Cs kich cau1. Ch鱈nh s叩ch K鱈ch c畉u trong hon
c畉nh Vi畛t Nam
Nguy畛n Ng畛c Anh
Trung t但m Nghi棚n c畛u Ch鱈nh s叩ch v Ph叩t tri畛n (DEPOCEN)
ngocanh@depocen.org
Nguy畛n Th畉ng
Trung t但m Ph但n t鱈ch v D畛 b叩o(CAF-VASS)
thangnguyen98@yahoo.com
Nguy畛n 畛c Nh畉t
Trung t但m Nghi棚n c畛u Ch鱈nh s叩ch v Ph叩t tri畛n (DEPOCEN)
ducnhat@depocen.org
Nguy畛n 狸nh Ch炭c
畉i h畛c Aston University
2. N畛i dung tr狸nh b畉y
Gi畛i thi畛u
Suy tho叩i kinh t畉 v 畉nh h動畛ng t畛i Vi畛t
Nam
Nguy棚n t畉c v kinh nghi畛m k鱈ch c畉u tr棚n
th畉 gi畛i
M畛t s畛 g畛i 箪 ch鱈nh s叩ch cho hon c畉nh
Vi畛t Nam
3. I. Gi畛i thi畛u B畛i c畉nh
T狸nh h狸nh kinh t畉 th畉 gi畛i suy tho叩i
Ch鱈nh ph畛 th畛c hi畛n g坦i k鱈ch c畉u
K鱈ch c畉u l g狸? Bi畛n ph叩p ti kh坦a (thu畉,
tng chi ng但n s叩ch c畛a ch鱈nh ph畛) 畛 tng
c動畛ng ho畉t 畛ng kinh t畉 trong giai o畉n
suy tho叩i th担ng qua vi畛c lm tng t畛ng
c畉u trong ng畉n h畉n.
M畛c ti棚u ch鱈nh s叩ch k鱈ch c畉u: (i) ch畛ng
suy tho叩i (ii) ch畛ng nguy c董 suy tho叩i
4. I. Gi畛i thi畛u C但u h畛i nghi棚n c畛u
S畛 c畉n thi畉t c畛a g坦i k鱈ch c畉u T畉i sao
ch炭ng ta l畉i c畉n c坦 g坦i k鱈ch c畉u trong hon
c畉nh hi畛n nay?
Nh畛ng nguy棚n t畉c k鱈ch c畉u 畛 畉m b畉o
hi畛u qu畉 c畛a g坦i k鱈ch c畉u - kinh nghi畛m th畛c
ti畛n c畛a m畛t s畛 n動畛c tr棚n th畉 gi畛i nh動 th畉
no.
Trong hon c畉nh c畛a Vi畛t Nam, ch炭ng ta c畉n
th畛c hi畛n v chu畉n b畛 nh畛ng g狸 畛 g坦i k鱈ch
c畉u 畉t hi畛u qu畉.
5. II. Di畛n bi畉n kinh t畉 th畉 gi畛i
Kh畛ng ho畉ng cho vay d動畛i chu畉n (Suprime
morgate) Cu畛i 2007
Kh畛ng ho畉ng ti ch鱈nh (Financial crisis) cu畛i
2008
Kh畛ng ho畉ng/suy tho叩i kinh t畉 (Crisis in the
real economy)
Vai tr嘆 畉u t畉u c畛a Trung Qu畛c/畉n 畛 - China
and decoupling theory (failure)
8. T狸nh h狸nh kinh t畉 Vi畛t Nam
2005 2006 2007 2008e 2009 2010 2011
GDP (%) 8.4 8.2 8.4 6.2 5.5 6.2 7
L畉m ph叩t (%) 8.3 7.5 8.3 23.1 15 9 6.5
Ng但n s叩ch (% GDP) -2.5 -3.8 -6.9 -5.1 -7.3 -7.1 -5.5
Ti kho畉n v達ng lai (% GDP) -0.9 -0.3 -9.9 -11.7 -9.0 -9.6 -8.4
Ngu畛n : Composite of IMF, World Bank, ADB and GSO Estimates and Forecasts.
9. D畛 b叩o tng tr動畛ng c畛a VN
Ngu畛n: B叩o c叩o c畛a ch動董ng tr狸nh Fulbright
10. C董 ch畉 畉nh h動畛ng c畛a suy tho叩i kinh t畉 TG
t畛i kinh t畉 Vi畛t Nam
Y = C + I + G + (EX-IM)
C董 ch畉 t叩c 畛ng c畛a suy tho叩i th畉 gi畛i t畛i Vi畛t Nam
1. T叩c 畛ng tr畛c ti畉p
Suy gi畉m 畉u t動 n動畛c ngoi (l m畛t ph畉n c畛a I )
Suy gi畉m c畉u 畛i v畛i hng xu畉t kh畉u c畛a Vi畛t Nam trong 坦
bao g畛m c畉 xu畉t kh畉u t畉i ch畛 nh動 kh叩ch du l畛ch sang Vi畛t Nam
gi畉m, qua 坦 lm gi畉m t畛ng c畉u (EX )
Gi畉m nh畉p kh畉u lm 畉u vo cho xu畉t kh畉u v FDI (IM) lm
tng t畛ng c畉u (Y)
2. T叩c 畛ng qua k棚nh thu nh畉p
Gi畉m thu nh畉p s畉 d畉n t畛i ti棚u d湛ng c畛a c叩c h畛 gia 狸nh th畉p i (C
), v 畉u t動 c畛a khu v畛c t動 nh但n c滴ng s畉 gi畉m theo (I ).
3. T叩c 畛ng do y畉u t畛 t但m l箪
11. Suy tho叩i kinh t畉 v 畉nh h動畛ng t畛i
Vi畛t Nam
Xu畉t kh畉u:
Kim ng畉ch XK gi畉m t畛 nh畛ng th叩ng cu畛i nm
2008 v 畉u nm 2009
Du l畛ch gi畉m (XK t畉i ch畛)
畉u t動
Ch畉c ch畉n s畉 gi畉m (th叩ng 1 畉t 200 tri畛u
USD, th叩ng 2 畉t 5 t畛 USD) M畛t con s畛 叩ng
suy ng畉m
12. Suy tho叩i kinh t畉 v 畉nh h動畛ng t畛i
Vi畛t Nam
Ti棚u d湛ng s畛t gi畉m: L畉n 畉u ti棚n xu畉t si棚u
trong nhi畛u nm!!!! Khi m XK gi畉m, NK
gi畉m nhi畛u h董n d畉u hi畛u c畉u ti棚u d湛ng,
畉u t動 trong n動畛c gi畉m
S畉n xu畉t 狸nh 畛n, d動 th畛a lao 畛ng
K畉t lu畉n: N畛n kinh t畉 VN th畛c s畛 ph畉i 畛i
m畉t v畛i s畛 suy tho叩i do 畉nh h動畛ng chung
c畛a suy tho叩i kinh t畉 th畉 gi畛i. Ch鱈nh
s叩ch k鱈ch c畉u l hon ton s叩ng su畛t.
13. III. Nguy棚n t畉c v kinh nghi畛m k鱈ch
c畉u tr棚n th畉 gi畛i
Kh担ng c坦 m畛t c担ng th畛c c畛 th畛 叩p d畛ng
chung cho m畛i n動畛c.
(i) ch鱈nh s叩ch ti畛n t畛
(ii) ch鱈nh s叩ch ti kh坦a v鱈 d畛 nh動 g坦i k鱈ch
c畉u
Th畉 no l m畛t g坦i k鱈ch c畉u hi畛u qu畉
(Bang for the buck)
14. III. Nguy棚n t畉c v kinh nghi畛m k鱈ch
c畉u tr棚n th畉 gi畛i
Nguy棚n t畉c s畛 1 K鱈ch c畉u ph畉i k畛p th畛i
k鱈ch c畉u ph畉i 動畛c ch鱈nh ph畛 th畛c hi畛n m畛t c叩ch
nhanh ch坦ng khi xu畉t hi畛n nguy c坦 suy tho叩i
bi畛n ph叩p ny s畉 c坦 hi畛u 畛ng k鱈ch th鱈ch ngay, t畛c l
lm tng chi ti棚u ngay trong n畛n kinh t畉
C叩c ch鱈nh s叩ch m畉t qu叩 nhi畛u th畛i gian 畛 th畛c hi畛n
s畉 kh担ng c坦 t叩c d畛ng, v狸 khi 坦 n畛n kinh t畉 t畛 n坦 達
c坦 th畛 ph畛c h畛i, v vi畛c g坦i k鱈ch c畉u l炭c 坦 l畉i c坦 th畛
c坦 t叩c d畛ng x畉u do c坦 kh畉 nng lm hun n坦ng n畛n
kinh t畉 d畉n 畉n l畉m ph叩t v nh畛ng m畉t c但n 畛i v挑 m担
l畛n
C叩c ch動董ng tr狸nh 畉u t動, d畛 叩n 畉u t動 c坦 t畛c 畛 gi畉i
ng但n ch畉m kh担ng ph畉i l nh畛ng c担ng c畛 k鱈ch c畉u t畛t.
15. Nguy棚n t畉c v kinh nghi畛m k鱈ch
c畉u tr棚n th畉 gi畛i
Nguy棚n t畉c s畛 2 K鱈ch c畉u ph畉i 炭ng
畛i t動畛ng
g坦i k鱈ch c畉u ph畉i 動畛c nh畉m t畛i nh坦m 畛i
t動畛ng sao cho g坦i k鱈ch c畉u 動畛c s畛 d畛ng
ngay (chi ti棚u ngay), v qua 坦 lm tng t畛ng
c畉u trong n畛n kinh t畉.
G坦i k鱈ch c畉u ch畛 th畛c s畛 hi畛u qu畉 n畉u nh動
chi ti棚u gia tng c畛a ng動畛i d但n v Nh n動畛c
c坦 khuynh h動畛ng i vo hng h坦a v d畛ch v畛
s畉n xu畉t n畛i 畛a
16. Nguy棚n t畉c v kinh nghi畛m k鱈ch
c畉u tr棚n th畉 gi畛i
B畉ng 1: Hi畛u qu畉 c畛a ch鱈nh s叩ch k鱈ch c畉u
L動畛ng c畉u 動畛c t畉o ra tr棚n m畛t 担
Ch鱈nh s叩ch k鱈ch th鱈ch (Fiscal Stimulus)
la k鱈ch c畉u
Tr畛 c畉p th畉t nghi畛p $1.73
Mi畛n gi畉m thu ng但n s叩ch cho c叩c bang $1.24
Hon thu畉 m畛t l畉n $1.19
Tng t鱈n d畛ng thu畉 畛i v畛i gia 狸nh c坦 tr畉 em $1.04
i畛u ch畛nh m畛c mi畛n thu畉 t畛i thi畛u $0.67
Gi畉m m畛c thu畉 su畉t $0.59
Tng gi達n thu畉 cho c叩c doanh nghi畛p nh畛 $0.24
C畉t gi畉m thu畉 畛i v畛i c畛 t畛c v l達i tr棚n v畛n $0.09
Gi畉m thu畉 b畉t 畛ng s畉n $0.00
Ngu畛n: B叩o c叩o c畛a Zandi (2004), http://economy.com
17. Nguy棚n t畉c v kinh nghi畛m k鱈ch
c畉u tr棚n th畉 gi畛i
(i) m畛c 畛 chi ti棚u c畛a c叩c 畛i t動畛ng nh畉n
動畛c thu nh畉p nh畛 c坦 g坦i k鱈ch c畉u th担ng
qua t叩c 畛ng lan t畛a di畛n ra trong nhi畛u
v嘆ng
(ii) m畛c 畛 r嘆 r畛 ra hng ngo畉i nh畉p c畛a
c叩c chi ti棚u 坦 畛 trong m畛i v嘆ng c畛a t叩c
畛ng lan t畛
18. Nguy棚n t畉c v kinh nghi畛m k鱈ch
c畉u tr棚n th畉 gi畛i
Nguy棚n t畉c s畛 3 K鱈ch c畉u ch畛 動畛c th畛c
hi畛n trong ng畉n h畉n
Nguy棚n t畉c ng畉n h畉n c坦 ngh挑a l s畉 ch畉m
d畛t k鱈ch c畉u khi n畛n kinh t畉 動畛c c畉i thi畛n
(1) G坦i k鱈ch c畉u th畛c hi畛n trong ng畉n h畉n s畉 lm
tng hi畛u qu畉 g坦i k鱈ch c畉u;
(2) Ch畛 k鱈ch c畉u trong ngn 畛 kh担ng lm 畉nh
h動畛ng t畛i t狸nh h狸nh ng但n s叩ch trong di h畉n.
19. Kinh nghi畛m k鱈ch c畉u tr棚n th畉 gi畛i
(i) Nh坦m bi畛n ph叩p k鱈ch th鱈ch ti棚u d湛ng 畛i v畛i ng動畛i
d但n:
Nh坦m bi畛n ph叩p m c叩c n動畛c k鱈ch c畉u s畛 d畛ng ch畛 y畉u d動畛i
d畉ng tr畛 c畉p cho d但n tr畛c ti畉p ho畉c mi畛n gi畉m/hon thu畉
cho d但n.
(ii) Nh坦m bi畛n ph叩p k鱈ch th鱈ch chi 畉u t動 畛i v畛i doanh
nghi畛p
gi畉m thu畉 d動畛i nhi畛u h狸nh th畛c cho c叩c doanh nghi畛p
(iii) Nh坦m bi畛n ph叩p k鱈ch th鱈ch b畉ng chi 畉u t動 c畛a
ch鱈nh ph畛
畉u t動 c董 s畛 h畉 t畉ng, gi叩o d畛c, y t畉, h畛 tr畛 ng但n s叩ch 畛a
ph動董ng
20. M畛t s畛 g畛i 箪 ch鱈nh s叩ch cho hon
c畉nh Vi畛t Nam
畉c i畛m mang t鱈nh 畉c th湛 c畛a Vi畛t Nam
Th畛 nh畉t, kh叩c v畛i Trung Qu畛c v m畛t s畛 n動畛c kh叩c 畛 担ng
Nam , d動 畛a 畛 Vi畛t Nam th畛c hi畛n k鱈ch c畉u kh叩 h畉n ch畉 do
t狸nh tr畉ng th但m h畛t ng但n s叩ch v th動董ng m畉i 畛 m畛c cao v k辿o
di.
Th畛 hai, l畉m ph叩t 畛 Vi畛t Nam trong 2 nm v畛a qua c滴ng r畉t
cao, g但y t叩c 畛ng b畉t l畛i v畛 t但m l箪 m畉c d湛 r畛i ro l畉m ph叩t trong
nm 2009 kh担ng l畛n do c畉 hai nh坦m y畉u t畛 chi ph鱈 畉y v c畉u
k辿o 畛u 達 畉o chi畛u.
Th畛 ba, nhu c畉u ph叩t tri畛n h畉 t畉ng c董 s畛 c滴ng nh動 b畉t 畛ng
s畉n 畛 t畉t c畉 c叩c ph但n kh炭c c嘆n r畉t l畛n v 但y l m畛t 畉c i畛m
thu畉n l畛i 畛i v畛i m畛t g坦i k鱈ch c畉u d畛a vo 畉u t動 c担ng kh叩 ph畛
bi畉n.
Th畛 t動, t畛 tr畛ng 畉u t動 c担ng 畛 Vi畛t Nam thu畛c lo畉i cao tr棚n th畉
gi畛i,
21. M畛t s畛 g畛i 箪 ch鱈nh s叩ch cho hon
c畉nh Vi畛t Nam
畛i v畛i ng動畛i d但n
Ng動畛i lao 畛ng v ng動畛i ngh竪o
tr畛 c畉p m畛t l畉n tr畛 gi叩 200000 畛ng/ng動畛i vo d畛p T畉t
Nguy棚n 叩n
Ch鱈nh s叩ch o t畉o mi畛n ph鱈 cho ng動畛i th畉t nghi畛p (Th担ng
t動 04)
B畉o hi畛m th畉t nghi畛p (automatic stabilizer)
Ng動畛i d但n n坦i chung
gi達n thu畉 thu nh畉p c叩 nh但n
c畉t gi畉m thu畉 VAT 畛i v畛i m畛t s畛 m畉t hng 畛 khuy畉n kh鱈ch
ti棚u d湛ng (畉c bi畛t l hng SX trong n動畛c)
22. M畛t s畛 g畛i 箪 ch鱈nh s叩ch cho hon
c畉nh Vi畛t Nam
畛i v畛i khu v畛c doanh nghi畛p
gi畉m thu畉,
b湛 l達i su畉t 畛 m畛c 4%,
gia h畉n thu畉 thu nh畉p doanh nghi畛p trong
nm 2009
G畛i 箪: (i) Gi畉m 坦ng g坦p c畛a doanh nghi畛p
vo qu畛 b畉o hi畛m x達 h畛i; (ii) Ho達n ho畉c t畉m
d畛ng vi畛c 坦ng g坦p vo c叩c qu挑 nh動 qu挑 b畉o
hi畛m th畉t nghi畛p, b畉o hi畛m x達 h畛i, b畉o hi畛m y
t畉, 畛ng th畛i tng chi t畛 c叩c qu挑 ny
23. M畛t s畛 g畛i 箪 ch鱈nh s叩ch cho hon
c畉nh Vi畛t Nam
畛i v畛i c叩c h畉ng m畛c chi ti棚u c畛a ch鱈nh
ph畛 trong g坦i k鱈ch c畉u
Ch鱈nh ph畛 達 th畛c hi畛n tr畛 l畉i c叩c c担ng tr狸nh
畉u t動 c董 s畛 h畉 t畉ng. 但y l i畛u r畉t 炭ng
畉n, v c坦 th畛 th畛c hi畛n 動畛c nhanh
tng c動畛ng mua l動董ng th畛c c畛a n担ng d但n 畛
ph畛c v畛 m畛c 鱈ch d畛 tr畛 qu畛c gia c滴ng c坦 th畛
動畛c coi l m畛t ch鱈nh s叩ch k鱈ch c畉u t畛t v
hi畛u qu畉.
24. 畛i v畛i c叩c h畉ng m畛c chi ti棚u c畛a
ch鱈nh ph畛 trong g坦i k鱈ch c畉u
G畛i 箪 th棚m:
畉u t動 cho o t畉o v gi叩o d畛c, 畉c bi畛t l nh畛ng
d畛 叩n c坦 th畛 gi畉i ng但n ngay v s畛 d畛ng ngu畛n l畛c
trong n動畛c
畉u t動 cho c董 s畛 h畉 t畉ng n担ng th担n, 畉c bi畛t l
c叩c d畛 叩n nh畛, c坦 kh畉 nng tri畛n khai nhanh v
hon thnh s畛m
Ngoi vi畛c mua l動董ng th畛c c畛a n担ng d但n, m畛t gi畉i
ph叩p c坦 li棚n quan l x但y d畛ng c董 s畛 h畉 t畉ng kho
ch畛a l動董ng th畛c hi畛n 達 qu叩 t畉i v xu担ng c畉p c畛a
ta.
25. K畉t h畛p v畛i ch鱈nh s叩ch ti畛n t畛, t畛 gi叩,
khuy畉n kh鱈ch xu畉t kh畉u, thu h炭t 畉u t動
Ti畉p t畛c gi畉m l達i su畉t
T畛 gi叩 linh ho畉t
Th炭c 畉y x炭c ti畉n xu畉t kh畉u
Thu h炭t 畉u t動
26. Gi叩m s叩t v 叩nh gi叩
Ch鱈nh s叩ch k鱈ch c畉u 炭ng Nh動ng v畉n
畛 th畛c hi畛n l畉i c坦 v畉n 畛 (v鱈 d畛: n ch畉n
ti畛n c畛a ng動畛i ngh竪o) Gi叩m s叩t th畛c
hi畛n
叩nh gi叩 hi畛u qu畉
28. L畛i k畉t
M畛t th畛c hi畛n m畛t c叩ch quy畉t li畛t v
tri畛t 畛 畛 x但y d畛ng l嘆ng tin cho ng動畛i
d但n v doanh nghi畛p. Thi畉u l嘆ng tin, c叩c
quy畉t s叩ch d湛 c坦 炭ng 畉n c滴ng kh坦 畉t
動畛c hi畛u qu畉.
Hai: chu畉n b畛 ngu畛n l畛c s畉n sng 畛 n畉u
c畉n th畛c hi畛n k鱈ch c畉u l畉n 2 (Paul
Krugman)