ݺߣ

ݺߣShare a Scribd company logo
Consolidatie	pensioenfondsen	
	
	
De	vlucht	vooruit	of	doelgericht	handelen	vanuit	een	toekomstvisie?	
	
Als	pensioenfondsbestuur	dient	u	het	best	passende	toekomstscenario	voor	uw	pensioenfonds	
te	bepalen.	Missie	en	visie	vormen	daarvoor	een	noodzakelijk	beleidsmatig	vertrekpunt.	Maar	
hoe	komt	u	als	bestuur,	in	afstemming	met	sociale	partners,	tot	zo'n	vertrekpunt?	Dit	artikel	
schetst	hoe	u,	vanuit	een	objectieve	oriëntatie	op	uw	omgeving,	vorm	geeft	aan	uw	strategie.	
Waarbij	schaalvergroting	geen	'moetje'	is.	Hooguit	een	bewust	gekozen	optie.	
	
Is	schaal	de	heilige	graal?	
Over	consolidatie	is	veel	te	doen	in	de	sector	van	pensioenfondsen.	Getallen	doen	de	ronde:	5	
miljard	belegd	vermogen?	Te	klein....	Minstens	150.000	deelnemers,	35	miljard	is	het	streven.	
De	angst	om	tussen	servet	en	tafellaken	te	eindigen	heerst.	Het	middel	lijkt	soms	doel	te	
worden.	Deze	tendens	wordt	met	name	veroorzaakt	door	een	te	eenzijdige	focus	op	kosten	én	
de	onderliggende	aanname	dat	schaal,	optimalisatie	van	kosten	en	kwaliteit	een	volledig	lineair	
verband	met	elkaar	vertonen.	Dat	is	niet	zo,	is	onze	stelling.			
	
De	'ideale	omvang'	van	een	pensioenfonds,	om	die	grootheid	toch	maar	te	hanteren,	is	per	
pensioenfonds	anders.	Deze	wordt	ingegeven	door	factoren	als:	premieruimte,	behoefte	aan	
grip	op	de	pensioenregeling	en	uiteraard	door	een	schaal	die	in	een	gezonde	verhouding	staat	
tot	de	kosten	en	te	verwachten	ontwikkelingen	in	de	sector	of	bedrijf(stak)	waarvoor	de	
oudedagsvoorziening	wordt	uitgevoerd.	
	
Waarom	juist	nu	visie	&	strategie	bepalen?	
Missie,	visie	en	strategie	wordt	als	een	drie-eenheid	gehanteerd	voor	het	bepalen	van	
consistent	beleid.	De	missie	die	u	als	fonds	uitdraagt	'wat	is	ons	werkterrein	en	bestaansrecht,	
voor	wie	doen	we	het?'	draagt	bij	in	het	bereiken	van	de	'gedroomde	toekomst'	op	het	gebied	
van	oudedagsvoorziening	voor	uw	belanghebbenden:	uw	visie.	Om	gestelde	doelen	ook	tijdig	
te	bereiken,	stelt	u	een	actieplan	op,	de	strategie:	'wat	wilt	wanneer	bereikt	hebben?'	
	
Omdat	er	momenteel	dermate	veel	verandert	in	de	pensioensector,	overleeft	uw	fonds	niet	
zonder	een	actueel	beeld	van	visie	&	strategie.	Onder	andere	DNB	vraagt	fondsen	actief	na	te	
denken	over	hun	bedrijfsmodel.	De	externe	toezichthouder	bedoelt	daarmee:	'is	uw	huidige	
vorm,	invulling	en	schaal	van	uitvoering	de	best	passende	gezien	de	visie	en	missie	die	u	in	het	
belang	van	uw	stakeholders	heeft	geformuleerd?'.
Het	is	dus	zaak	om	optimaal	'mee	te	ademen'	met	behoeften	van:	
• Werkgevers	-	wat	heeft	een	bedrijfstak	nodig	als	het	gaat	om	de	arbeidsvoorwaarde	
pensioen?	
• Werknemers	-	wat	is	de	risicobereidheid?	
	
Daarmee	zijn	missie	en	visie	ook	een	gezamenlijk	belang	van	sociale	partners	
(belanghebbenden)	en	bestuur.	U	als	bestuur	bent	echter	aan	zet	om	helder	te	krijgen:	'Waar	
zetten	we	de	stip	op	de	horizon?'	
	
Wat	meebeweegt,	breekt	niet	
De	kwaliteiten	van	het	huidige	Nederlandse	pensioenstelsel	zijn	ons	lief.	Gezonde	organisaties,	
pensioenfondsen,	zijn	in	staat	het	goede	te	behouden	en	zich	aan	te	passen	aan	veranderende	
omstandigheden.	Wij	pleiten	daarom	voor	actieve	oriëntatie	op	de	positie	van	een	fonds	ten	
opzichte	van	haar	omgeving.	Dat	kan	bijvoorbeeld	aan	de	hand	van	een	viertal	factoren:	
• Sociale	ontwikkelingen:	wat	zijn	de	relevante	demografische	ontwikkelingen?	Welke	
culturele	of	ethische	aspecten	vindt	uw	achterban	van	belang?		
• Politieke	ontwikkelingen:	met	welk	-	toekomstig	-	wettelijk	kader	heeft	u	te	rekening	te	
houden?	Welke	ruimte	krijgt	u	om	optimaal	te	voorzien	in	de	oudedagsvoorziening	voor	uw	
achterban?	
• Economische	ontwikkelingen:	Wat	zijn	de	verwachtingen	ten	aanzien	van	groei	dan	wel	
krimp?	Wat	is	de	te	verwachten	renteontwikkeling?	En	vooral:	wie	neemt	welk	risico	als	
gevolg	daarvan?	
• Technologische	ontwikkelingen:	Met	welke	kansen	en	uitdagingen	moeten	we	als	
pensioenfonds	rekening	houden?	Wat	betekent	dit	voor	de	keuzes	in	-	bijvoorbeeld	-	het	
uitbestedingbeleid?	
	
Uiteindelijk	bepaalt	de	uitkomst	per	aspect	voor	uw	pensioenfonds	wat	u	wilt	en	kunt	
bereiken,	wat	daar	voor	nodig	is	en	vervolgens	wie	wat	gaat	doen.	
	
Het	speelveld:	hoe	ver	kijk	je	vooruit?	
Wij	pleiten	voor	een	blik	die	voldoende	ver	vooruit	reikt	en	voor	een	objectieve	oriëntatie	op	
uw	omgeving.	
	
Stel:	u	kiest	als	pensioenfonds	weloverwogen	voor	een	groeistrategie.	Houdt	u	dan	rekening	
met	het	feit,	dat	het	slagen	van	uw	eigen	strategie	kan	staan	of	vallen	met	de	strategie	(of	de	
afwezigheid	daarvan)	van	andere	pensioenfondsen.	'It	takes	two	to	tango',	wordt	over	fusies	
vaak	gezegd.	Een	waarheid	die	bij	de	uiteindelijke	keuze	voor	een	partij	voor	vergaande	
samenwerking	absoluut	opgaat.	Zo	hebben	wij	ervaren	bij	de	begeleiding	van	de	keuze	voor	
geschikte	fusiepartijen.	Maar	binnen	het	speelveld	dat	de	pensioensector	momenteel	vormt,	is	
een	consolidatiestrategie	geen	operatie	die	u	als	fonds	eenzijdig	kunt	voltrekken.	Andere	
fondsen	bewegen	immers	ook.	We	trekken	de	analogie	door:	de	genoemde	tango	is	eerder	een	
wals,	in	een	volle	balzaal.	
	
Om	terug	te	komen	op	eerder	genoemde	'stip	op	de	horizon'.	Als	het	helder	is	wanneer	voor	-	
een	groep	van	-	pensioenfondsen	de	optimale	omvang	is	bereikt,	beantwoordt	dat	ook	de	vraag	
hoeveel	energie	en	geld	er	gestoken	kan	en	mag	worden	in	volgtijdelijke	fusies	en	
samenvoegingen.	Met	andere	woorden:	dan	wordt	fuseren	geen	doel	maar	een	middel,	dat	
vooraf	kan	worden	gewogen	op	zijn	merites.
Tot	slot	een	actueel	thema	binnen	het	speelveld.	Dat	terecht	op	uw	vizier	hoort	te	staan:	assen	
waarover	u	als	pensioenfonds	kunt	samenwerken,	buiten	het	bestuurlijke.	In	de	uitbesteding	
van	taken	zijn	uiteraard	goede	samenwerkingsmogelijkheden	met	andere	pensioenfondsen	
mogelijk.	Tijdelijk	of	met	een	'permanent'	karakter;	als	middel	voor	kostenreductie	of	als	
aanloop	naar	een	verdergaande	verbintenis.	Het	is	zaak	ook	dit	te	doen	vanuit	een	heldere	
visie	op	de	toekomst.	En	een	objectieve	beoordeling	van	de	opties	die	u	ter	beschikking	staan	
om	uw	doel	te	bereiken.	
	
Vuistregels?	
Deze	kop	suggereert	dat	het	eenvoudig	is	om	tot	goede	visie	&	strategie	te	komen.	Die	u	
uiteindelijk	brengt	waar	u	wilt	zijn	als	vertegenwoordiger	van	de	belangen	van	de	(gewezen)	
werknemers	en	de	werkgevers.	Inhoudelijk	is	dit	allesbehalve	eenvoudig,	omdat	belangen	
soms	tegengesteld	zijn	en	de	omgeving	zeer	turbulent	is.		
	
Het	helpt	daarom	de	volgende	vuistregels	in	acht	te	nemen:	
• Begin	op	tijd	met	oriënteren:	'kies	op	tijd,	acteer	indien	nodig'.	
• Hanteer	een	gestructureerde	-	multidisciplinaire	-	aanpak	voor	uw	oriëntatie.	
• Kijk	ook	buiten	de	voor	de	hand	liggende	kaders	die	uw	uitvoerder(s)	en	adviseurs	aanreiken	
-	objectiveer	uw	beslissingen.	
• Houd	goed	zicht	op	de	bewegingen	in	het	genoemde	speelveld.	
	
Tot	slot:	bewust	geen	of	juist	wél	een	groeistrategie	om	uw	visie	te	realiseren	is	veruit	te	
prefereren	boven	geen	keuze.	Want	wie	niét	kiest,	verliest.	Houd	als	bestuur	en	sociale	
partners	uw	toekomst	dus	in	eigen	hand.	
	
	
	
Maas	Simon	is	Managing	Partner	bij	Xudoo	Pension	Pro	
	
Jos	Deeben	is	Managing	Partner	bij	StrategIM,	Advies	en	Interim-management	
	
	
Een	verkorte	versie	van	dit	artikel	werd	geplaatst	in	de	editie	121	van	PensioenPro

More Related Content

Consolidatie pensioenfondsen