David Cabaleiro estuda o sistema de medidas que se usa na Galiza tradicional
1 of 21
Download to read offline
More Related Content
Como contar
2. Introdución
Unha característica dos corpos a través da
cal podemos establecer comparacións entre
eles chámase magnitude.
En Galicia, dende hai moito tempo, a xente
empregou e segue a empregar moitas
unidades para medir as distintas
magnitudes. Como sucedía en moitos outros
puntos de Europa, estes sistemas
tradicionais tiñan moitas variacións locais e
rexionais.
3. Lonxitude
Braza
Extensión dos brazos
abertos. Usábase para
medir profundidades.
Varía
segundo a persoa que
mide.
Pé ou Tercia
Equivale á medida
do pé.
Varía, pero
son máis ou menos
12 pulgadas.
4. LonxitudeVara
Fai referencia a un
obxecto de madeira
empregado como
medida. En Redondela
dicían que era a altura
dun home co brazo
levantado.
Milla
Empregábase no
mundo do mar, e
aínda se usa en
moitos países.
Equivale a 1852
metros.
Dela deriva o nó.
5. Lonxitude
Polgada
Medida do dedo
polgar dobrado. A
tradución a cm é
variable ao depender
da lonxitude do dedo
de cada persoa.
Furco
Extensión dende o
polgar ao dedo índice.
Tamén depende da
lonxitude do dedo de
cada persoa.
6. Lonxitude
Palmo ou cuarta
Lonxitude que vai
dende o dedo
maimiño ao polgar.
Equivale a 9
polgadas.
Paso ou zancada
Distancia que hai
entre os dous pés
separados.
Non ten un
valor exacto.
8. Superficie
Vara
Emprégase só en
Carnota. Equivalía a 2
m².
Tamén existe a vara
lonxitudinal.
Cuartillo
É a vintecatroava parte
do ferrado. A
equivalencia é variable,
pois este varía en cada
Concello.
9. Superficie
Ferrado
Úsase fundamentalmente na
agricultura.
Tamén recibe
este nome unha medida de
capacidade, pero como medida
de superficie anda arredor dos
500 m2
.
Varía moito segundo as
diferentes zonas do país. Por
exemplo, en Silleda equivale a
536 metros cadrados.
10. Tempo
Sorte
En zonas de regadío en
Ourense dividíase o día
en seis sortes (catro de
día e dúas de noite) que
marcaban os turnos de
rega.
En promedio
equivalía a 6 horas nas
nocturnas e tres nas
diurnas (aínda que
variaba ao longo do
2 Sortes de 6
horas
4 Sortes de 3 horas
11. Contaxe
Manda
Equivale a 4 pezas de
froita.
No mundo do mar
empregábase
tamén para contar as
sardiñas.
25 mandas = 1
cento.
Ducia
Significa doce, e séguese
usando para contar os
ovos, entre outros.
No mar tiña valores
variables, por exemplo, na
Coruña era 29.
12. Contaxe
Quiñón
No mundo do mar era a
parte dos beneficios da
pesca que lle correspondía
a cada mariñeiro.
Na arte do cerco era
a unha peza de 10 ou 40
metros de rede.
Vareta
Nas factorías de salga de
sardiña contábase por
varetas,
uns arames onde se
ensarillaban unha vez
sacadas da salmoira.
Cada unha levaba 25
exemplares.
13. Contaxe
Medida
Empregada para contar
peixes de pequeno
tamaño.
Era moi variable, e
segundo os lugares había
equivalencias como
1 medida =
700 mandas.
Rixelo
Nas zonas de pastoreo
servía para contar as
unidades animal-día que o
pastor tiña a cargo.
O pastor
recibía un día de
manutención por cada 7
rixelos.
15. Capacidade
Cuartillo
Equivale a 1/4 de litro,
agás nas Rías Baixas,
que valía medio.
Neto
É o equivalente a
medio litro, ou o que
é o mesmo, 2
cuartillos.
17. Capacidade
Canada
É moi variable.
Equivale a oito litros,
pero nalgúns lugares
cinco ou seis litros.
Cántaro ou ola
Medida de
capacidade usada
para o viño, aceite…
Equivale a dezaseis
litros.
18. Capacidade
Cabazo
En Redondela é igual a
20 litros, pero nos
concellos limítrofes
poden ser 16 ou 14
litros.
Sella
É moi irregular. Pode
variar dende os cinco
e seis litros ata
chegar aos quince
litros.
19. Capacidade
Ferrado
Empregado para medir o gran.
Recibe este nome
porque o recipiente de madeira
empregado como medida ten os cantos
reforzados de ferro.
Varía entre os 12 Kg e os 20 kg
segundo a clase de gran.
Ten o mesmo nome
ca o ferrado de superficie debido á
coincidencia entre gran e terreo