн зарчмуудад ТУХН-н Ерөнхий сайдуудад давхар гарын үсэг зурсан байна. Тус гэрээнд Азербайжан, Узбекстан, Туркменистан зэрэг улсууд гарын үсэг зурахаас татгалзсан бөгөөд дараа гарын үсэг зурахаа мэдэгдсэн бөгөөд гэрээний тухай хэлэлцэх учир хэдэн долоо өгөхийг хүссэн байна. Гэрээг хэлэлцэх хугацаа 2011 оны Тавдугаар сард дуусах байсан боловч ТУХН-н Азийн зарим нэг улсуудын хоорондын маргааныг шийдэхийн тулд хойшлуулагдсан байна.
Зорилго •Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр нь барааны тоон хэмжээн дэх экспорт, импортын татварыг аажмаар алга болгох юм. Хэдий тийм боловч, Авилгал, хүнд суртал зэрэг нь ТУХН-н орнуудын худалдаан дахь тулгамдаж буй асуудал болоод байна.
Дөрвийн холбоо буюу Евразийн эдийн засгийн хороо (The Eurasian Economic Community (EurAsEC or EAEC) ) ● Нэр: The Eurasian Economic Community (EurAsEC or EAEC ● Гишүүн: Орос, Беларус, Казахстан, Киргизстан + Тажикстан ● Ажиглагчийн статус: Армен, Молдав, Украйн ● Үе шат: Гаалийн холбоо
The Eurasian Economic Community (EurAsEC or EAEC) буюу Евразийн Эдийн засгийн хороо нь 1996 оны гуравдугаар сарын 29 нд Орос, Беларусь, Какахстан, Кыргызстан зэрэг улсуудын хооронд Гаалийн холбооны үед үүссэн юм. Үүн дээр Тажикстан нэмэгдсэн бөгөөд эдгээр 5 орон 2000 оны 10-р сарын 10 нд гэрээнд гарын үсэг зурснаар EAEC гэсэн нэртэй болсон бөгөөд албан ёсоор 2001 оны 5- сард EurAsEC гэсэн нэртэй болсон.
Үйл ажилагааны чиглэл • EurAsEC нь нийтийн эрчим хүчний зах заал байгуулах мөн Төв Ази дахь илүү үр дүнтэй усны хэрэглээг бий болгохын төлөө ажилладаг. • Худалдааны хориг саадын багасгах
Төв азийн хамтын ажиллагаа Organization of Central Asian Cooperation (OCAC) ● 1991 - Төв Азийн Хамтын Нөхөрлөл /Central Asian Commonwealth (CAC)/ Казахстан, Тажикстан, Киргизстан, Туркменистан, Узбестан зэрэг орнууд OCAC гэсэн нэртэйгээр үүсгэн байгуулсан. ● 1994 - Төв Азийн Эдийн Засгийн Холбоо /Central Asian Economic Union (CAEU)/ гэсэн нэртэйгээр үргэлжүүлсэн боловч Тажикстан, Туркменистан зэрэг орнууд татгалзаж нэгдээгүй байна. 1998 - Төв Азийн Эдийн Засгийн Хамтын Ажиллагаа /Central Asian Economic ● Cooperation (CAEC)/ энэ үед Тажикстан улс эргэн нэгдэн орсон байна. ● 2002 оны 2-р сарын 28 нд одоогийнхоо нэрээр нэрлэгдсэн
2004 оны 5-р сарын 28 нд Орос улс нэгдэн орсон байна. 2005 оны 10 срын 7 нд гишүүн орнуудын хооронд Узбекстаныг Евразийн Эдийн Засгийн Хороонд нэгдэн орох мөн тус хоёр байгууллагыг нэгтгэх асуудлыг авч хэлэлцсэн бөгөөд 2006 оны 1 сарын 25 нд тус хоёр байгууллага нэгдсэн байна.
Нэгдсэн эдийн засгийн орон зай
Хамтын Аюулгүй байдлын хэлэлцээрийн байгууллага Collective Security Treaty Organisation
•Хамтын аюулгүй байдлын хэлэлцээрийн байгууллага /The Collective Security Treaty Organization (CSTO)/ буюу энгийнээр Ташкентийн хэлэцээр нь 1992 оны Тавдугаар сарын 15нд Ташкент хотноо гарын үсэг зурсан ● Гишүүн: Армен, Нэмэгдэж: ● Казахстан, Азербайжан/1993.12.24/, ● Киргизстан, ● Гүрж/1993.12.9/, ● Беларус/1993.12.31/ ● ОХУ, ● Тажикстан, ● Узбекстан
Цэргийн бэлтгэл нь Арменд болсон "Rubezh 2008" нэртэй бэлтгэл бөгөөд энэ үеэр CSTO-н гишүүн орнуудаас нийтдээ 4000 цэрэг цуглаж хийсэн байна. Хамгийн том цэргийн бэлтгэл нь 2011 оны 9-р сарын 19- 27-ны хооронд болсон нийт 12000 цэргийг оролцуулсан бэлэн байдал, зохион байгуулалтыг нэмэгдүүлэх цэргийн бэлтгэл байсан юм.
2007 онд Тажикстаны нийслэл Тушанби хотноо аюулгүй байдал хамтын ажиллагаа, гэмт хэрэг, хар тамхи наймаалцах хэрэгтэй тэмцэх зорилгоор ШХАБ-тай хамтын гэрээ байгуулсан.
• 1. CSTO members • 2. GUAM members • 3. Other CIS members
Эдийн засгийн үзүүлэлт эх сурвалж:UN Statistics Division ДНБ Нэг Хүн ам ДНБ 2006 ДНБ 2007 өсөлт хүнд Улс 2007 он /USD/ /USD/ 2007 он ногдох ДНБ Беларус 9,724,163 36,961,815,474 45,275,738,770 8.6% 4,656 Казахстан 15,408,161 81,003,864,916 104,849,915,344 8.7% 6,805 Киргизстан 5,346,111 2,834,168,893 3,802,570,572 8.5% 711 Орос 141,941,200 989,427,936,676 1,294,381,844,081 8.5% 9,119 Тажикстан 6,727,377 2,142,328,846 2,265,340,888 3.0% 337 Узбекстан 26,900,365 17,077,480,575 22,355,214,805 9.5% 831 EAEC 207,033,990 1,125,634,333,117 1,465,256,182,498 30.17% 7,077 нийт •Эх сурвалж:
Эх сурвалж: UN Statistics Division ДНБ Нэг Улс Хүн ам ДНБ 2006 ДНБ 2007 өсөлт хүнд 2007 он /USD/ /USD/ 2007 он ногдо х ДНБ Азербайжан 8,631,512 20,981,929,498 33,049,426,816 25.1% 3829 Гүрж 4,357,857 7,745,249,284 10,172,920,422 12.3% 2334 Молдав 3,667,469 3,408,283,313 4,401,137,824 3.0% 1200 Украйн 46,289,475 107,753,069,3 142,719,009,9 7.9% 3083 GUAM 62,861,573 139,888,538,550 186,996,463,870 33.68% 2975 нийт
Эх сурвалж: UN Statistics Division Улс Хүн ам ДНБ 2006 ДНБ 2007 ДНБ Нэг хүнд 2007 он /USD/ /USD/ өсөлт ногдох 2007 он ДНБ Армен 3,072,450 6,384,452,551 6,384,452,551 13.8% 2996 Туркменистан 4,977,386 6,928,560,446 7,940,143,236 11.6% 1595
Grand total • Хүн ам (2007) • 277,863,109 • ДНБ 2007 (USD) • 1,668,683,151,661 • Нэг хүнд ногдох • ДНБ (2007) • 6,005 • Эх сурвалж: UN Statistics
ТУХН дахь ОХУ-н сонирхол – Хуучин Зөвлөлтийн нөлөөнд байсан улсуудтай хамтран нурсан эдийн засгийг дахин сэргээх – ТУХН-н хилийг хамгаалах энхийг сахиулагч болон хамгаалагчийг бий болгох
ТУХН (CIS)
ТУХН ба Монгол Улс
Дүгнэлт ● 1990 онд Хуучин Зөвлөлтийн хөрсөн дээр нуран унасан эдийн засгаа босогохын тулд ОХУ-н санаачлагаар байгуулагдсан. ● Хэдий олон үйл ажиллагаа, хамтын ажиллагаа өрнүүлж байгаа ч төдийлөн сайн үр дүн гаргаж амжилтанд хүрээгүй. ● Олон орон нэгдэж орсон хэдий ч ерөнхий массаараа жин дарах нь зөвхөн ОХУ. Тиймээс дэлхийн эдийн засагт нөлөөлөх нөлөөлөл бага байна. ● Ази дахь их гүрний ноёрхолыг батажуулахын тулд Орос улс идэвхитэй ажиллаж байгаа ● 2008 онд Гүрж улс Оросын нөлөө хэт давамгайлсан гэж үзэн гишүүнчлэлээ цуцалсан нь Орос цөөхөн хамтрагчтай гэдэг нь харагдлаа. Эдгээр хамтрагчид нь одоо Москвагаас улам бүр хөндийрч байна. ● ТУХН нь зөвхөн эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, худалдаа төдийгүй цэрэг улс төр, гадаад бодлого гээд бүхий л салбарт гишүүн орнууддаа нөлөөлж чаддаг. ● МУ-н хувьд хуучин Зөвлөлтийн нөлөөнд багтаж байсан ч нэгдэж ороогүй бөгөөд болохгүй гэх зүйл байхгүй. Гэсэн хэдий ч оддогийн нөхцөл ыайдлаа хадгалж үлдэх нь бидэнд ашигтай юм.
Ном зүй
Ашигласан материал • Ч.Отгонбаатар Дэлхийн эдийн засаг • www.wikipedia.org • www.mfa.am • www.internationaldemocracywatch.org

More Related Content

ТУХН (CIS)

  • 1. Тусгаар Улсуудын Хамтын Нийгэмлэг (CIS) Б.Сүндэръяа Б.Эрдэнэболд
  • 2. ТҮҮХ o 1991.12.08 Белорусь-д БНБУ,ОХУ мөн Украйн o 1991.12.21 Алма-Ата протокол +9 o 1993.12 Гүрж улс o Эстони,Латви,Литви интеграцид нэгдээгүй.
  • 4. Гишүүн орнууд • 2008.8.18 Гүрж улс татгалзан гарсан. • 2005 Туркменистан Улс гишүүн байхаас татгалзан ажиглагчийн статустай болсон.
  • 5. ТУХН-ийг бий болгох үе шатууд • | үе шат • || үе шат • ||| үе шат • |V үе шат
  • 6. ТУХН-ийн тунхаглал • 1993.01.22 • Зорилт Улс төр,ЭЗ,Байгаль орчин, соелын хүрээнд дэхь хамтын ажиллагааны хэрэгжилт; • Common economic space,улсуудын интеграцчлалын хүрээнд орнуудын олон талт болон тэнцвэрт эз,нийгмийн хөгжил
  • 7. • • ensuring human rights and fundamental liberties in accordance with generally recognized principles and norms of international law and documents of the OSCE; • cooperation between member states to ensure international peace and security, the realization of effective measures for the reduction of arms and military expenditures, the elimination of nuclear and other types of weapons of mass destruction, and the achievement of universal and full disarmament; • assisting citizens of member states in free interaction, contacts and movement in the Commonwealth; • mutual legal assistance and cooperation in other spheres of legal relations; • peaceful resolution of disputes and conflicts between states of the Commonweal
  • 8. ТУХН-ийн Бүтэц • Төрийн тэргүүнүүдийн зөвлөл • ЗГ-ийн тэргүүнүүдийн зөвлөл • Гадаад хэргийн яамдуудын зөвлөл • Батлан хамгаалах яамдуудын зөвлөл • Council of Commanders-in-Chief of Frontier Troops • Inter Parliamentary Assembly • Economic Court
  • 9. ТУХН уулзалт • ТТЗ 2007.05.25 Ялта-д • ТУХН-ийн орнуудын эрчим хүчний нөөцийг ихэсгэх,цахилгаан хэрэгслийн зах зээлд commom energy marketийн өргөжүүлхийг зорих хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан. • 05.29 Ереванд energy power зөвлөл ()ийн болоцоо байдлын талаар хэлэлцсэн
  • 10. ТУХН уулзалт • 2009 11сард Орос Беларусь Казакстан form a customs union that will open the doors a single • Unlike the three countries, Ukraine has abstained from joining the customs union as it wishes to develop their policy "in accordance with WTO principles", stated by Viktor Yanukovych on April 27, 2010. The customs union is bound to come into effect by January 1, 2012.area зөвшилцсөн.
  • 11. ТУХН Уулзалт • 2007.06.20 ТУХН агаарын хамгаалалтын системд нэгдсэн,санхөөгийн асуудлуудынх нь талаар хэлэлцсэн
  • 12. ТУХН уулзалт • 2006.05.25 Душанбэ Таджикистан • 22баримт бичгээс 15ийг нь шууд баталсан.ОУ-н сан ,Хүний төлөөх байгуулгын тухай. • 11.24 Минск-т Хууль сахиулалт,аюулгүй байдалийн хүрээнд ТУХНийн орнуудын интэграчцлалын талаар хэлэлцсэн
  • 14. Commercial connections within and outside the CIS: IMPORT Source: CIS Statcometee Database 14
  • 15. Commercial connections within and outside the CIS: EXPORT Source: CIS Statcomettee Database 15
  • 16. Удирдлага Гүйцэтэх нарийн бичгийн дарга нар Иван 1991.12.26 Кротченая Беларус 1998.4.29 Борис 1998.4.29 Березовски Орос 1999.4.4 Иван 1999.4.4 Кротченая Беларус 2000.3.4 Юри Яаров 2000.3.4 Орос 2004.6.14 Владимер 2004.6.14 Юшайлов Орос 2007.10.5 Сергей 2007.10.5 Лебедев Орос Одоог хүртэл ● Эх сурвалж: Wikipedia
  • 18. 1. Цэрэг – Улс төрийн байгууллага 2. Чөлөөт худалдааны бүс – 1994, 2011 3. Дөрвийн холбоо 4. Төв Азийн холбоо/ажиллагаа 5. Нэгдсэн эдийн засгийн орон зай 6. Хамтын аюулгүй байдлын гэрээ 7. Орос, Беларусын холбоо
  • 19. Цэргийн-Улс төрийн байгууллага •ТУХН-н дүрэм нь Батлан Хамгаалах Яамдын сайд нарын Зөвлөлийг үүсгэн бий болгосон бөгөөд энэхүү зөвлөл нь гишүүн орнуудын цэрэг-улс төрийн хамтын ажиллагааг зохицуулах зорилтуудыг гаргадаг юм.
  • 20. Үүрэг Зөвлөл гишүүн орнуудын цэрэг ✔ ✔ батлан хамгаалах, цэрэг улс улс төр болон батлан хамгаалахын төрийн хөгжилтэй холбоотой бодлогод гарсан асуудлуудыг гэрээ хэлэлцээрийн ноорог шийдвэрлэхэд туслах, төсөл боловсруулах үйл ажиллагаанд Гишүүн орнуудын оролцоотой ✔ мэргэжилтнүүдийн санал болон оролцоогүйгээр тэдний нутаг оруулцах дэвсгэр дээр армийн зөрчил, мөн ✔ анхаарал татсан мөрөлдөөн үүсэхээс сэргийлэх, асуудлыг цаг алдалгүй ТУХН-н Бас нэг чухал үүрэг нь батлан ✔ Удирдлагуудын Зөвлөлд хамгаалах цэрэг улс төрийн салбар хүргэх дахь хууль зүйн актууд дээр ажиллах юм.
  • 21. Үзүүлэлт •ТУХН-н гишүүн орнуудын цэрэг улс төр, хамтын ажмллагааны салбар дахь интеграцийн үйл ажиллагааны нэгэн чухал илрэл бол 1995 онд хамтран үүсгэн бий болгосон CIS Air Defense System юм. Харин одоо хамтарсан CIS Air Defense System-н цэрэг улс төрийн бие бүрэлдэхүүн ТУХН-н баруун болон Европтой хиллэх хилийн дагуу 2 дахин харин зүүн өмнөд хилийн дагуу 1.5 дахин нэмэгдүлсэн.
  • 22. Чөлөөт худалдааны бүс 1994 он • 1994 оны 4-р сард “Чөлөөт Худалдааны Бүс” байгуулах шийдвэр гарсан бөгөөд энэхүү гэрээний нэг онцлог нь гэрээнд гарын үсэг угаасаа зураагүй байсан юм. Энэхүү гэрээгээр Гадаад худалдааны зохицуулалтын хоёр талт механизмаас олон талт механизмдшилжих болжээ. Энэхүү чөлөөт худалдааны бүсэд Туркменистанаас бусад 12 гишүүн улс хамарагдаж байсан юм.
  • 23. Уг хэлэлцээр нь дараахь зүйлд чиглэгдсэн: ● худалдаанд гаалийн тариф ба хураамж, хөнгөлөлтийг байнга бууруулж улмаар үгүй болгох ● бараа, үйлчилгээний чөлөөт хөдөлгөөний саад хоригийг арилгах ● гаалийн бүрдүүлэлтийг хялбаршуулж, нэг мөр болгох ● барааны ангилал, тодорхойлолтой уялдуулсан гадаад эдийн засгийн үйл ажиллагааны барааны нэрийн цогцыг хэрэглэхэд чиглэсэн байна.
  • 24. Чөлөөт худалдааны бүс 2011 он • Тиймээс 2009 онд дахин шинээр “Чөлөөт худалдааны бүс” байгуулахаар гэрээ хэлэлцээр хийсэн бөгөөд энэхүү Чөлөт худалдааны бүс нь 2011 оны эхээр хэрэгжиж эхлэх ёстой байсан. 2011 оны Аравдугаар сард энэхүү шинэ гэрээ хэлэлцээр нь амжилтанд хүрсэн бөгөөд гэрээнд ТУХН-н гишүүн 11 орны 8 нь Санкт Петербургт болсон уулзалтын үеэр гарын үсэг зурсан юм. Үүнд: • Армен, Беларус,
  • 25. Уулзалтын үеэр тус гэрээнд ТУХН-н хүрээн дэх валютын дүрэм журам болон валютын хяналтын үндсэн зарчмуудад ТУХН-н Ерөнхий сайдуудад давхар гарын үсэг зурсан байна. Тус гэрээнд Азербайжан, Узбекстан, Туркменистан зэрэг улсууд гарын үсэг зурахаас татгалзсан бөгөөд дараа гарын үсэг зурахаа мэдэгдсэн бөгөөд гэрээний тухай хэлэлцэх учир хэдэн долоо өгөхийг хүссэн байна. Гэрээг хэлэлцэх хугацаа 2011 оны Тавдугаар сард дуусах байсан боловч ТУХН-н Азийн зарим нэг улсуудын хоорондын маргааныг шийдэхийн тулд хойшлуулагдсан байна.
  • 26. Зорилго •Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр нь барааны тоон хэмжээн дэх экспорт, импортын татварыг аажмаар алга болгох юм. Хэдий тийм боловч, Авилгал, хүнд суртал зэрэг нь ТУХН-н орнуудын худалдаан дахь тулгамдаж буй асуудал болоод байна.
  • 27. Дөрвийн холбоо буюу Евразийн эдийн засгийн хороо (The Eurasian Economic Community (EurAsEC or EAEC) ) ● Нэр: The Eurasian Economic Community (EurAsEC or EAEC ● Гишүүн: Орос, Беларус, Казахстан, Киргизстан + Тажикстан ● Ажиглагчийн статус: Армен, Молдав, Украйн ● Үе шат: Гаалийн холбоо
  • 28. The Eurasian Economic Community (EurAsEC or EAEC) буюу Евразийн Эдийн засгийн хороо нь 1996 оны гуравдугаар сарын 29 нд Орос, Беларусь, Какахстан, Кыргызстан зэрэг улсуудын хооронд Гаалийн холбооны үед үүссэн юм. Үүн дээр Тажикстан нэмэгдсэн бөгөөд эдгээр 5 орон 2000 оны 10-р сарын 10 нд гэрээнд гарын үсэг зурснаар EAEC гэсэн нэртэй болсон бөгөөд албан ёсоор 2001 оны 5- сард EurAsEC гэсэн нэртэй болсон.
  • 29. Үйл ажилагааны чиглэл • EurAsEC нь нийтийн эрчим хүчний зах заал байгуулах мөн Төв Ази дахь илүү үр дүнтэй усны хэрэглээг бий болгохын төлөө ажилладаг. • Худалдааны хориг саадын багасгах
  • 30. Төв азийн хамтын ажиллагаа Organization of Central Asian Cooperation (OCAC) ● 1991 - Төв Азийн Хамтын Нөхөрлөл /Central Asian Commonwealth (CAC)/ Казахстан, Тажикстан, Киргизстан, Туркменистан, Узбестан зэрэг орнууд OCAC гэсэн нэртэйгээр үүсгэн байгуулсан. ● 1994 - Төв Азийн Эдийн Засгийн Холбоо /Central Asian Economic Union (CAEU)/ гэсэн нэртэйгээр үргэлжүүлсэн боловч Тажикстан, Туркменистан зэрэг орнууд татгалзаж нэгдээгүй байна. 1998 - Төв Азийн Эдийн Засгийн Хамтын Ажиллагаа /Central Asian Economic ● Cooperation (CAEC)/ энэ үед Тажикстан улс эргэн нэгдэн орсон байна. ● 2002 оны 2-р сарын 28 нд одоогийнхоо нэрээр нэрлэгдсэн
  • 31. 2004 оны 5-р сарын 28 нд Орос улс нэгдэн орсон байна. 2005 оны 10 срын 7 нд гишүүн орнуудын хооронд Узбекстаныг Евразийн Эдийн Засгийн Хороонд нэгдэн орох мөн тус хоёр байгууллагыг нэгтгэх асуудлыг авч хэлэлцсэн бөгөөд 2006 оны 1 сарын 25 нд тус хоёр байгууллага нэгдсэн байна.
  • 33. Хамтын Аюулгүй байдлын хэлэлцээрийн байгууллага Collective Security Treaty Organisation
  • 34. •Хамтын аюулгүй байдлын хэлэлцээрийн байгууллага /The Collective Security Treaty Organization (CSTO)/ буюу энгийнээр Ташкентийн хэлэцээр нь 1992 оны Тавдугаар сарын 15нд Ташкент хотноо гарын үсэг зурсан ● Гишүүн: Армен, Нэмэгдэж: ● Казахстан, Азербайжан/1993.12.24/, ● Киргизстан, ● Гүрж/1993.12.9/, ● Беларус/1993.12.31/ ● ОХУ, ● Тажикстан, ● Узбекстан
  • 35. Цэргийн бэлтгэл нь Арменд болсон "Rubezh 2008" нэртэй бэлтгэл бөгөөд энэ үеэр CSTO-н гишүүн орнуудаас нийтдээ 4000 цэрэг цуглаж хийсэн байна. Хамгийн том цэргийн бэлтгэл нь 2011 оны 9-р сарын 19- 27-ны хооронд болсон нийт 12000 цэргийг оролцуулсан бэлэн байдал, зохион байгуулалтыг нэмэгдүүлэх цэргийн бэлтгэл байсан юм.
  • 36. 2007 онд Тажикстаны нийслэл Тушанби хотноо аюулгүй байдал хамтын ажиллагаа, гэмт хэрэг, хар тамхи наймаалцах хэрэгтэй тэмцэх зорилгоор ШХАБ-тай хамтын гэрээ байгуулсан.
  • 37. • 1. CSTO members • 2. GUAM members • 3. Other CIS members
  • 38. Эдийн засгийн үзүүлэлт эх сурвалж:UN Statistics Division ДНБ Нэг Хүн ам ДНБ 2006 ДНБ 2007 өсөлт хүнд Улс 2007 он /USD/ /USD/ 2007 он ногдох ДНБ Беларус 9,724,163 36,961,815,474 45,275,738,770 8.6% 4,656 Казахстан 15,408,161 81,003,864,916 104,849,915,344 8.7% 6,805 Киргизстан 5,346,111 2,834,168,893 3,802,570,572 8.5% 711 Орос 141,941,200 989,427,936,676 1,294,381,844,081 8.5% 9,119 Тажикстан 6,727,377 2,142,328,846 2,265,340,888 3.0% 337 Узбекстан 26,900,365 17,077,480,575 22,355,214,805 9.5% 831 EAEC 207,033,990 1,125,634,333,117 1,465,256,182,498 30.17% 7,077 нийт •Эх сурвалж:
  • 39. Эх сурвалж: UN Statistics Division ДНБ Нэг Улс Хүн ам ДНБ 2006 ДНБ 2007 өсөлт хүнд 2007 он /USD/ /USD/ 2007 он ногдо х ДНБ Азербайжан 8,631,512 20,981,929,498 33,049,426,816 25.1% 3829 Гүрж 4,357,857 7,745,249,284 10,172,920,422 12.3% 2334 Молдав 3,667,469 3,408,283,313 4,401,137,824 3.0% 1200 Украйн 46,289,475 107,753,069,3 142,719,009,9 7.9% 3083 GUAM 62,861,573 139,888,538,550 186,996,463,870 33.68% 2975 нийт
  • 40. Эх сурвалж: UN Statistics Division Улс Хүн ам ДНБ 2006 ДНБ 2007 ДНБ Нэг хүнд 2007 он /USD/ /USD/ өсөлт ногдох 2007 он ДНБ Армен 3,072,450 6,384,452,551 6,384,452,551 13.8% 2996 Туркменистан 4,977,386 6,928,560,446 7,940,143,236 11.6% 1595
  • 41. Grand total • Хүн ам (2007) • 277,863,109 • ДНБ 2007 (USD) • 1,668,683,151,661 • Нэг хүнд ногдох • ДНБ (2007) • 6,005 • Эх сурвалж: UN Statistics
  • 42. ТУХН дахь ОХУ-н сонирхол – Хуучин Зөвлөлтийн нөлөөнд байсан улсуудтай хамтран нурсан эдийн засгийг дахин сэргээх – ТУХН-н хилийг хамгаалах энхийг сахиулагч болон хамгаалагчийг бий болгох
  • 45. Дүгнэлт ● 1990 онд Хуучин Зөвлөлтийн хөрсөн дээр нуран унасан эдийн засгаа босогохын тулд ОХУ-н санаачлагаар байгуулагдсан. ● Хэдий олон үйл ажиллагаа, хамтын ажиллагаа өрнүүлж байгаа ч төдийлөн сайн үр дүн гаргаж амжилтанд хүрээгүй. ● Олон орон нэгдэж орсон хэдий ч ерөнхий массаараа жин дарах нь зөвхөн ОХУ. Тиймээс дэлхийн эдийн засагт нөлөөлөх нөлөөлөл бага байна. ● Ази дахь их гүрний ноёрхолыг батажуулахын тулд Орос улс идэвхитэй ажиллаж байгаа ● 2008 онд Гүрж улс Оросын нөлөө хэт давамгайлсан гэж үзэн гишүүнчлэлээ цуцалсан нь Орос цөөхөн хамтрагчтай гэдэг нь харагдлаа. Эдгээр хамтрагчид нь одоо Москвагаас улам бүр хөндийрч байна. ● ТУХН нь зөвхөн эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, худалдаа төдийгүй цэрэг улс төр, гадаад бодлого гээд бүхий л салбарт гишүүн орнууддаа нөлөөлж чаддаг. ● МУ-н хувьд хуучин Зөвлөлтийн нөлөөнд багтаж байсан ч нэгдэж ороогүй бөгөөд болохгүй гэх зүйл байхгүй. Гэсэн хэдий ч оддогийн нөхцөл ыайдлаа хадгалж үлдэх нь бидэнд ашигтай юм.
  • 47. Ашигласан материал • Ч.Отгонбаатар Дэлхийн эдийн засаг • www.wikipedia.org • www.mfa.am • www.internationaldemocracywatch.org