際際滷

際際滷Share a Scribd company logo
Wieden in vertrouwen
Bewaren in netwerk
Boekproductie en bibliotheek
Vaststellingen :
Jaren 70 = besef dat bibliotheken deze groei niet
kunnen volgen.
Jaren 90 = door de snelle omloopsnelheid in de
boekhandel, wordt de bibliotheek steeds meer de
back-up van de boeksector.
2015 = Het aandeel papieren uitgaven daalt (nog)
niet.
Nederlandstalig = jaarlijks ongeveer 15.000 titels
(nieuw en herdruk)
Daarvan 12.000 nuttige titels voor de openbare
bibliotheek*
* Cijfers van Standaard Boekhandel
Boekproductie en bibliotheek
Vaststellingen :
Middelgrote bib (Zottegem) koopt elk jaar 5000 banden aan
Grote bibliotheek (Aalst) 20 000 banden
Zeer grote bibliotheek (Antwerpen) 80.000 banden
Impact vaste boekenprijs :
Vanaf 1/1/2017 max korting 25% eerste 5 maanden
Aankoop en afvoer in de openbare
bibliotheken
bron Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid 2014
Vernieuwing aanbod in de bibliotheek
Volgens het cijferboek Lokaal Cultuurbeleid
3,8 boek/inwoner
Nederland : 2 boek/inwoner
Bibliotheken geven gemiddeld 3,5 euro per
inwoner uit aan collectiebeheer;
In 2010 werden gemiddeld 32 items per 100
inwoners aangekocht en 28 items per 100
inwoners afgevoerd;
Wieden en afvoer : Remmingen en principes
Wieden : waarom ?
Waarom zou men moeten wieden ?
Wieden : waarom ?
1.Effectiviteit
2.Effici谷ntie
3.Economy
4.Esthetiek
5.Enthousiasme
Enkele citaten ...
Schitterend gerenoveerd gebouw, nu de collectie nog ...
Over een renovatie van een Nederlandse bibliotheek
Amaai, jullie hebben veel nieuwe boeken
Een klant in de bibliotheek na een grondige de-selectie
Verminder je aanbod en je hebt meer C. Stalpers
Ik ga graag naar de filialen, daar heb ik tenminste
overzicht
Een klant in een grote Vlaamse bibliotheek
Kleinste filiaal kan grootste collectie van Nederland
aanbieden
In : Bibliotheekblad. - nr. 7, 2007.
Relatie tussen bezit en gebruik
Score van de collectie
Een belangrijk deel van de collectie circuleert amper :
80% van aanbod staat op de planken (bvb Herzele)
Collectie in bezit
43378
Uitgeleend
4834
11%
Op de plank
38544
89%
oktober 2014
Relatie tussen collectie en
tevredenheid
Hogere tevredenheid indien meer aanbod ?
AP = Aanwezigheidspercentage
bron : tevredenheidsonderzoek
Remming
Wat houdt de bibliothecaris tegen om te wieden?
Remming 1
"Elke bibliotheek moet een zo uitgebreid mogelijke
collectie aanbieden."
Remming 2
Een af te voeren boek kan je toch beter in het
magazijn plaatsen."
Remming 3
"Als ik dit werk afvoer, komt er morgen iemand om
vragen."
Remming 4
"Dat oude boek is wellicht zeldzaam, misschien zelfs
een eerste druk!"
Remming 5
"Elk af te voeren boek kan beschouwd worden als een
publieke bekentenis dat een fout werd gemaakt door
het aan te kopen."
Remming 6
"We moeten toch iets hebben over dat onderwerp!" "Wij
hebben hiervan zeker X exemplaren nodig voor het
onderwijs."
Vers van de pers : Print on demand
Cursus collectieontwikkeling les3
Door wieden ruimte voor accenten
Gemeentelijk Informatief Archief
Lokaal Erfgoed
Lokaal erfgoed
Opdracht voor de OB ! (cfr. Decreet)
Wat :
lokale geschiedenis
literatuur over, van en door lokale auteurs
Nood aan ge誰ntegreerde aanpak :
Cultuurbeleidsco旦rdinator
Samenwerking met :
lokale musea
heemkundige kringen.
Lokaal erfgoed
90-tal openbare bibliotheken met een
bijzondere erfgoedcollectie
(bijv. : literatuurarchief).
Ondersteuning door :
Provincie (tot 2016)
Het FARO Steunpunt voor Cultureel Erfgoed
Procesmatige aanpak :
aanbevelingen en voorbeelden
Wieden in vertrouwen
Procesmatig : wat ?
1.routinematig
2.Stapsgewijs
3.Spreiden over de tijd
4.Afspraken
5.Flowchart
Wieden : procesmatige aanpak
Plan van aanpak
Gestructureerd
Onderdeel van het
collectiebeleid
Gegevens uit het
uitleensysteem
Inhoudelijke en formele
kenmerken van
de boeken
Continue aanpak
Projectmatige aanpak
Continue aanpak
Projectmatige aanpak : adh
screening van de rekken
Projectmatige aanpak :
adh van lijsten
Wieden : procesmatige aanpak (2)
Onderscheid tussen
bibliotheken inzake
bewaartermijn
De lokale bibliotheek
(= iedere bibliotheek)
De
netwerkbibliotheek:
dit zijn de bibliotheken
die een taak willen
opnemen in het
netwerkmagazijn.
Inhoudelijke en formele
kenmerken van
de boeken
Esthetiek
Overbodig
Vervanging
Onnauwkeurigheden
Kenmerken : vuil, versleten,
onherstelbaar,
Kenmerken : betrouwbaarheid
Kenmerken : recentere uitgave
Kenmerken : niet meer aangepast aan
de doelstelling van de bib, dubbels, ...
Gegevens uit het
uitleensysteem
Algemeen :
Nuluitleen en laatste leendatum
Uitleenfrequentie
Uitgavedatum en copyrightdatum
Jeugd :
nuluitleen : 2 jaar of ouder dan 5 jaar
Volwassen Non-fictie :
ouder dan 5 (lokale bibliotheek) of
10 jaar (netwerkbibliotheek)
Volwassen fictie :
nuluitleen : 2 jaar
Uitzonderingen
Klassiekers, basiswerken en
leeslijsten (scholen)
Klassiekers
Zie handleiding !
Enkele voorbeelden (lokale bib)
520 Informatica :
Ouder dan 3 jaar ?
Software
die lang standhoudt
?
Ja
Nee
Afvoer
900 Geschiedenis :
Ouder dan 5 jaar ?
Deelgebieden zonder
nieuwe publicaties
Diepgaande werken
Plaatselijk erfgoed
Ja
Nee
Enkele voorbeelden (lokale bib)
690 Bouwkunde
Algemeen > 5 jaar
Technisch en praktisch > 3 jaar
Historisch > 10 jaar
Ja
Afvoer
330 Politiek
Biografie谷n > 5 jaar
Politieke structuren > 10 jaar
Partijpolitieke werken > 3 jaar
Ja
Netwerkmagazijn :
werkingsprincipes
Het netwerkmagazijn is GEEN
bewaarbibliotheek. De collectie in het
netwerkmagazijn blijft beschikbaar en
uitleenbaar voor de
bibliotheekgebruiker voor een
bepaalde tijd.
Netwerkmagazijn : doelstellingen
Het netwerkmagazijn wil 辿辿n exemplaar van een uit
de lokale bibliotheeksector definitief afgevoerd werk
voor een bepaalde duur (*) ter beschikking houden van
de bibliotheekgebruiker.
Een weloverwogen achtergrondcollectie cre谷ren door
onderlinge samenwerking.
Netwerkmagazijn Profielen
FILOSOFIE 100-199 Sint-Niklaas
GODSDIENST 200-299 geen bibliotheek
SOCIALE WETENSCHAPPEN 300-398 Hasselt Prov Bib
KRIJGSKUNDE 399 Sint-Niklaas
PSYCHOLOGIE-OPVOEDING 400-499 Hasselt Prov Bib
WETENSCHAPPEN 500-599 Sint-Niklaas
Netwerkmagazijn vs. bewaarbibliotheek
Het woord bewaren wordt vermeden.
Omdat :
1. Openbare bibliotheken geen bewaarbibliotheken
zijn.
2. Geen bewaarbeleid van onbeperkte duur.
3.Beschikbaarheid, raadpleging en uitleen
beklemtonen.
4.De werking van het netwerkmagazijn wordt
gedragen door de netwerk-bibliotheken en
gevoed en gebruikt door alle bibliotheken.
Netwerkmagazijn : relatie met
bewaarinstellingen
Niet wedijveren met archieven, musea of
wetenschappelijke bibliotheken.
Toekomstige samenwerking is wenselijk.
Specifiek voor openbare bibliotheken :
Toegankelijkheid
Ontsluiting
Beschikbaarheid/uitleenbaarheid
Netwerkmagazijn : werking
Alle collectieonderdelen, alle types materialen
komen in principe aan bod in het
netwerkmagazijn.
Progressieve opbouw.
Momenteel klemtoon op (deel)rubrieken:
-Oorspr. Nederlandstalige fictie
-Oorspr. Nederlandstalige fictie in vertaling
-Oorspr. Franstalige fictie
-Non-fictie voor volwassenen
-Strips
Het netwerkverband
lokale bib
lokale bib
Beheer en
circulatie
lokale bib
Toevoer
titels
lokale bib
Beheer en
circulatie
Beheer en
circulatie
Beheer en
circulatie
de netwerk-
bibliotheken
Toevoer
titels
Toevoer
titels
Toevoer
titels
Cursus collectieontwikkeling les3
Cursus collectieontwikkeling les3
Magazijnbeleid/Bewaarbeleid
Sterk afhankelijk van
1. De opdracht van de bibliotheek (soort)
a. Wetenschappelijke bibliotheek (bewaren voor onderzoek)
b. Erfgoed (bewaren op lange termijn)
c. Archief (functioneel bewaren )
d. Bedrijfbibliotheek (functioneel : dus meer actualiseren)
e. .
2. De keuze van het beleid zelf
Magazijnbeleid/Bewaarbeleid
Sterk afhankelijk van
1. De keuze van het beleid zelf
a. missie
b. visie
c. budget
d. ruimte en middelen
Magazijnbeleid/Bewaarbeleid
Wanneer bewaren?
1. Toonaangevend (referentie, klassieke werken)
2. Informatiewaarde (uniek, historisch)
3. Uniek voor de regio (erfgoed-opdracht)
4. Regelmatige vraag (leeslijstjes)

More Related Content

Cursus collectieontwikkeling les3

  • 2. Boekproductie en bibliotheek Vaststellingen : Jaren 70 = besef dat bibliotheken deze groei niet kunnen volgen. Jaren 90 = door de snelle omloopsnelheid in de boekhandel, wordt de bibliotheek steeds meer de back-up van de boeksector. 2015 = Het aandeel papieren uitgaven daalt (nog) niet. Nederlandstalig = jaarlijks ongeveer 15.000 titels (nieuw en herdruk) Daarvan 12.000 nuttige titels voor de openbare bibliotheek* * Cijfers van Standaard Boekhandel
  • 3. Boekproductie en bibliotheek Vaststellingen : Middelgrote bib (Zottegem) koopt elk jaar 5000 banden aan Grote bibliotheek (Aalst) 20 000 banden Zeer grote bibliotheek (Antwerpen) 80.000 banden Impact vaste boekenprijs : Vanaf 1/1/2017 max korting 25% eerste 5 maanden
  • 4. Aankoop en afvoer in de openbare bibliotheken bron Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid 2014
  • 5. Vernieuwing aanbod in de bibliotheek Volgens het cijferboek Lokaal Cultuurbeleid 3,8 boek/inwoner Nederland : 2 boek/inwoner Bibliotheken geven gemiddeld 3,5 euro per inwoner uit aan collectiebeheer; In 2010 werden gemiddeld 32 items per 100 inwoners aangekocht en 28 items per 100 inwoners afgevoerd;
  • 6. Wieden en afvoer : Remmingen en principes
  • 7. Wieden : waarom ? Waarom zou men moeten wieden ?
  • 8. Wieden : waarom ? 1.Effectiviteit 2.Effici谷ntie 3.Economy 4.Esthetiek 5.Enthousiasme
  • 9. Enkele citaten ... Schitterend gerenoveerd gebouw, nu de collectie nog ... Over een renovatie van een Nederlandse bibliotheek Amaai, jullie hebben veel nieuwe boeken Een klant in de bibliotheek na een grondige de-selectie Verminder je aanbod en je hebt meer C. Stalpers Ik ga graag naar de filialen, daar heb ik tenminste overzicht Een klant in een grote Vlaamse bibliotheek Kleinste filiaal kan grootste collectie van Nederland aanbieden In : Bibliotheekblad. - nr. 7, 2007.
  • 10. Relatie tussen bezit en gebruik
  • 11. Score van de collectie Een belangrijk deel van de collectie circuleert amper : 80% van aanbod staat op de planken (bvb Herzele) Collectie in bezit 43378 Uitgeleend 4834 11% Op de plank 38544 89% oktober 2014
  • 12. Relatie tussen collectie en tevredenheid Hogere tevredenheid indien meer aanbod ? AP = Aanwezigheidspercentage bron : tevredenheidsonderzoek
  • 13. Remming Wat houdt de bibliothecaris tegen om te wieden?
  • 14. Remming 1 "Elke bibliotheek moet een zo uitgebreid mogelijke collectie aanbieden."
  • 15. Remming 2 Een af te voeren boek kan je toch beter in het magazijn plaatsen."
  • 16. Remming 3 "Als ik dit werk afvoer, komt er morgen iemand om vragen."
  • 17. Remming 4 "Dat oude boek is wellicht zeldzaam, misschien zelfs een eerste druk!"
  • 18. Remming 5 "Elk af te voeren boek kan beschouwd worden als een publieke bekentenis dat een fout werd gemaakt door het aan te kopen."
  • 19. Remming 6 "We moeten toch iets hebben over dat onderwerp!" "Wij hebben hiervan zeker X exemplaren nodig voor het onderwijs."
  • 20. Vers van de pers : Print on demand
  • 22. Door wieden ruimte voor accenten Gemeentelijk Informatief Archief Lokaal Erfgoed
  • 23. Lokaal erfgoed Opdracht voor de OB ! (cfr. Decreet) Wat : lokale geschiedenis literatuur over, van en door lokale auteurs Nood aan ge誰ntegreerde aanpak : Cultuurbeleidsco旦rdinator Samenwerking met : lokale musea heemkundige kringen.
  • 24. Lokaal erfgoed 90-tal openbare bibliotheken met een bijzondere erfgoedcollectie (bijv. : literatuurarchief). Ondersteuning door : Provincie (tot 2016) Het FARO Steunpunt voor Cultureel Erfgoed
  • 25. Procesmatige aanpak : aanbevelingen en voorbeelden Wieden in vertrouwen
  • 26. Procesmatig : wat ? 1.routinematig 2.Stapsgewijs 3.Spreiden over de tijd 4.Afspraken 5.Flowchart
  • 27. Wieden : procesmatige aanpak Plan van aanpak Gestructureerd Onderdeel van het collectiebeleid Gegevens uit het uitleensysteem Inhoudelijke en formele kenmerken van de boeken Continue aanpak Projectmatige aanpak Continue aanpak Projectmatige aanpak : adh screening van de rekken Projectmatige aanpak : adh van lijsten
  • 28. Wieden : procesmatige aanpak (2) Onderscheid tussen bibliotheken inzake bewaartermijn De lokale bibliotheek (= iedere bibliotheek) De netwerkbibliotheek: dit zijn de bibliotheken die een taak willen opnemen in het netwerkmagazijn.
  • 29. Inhoudelijke en formele kenmerken van de boeken Esthetiek Overbodig Vervanging Onnauwkeurigheden Kenmerken : vuil, versleten, onherstelbaar, Kenmerken : betrouwbaarheid Kenmerken : recentere uitgave Kenmerken : niet meer aangepast aan de doelstelling van de bib, dubbels, ...
  • 30. Gegevens uit het uitleensysteem Algemeen : Nuluitleen en laatste leendatum Uitleenfrequentie Uitgavedatum en copyrightdatum Jeugd : nuluitleen : 2 jaar of ouder dan 5 jaar Volwassen Non-fictie : ouder dan 5 (lokale bibliotheek) of 10 jaar (netwerkbibliotheek) Volwassen fictie : nuluitleen : 2 jaar Uitzonderingen Klassiekers, basiswerken en leeslijsten (scholen) Klassiekers Zie handleiding !
  • 31. Enkele voorbeelden (lokale bib) 520 Informatica : Ouder dan 3 jaar ? Software die lang standhoudt ? Ja Nee Afvoer 900 Geschiedenis : Ouder dan 5 jaar ? Deelgebieden zonder nieuwe publicaties Diepgaande werken Plaatselijk erfgoed Ja Nee
  • 32. Enkele voorbeelden (lokale bib) 690 Bouwkunde Algemeen > 5 jaar Technisch en praktisch > 3 jaar Historisch > 10 jaar Ja Afvoer 330 Politiek Biografie谷n > 5 jaar Politieke structuren > 10 jaar Partijpolitieke werken > 3 jaar Ja
  • 34. Het netwerkmagazijn is GEEN bewaarbibliotheek. De collectie in het netwerkmagazijn blijft beschikbaar en uitleenbaar voor de bibliotheekgebruiker voor een bepaalde tijd.
  • 35. Netwerkmagazijn : doelstellingen Het netwerkmagazijn wil 辿辿n exemplaar van een uit de lokale bibliotheeksector definitief afgevoerd werk voor een bepaalde duur (*) ter beschikking houden van de bibliotheekgebruiker. Een weloverwogen achtergrondcollectie cre谷ren door onderlinge samenwerking.
  • 36. Netwerkmagazijn Profielen FILOSOFIE 100-199 Sint-Niklaas GODSDIENST 200-299 geen bibliotheek SOCIALE WETENSCHAPPEN 300-398 Hasselt Prov Bib KRIJGSKUNDE 399 Sint-Niklaas PSYCHOLOGIE-OPVOEDING 400-499 Hasselt Prov Bib WETENSCHAPPEN 500-599 Sint-Niklaas
  • 37. Netwerkmagazijn vs. bewaarbibliotheek Het woord bewaren wordt vermeden. Omdat : 1. Openbare bibliotheken geen bewaarbibliotheken zijn. 2. Geen bewaarbeleid van onbeperkte duur. 3.Beschikbaarheid, raadpleging en uitleen beklemtonen. 4.De werking van het netwerkmagazijn wordt gedragen door de netwerk-bibliotheken en gevoed en gebruikt door alle bibliotheken.
  • 38. Netwerkmagazijn : relatie met bewaarinstellingen Niet wedijveren met archieven, musea of wetenschappelijke bibliotheken. Toekomstige samenwerking is wenselijk. Specifiek voor openbare bibliotheken : Toegankelijkheid Ontsluiting Beschikbaarheid/uitleenbaarheid
  • 39. Netwerkmagazijn : werking Alle collectieonderdelen, alle types materialen komen in principe aan bod in het netwerkmagazijn. Progressieve opbouw. Momenteel klemtoon op (deel)rubrieken: -Oorspr. Nederlandstalige fictie -Oorspr. Nederlandstalige fictie in vertaling -Oorspr. Franstalige fictie -Non-fictie voor volwassenen -Strips
  • 40. Het netwerkverband lokale bib lokale bib Beheer en circulatie lokale bib Toevoer titels lokale bib Beheer en circulatie Beheer en circulatie Beheer en circulatie de netwerk- bibliotheken Toevoer titels Toevoer titels Toevoer titels
  • 43. Magazijnbeleid/Bewaarbeleid Sterk afhankelijk van 1. De opdracht van de bibliotheek (soort) a. Wetenschappelijke bibliotheek (bewaren voor onderzoek) b. Erfgoed (bewaren op lange termijn) c. Archief (functioneel bewaren ) d. Bedrijfbibliotheek (functioneel : dus meer actualiseren) e. . 2. De keuze van het beleid zelf
  • 44. Magazijnbeleid/Bewaarbeleid Sterk afhankelijk van 1. De keuze van het beleid zelf a. missie b. visie c. budget d. ruimte en middelen
  • 45. Magazijnbeleid/Bewaarbeleid Wanneer bewaren? 1. Toonaangevend (referentie, klassieke werken) 2. Informatiewaarde (uniek, historisch) 3. Uniek voor de regio (erfgoed-opdracht) 4. Regelmatige vraag (leeslijstjes)