Creat na bPriomhscileanna AT
- 2. PROMHSCILEANNA R辿amhriachtanas don saol agus don ionad oibre san 21炭 haois is ea an cumas a bheith in ann smaoineamh go critici炭il agus go cruthaitheach, a bheith nu叩lach agus in ann glacadh le hathruithe, dul i mbun oibre go neamhsple叩ch agus mar bhall foirne, agus a bheith in ann machnamh a dh辿anamh ar an m辿id at叩 叩 fhoghlaim. T叩 creat pr鱈omhscileanna ceaptha mar chuid den churaclam agus chun bheith mar chuid den teagasc agus den fhoghlaim ag an tsraith shinsearach de r辿ir threochta鱈 idirn叩isi炭nta agus faoi thionchar strait辿is Liosp坦in agus tionscnamh DeSeCo (Pr鱈omhinni炭lachta鱈 a Shainmh鱈ni炭 agus a Roghn炭) de chuid na hEagra鱈ochta um Chomhar agus Fhorbairt Eacnama鱈ochta (ECFE). Lena chois sin, tac坦idh na scileanna seo le forbairt agus feabhs炭 na mbunscileanna litearthachta agus uimhearthachta at叩 chomh t叩bhachtach sin chun go mbeidh teacht ag foghlaimeoir鱈 ar an gcuraclam agus chun go mbeidh deiseanna acu sa saol rompu. Sampla鱈 is ea scileanna cumars叩ide agus fadhbr辿itigh, scileanna maidir le heolas a fh叩il agus rogha a dh辿anamh idir chine叩lacha eolais, de na scileanna a chuideoidh chun m叩istreacht ar an litearthacht agus ar an uimhearthacht a bhaint amach i ngach cuid den churaclam. I ndiaidh dul i gcomhairle le p叩irtithe leasmhara agus le scoileanna agus taighde a dh辿anamh, aithn鱈odh c炭ig phr鱈omhscil at叩 l叩rnach don teagasc agus don fhoghlaim i ngach cuid de churaclam na sraithe sinseara鱈. Is iad sin eolas a phr坦ise叩il, a bheith 辿ifeachtach go pearsanta, cumars叩id a dh辿anamh, a bheith in ann smaoineamh go critici炭il agus go cruthaitheach agus dul i gcomhar le daoine . Is cuid th叩bhachtach iad na pr鱈omhscileanna seo in iarracht an uile fhoghlaimeora a l叩nacmhainneacht a chomhl鱈onadh, le linn a laethanta scoile agus ina ndiaidh. Cuireann siad ar chumas foghlaimeoir鱈 a bheith l叩nph叩irteach sa tsocha鱈, i saol an teaghlaigh agus an phobail agus i saol na hoibre. M坦rchuid de na m鱈reanna at叩 i gceist sna scileanna seo, is cuid den teagasc agus den fhoghlaim i ngach 叩bhar iad cheana f辿in. Mar sin beifear ag t坦g叩il ar an gcleachtas reatha chun na pr鱈omhscileanna a nead炭 sa churaclam agus beidh g叩 chomh maith le haird n鱈os m坦 a thabhairt ar na scileanna f辿in agus ar a gcumas chun r坦l gn鱈omhach a thabhairt dfhoghlaimeoir鱈. Is 辿 a bheidh i gceist le nead炭 na bpr鱈omhscileanna seo sa churaclam n叩 raon eisp辿ireas agus tortha鱈 foghlama a chur ar f叩il d'fhoghlaimeoir鱈 a chuirfidh leis an teacht at叩 acu anois agus feasta ar dheiseanna foghlama, a chuirfidh lena n-idirghn鱈omha鱈ocht sh坦isialta, agus lena gcumas eolas a fh叩il, cumars叩id a dh辿anamh agus dul i gcomhar le daoine. Creat comhth叩ite is ea creat na bpr鱈omhscileanna a l辿ir鱈onn an gaol l叩idir idir gach ceann de na c炭ig scil. De r辿ir mar a th辿ann foghlaimeoir鱈 i dtaith鱈 ar gach ceann de na pr鱈omhscileanna cuirfidh siad eolas ar mhodhanna agus ar scileanna foghlama ginear叩lta agus ar mhodhanna agus ar scileanna ar leith a bhainfidh leis na ruda鱈 at叩 叩 bhfoghlaim acu f辿in. Mar sin beidh foghlaimeoir鱈 ag foghlaim conas dul i mbun foghlama de r辿ir mar a ghlacann siad na c炭ig phr鱈omhscil chucu f辿in. T叩 m鱈reanna agus tortha鱈 foghlama ag gabh叩il le gach ceann de na pr鱈omhscileanna. Sna m鱈reanna gheofar cur s鱈os ar an scil agus soil辿ir鱈tear iontu na scileanna a bheidh 叩 bhforbairt ag an dalta. Is i bhfoirm cine叩lacha iompair a chuirtear na tortha鱈 foghlama i l叩thair den chuid is m坦, agus l辿ir鱈onn siad an fhianaise a thaispe叩nfadh go raibh scil 叩irithe bainte amach ag dalta. T叩 l辿iri炭 ar na pr鱈omhscileanna agus cuntas ar an gcusp坦ir at叩 leo tugtha th鱈os.
- 3. Beidh na pr鱈omhscileanna le sonr炭 ar bhealach comhth叩ite i m坦rchuid r辿ims鱈 sa churaclam agus is ioma鱈 deis a bheidh ag dalta鱈 dul i dtaith鱈 orthu. De r辿ir mar a fhorbr坦far gach 叩bhar nua, gach gearrch炭rsa agus gach idiraonaid, beidh na scileanna neadaithe sna tortha鱈 foghlama agus is iad na nithe sin a shol叩thr坦idh an bonn meas炭nachta don fhoghlaim lean炭nach agus le haghaidh scr炭duithe. FORBRAONN NA PROMHSCILEANNA EOLAS AGUS SCILEANNA FOGHLAMA An fh鱈s a bheadh againn dfhoghlaimeoir鱈 a chr鱈ochn坦idh an tsraith shinsearach n叩 go leanfaid鱈s orthu ag iarraidh barr feabhais a bhaint amach i gc炭rsa鱈 foghlama agus go gcoth坦fa鱈 gr叩 don fhoghlaim iontu. Rachaidh siad i dtaith鱈 ar an eolas, na scileanna, na dearca鱈 agus na luachanna a chuirfidh ar a gcumas dul i mbun foghlama. Chun dul i mbun foghlama n鱈 m坦r dearca鱈 dearfacha a choth炭 i leith na foghlama agus a bheith toilteanach dul i ngleic le staideanna nua foghlama. Cabhr坦idh s辿 le foghlaimeoir鱈 freagracht n鱈os m坦 a ghlacadh i leith a gcuid foghlama f辿in de r辿ir mar a th辿ann siad ar aghaidh tr鱈d an tsraith shinsearach, agus a sple叩chas ar sti炭ir an mh炭inteora a laghd炭 de r辿ir a ch辿ile. De r辿ir mar a b鱈onn foghlaimeoir鱈 ag gabh叩il do gach ceann de na pr鱈omhscileanna cuirfidh siad eolas ar mhodhanna agus ar scileanna foghlama ginear叩lta agus ar mhodhanna agus scileanna foghlama a bhainfidh lena gc炭rsa staid辿ir f辿in. Ar an gcaoi seo, cuireann gach ceann de na c炭ig phr鱈omhscil le cumas na ndalta鱈 dul i mbun foghlama. CONAS NA PROMHSCILEANNA A FHORBAIRT TRD AN GCURACLAM Beidh na pr鱈omhscileanna le sonr炭 ar bhealach comhth叩ite i m坦rchuid r辿ims鱈 sa churaclam agus is ioma鱈 deis a bheidh ag dalta鱈 dul i dtaith鱈 orthu. Forbr坦far iad tr鱈 thortha鱈 foghlama gach 叩bhair, gach gearrch炭rsa agus gach idiraonaid. N鱈 bheidh c炭rsa鱈 n坦 aonaid ar leith 叩 nd辿anamh ag dalta鱈 sna pr鱈omhscileanna; ina ionad sin beidh siad ag gabh叩il do na scileanna i gcib辿 cl叩r staid辿ir a roghn坦idh siad. Cinnteoidh an cur chuige seo i leith nead炭 na bpr鱈omhscileanna i ngach comhph叩irt den churaclam go mbeidh na scileanna bainteach le h叩bhar agus 炭s叩ideach do na foghlaimeoir鱈 ar fad. Cuid l叩rnach dfhorbairt gach 叩bhair, gach gearrch炭rsa agus gach idiraonaid a bheidh sna pr鱈omhscileanna, ionas go mbeidh tionchar dearfach suntasach acu ar thaith鱈 foghlama dalta鱈.
- 4. NA CIG PHROMHSCIL DUL I MBUN CUMARSIDE SMAOINTEOIREACHT CHRITICIIL AGUS CHRUTHAITHEACH EOLAS A PHRISEIL A BHEITH IFEACHTACH GO PEARSANTA AG DUL I GCOMHAR LE DAOINE AN FOGHLAIMEOIR
- 5. EOLAS A PHRISEIL Cabhr坦idh an phr鱈omhscil seo le foghlaimeoir鱈 a bheith inni炭il i dtimpeallacht a bhraitheann go m坦r ar eolas. Forbr坦idh foghlaimeoir鱈 scileanna ar leith maidir le conas teacht ar eolas, conas rogha a dh辿anamh idir chine叩lacha eolais, conas eolas a mheas agus conas 辿 a thaifead ach lena chois sin gheobhaidh siad tuiscint ar an difr鱈ocht idir eolas agus faisn辿is agus ar r坦il 辿ags炭la an d叩 cheann nuair a bh鱈onn cinnt鱈 n坦 breithi炭nais 叩 nd辿anamh. SMAOINTEOIREACHT CHRITICIIL AGUS CHRUTHAITHEACH Cabhr坦idh an phr鱈omhscil seo le foghlaimeoir鱈 eolas a chur ar na foirmeacha agus na patr炭in dhifri炭la smaointeoireachta ionas go n-辿ireoidh siad n鱈os cumasa鱈 i dtaca le r辿as炭na鱈ocht ardoird agus le fadhbr辿iteach. Agus iad ag dul i dtaith鱈 ar an bpr鱈omhscil seo, beidh deis ag foghlaimeoir鱈 machnamh grinn a dh辿anamh ar fhoirmeacha smaointeoireachta agus ar na luachanna a mh炭nla鱈onn a mbraistint鱈, a dtuairim鱈 agus a n-eolas f辿in. CUMARSID A DHANAMH Cabhra鱈onn an phr鱈omhscil seo le foghlaimeoir鱈 a thuiscint c辿 chomh l叩rnach is at叩 an chumars叩id i ngach cine叩l caidrimh idir dhaoine, agus cabhra鱈onn leo feabhas a chur ar a scileanna cumars叩ide f辿in, idir fhoirmi炭il agus neamhfhoirmi炭il. Forbr坦idh siad scileanna ar leith i me叩in 辿ags炭la agus lena chois sin gheobhaidh siad l辿argas n鱈os fearr ar chumhacht na cumars叩ide i saol an lae inniu go h叩irithe i gc叩s teanga agus 鱈omh叩nna. Cuid den phr鱈omhscil seo is ea inni炭lacht agus f辿inmhuin鱈n a choth炭 sa litearthacht mar bhunscil riachtanach don uile fhoghlaimeoir. AG DUL I GCOMHAR LE DAOINE Aibhs鱈onn an phr鱈omhscil seo an chaoi a gcuid鱈onn comhar le daoine eile leis an bhfoghlaim agus le spriocanna comhchoiteanna agus pearsanta a bhaint amach. Tugann s辿 l辿argas 辿igin dfhoghlaimeoir鱈 ar dhinimic gr炭pa鱈 agus ar na scileanna s坦isialta a theasta鱈onn chun dul i mbun oibre le daoine eile. Ar an gcaoi seo foghlaimeoidh siad gur f辿idir le comhar le daoine inspreagadh an ghr炭pa a mh辿ad炭, fuinneamh a scaoileadh agus leas a bhaint as buanna an uile dhuine sa ghr炭pa. I gciall n鱈os leithne, tuigfidh siad de r辿ir a ch辿ile go gcotha鱈onn an cumas dul i mbun oibre le daoine eile comhth叩th炭 s坦isialta agus gur scil th叩bhachtach 鱈 chun dul i mbun caidrimh le gr炭pa鱈 辿ags炭la cult炭rtha, eitneacha agus reiligi炭nacha. A BHEITH IFEACHTACH GO PEARSANTA Pr鱈omhscil 鱈 seo a chotha鱈onn for叩s pearsanta agus f辿infheasacht i bhfoghlaimeoir鱈, agus a chabhra鱈onn leo an t-eolas sin a 炭s叩id chun spriocanna pearsanta agus pleananna saoil a cheapadh. Cabhra鱈onn an scil seo le foghlaimeoir鱈 strait辿is鱈 a fhorbairt chun f辿inmheas炭n炭, socr炭 spriocanna agus plean叩il gn鱈omha鱈ochta a chur i gcr鱈ch. Diminsean t叩bhachtach den phr鱈omhscil seo is ea foghlaimeoir鱈 a oili炭int chun modhanna oibre 辿ifeachtacha a aithint, acmhainn鱈 a bhaili炭 agus a 炭s叩id go h辿ifeachtach, agus gn鱈omh炭 as a stuaim f辿in de r辿ir a bpearsantacht agus a luachanna pearsanta f辿in.
- 6. MREANNA NA BPROMHSCILEANNA PROMHSCIL MREANNA EOLAS A PHRISEIL Eolas a fh叩il 坦 fhoins鱈 辿ags炭la Rogha agus idirdheal炭 a dh辿anamh idir fhoins鱈 eolais, bunaithe ar a n-iontaofacht agus a n-oiri炭nacht don chusp坦ir Eolas a thaifeadadh, a eagr炭, a achoimri炭 agus a chomhth叩th炭 Eolas a chur i l叩thair ag baint 炭s叩ide as raon teicneola鱈ochta鱈 faisn辿ise agus cumars叩ide SMAOINTEOIREACHT CHRITICIIL AGUS CHRUTHAITHEACH Patr炭in eolais agus gaolmhaireachta鱈 idir chine叩lacha eolais a scr炭d炭; eolas a rang炭 agus a chur in ord Arg坦int鱈 a anail鱈si炭 agus a chumadh, d炭shl叩n a chur faoi bhoinn tuisceana Hipit辿is鱈 agus r辿amhinsint鱈 a cheapadh, fianaise a scr炭d炭 agus t叩tail a bhaint as Fadhbanna agus cinnt鱈 a aithint agus a anail鱈si炭, roghanna agus malairt鱈 a scr炭d炭, fadhbanna a fhuascailt agus an 辿ifeacht a bheadh acu a mheas Smaoineamh go samhla鱈och, dearca鱈 nua, fadhbanna agus/n坦 r辿itigh a lorg, a bheith nu叩lach agus riosca鱈 a ghlacadh CUMARSIDE A DHANAMH T辿acsanna agus cine叩lacha eile cumars叩ide a anail鱈si炭 agus a l辿irmh鱈ni炭 Tuairim鱈 a chur in i炭l, buille faoi thuairim a thabhairt agus pl辿 a dh辿anamh, dul i mbun r辿as炭na鱈ochta agus a bheith p叩irteach i nd鱈osp坦ireachta鱈 agus in arg坦int鱈 Dul i mbun comhr叩, 辿isteacht go haireach agus tuairim鱈 agus moth炭ch叩in a mhealladh 坦 dhaoine eile Cumad坦ireacht agus l辿iri炭 a dh辿anamh ar bheala鱈 辿ags炭la Cur i l叩thair a dh辿anamh agus me叩in 辿ags炭la in 炭s叩id
- 7. PROMHSCIL MREANNA DUL I GCOMHAR LE DAOINE Ag dul i gcomhar le daoine i gcomhth辿acsanna 辿ags炭la agus chun spriocanna agus aidhmeanna difri炭la a bhaint amach Spriocanna comhchoiteanna a aithint, a mheas agus a bhaint amach Freagrachta鱈 daoine aonair i ngr炭pa a aithint agus cleachtais a bhun炭 do na r坦il 辿ags炭la i ngr炭pa (m.sh. ceannaire, ball foirne) Dea-chaidreamh a chur ar bun le daoine eile agus dea-bhraistint a choth炭 sa ghr炭pa Glacadh le difr鱈ochta鱈 indibhidi炭la, coimhlint鱈 a idirbheart炭 agus a r辿iteach Dul chun cinn a sheice叩il, obair an ghr炭pa a athbhreithni炭 agus machnamh pearsanta a dh辿anamh ar a gcion f辿in sa ghr炭pa A BHEITH IFEACHTACH GO PEARSANTA A bheith in ann breithmheas a dh辿anamh air/uirthi f辿in, a f(h)eidhm鱈ocht f辿in a mheas, aiseolas a fh叩il agus freagairt d坦 Spriocanna pearsantaa aithint, a mheas炭n炭 agus a bhaint amach, lena n-叩ir鱈tear pleananna gn鱈omha鱈ochta a cheapadh agus a mheas, Tr辿ithe pearsanta a fhorbairt a chabhr坦idh leo i staideanna nua deacra, mar shampla, conas feidhmi炭 as a stuaim f辿in, a bheith sol炭btha agus a bheith in ann coinne叩il orthu go buanseasmhach nuair a bh鱈onn deacrachta鱈 le s叩r炭 Dul i bhf辿inmhuin鱈ne agus bheith in ann 辿/鱈 f辿in a fh坦gairt mar dhuine
- 8. PROMHSCIL MREANNA TORTHA FOGHLAMA BA CHIR GO GCUIRF AR CHUMAS AN DHALTA: Eolas a fh叩il 坦 fhoins鱈 辿ags炭la an raon leathan dfhoins鱈 eolais at叩 ar f叩il ar scoil, ag an mbaile agus lasmuigh de sin a aithint teacht ar eolas gan mhoill in 叩bhair scr鱈ofa le cabhair strait辿is鱈 amhail 炭said a bhaint as cl叩ir leabhar, gluaiseanna, achoimr鱈 ag deir鱈 caibidl鱈 agus mar sin de catal坦ga leabharlainne agus c坦rais tagartha a 炭s叩id chun teacht ar leabhair agus ar 叩bhair eile teacht ar eolas nua go tapa tr鱈 炭s叩id a bhaint as focl坦ir鱈, 叩bhair thagartha agus an idirl鱈on nasclean炭int a dh辿anamh ar an idirl鱈on chun teacht ar l叩ithre叩in speisialt坦ra a bhaineann leis an topaic is 叩bhar staid辿ir d坦ibh daoine a 炭s叩id mar fhoins鱈 eolais, chomh maith le foins鱈 c坦ip chrua/leictreonacha Rogha agus idirdheal炭 a dh辿anamh idir fhoins鱈 bunaithe ar a n- iontaofacht agus a n- oiri炭nacht don chusp坦ir ceisteanna f坦casaithe a cheapadh chun roghn炭 foins鱈 a threor炭 iontaofacht agus inchreidteacht foins鱈 a mheas tr鱈 炭s叩id a bhaint as crit辿ir amhail 炭daracht, cleamhn炭, tr叩th炭lacht, claonadh, saineolas an 炭d叩ir an bonn ar a ndearnadh siad rogha a mh鱈ni炭 agus a chosaint Eolas a thaifeadadh, a eagr炭, a achoimri炭 agus a chomhth叩th炭 炭s叩id a bhaint as teicn鱈c鱈 c坦rasacha breathnad坦ireachta agus breactha n坦ta鱈 n坦ta鱈 eagraithe a choime叩d a mbeifear in ann teacht go furasta orthu ina dhiaidh sin na pr鱈omhsmaointe i dt辿acs a aithint tr鱈 炭s叩id a bhaint as r辿amheolas agus leideanna sa t辿acs (m.sh. ceannteidil agus fo-cheannteidil, leagan amach na n-alt, concl炭id鱈) 炭s叩id a bhaint as raon modhanna chun eolas a eagr炭, m.sh. liosta鱈, mapa鱈 coincheapa, sreabhl辿ar叩id鱈 achoimr鱈 ar eolas a chumadh ina bhfocail f辿in eolas 坦 fhoins鱈 辿ags炭la a chomhth叩th炭 tr鱈 chos炭lachta鱈 agus difr鱈ochta鱈 eatarthu a scr炭d炭 go c坦rasach agus tuairim鱈 malartacha a lorg EOLAS A PHRISEIL Eolas a chur i l叩thair ag baint 炭s叩ide as raon teicneola鱈ochta鱈 faisn辿ise agus cumars叩ide roghanna a dh辿anamh maidir leis an me叩n is fearr a 炭s叩id nuair a bh鱈onn eolas 叩 chur i l叩thair, an lucht 辿isteachta, cusp坦ir an eolais agus na h叩iseanna at叩 ar f叩il 叩 gcur san 叩ireamh roghanna a mh鱈ni炭 agus a chosaint raon uirlis鱈 TFC a 炭s叩id go h辿ifeachtach (m.sh. PowerPoint, gearrth坦ga f鱈se, ceamara digiteach)
- 9. PROMHSCIL MREANNA TORTHA FOGHLAMA BA CHIR GO GCUIRF AR CHUMAS AN DHALTA: Patr炭in eolais agus gaolmhaireachta鱈 idir chine叩lacha eolais a scr炭d炭; eolas a rang炭 agus a chur in ord raon modhanna a 炭s叩id chun p叩tr炭in a aithint in eolas agus i smaointe, m.sh. liosta鱈, l鱈onra鱈, ordlathas, maitr鱈s鱈, sreabhl辿ar叩id鱈, graif, mapa鱈, srl. an gaol idir rud ina ioml叩ine agus a ph叩irteanna a mh鱈ni炭 scr炭d炭 c坦rasach a dh辿anamh ar chos炭lachta鱈 agus ar dhifr鱈ochta鱈 mar bhonn chun compar叩id agus codarsnacht a dh辿anamh a bheith in ann r辿ada, imeachta鱈 n坦 smaointe a ghr炭p叩il de r辿ir a n-aitreab炭id鱈 agus an bonn leis an rang炭 a mh鱈ni炭 an bonn ar a ndearnadh rang炭 a athr炭, chun athrang炭 a dh辿anamh Arg坦int鱈 a anail鱈si炭 agus a dh辿anamh, d炭shl叩n a chur faoi bhoinn tuisceana an difr鱈ocht idir tuairim, breithi炭nas r辿as炭naithe agus f鱈ric a thuiscint breithi炭nas a thabhairt maidir le inchreidteacht foinse eolais tr鱈 炭s叩id a bhaint as crit辿ir amhail 炭daracht, tr叩th炭lacht agus claonadh a dfh辿adfadh bheith ann comhph叩irteanna arg坦na a aithint, mar shampla, bonn tuisceana, f叩thanna, fritharg坦int鱈 agus t叩tail/concl炭id鱈 na comhph叩irteanna seo a 炭s叩id agus a n-arg坦int鱈 f辿in 叩 nd辿anamh acu an 辿ifeacht at叩 le focail chorraitheacha in arg坦int鱈 a aithint Hipit辿is鱈 agus r辿amhinsint鱈 a cheapadh, fianaise a scr炭d炭 agus t叩tail a bhaint as sn叩ithe r辿as炭na鱈ochta a fhorbairt 坦 r辿amhinsint go fianaise go concl炭id an g叩 le hathr坦ga a aonr炭 agus a rial炭 chun c炭is鱈ochi l叩idir a mha鱈omh cur s鱈os a dh辿anamh ar an ngaol idir athr坦ga teorainneacha na r辿as炭na鱈ochta comhghaola鱈 a l辿iri炭 t叩tail ghinear叩laithe a bhaint agus a bheith feasach maidir le teorainneacha na dt叩tal sin SMAOINTEOIREACHT CHRITICIIL AGUS CHRUTHAITHEACH Fadhbanna agus cinnt鱈 a aithint agus a scagadh, roghanna agus malairt鱈 a scr炭d炭, fadhbanna a r辿iteach agus an 辿ifeacht a bheadh acu a mheas a aithint gur f辿idir cur chuige c坦rasach a 炭s叩id i leith fuascailt fadbhanna agus i leith na cinnteoireachta 炭s叩id a bhaint as teicn鱈c鱈 amhail tobsmaointeoireacht, amharcl辿iri炭, aitreab炭id鱈 dearfacha/di炭ltacha/suimi炭la a liost炭 chun roghanna agus r辿itigh mhalartacha a ch鱈oradh an 辿ifeacht a dfh辿adfadh bheith ag roghanna agus ag malairt鱈 a r辿amhinsint agus scr炭d炭 c坦rasach a dh辿anamh ar bhunt叩ist鱈 agus ar mh鱈bhunt叩ist鱈 gach ceann acu an tionchar a imr鱈onn srianta an ghn叩thshaoil a aithint toradh r辿itigh agus cinnt鱈 a mheas, sa ghearrth辿arma agus san fhadt辿arma an claonadh a dfh辿adfadh a bheith i gceist in anail鱈s a dh辿anamh le c炭lradharc a thuiscint
- 10. PROMHSCIL MREANNA TORTHA FOGHLAMA BA CHIR GO GCUIRF AR CHUMAS AN DHALTA: Smaoineamh go samhla鱈och, dearca鱈 nua, fadhbanna agus/n坦 r辿itigh a lorg, a bheith nu叩lach agus riosca鱈 a ghlacadh a aithint go mb鱈onn cine叩lacha 辿ags炭la meoin ag gabh叩il le foirmeacha 辿ags炭la smaointeoireachta (m.sh. is minic gur gn辿ithe den smaointeoireacht chruthaitheach iad sreabhadh smaointe a choth炭, comhcheangal smaointe a chur i dtoll a ch辿ile, breithi炭nas a fhionra鱈 chun smaointe a ghini炭int) a bheith inspreagtha chun dearca鱈 agus tuairim鱈 malartacha a lorg agus staid a athshamhl炭 bheith toilteanach dul i bhfiontar agus foghlaim 坦 bhot炭in agus 坦 smaointe a dteipeann orthu a bheith dianseasmhach maidir le coinne叩il ar aghaidh le smaointe i dtaobh t叩irg鱈/agus n坦 beart caighde叩n ard inmhe叩nach a cheapadh i dtaca le fi炭ntas a gcuid oibre f辿in
- 11. PROMHSCIL MREANNA TORTHA FOGHLAMA BA CHIR GO GCUIRF AR CHUMAS AN DHALTA: T辿acsanna agus cine叩lacha eile cumars叩ide a anail鱈si炭 agus a l辿irmh鱈ni炭 t辿acsanna a anail鱈si炭 坦 thaobhanna 辿ags炭la (m.sh. an lucht l辿ite ceaptha, se叩nra, dearcadh an 炭dair, dearcadh cult炭rtha/stairi炭il) 炭s叩id a bhaint as creata鱈 aontaithe chun anail鱈s a dh辿anamh ar th辿acsanna agus ar fhoirmeacha cumars叩ide eile (m.sh. comhdh辿anamh scann叩n, amharceala鱈on, r鱈omhghrafaice) iontaofacht agus inchreidteacht foins鱈 a sheice叩il, arg坦int鱈 agus r叩itis at叩 a ma鱈omh a anail鱈si炭 go grinn an chaoi a n-炭s叩idtear teanga agus foirmeacha eile cumars叩ide chun 叩itimh agus chun reitrice a aithint (m.sh. chun arg坦na polaiti炭la, f坦gra鱈ochta, bolscaireachta) a bhfreagairt phearsanta f辿in ar th辿acsanna agus ar fhoirmeacha eile cumars叩ide a aithint agus a mh鱈ni炭 Tuairim鱈 a chur in i炭l, buille faoi thuairim a thabhairt, pl辿 a dh辿anamh, dul i mbun r辿as炭na鱈ochta agus nd鱈osp坦ireachta an t叩bhacht a bhaineann le tuairim鱈ocht agus le harg坦int mar chine叩lacha comhr叩 le haghaidh foghlama agus f坦ill鱈ochta a aithint a bheith s叩ch oscailte ina meon agus s叩ch fiosrach chun dul i mbun tuairim鱈ochta agus arg坦na arg坦int a eagr炭 agus a chosaint fad a bh鱈tear ag 辿isteacht le tuairim鱈 eile a thagann salach air an tionchar moth炭ch叩nach a dfh辿adfadh a bheith ag arg坦int l叩idir ar dhaoine eile a aithint Dul i mbun comhr叩, 辿isteacht go haireach agus tuairim鱈 agus moth炭ch叩in daoine eile a lorg 辿isteacht go haireach lena bhfuil le r叩 ag daoine eile tuairim鱈, dearca鱈 agus moth炭ch叩in a mhealladh 坦 dhaoine eile tr鱈 strait辿is鱈 ceistithe is freagartha a 炭s叩id go cu鱈 ionbh叩 a fhorbairt tr鱈 ch叩sanna a shamhl炭 坦 thaobh daoine eile freagairt aireacht叩lach a thabhairt ar an m辿id a bh鱈onn le r叩 ag daoine eile Cumad坦ireacht agus l辿iri炭 a dh辿anamh ar bheala鱈 辿ags炭la raon se叩nra鱈 a aithint, mar aon lena gcusp坦ir鱈 agus a st鱈leanna dul i mbun cumad坦ireachta i se叩nra鱈 辿ags炭la, agus cumas plean叩la, dr辿achtaithe agus athbhreithnithe a l辿iri炭 m鱈nithe agus moth炭ch叩in a chur in i炭l tr鱈 raon taibhithe (m.sh. amharceala鱈ona, dr叩ma鱈ocht, ceol, dearadh agus grafaic) CUMARSID A DHANAMH Cur i l叩thair a dh辿anamh agus me叩in 辿ags炭la in 炭s叩id an pr鱈omhchusp坦ir le m鱈r chumars叩ide a aithint agus ceangal a dh辿anmh idir an gcusp坦ir sin agus a fhoirm agus a n叩d炭r roghanna a dh辿anamh maidir le c辿n me叩n ar ch坦ir a 炭s叩id, ag cur an lucht f辿achana/辿isteachta agus an cusp坦ir san 叩ireamh leasuithe cu鱈 a dh辿anamh ag brath ar cib辿 an cur i l叩thair 坦 bh辿al n坦 cur i l叩thair scr鱈ofa at叩 i gceist raon uirlis鱈 ginear叩lta TFC a 炭s叩id go h辿ifeachtach (e.g. PowerPoint, gearrth坦ga f鱈se, agus TFC n鱈os speisialaithe m叩s cu鱈) 炭s叩id chu鱈 a bhaint as modhanna dr叩mat炭la cur i l叩thair (m.sh. r坦lghlacadh, sc辿ala鱈ocht) roghanna a mh鱈ni炭 agus a chosaint
- 12. PROMHSCIL MREANNA TORTHA FOGHLAMA BA CHIR GO GCUIRF AR CHUMAS AN DHALTA: Dul i gcomhar le daoine i gcomhth辿acsanna 辿ags炭la chun spriocanna & aidhmeanna 辿ags炭la a bhaint amach a aithint gur cuid dh鱈lis de shaol an bhaile, na scoile, na hoibre agus na f坦ill鱈ochta 鱈 dul i mbun oibre le daoine eile breathn炭 go grinn ar na cine叩lacha gr炭pa a mb鱈onn siad mar bhall d鱈obh (m.sh. gr炭pa鱈 foghlama, gr炭pa鱈 sp坦irt, gr炭pa鱈 teaghlaigh) agus ar na difr鱈ochta鱈 eatarthu an g叩 at叩 le freagairt shol炭btha i gcomhth辿acsanna difri炭la a aithint Spriocanna comhchoiteanna a aithint, a mheas agus a bhaint amach dul i mbun oibre i bp辿ir鱈 agus i ngr炭pa鱈 de n鱈os m坦 n叩 beirt chun obair an ghr炭pa a phlean叩il dul i gcomhar le baill eile an ghr炭pa chun spriocanna comhchoiteanna a aithint dul i gcomhar le baill ghr炭pa f辿achaint conas is f辿idir le r坦il dhifri炭la spriocanna forioml叩na a bhaint amach smaointe agus riachtanais a chur in i炭l laistigh den ghr炭pa pleananna gn鱈omha鱈ochta a aont炭 chun na spriocanna sin a bhaint amach modhanna a aont炭 chun baill uile an ghr炭pa a choime叩d ar an eolas i dtaobh le dul chun cinn Freagrachta鱈 i ngr炭pa a aithint agus cleachtais a bhun炭 do na r坦il 辿ags炭la (ceannaire, ball foirne, srl) cabhr炭 chun tascanna a roinnt ina gcodanna ionas gur f辿idir an obair a roinnt ar an ngr炭pa ar fad glacadh le freagrachta鱈 an r坦il cib辿 an mar bhall foirne n坦 mar cheannaire foirne an chaoi a gcumascann a r坦l f辿in le freagrachta鱈 daoine eile sa ghr炭pa a aithint tuairim鱈 a chur in i炭l faoin gcaoi a bhfuil obair an ghr炭pa ag dul ar aghaidh Dea-chaidreamh a chur ar bun le daoine eile agus dea-bhraistint a choth炭 sa ghr炭pa 辿isteacht go c炭ramach le tuairim鱈 eile ionbh叩 a fhorbairt agus ruda鱈 a fheice叩il 坦 thaobhanna eile moth炭ch叩in a chur in i炭l ar bheala鱈 cu鱈 cabhr炭 le daoine eile ionas go mbraitheann siad mar bhaill den ghr炭pa cabhr炭 chun an gr炭pa a inspreagadh chun coinne叩il orthu nuair a bh鱈onn deacrachta鱈 le s叩r炭 gn坦thacht叩lacha agus 辿achta鱈 an ghr炭pa a cheili炭radh Glacadh le difr鱈ochta鱈 indibhidi炭la, coimhlint鱈 a idirbheart炭 agus a r辿iteach meas a l辿iri炭 ar chearta agus ar thuairim鱈 daoine eile sa ghr炭pa a aithint gur d坦cha go gcuirfear seasaimh agus tuairim鱈 eile in i炭l agus go nglacfar leo r辿ims鱈 aontaithe agus easaontaithe a aithint i measc na seasamh 辿ags炭il molta鱈 a dh辿anamh faoi chomhr辿itigh fh辿ideartha agus beala鱈 malartacha ar aghaidh beala鱈 a aont炭 chun coimhlint a r辿iteach DUL I GCOMHAR LE DAOINE Dul chun cinn a sheice叩il, obair an ghr炭pa a athbhreithni炭 agus machnamh pearsanta a dh辿anamh ar a gcion f辿in sa ghr炭pa clo鱈 le spriocamanna agus le pleananna aontaithe monat坦ireacht a dh辿anamh ar dhul chun cinn sa ghr炭pa i bhfianaise pleananna aontaithe freagrachta鱈 aonair a idirbheart炭 meast坦ireacht ghrinn a dh辿anamh ar chur chuige an ghr炭pa agus an cur chuige a athr炭 m叩s g叩 a bheith rannph叩irteach i meast坦ireacht ar thortha鱈 i gcompar叩id le spriocanna comhchoiteanna machnamh a dh辿anamh ar an m辿id a rinne siad f辿in ar son an ghr炭pa agus laig鱈 agus nearta a aithint beala鱈 a aithint ina bhf辿adfa鱈 scileanna comhair a fheabhs炭
- 13. PROMHSCIL MREANNA TORTHA FOGHLAMA BA CHIR GO GCUIRF AR CHUMAS AN DHALTA: A bheith in ann breithmheas a dh辿anamh air/uirthi f辿in, a bhfeidhm鱈ocht f辿in a mheas, aiseolas a fh叩il agus freagairt d坦 a gcuid toilmhianta f辿in agus an m辿id ar mhaith leo a bhaint amach a aithint am a chur i leataobh chun machnamh a dh辿anamh ar a bhfuil bainte amach go dt鱈 seo, agus le cabhair 坦 dhaoine eile, dul i mbun breithmheasa ionraic ar a nearta agus ar a laig鱈 athl辿imneacht a l辿iri炭 maidir le haiseolas a ghlacadh agus ciall a bhaint as r辿ims鱈 bearta鱈ochta a aithint agus aghaidh a thabhairt orthu Spriocanna pearsanta a aithint, a mheas agus a bhaint amach, lena n- 叩ir鱈tear pleananna gn鱈omha鱈ochta a cheapadh agus a mheas spriocanna r辿ala鱈ocha pearsanta at叩 le baint amach laistigh de thr辿imhse ama a shocr炭 pleananna gn鱈omha鱈ochta a cheapadh chun na spriocanna a bhaint amach agus modhanna a aithint chun monat坦ireacht a dh辿anamh ar conas at叩 ag 辿ir鱈 leis na pleananna (m.sh. spriocamanna, aiseolas 坦 dhaoine eile) cabhair agus acmhainn鱈 a aithint a bheidh de dh鱈th chun na pleananna a chur i ngn鱈omh agus na spriocanna a bhaint amach meast坦ireacht a dh辿anamh ar a mh辿ad a baineadh na spriocanna amach laistigh de thr辿imhse ama ar leith, agus machnamh pearsanta a dh辿anamh ar an gcaoi a socra鱈tear spriocanna freagracht a ghlacadh as cinnt鱈 agus bearta, roghanna eolasacha a dh辿anamh strait辿is鱈 a aithint chun roghanna eolasacha a dh辿anamh Tr辿ithe pearsanta a fhorbairt a chabhr坦idh leo i staideanna nua deacra, mar shampla, feidhmi炭 as a stuaim f辿in, a bheith sol炭btha, agus coinne叩il orthu go buanseasmhach nuair a bh鱈onn deacrachta鱈 le s叩r炭 a aithint gur d坦cha go mbeidh 辿iginnteacht ag baint le d叩la鱈 nua agus go mbeidh d炭shl叩in phearsanta i gceist iontu feidhmi炭 as a stuaim f辿in ar 坦c叩id鱈 叩irithe agus gan 辿 a fh叩g叩il faoi dhuine 辿igin eile i gc坦na鱈 a bheith sol炭btha agus ullamh chun cur chuige difri炭il a thriail a thaispe叩int gur f辿idir brath orthu coinne叩il orthu le tascanna agus le gealltanais dianseasmhacht a l辿iri炭 agus gan g辿illeadh chomh luath is a bh鱈onn deacracht le s叩r炭 A BHEITH IFEACHTACH GO PEARSANTA A bheith in ann 辿/鱈 f辿in a fh坦gairt mar dhuine agus dul i bhf辿inmhuin鱈ne a aithint gur g叩 a gcuid tuairim鱈 a chur in i炭l ar bheala鱈 oiri炭nacha dul i dtaith鱈 ar staideanna s坦isialta a l辿amh' agus freagairt oiri炭nach a thabhairt orthu a ngn坦thacht叩lacha agus a n-辿achta鱈 a cheili炭radh strait辿is鱈 a cheapadh chun f辿inbhraistint dhearfach a choinne叩il nuair a bh鱈onn d鱈om叩 agus frustrachas le s叩r炭
- 14. NCCA National Council for Curriculum and Assessment 24 Merrion Square, Dublin 2 T: +353 1 661 7177 F: +353 1 661 7180 info@ncca.ie www.ncca.ie 息 NCCA 2009